Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej - ukazujący się w latach 2000-2011 miesięcznik popularnonaukowy poświęcony dziejom Polski lat 1939–1989.

Pismo zamieszczało wywiady z historykami, świadkami wydarzeń historycznych, artykuły pracowników IPN, archiwalne dokumenty i zdjęcia oraz wspomnienia. Zawiera informuje o organizowanych przez IPN konferencjach, uroczystościach i wystawach, głównych przedsięwzięciach badawczych i edukacyjnych, ważniejszych publikacjach.

Archiwalne numery można bezpłatnie pobrać w formacie PDF z serwisu internetowego IPN (udostępnianie są po upływie trzech miesięcy od ukazania się wersji papierowej).

Redaguje zespół:

Jan M. Ruman – redaktor naczelny

W grudniu 2011 ukazał sie ostatni numer pisma, a w marcu 2012 formalnie została zakończona działalność Kolegium Biuletynu IPN. Następcą Biuletynu jest ukazujący się od maja 2012 Biuletyn IPN „pamięć.pl”.

Czasopismo Prawno-Historyczne - czasopismo naukowe (półrocznik) wydawane od 1948, poświęcone historii prawa. Jego założycielem był Zygmunt Wojciechowski. Wydawcą jest Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Kwartalnik Historyczny – najstarsze polskie czasopismo historyczno-humanistyczne założone we Lwowie w 1887 roku przez historyka Ksawerego Liskego. W latach 1946-1950 wydawane w Krakowie (roczniki 52/53-57) pod redakcją m.in. J. Dąbrowskiego, R. Grodeckiego, K. Lepszego. Po roku 1950 przeniesione do Warszawy, gdzie wydawane jest pod auspicjami Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk przez Wydawnictwo Naukowe Semper. Pismo publikuje artykuły o ściśle naukowym charakterze dotyczące historii średniowiecza, czasów nowożytnych i najnowszych (bez uwzględnienia starożytności)

Układ czasopisma

Artykuły

Przeglądy - polemiki - propozycje

Artykuły recenzyjne i recenzje

Kronika

In memoriam

Komunikaty

Pamięć i Sprawiedliwość – półrocznik naukowy przygotowywany przez Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, przeznaczony dla środowiska historycznego, prezentujący wyniki prac badawczych nad historią najnowszą.

Zakres tematyczny, wyznaczony w ustawie o IPN z 18 grudnia 1998 r., obejmuje zbrodnie popełnione na narodzie polskim przez III Rzeszę i ZSRR w okresie drugiej wojny światowej oraz związane z tym ofiary, straty i szkody. Publikacje obejmują również działalność systemu komunistycznego w Polsce w latach 1944-1989, zwłaszcza w aspektach, które miały zbrodniczy charakter i naruszały prawa człowieka. Publikacje skupiają się równocześnie na historii oporu społecznego, działalności obywatelskiej na rzecz niepodległości państwa polskiego, walki w obronie wolności i godności ludzkiej.

Pismo zamieszcza artykuły historyczne, wywiady z historykami, archiwalne dokumenty, recenzje publikacji historycznych. Do 14 lipca 2010 ukazało się piętnaście zeszytów czasopisma.

Archiwalne numery można bezpłatnie pobrać w formacie PDF z serwisu internetowego IPN. 23 września 2010 były dostępne numery 1-12.

Redakcja: dr Sławomir Poleszak (redaktor naczelny)

Przegląd Historyczno-Oświatowy – kwartalnik poświęcony badaniom dziejów oświaty i wychowania w Polsce. Ukazuje się od 1947 roku w Krakowie. Wydawcą jest Polskie Towarzystwo Pedagogiczne i Związek Nauczycielstwa Polskiego. Pismo publikuje artykuły naukowe poświęcone dziejom oświaty i wychowania na ziemiach polskich.

Przegląd Historyczny - polskie czasopismo historyczne. Jest wydawane od 1905. W 1906[1] lub 1907[2] jest wydawane przez Wydawnictwo DiG we współpracy z Towarzystwem Miłośników Historii w Warszawie oraz Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Pierwszym redaktorem naczelnym był Jan Karol Kochanowski, a obecnie Jerzy Kochanowski.

Wiadomości Historyczne - dwumiesięcznik ukazujący się w Warszawie, przeznaczony dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie. Początkowo wychodziło jako organ Ministerstwa Oświaty poświęcony nauczaniu historii. Ukazuje się od 1958 roku. Obecnie prezentuje najnowsze badania historyków, aktualne problemy edukacji historycznej, jak również scenariusze lekcji historii i WOS. Pismo wydawane pod patronatem Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Zeszyty Historyczne – kwartalnik (do 1973 półrocznik) emigracyjny wydawany w latach 1962- 2010 przez Instytut Literacki w Paryżu, (od 2003 redagowany przez warszawskie Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu)[1]. Publikował dokumenty, relacje, pamiętniki, wspomnienia i opracowania poświęcone najnowszej historii Polski. Z uwagi na to, że było wydawane na emigracji, a co za tym idzie - pozbawione ingerencji cenzury, pismo stanowiło wolne forum dyskusji i prezentacji naukowej. Skupiało wielu wybitnych badaczy i publicystów emigracyjnych (m.in. Piotr S. Wandycz, Józef Garliński, Zbigniew S. Siemaszko, Tadeusz Wyrwa) i krajowych (m.in. Grzegorz Mazur, Andrzej Friszke, Andrzej Paczkowski, Aleksandra Ziółkowska-Boehm).

W okresie PRL niektórzy autorzy krajowi publikowali swoje teksty w "Zeszytach Historycznych" pod pseudonimami. Po 1980 pismo było przedrukowywane w kraju m.in przez Krakowskie Towarzystwo Wydawnicze (do 1989 poza zasięgiem cenzury). W połowie lat 90. nakładem Oficyny Wydawniczej Pomost ukazała się w Polsce reedycja pierwszych stu numerów.

Przez niemal 40 lat redaktorem był Jerzy Giedroyc, po jego śmierci w 2000 – Zofia Hertz (od września 2000 do czerwca 2003), a od czerwca 2003 pismo redagował Jacek Krawczyk.

W 2009, w dowodzie uznania za wkład w ochronę polskiego dziedzictwa narodowego poza granicami kraju, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej uhonorował zespół redakcyjny kwartalnika "Zeszyty Historyczne" nagrodą "Kustosza Pamięci Narodowej" im. Grzegorza Jakubowskiego.[2]

W czerwcu 2010 ukazał się ostatni 171 numer Zeszytów Historycznych[3].

Instytut Literacki (fr. Institut Littéraire) – polskie emigracyjne wydawnictwo założone w 1946 roku w Rzymie, w 1947 roku przeniesione do Maisons-Laffitte pod Paryżem; wydawca paryskiej „Kultury”.

Instytut Literacki został założony przez Jerzego Giedroycia, Zofię Hertz, Zygmunta Hertza i Józefa Czapskiego. Był jednym z najbardziej zasłużonych polskich wydawnictw emigracyjnych. Zasłynął jako wydawca miesięcznika „Kultura” (wychodzącego w latach 1947–2000) oraz serii „Biblioteka Kultury”, w ramach której do 2000 roku ukazało się 512 tomów literatury polskiej i obcej[1]. W 1962 roku Instytut Literacki w Paryżu rozpoczął wydawanie „Zeszytów Historycznych”, które publikowały dokumenty, relacje, pamiętniki, wspomnienia i opracowania poświęcone najnowszej historii Polski pozbawione ingerencji cenzury, obowiązującej w PRL. Ich wersję "podziemną" wydawało w Polsce Krakowskie Towarzystwo Wydawnicze. Ostatni numer pisma ukazał się w czerwcu 2010 roku[a].

Od chwili założenia, wydawnictwem kierował Jerzy Giedroyc, zaś po jego śmierci w 2000 roku Zofia Hertz. Od czerwca 2003 roku do marca 2010 roku kierownikiem placówki był Henryk Giedroyc. Jego następcą został Wojciech Sikora[2].

Śląski Kwartalnik Historyczny "Sobótka" - czasopismo naukowe, wychodzące we Wrocławiu od roku 1946 (pierwsze wydania, do 1956, pod tytułem "Sobótka", pismo Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii: w 1946 - rocznik, 1947-1954 - półrocznik, od 1955 - kwartalnik) pod patronatem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Stworzone pierwotnie z zamierzeniem uwypuklania i utrwalania wiedzy o polskich aspektach historii regionu, z czasem coraz większy w nim udział zyskały wyniki badań dziejów Śląska bez szczególnych założeń wstępnych.

Kwartalnik Bellona (od Bellona lub Duellona, bogini wojny w mitologii rzymskiej) - czasopismo o tematyce wojskowej wydawane nieprzerwanie od 2007 jako kwartalnik. Kontynuuje tradycję Bellony wydawanej w latach 1918-1939 oraz Myśli Wojskowej z lat 1950-2007.

Przegląd Wojskowy - polskie czasopismo wojskowe o profilu niepodległościowym, wydawane we Lwowie od maja 1914 wspólnymi siłami wszystkich polskich organizacji wojskowych.

Na czele Komitetu Redakcyjnego stał Józef Miniewski, pułkownik Wojsk Polskich z okresu powstania styczniowego.

Jerzy Giedroyc (ur. 27 lipca 1906 w Mińsku, zm. 14 września 2000 w Maisons-Laffitte pod Paryżem) – polski publicysta, polityk i działacz emigracyjny, epistolograf, w dwudziestoleciu międzywojennym związany z obozem młodokonserwatystów, autor wspomnień. Po przewrocie majowym jeden z liderów Myśli Mocarstwowej i Związku Pracy Mocarstwowej. Był m.in. prezesem Związku Drużyn Ludowych Mocarstwowej Polski.

Pochodził z książęcego rodu, pieczętującego się herbem Hippocentaurus. Był synem farmaceuty Ignacego Giedroycia i Franciszki Starzyckiej (1889-1944).

Miał dwóch młodszych braci: Zygmunta (1909-1973) oraz Henryka (1922-2010)[1].

Pradziadek Jerzego, Lucjan Giedroyć, był oficerem w wojsku rosyjskim. Po jego samobójczej śmierci, majątek rodzinny podupadł i zubożała rodzina Giedroyciów zmuszona była do zamieszkania w mieście.

Absolwent Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego[2] w Warszawie (1924). Studiował prawo (w latach 1924–1929) i historię (1930–1931) na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie studiów został przyjęty do korporacji akademickiej Patria. Wkrótce został jej prezesem[3]. W 1930 objął redakcję tygodnika "Dzień Akademicki", dodatku do "Dnia Polskiego". Wkrótce przekształcił pismo w dwutygodnik "Bunt Młodych". W 1937 pismo zmieniło nazwę na "Polityka" i stało się tygodnikiem. Od 1931 do 1937 był żonaty z Rosjanką Tatianą Szwecow (1913–2005).

Po wybuchu II wojny światowej został ewakuowany, jako pracownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu do Rumunii. Tam został sekretarzem ambasadora RP w Bukareszcie, Rogera Raczyńskiego i pozostał na tej placówce, także po ewakuacji polskiej ambasady w 1940, zostając szefem biura polskiego ambasady Chile, która odtąd reprezentowała polskie interesy. Z Rumunii wyjechał razem z personelem ambasady angielskiej, która w następnym roku została również ewakuowana - do Turcji. Tam Giedroyc postanowił wstąpić do wojska, wyjechał więc do Palestyny i został żołnierzem Brygady Karpackiej. Razem z nią brał udział w walkach w Egipcie i obronie Tobruku. Po połączeniu Brygady z wojskami ewakuowanymi z ZSRR pod wodzą gen. Andersa, zaczął pracować w Biurze Propagandy 2. Korpusu. To właśnie w wojsku poznał wielu późniejszych jego współpracowników z "Kultury", m.in. Józefa Czapskiego.

W 1944 został skierowany na kurs oficerski do ośrodka szkoleniowego w Gallipoli; później pracował tam jako oficer wychowawczy, aby w roku następnym zostać wezwanym do Londynu, w celu objęcia posady w Departamencie Kontynentalnym Ministerstwa Informacji Rządu RP na Uchodźstwie. Niebawem jednak składa dobrowolną prośbę o przeniesienie z powrotem do armii gen. Andersa. W ten sposób znalazł się w Rzymie, gdzie w 1946 założył Instytut Literacki, w ramach którego - po przenosinach do Paryża - wydawał od 1947 miesięcznik „Kultura”.

Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991), Wrocławskiego (18 maja 1998), Warszawskiego (14 listopada 1998)[4], Uniwersytetu w Białymstoku, Szczecińskiego (2000) i UMCS (27 września 2000)[5]. Laureat Nagrody Kisiela (1992). Krytycznie patrząc na stosunki panujące w Polsce po 1989 roku odmówił przyjęcia Orderu Orła Białego (1994)[6]. Przyjął natomiast Honorowe Obywatelstwo Litwy (1997)[7].

Zmarł na zawał serca, w nocy z 14 na 15 września 2000[8].

Pochowany na cmentarzu w Le Mesnil-le-Roi.

28 lipca 2005 Sejm zdecydował o ustanowieniu roku 2006 – w którym przypadała setna rocznica urodzin Redaktora – Rokiem Jerzego Giedroycia[9].

Recepcja myśli Jerzego Giedroycia dotyczącej polskiej polityki wschodniej[edytuj]

W 1974 na łamach "Kultury" Jerzy Giedroyc sformułował, wraz z Juliuszem Mieroszewskim koncepcję, iż suwerenność Ukrainy, Litwy i Białorusi (ULB) jest czynnikiem sprzyjającym niepodległości Rzeczypospolitej, natomiast zdominowanie tych krajów przez Rosję otwiera drogę do zniewolenia także Polski[10].

Na tym fundamencie w latach późniejszych, wśród niektórych oponentów koncepcji Jerzego Giedroycia wyrosła krytyka jego założeń, która uzewnętrzniła się w pojęciu sformułowanym przez przez wrocławskiego socjologa prof. Zbigniewa Kurcza - tzw. "mit giedroyciowski"[11]. Po 1989 mit giedroyciowski znajdował w Polsce (wśród jego zwolenników) podatny grunt dla szerzenia własnej interpretacji najnowszej historii[12] (mniej wśród polskiej emigracji[13]), jednak po rozpadzie ZSRR stopniowo tracił na znaczeniu. Zdaniem krytyków mit giedroyciowski stanowił powszechnie akceptowaną ideę, dopóty uniwersalną, dopóki istniało wspólne dla wszystkich uczestników zagrożenie, po wygaśnięciu tego zagrożenia na plan pierwszy wysunęły się inne obawy - co do wzajemnych stosunków Polski z jej nowo powstałymi wschodnimi sąsiadami[11]. "Mit giedroyciowski" jest interpretowany przez niektórych historyków jako poświęcenie pewnych zasad, prawdy historycznej i interesów Polski, za cenę innych zasad ("uniwersalnych zasad demokratycznych") i dobrosąsiedzkich stosunków ze wspomnianymi trzema byłymi republikami ZSRR. Według prof. Bogumiła Grotta "mit" ten, prowadził nie tylko do przemilczeń, ale i prostego zakłamania, jak w przypadku odsuwania na margines sprawy masowych mordów ludności polskiej na Wołyniu i Małopolsce wschodniej dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów[14][15][12][16].

Zdecydowaną krytykę założeń giedroyciowskich wcielanych w Polsce w życie po upadku ZSRR przedstawił także prof. Czesław Partacz. Stwierdził on, że poświęcenie prawdy historycznej dla dobrosąsiedzkich stosunków ukazuje "naiwność i fałszywość nowej polityki wschodniej Polski", a teza Giedroyca, że bez niepodległej Ukrainy nie ma niepodległej Polski według Partacza świadczy o nieznajomości historii i geopolityki, oraz jest ahistoryczna i antypolska.[17]