Rola transferów w dochodach i wydatkach podsektorów sektora finansów publicznych (SFP) na bazie skonsolidowanego zestawienia SFP. Uzupełnij o wyniki finansowe podsektorów i całego SFP za 2012 i 2013

Budżet państwa służy nie tylko finansowaniu podstawowych zadań państwa (centralna administracja, obrona narodowa, bezpieczeństwo publiczne, wymiar sprawiedliwości, nauka), ale i kształtuje – poprzez system transferów – sytuację finansową wszystkich jednostek sektora finansów publicznych. Wyróżnić można:

Transfery wewnętrzne, czyli dokonywane wewnątrz SFP - oznaczają wydatki publiczne jednych gestorów funduszy publicznych na rzecz innych gestorów funduszy publicznych (np. transfery z podsektora rządowego [budżet państwa] do jednostek podsektora samorządowego [budżet JST] lub podsektora ubezpieczeń społecznych [FUS, FER])

Transfery zewnętrzne, czyli na rzecz podmiotów znajdujących się poza sektorem publicznym, oznaczają zasilanie podmiotów prywatnych w pieniądz pochodzący ze środków publicznych

Głównym powodem konieczności transferów (przemieszczeń) środków publicznych wewnątrz sektora finansów publicznych jest niedostosowanie rozkładu dochodów poszczególnych segmentów sektora do ich wydatków (np. podsektor samorządowy, jak i podsektor ubezpieczeń społecznych wymagają – by mogły funkcjonować i wykonywać swoje zadania – znaczącego zasilenia z podsektora rządowego)

W roku 2012 największy transfer dochodów wewnątrz sektora finansów publicznych odnotował podsektor samorządowy i wyniósł on 57,3% ogólnej kwoty dochodów (123,8 mld zł z 216,1 mld zł), natomiast największy udział zewnętrznych transferów w ogólnych dochodach odnotował podsektorze rządowy – 90% (3445 mld zł z 382,2 mld zł). W wydatkach natomiast w transferach wewnętrznych największy udział miał podsektor rządowy – 43% (179,3 mld zł z 418,2 mld zł), a w transferach zewnętrznych podsektor samorządowy – 89% (204,6 mld zł z 228,7 mld zł). W podsektorze ubezpieczeń społecznych instytucją, która miała największy udział w transferach dochodów był FER – Fundusz emerytalno-rentowy rolników i wyniósł on 91%.

Podział zadań publicznych wg szczebli zarządzania w państwach federalnych i unitarnych

państwo federalne - podzielone na stany, landy, sprzymierzone wspólną konstytucją, która gwarantuje szeroką autonomię w kwestii własnego prawa, polityki podatkowej, społecznej i gospodarczej; autonomia dotyczy prawa karnego, cywilnego i administracyjnego.

państwo unitarne - tzw. jednolite, w którym jednolite prawo obowiązuje w całym kraju - jednolita polityka podatkowa, społeczna i gospodarcza

Państwo federalne	Zadania zdecentralizowane zarówno w państwach federalnych jaki i w państwach unitarnych
Zadania rządu federalnego ↓	Zadania rządów krajów związkowych ↓
 Obronność kraju  Energia jądrowa  Polityka zagraniczna  Wybrane Programy rządowe	 Wymiar sprawiedliwości  Organy kontroli  Szkolnictwo wyższe  Nauka  Bezpieczeństwo  Ochrona zdrowia  Ubezpieczenia społeczne  Drogi, autostrady, lotniska  Transport kolejowy  Gospodarka morska  Gromadzenie danin publicznych  Zarządzanie długiem
↑ Zadania rządu ↑
Państwa unitarne

Zgodnie z art. 126 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Komisja Europejska monitoruje dyscyplinę budżetową państw członkowskich Unii Europejskiej, w szczególności obserwując dwie wielkości:

relację obecnego bądź prognozowanego deficytu sektora finansów publicznych do PKB, która nie powinna przekroczyć 3% PKB (rząd federalny ma limit 2,7% pozostałe składowe 0,3%; limit deficytu dla krajów związkowych zależy głównie od liczby mieszkańców ) - chyba że deficyt znacząco i trwale się zmniejszył, osiągając poziom bliski 3% PKB bądź przekroczenie tego progu ma wyjątkowy i tymczasowy charakter, a deficyt pozostaje bliski 3% PKB;

relację długu sektora finansów publicznych do PKB, która nie powinna przekroczyć 60% - chyba że relacja ta wystarczająco spada, zbliżając się do wartości referencyjnej w zadowalającym tempie.

Zarządzaniem wynikiem finansowym, czyli konsolidacją fiskalną federalno – związkową w państwie federalnym jakim jest Austria zajmuje się Narodowy Komitet Konsolidacji, który wyznacza cele średniookresowe dla finansów publicznych, monitoruje i opracowuje standardy informacyjne – raporty (instytucja podobna do Rady Polityki Pieniężnej).

Definicja kryzysu finansów publicznych. Główne źródła i narzędzia zarządzania kryzysem finansów publicznych w Polsce w ostatnich latach

Kryzys finansów publicznych
Definicja
Skutki
Źródła
Narzędzia

Główne instrumenty makrozarządzania deficytem i długiem SFP w Polsce oraz według wymogów paktu fiskalnego UE z uwzględnieniem zmian obowiązujących od 2015 roku

Wymogi paktu fiskalnego przyjętego przez Radę i Parlament UE w grudniu 2011r. (tzw. sześciopak):

1. Zwiększenie roli celu średniookresowego w odniesieniu do deficytu sektora finansów publicznych

Deficyt SFP w okresie średnim nie może być większy niż 1% PKB, tzn. w okresie dobrej koniunktury powinna być nadwyżka (dodatni wynik finansowy), a w okresie dekoniunktury maksymalny deficyt powinien wynosić 3% PKB.

Zwiększenie roli ma odbyć się poprzez zapis tej regulacji w ustawach krajowych: konstytucji lub ustawie o finansach publicznych (do końca 2013 r.). Wpisanie do ustaw krajowych reguły nadmiernego deficytu (reguła wydatkowa).

2. Wpisanie do ustaw krajowych normy długu (max 60% PKB).

3. Wpisanie do norm krajowych, że wydatki mogą rosnąć w tempie mniejszym lub równym od wskaźnika średniookresowego PKB (potencjalnego PKB) – dla krajów nie objętych procedurą nadmiernego deficytu (czyli przed przekroczeniem przez dług progu 3% PKB)

4. Wprowadzenie tzw. rad fiskalnych do kontroli deficytu, długu SFP oraz innych wskaźników makroekonomicznych (np. deficyt obrotów bieżących, wolumen kredytów dla przedsiębiorstw)

5. Wprowadzenie kar pieniężnych za szarą strefę w statystyce finansów publicznych.

W/w reguły i mechanizmy sprzyjające generalnie nadwyżkom budżetowym lub nielimitowanej równowadze powodują, że wzrasta rola doskonalenia nowoczesnych metod zarządzania w instytucjach publicznych na poziomie mikro, tj.: controlling finansowy i zarządczy oraz budżet efektów (w Polsce – budżet zadaniowy).

Zmiany w polskim systemie zarządzania:

 Wieloletni Plan Finansowy Państwa, Wieloletnia Prognoza Finansowa Państwa,

 indywidualne wskaźniki zadłużenia w jednostkach samorządu terytorialnego,

 kontrola zarządcza w podsektorze rządowym

 budżet zadaniowy (w podsektorze rządowym)

 procedura nadmiernego deficytu (procedura wszczynana na szczeblu Unii Europejskiej w przypadku przekroczenia przez państwo członkowskie dopuszczalnego deficytu, tj. 3% PKB. Nie wszczyna się jej jednak, gdy przekroczenie tego progu przez instytucje rządowe i samorządowe jest uważane za przejściowe i wyjątkowe. Procedura ta została określona w przepisach ustawodawczych Paktu Stabilności i Wzrostu i określa kryteria, harmonogramy i terminy, które stosuje Rada przy podejmowaniu decyzji dotyczących nadmiernego deficytu. Państwo, którego deficyt został uznany za nadmierny, musi podjąć odpowiednie działania korygujące. Jeśli nie zastosuje się do zaleceń Rady, może zostać obciążone sankcjami finansowymi).

 reguła wydatkowa – nakłada ograniczenia na tempo wzrostu wydatków publicznych. Łączny limit wydatkowy dla sektora instytucji rządowych i samorządowych po wyłączeniu środków z bezzwrotnej pomocy unijnej, których ostatecznym beneficjentem są jednostki tego sektora, będzie wyznaczany w oparciu o średniookresowe tempo wzrostu realnego PKB oraz prognozę inflacji". Celem docelowej stabilizującej reguły wydatkowej jest stabilizacja nominalnego wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB na poziomie równym średniookresowemu celowi budżetowemu (obecnie -1 proc. PKB) w średnim okresie oraz utrzymywanie długu publicznego w relacji do PKB poniżej określonego poziomu.

• od 2015 roku stabilizująca reguła wydatkowa

nowy art. 112aa ufp – limit wydatków dla około 90 % wydatków SIRziS. Zawiera sankcje w przypadku przekroczenia deficytu SIRziS > 3% PKB.W Polsce dodatkowo gdy dług publiczny przekroczy odpowiednio 48% PKB (dawne 55%) lub zajdzie się w przedziale 43-48% PKB (dawne 50 %).

W ustawie wprowadzono, że Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w terminie do 16 kwietnia:

• Art. 38b - wynik nominalny sektora instytucji rządowych i samorządowych za ostatnie cztery lata

• Art.38b - łączną dynamikę wartości PKB w cenach stałych za ostatnie sześć lat

Wyjaśnij istotę klasycznych zasad budżetowych. Jakie istnieją gwarancje realizacji zasady równowagi budżetowej w budżecie państwa oraz w budżetach j.s.t. Podaj przykład wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który wynika z zasady jawności finansów publicznych.

Wśród tradycyjnych zasad budżetowych określanych, jako tzw. klasyczne należy wymienić następujące siedem zasad:

1. ZASADA ROCZNOŚCI BUDŻETU – wymóg obowiązywania budżetowego planu finansowego w okresie jednego roku w odniesieniu do dochodów, wydatków oraz deficytu budżetu państwa, finansowanego
z przychodów.

2. ZASADA UPRZEDNIOŚCI BUDŻETOWEJ – mówi o tym, że roczny plan finansowy państwa opracowywany jest przed nowym rokiem budżetowym. Znajduje to odzwierciedlenie w kalendarium prac nad projektem ustawy budżetowej, w której centralną część stanowi budżet państwa.

3. ZASADA JEDNOŚCI FORMALNEJ BUDŻETU PAŃSTWA
– zasada ta narzuca konieczność opracowywania jednego dokumentu, jakim jest plan finansowy obejmujący dochody, wydatki, przychody i rozchody budżetu państwa.

4. ZASADA JEDNOSCI MATERIALNEJ BUDŻETU – wymusza aby plan finansowy obejmował pełny katalog dochodów publicznych oraz przestrzegania tzw. ogólnego charakteru tych dochodów, jako tych, które służą finansowaniu zadań publicznych ujętych w wydatkach w budżecie państwa, bez jakiejkolwiek ekwiwalentności określonych dochodów z konkretnymi wydatkami.

5. ZASADA RÓWNOWAGI BUDŻETU – postuluje równoważenie wydatków budżetu z dochodami. W przypadku występowania deficytu spełnienie tej zasady należy interpretować jako zabezpieczenie stabilnych środków finansowanych stanowiących źródła pokrycia niedoborów finansowych.

6. ZASADA JAWNOŚCI BUDŻETU – zobowiązujące instytucje odpowiedzialne za budżet państwa do informowania o dochodach, wydatkach, deficycie, przychodach i rozchodach oraz państwowym długu publicznym. Ponadto mówi ona o uprawnieniach obywateli do dostępu do informacji budżetowych i do uczestniczenia w debatach budżetowych.

7. ZASADA PRZEJRZYSTOŚCI BUDŻETU – mówi o wymogu dochowania odpowiedniej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów
i rozchodów oraz o prowadzeniu rachunkowości zgodnie z przepisami ustawy
o rachunkowości, jak i o przygotowywaniu sprawozdań z procesów gromadzenia
i wydatkowania środków budżetu państwa zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami MF.

Główne gwarancje klasycznych zasad budżetowych

zdjęcie w telefonie!

Zasada gospodarności wydatkowania środków publicznych jako odzwierciedlenie nowoczesnych narzędzi nurtu New Public Management

Zasada gospodarności (bywa nazywana zasadą racjonalności) – wymaga racjonalnego, czyli oszczędnego, wydatkowania środków budżetowych.

Procesy reformowania administracji publicznej wymagają zastosowania koncepcji nowego zarządzania publicznego (New Public Management), aby sprostać nowym wyzwaniom, świadczenia usług o coraz wyższym standardzie oraz optymalizacji zarządzania finansami publicznymi. Dla zarządzania w sferze publicznej ważne jest zrozumienie roli sektora publicznego oraz jego znaczenia dla całego życia społeczno-gospodarczego. Proces ten wymaga skuteczności działania i konsekwencji w realizacji często trudnych i niepopularnych wśród społeczeństwa decyzji.

Zmiany zachodzące w zarządzaniu publicznym (przechodzenie od administrowania do zarządzania publicznego) odbywają się ewolucyjnie i wymagają od administracji publicznej wdrażania i doskonalenia standardów z zakresu organizacji i zarządzania. Nowe publiczne zarządzanie (New Public Management – NPM) pojawiło się najpierw w Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii w latach osiemdziesiątych XX wieku, a od początku lat dziewięćdziesiątych zyskało swe miejsce w USA. Głównym celem koncepcji zarządzania (administracji publicznej1 ) jest zmniejszenie kosztów świadczenia usług publicznych, przy jednoczesnym zwiększeniu ich jakości i satysfakcji klienta.

Nowość tego modelu zarządzania polega na adaptacji metod i technik zarządzania stosowanych w sektorze prywatnym do warunków zarządzania organizacjami publicznymi. Chodzi zwłaszcza o nastawienie tych organizacji na osiąganie wyników, decentralizację zarządzania nimi, przejęcie przez nie perspektywy strategicznej oraz wykorzystanie mechanizmów rynkowych. Ten model zarządzania ma zapewnić gospodarność, efektywność i skuteczność organizacji publicznych. Przeciwnicy uważają, że NPM, ignorując różnice istniejące między sektorem publicznym i prywatnym, nie przyniesie spodziewanych korzyści.

Podstawowe różnice pomiędzy starym a nowym zarządzaniem w sektorze publicznym dotyczą sposobu finansowania i zarządzania oraz celów, organizacji, ich realizacji w NMP, a także dążenia do zwiększenia sterowności systemu usług publicznych. Nowe zarządzanie publiczne kładzie nacisk na właściwe wyznaczanie celów i monitorowanie wyników, zarządzanie finansami (efektywność), wyznaczanie standardów usług, korzystanie z rozwiązań benchmarkingowych (możliwości dokonywania porównań na próbie sprawdzonych, dobrych rozwiązań) oraz nowoczesnego zarządzania zasobami ludzkimi.

Jako doktryna zarządzania w sektorze publicznym NPM ma charakter zdecydowanie zarządczy i stawia przede wszystkim na:

-urynkowienie,

– partnerstwo publiczne,

– spłaszczenie struktur organizacyjnych,

– efektywność i wymierne osiągnięcia,

– zewnętrzny audyt, kompetentny nadzór i ewaluację

Koncepcja NPM w wyniku spłaszczenia i rozczłonkowania struktur organizacyjnych oraz decentralizacji uprawninień, zapewniła elastyczność działania sektora publicznego i zwiększyła jego efektywność, ale nie ograniczyła jego zadań i programów. Nowe zarządzanie publiczne koncentruje się na: odbiorcy usług – jego potrzebach i oczekiwaniach, promowaniu konkurencji między usługodawcami, przekazywaniu kontroli społeczności lokalnej, decentralizowaniu kompetencji i wprowadzaniu zarządzania uczestniczącego. Celem administracji w duchu NPM jest uzyskanie rezultatów oraz kontrola i odpowiedzialność za wyniki. Skuteczne działanie wymaga połączenia wysiłków sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego na rzecz rozwiązywania problemów.

Jakie parametry budżetowe decydują o indywidualnych wskaźnikach zadłużenia w j.s.t.?

Od 1 stycznia 2014 r. weszły w życie nowe reguły wyznaczające granice zadłużenia samorządów. Możliwość zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego jest zależna od relacji wielkości obsługi długu przede wszystkim do nadwyżki operacyjnej w trzech minionych latach. Dzięki temu uwzględnione są indywidualne zdolności każdej jednostki do regulowania zobowiązań.

Indywidualny wskaźnik zadłużenia samorządów

Wprowadzenie rozwiązania opartego na zindywidualizowanym podejściu do obliczania dopuszczalnego poziomu zadłużenia samorządów służyło dwóm istotnym celom.

Po pierwsze, zadaniem nowej konstrukcji limitu zadłużenia było zniesienie ograniczenia wiążącego j.s.t., dla których zaciąganie nawet dość znacznych zobowiązań finansowych mogłoby być instrumentem bezpiecznej polityki rozwojowej.

Po drugie, ważne jest zdyscyplinowanie tych jednostek, którym wysokie obciążenie dochodów spłatami zobowiązań nakazuje dużą ostrożność przy zaciąganiu nowych kredytów i pożyczek czy też emisji papierów wartościowych. Nowe reguły limitowania zadłużenia samorządu terytorialnego zostały ustanowione w art. 243 ustawy o finansach publicznych z 2009 r. (Dz.U. nr 157, poz. 1240).

Powszechnie określa się je mianem indywidualnego wskaźnika zadłużenia (IWZ), choć o dopuszczalnym poziomie zadłużenia decyduje w tym wypadku kształtowanie się relacji między kwotą na obsługę długu a środkami, które w ocenie ustawodawcy można przeznaczyć na jego spłatę

Indywidualny wskaźnik zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego stanowi, że w danym roku budżetowym wartość spłaty zobowiązań wraz z kosztami ich obsługi do dochodów ogółem budżetu nie może przekroczyć średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących, powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów ogółem budżetu.

Analiza wzoru (patrz ramka) pozwala stwierdzić, że do zobowiązań ujmowanych w obliczeniu IWZ zalicza się przypadające w danym roku budżetowym spłaty:

• rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych przeznaczonych na finansowanie planowanego deficytu budżetu j.s.t.,

• zobowiązań dłużnych zaciąganych na spłatę wcześniejszych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz pożyczek i kredytów (tzw. rolowanie długu),

• zobowiązań dłużnych zaciągniętych w celu wyprzedzającego finansowania działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,

• rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych przeznaczonych na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych ujętych w wieloletniej prognozie finansowej

,• odsetek od wszystkich kredytów i pożyczek, łącznie z zaciągniętymi na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu j.s.t., a także odsetek i dyskont od papierów wartościowych.

Do łącznej kwoty przypadającej w danym roku budżetowym wartości wykupu długu dodaje się również potencjalne spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji. Do- łącza się ponadto przypadające do spłaty w tym samym roku budżetowym kwoty zobowiązań związku współtworzonego przez daną jednostkę samorządu terytorialnego. W terminie nie dłuższym niż 90 dni po zakończeniu programu, projektu lub zadania i otrzymaniu refundacji do spłat zobowiązań nie wlicza się kwot wynikających z tytułu :

• wykupu papierów wartościowych, spłat kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub pomocy finansowej udzielonej przez państwa EFTA, z wyłączeniem odsetek od tych zobowiązań,

• poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania j.s.t. w ramach programów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub pomocy finansowej udzielonej przez państwa EFTA.

W ten sposób konstrukcja wskaźnika limitującego spłatę zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego nie ograniczy możliwości absorpcji środków europejskich przeznaczonych na realizację projektów objętych dofinansowaniem z tych środków.

Wartość indywidualnego wskaźnika zadłużenia zależy od wielkości dochodów osiąganych przez jednostkę samorządu terytorialnego, od kwoty uzyskiwanych przez nią dochodów ze sprzedaży mienia, a także od skali wydatków ponoszonych na działalność bieżącą. Oznacza to, że tylko wpływając na te czynniki, j.s.t. mogą oddziaływać na dopuszczalny prawem poziom własnego zadłużenia. Nie jest to proste zadanie. Obecny poziom dochodów j.s.t. ukształtował się przez wiele lat i jeśli ulega zmianom, to wynikają one zazwyczaj ze stanu koniunktury. Dochody ze sprzedaży mienia stanowią specyficzne źródło wpływów, których nie można uzyskiwać w każdych warunkach.

Decydując się na zasilenie budżetu dochodami ze sprzedaży majątku, samorządy muszą bowiem brać pod uwagę jednorazowy charakter tych wpływów oraz znaczenie mienia dla realizacji celów ich polityki. Poziom wydatków bieżących zależy natomiast od zakresu realizowanych zadań, które w dużej mierze wyznaczają obowiązujące przepisy prawne. Wyliczenie wskaźnika dla każdej jednostki samorządu terytorialnego opiera się na danych dotyczących wykonania za okres dwóch ostatnich lat oraz na wartościach planowanych z roku poprzedzającego rok, na który wylicza się wskaźnik. Oznacza to, że o możliwościach spłaty zobowiązań w pierwszym roku obowiązywania nowych zasad limitowania zadłużenia samorządów decydować będzie wskaźnik wyliczony dla lat 2011–2013. W związku z tym j.s.t. już obecnie powinny kształtować swoje budżety z myślą o środkach możliwych do przeznaczenia na spłatę zobowiązań dłużnych w 2014 r. Tym bardziej iż zgodnie z przepisami organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie będzie mógł uchwalić budżetu, w którym nie zostałaby zachowana relacja wynikająca ze wzoru na IWZ.

Jakie parametry są uwzględniane w konstrukcji stabilizującej reguły wydatkowej? Podaj przykład wydatków sektora finansów publicznych, które są wyłączone z tej reguły

Limit wydatków wg SRW determinowany jest nast. czynnikami:

–kwota wydatków roku n-1;

–wskaźniki inflacji CPI (n-2, n-1, n);

–średnia realna dynamika PKB za okres n i do n-7;

–kwota planowanych skutków zmian w dochodach;

–korekta kwoty wydatków odpowiednio o -2 p.p. po przekroczeniu deficytu SIRziS > 3% PKB (dodatkowo uwzględnia się poziom długu > 48% PKB lub przedział 43% do 48% PKB)

–korekta o -1,5 p.p.

–korekta o +1,5 p.p.

–bez zmian 0 p.p.

Wskaźnik średnioroczny wzrostu wydatków ≤ wskaźnik średnioroczny wzrostu potencjalnego PKB

Stabilizująca reguła wydatkowa będzie miała za zadanie określenie limitu wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych ogółem na poziomie gwarantującym zachowanie równowagi finansów publicznych. Będzie ona określała maksymalny limit wydatków sektora (oprócz wydatków niewielkich jednostek, które nie są prawnie zdolne do generowania wysokich deficytów oraz wydatków w pełni finansowanych ze środków unijnych), nie będzie zaś ograniczała konkretnych wydatków publicznych.

Zawiera sankcje w przypadku przekroczenia progów ostrożnościowych:

• deficytu SIRziS > 3% PKB (w Polsce dodatkowo gdy dług publiczny przekroczy odpowiednio 48% PKB lub znajdzie się w przedziale 43-48% PKB: 48% - dawne 55%, 43% - dawne 50%, efekt reformy emerytalnej OFE uzyskany w 2014 r. na poziomie 7% PKB).

Wyłączone z tej zasady zostaną wydatki budżetu środków europejskich oraz ta część wydatków, która finansowana jest środkami z bezzwrotnej pomocy unijnej i EFTA.

Stabilizująca reguła wydatkowa będzie wyznaczała limit wydatkowy na każdy rok, a nie tylko w przypadku nierównowagi w finansach publicznych. W przeciwieństwie zaś do tymczasowej reguły wydatkowej, nowa reguła obejmie prawie cały sektor finansów publicznych(oprócz wydatków nielicznych, niewielkich jednostek, które nie są prawnie zdolne do generowania wysokich deficytów oraz wydatków w pełni finansowanych ze środków unijnych). Celem reguły będzie zapewnienie stabilności finansów publicznych w Polsce i korygowanie ich ewentualnej nadmiernej nierównowagi, ale zarazem nie powodowanie nadmiernego zaostrzenia polityki fiskalnej, zwłaszcza w warunkach znacznego spowolnienia gospodarczego.

Jeśli odnotowany zostanie zbyt wysoki poziom długu publicznego (powyżej 55% lub 50% PKB) albo zbyt wysoki poziom deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych (powyżej 3% PKB z uwzględnieniem kosztów reformy emerytalnej), to wydatki będą musiały rosnąć wolniej od średniookresowego realnego tempa wzrostu gospodarczego.

Budżet zadaniowy a budżet tradycyjny – podstawowe różnice.

Budżet tradycyjny	Budżet zadaniowy
Plan wydatków: Sporządzony wg. klasyfikacji budżetowej, w której wyróżnia się: a) Części b) Działy c) Rozdziały d) Paragrafy	Plan wydatków: Sporządzony wg zadaniowej klasyfikacji budżetowej, w której wyróżnia się: a) Części b) Zadania c) Podzadania
Narzędzie wydatkowania	Narzędzie zarządzania
Utrudnione powiązanie z celami rządu i kontroli skuteczności realizacji zadań	Sprzyja sprecyzowaniu celów działania rządu i monitorowania skuteczności ich realizacji
Wydatki budżetu nie są zintegrowane z pozostałymi wydatkami sektora publicznego	Globalne podejście do wydatków sektora publicznego
Utrudniona hierarchizacja wydatków	Hierarchia wydatków i instrumentów wg. istotności dla rozwoju społeczno-gospodarczego
Statyczne ujęcie – rok budżetowy	Długofalowe podejście – roczny budżet wynikający z wieloletniego programowania budżetowego
Brak wiedzy o efektywności poniesionych wydatków	Pomiar stosunku nakładów do efektów – efektywności
Resortowe podejście	Sprzyja współpracy z rządem i pozostałych instytucjach sektora publicznego
Klasyfikacja budżetowa wymaga specjalistycznej wiedzy	Czytelna informacja o wydatkach budżetowych
Ukierunkowanie dyskusję w Sejmie na pojedyncze pozycje wydatkowe	Umożliwia merytoryczną dyskusję w Sejmie o programach rządowych
Dysponent administruje środkami	Dysponent zarządza środkami – jest odpowiedzialny za realizację programu

Podaj po kilka mierników wykorzystywanych na potrzeby budżetu zadaniowego w Polsce dla wybranej funkcji państwa , wskazując czy są to mierniki produktu, czy rezultatu (uwzględnij te, które można znaleźć w budżetach zadaniowych publikowanych na stronach internetowych MF). Do oceny realizacji celów jakich zadań państwa można je zastosować?

zdjecie!!!

Na czym polega różnica między efektywnością a skutecznością w finansach publicznych? Podaj przykłady kilku mierników efektywności i skuteczności stosowanych w budżetach zadaniowych wybranej jednostki samorządu terytorialnego (uwzględnij te, które można znaleźć w budżetach zadaniowych publikowanych na stronach internetowych).

Oba pojęcia związane są ze sprawnością, która oznacza, że działanie nie ma cech negatywnych, a są same pozytywne i to takie, które określilibyśmy jako najbardziej skuteczne, najbardziej zręczne, najbardziej prawidłowe i najbardziej oszczędne.

Powszechnie skuteczność (effectiveness) odnosi się do stopnia w jakim osiągnięte zostały założone cele zadania (programu, strategii). Z kolei efektywność (effeciency) odnosi się do stopnia osiągnięcia założonych celów przy minimalnych kosztach lub maksymalizacji stopnia osiągnięcia celu przy założonych kosztach.

Mierniki skuteczności mierzą stopień osiągnięcia zamierzonych celów, natomiast mierniki efektywności mierzą zależność między nakładami i osiągniętymi efektami wynikami.

Przykłady mierników skutecznośći:

 Roczna nominalna dynamika polskiej składki do budżetu UE w ramach podzadania 4.6.2 Środki własne UE (produktu);

 Miejsce w rankingu światowym w sportach olimpijskich w ramach funkcji 8. Kultura fizyczna i sport (rezultat);

 Liczba zakończonych inwestycji w ramach 8.3.4. Przygotowania Polski do współorganizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej podzadania UEFA EURO 2012 (produkt).

Przykłady mierników efektywności:

 Przeciętny koszt jednej kontroli podatkowej w ramach podzadania 4.7.1. Prowadzenie kontroli podatkowych (produktu);

 Liczba realizowanych przedsięwzięć na jeden etat związany z podzadaniem w ramach podzadania 8.4.2. Działalność koordynacyjna i kontrolna (rezultat).