OPERACJE GOSPODARCZE
Operacje gospodarcze to wszelkie zmiany stanu majątku lub źródeł jego finansowania.
Operacje gospodarcze cechuje to że są:
wyrażone wartościowo
maja określona datę wystąpienia
że wywołują zmianę przynajmniej w dwóch składnikach bilansu
KONTO KSIĘGOWE
Przy dużej liczbie operacji gosp. rejestracja takich transakcji w formie tabelarycznej byłaby bardzo uciążliwa dlatego zostało stworzone narzędzie nazwane kontem księgowym.
Konto księgowe służy do rejestracji jednorodnych co do rodzaju i treści operacji gospodarczych tzn. ze każdy składnik bilansu posiada odrębne konto na którym ewidencjujemy stan początkowy, zwiększenia, zmniejszenia oraz stań końcowy. Konto musi mieć taką formę, by odrębnie rejestrowało zdarzenie zwiększające i odrębnie zmniejszające dany składnik bilansu. Ułatwia to ewidencję księgową.
W dydaktyce rachunkowości używane jest konto teowe gdyż podobne jest do litery T. Konto księgowe ma charakter dwustronny. Strony te maja określone nazwy.
| Nazwa konta |
|---|
| Debet (owa) |
| Winien |
Konta mają określony sposób funkcjonowania. Inaczej funkcjonują konta aktywów a inaczej pasywów.
FUNKCJONOWANIE KONT AKTYWÓW
Konto bilansowe aktywów funkcjonuje w ten sposób, że saldo początkowe Sp. inaczej też Bilans otwarcia Bo odzwierciedlające stan danego składnika na początek okresu obrachunkowego bądź sprawozdawczego wpisujemy po stronie Debetowej. mówimy wtedy że konto zostało otwarte. Obroty konta zwiększające jego stan początkowy rejestruje się po stronie debetowej, natomiast obroty zmniejszające po stronie kredytowej. Zamknięcie konta polega na porównaniu wszystkich zapisów debetowych z kredytowymi. Róznica stanowi saldo końcowe konta (Sk.) lub Bz bilans zamknięcia i jest wpisywana po stronie kredytowej. Saldo to jest jednak nazwane jest saldem debetowym. Konta aktywów posiadają zawsze salda debetowe lub nie posiadają salda, gdy obroty strony debetowej i kredytowej są równe.
| Nazwa konta aktywów |
|---|
Sp. zwiększenie stanu początkowego |
| obroty strony Dt. |
| Suma kontrolna |
| = |
FUNKCJONOWANIE KONT PASYWÓW
Konta pasywów funkcjonują inaczej niż konta aktywów. Można powiedzieć że są „lustrzanym odbiciem” kont aktywów. Saldo początkowe bowiem wpisujemy po stronie kredytowej konta. Zwiększenia jego stanu także po stronie kredytowej, a zmniejszenia po stronie debetowej. Saldo końcowe (także kredytowe) wpisujemy po stronie, która ma niższe obroty, a wiec debetowej – chyba że obroty są sobie równe. Saldo to jednak nazwane jest kredytowym.
| Nazwa kont pasywów |
|---|
| Zmniejszenie stanu początkowego |
Obroty strony debetowej Sk. |
| Suma kontrolna |
| = |
Konta aktywów maja salda debetowe.
Konta pasywów maja salda kredytowe.
ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU
Każda operacja gospodarcza musi być rejestrowana (księgowana) zgodnie z zasada podwójnego zapisu czyli:
na dwóch kontach księgowych,
po przeciwnych stronach kont,
w tej samej kwocie.
Mówimy wtedy że konta ze sobą „korespondują” lub są kontami „przeciwstawnymi”. Określenie sposobu księgowania operacji gospodarczych czyli wskazanie kont oraz stron kont nazywamy dekretacją.
Przykład:
Podjęcie pieniędzy z banku i przekazanie do kasy firmy.
Wypłacenie pieniędzy z kasy i przekazano do banku.
| Rachunek bieżący |
|---|
| Gotówka w kasie |
|---|
Może wystąpić również taka sytuacja którą trzeba zaksięgować na więcej liczbie niż dwa konta. Wówczas suma zapisów po np. stronie debetowej kont musi równać się zapisowi na jednym koncie po stronie kredytowej lub odwrotnie.
Przykład:
FV zakupiono materiały.
netto 1000,00 b) VAT 230,00 c) brutto 1230,0
| Materiały |
|---|
| 1a |
| VAT naliczony |
| 1b |
| Zobowiązania wobec dostawców |
|---|
Zestawienie obrotów i sald.
Zestawienie obrotów i sald, inaczej bilans próbny jest sporządzane przed opracowaniem bilansu końcowego. Jest to zestawienie tabelaryczne, które ma sprawdzić prawidłowość otwarcia kont księgowych oraz zgodność operacji gospodarczych z zasada podwójnego zapisu. wykorzystuje ono następujące rowności będące konsekwencją metody bilansowej.
skoro A=P, to suma sald początkowych debetowych wszystkich kont księgowych musi być równa sumie sald początkowych kredytowych wszystkich kont księgowych.
skoro każda operacja gospodarcza musi być zaksięgowana przynajmniej na dwóch kontach przeciwstawnych po przeciwnych stronach, to suma obrotów stron debetowych wszystkich kont księgowych musi być równa sumie obrotów kredytowych wszystkich kont księgowych.
Jeśli spełnione są powyższe dwa warunki, to suma sald końcowych debetowych wszystkich kont księgowych musi być równa sumie sald kredytowych wszystkich kont księgowych.
Zamknięcie kont księgowych następuje po stwierdzeniu w „zestawieniu obrotów i sald” prawidłowości księgowań. Zestawienie to nazywane jest również bilansem próbnym, ponieważ jego ostatnie dwie kolumny zawierają salda końcowe kont księgowych, a więc faktycznie są to konta, których salda, w innym układzie znajdują się w bilansie księgowym.
Za pomocą zestawienia obrotów i sald możemy sprawdzić czy została zachowana zasada podwójnego zapisu.