NUMER NERWU |
NERW | MIEJSCE ODEJŚCIA | MIEJSCE PRZEJŚCIA PRZEZ CZASZKĘ | CHARAKTER CZYNNOŚCIOWY | OBSZAR UNERWIENIA | INNE INFORMACJE |
---|---|---|---|---|---|---|
I | Nn. węchowe (nn. olfactorii) STA Fila olfactoria (nici węchowe) (wypustki szare komórek zwojowych mózgowych umieszczonych w błonie śluzowej części węchowej jamy nosowej) |
Z kresomózgowia; Opuszka węchowa (bulbus olfactorius) |
Blaszka sitowa kości sitowej (lamina cribrosa) | Czuciowy | Część węchowa śluzówki jamy nosowej włącznie z narządem Jacobsona (organa vomero-nasale) | Przewodzenie w niciach węchowych jest jednokierunkowe; Cz. nn. węchowych tworzy nerw krańcowy (n. terminalis), który rozpoczyna się w błonie śluz. W kom. węchowych przegrody nosowej (od narządu lemieszowo-nosowego [Jacobsona]) ← narząd zmysłu jamy ustnej, odbiera zapachy, brak u ptaków |
II | N. wzrokowy (n. opticus) SSA Fasciculus Optimus (pęczek włókien nerwowych wzrokowych, wypustek komórkowych nerwowych siatkówki, określanych jako pozamózgowo umieszczonych część mózgowia (nuclei opici) |
Z kresomózgowia; Pomiędzy płatem gruszkowatym a ramionami mózgu |
Otwór wzrokowy (foramen optimum) | Czuciowy | Retina = ekspozytura mózgowia z 3 neuronami | Obok niego w pobliżu for. opticum leży zwój rzęskowy (ganglion ciliare) |
III | N. okoruchowy (n. oculomotorius) GSE, GTE | W śródmózgowiu; Część pośrodkowa dużych konarów mózgowia, razem z nerwem II i VI |
Szczelina oczodołowa (łącznie z IV, 1/V, VI) | Ruchowy | M. prosty gałki ocznej dobrzuszny, dogrzbietowy, pośrodkowu, wciągacz gałki ocznej (prócz cz. bocznej); M. skośny gałki ocznej dobrzuszny |
|
Parasympatyczny – zwój rzęskowy (ggl. ciliare) | M. zwieracz źrenicy; Mm. rzęskowe | |||||
IV | N. bloczkowy (n. trochlearis) GSE | W śródmózgowiu; Ciała czowracze |
Szczelina oczodołowa (łącznie z IV, V, VI) | Ruchowy | M. skośny gałki ocznej grzbietowy | Oba się krzyżują w miejscu, gdzie przyczepia się zasłonka rdzeniowa przednia, następnie wchodzą w kącie między podst. mózgu a przednia krawędzią mostu; |
V | N. trójdzielny (n. trigeminus) GSA, STE | Od tyłomózgowia; Cz. boczna mostu (1/V – n. ophtalmicus; 2/V – n. maxillaris; 3/V – n, mandibularis) |
1/V – szczelina oczodołowa łącznie z III, IV, VI | Czuciowy | Opona twarda; Powieki; Gałka oczna; Dno jamy nosowej |
|
2/V – otwór okrągły | Czuciowy | Opona twarda; Sklepienie jamy ustnej (podnieniebienie twarde i miękkie); Dno jamy nosowej |
||||
3/V – otwór owalny | Czuciowy | Opona twarda; Cz. denna; Boczna jamy ustnej |
||||
Ruchowy | Żwacz; Mm. skrzydłowe; M. skroniowy |
|||||
VI | N. odwodzący (n. abductens) GSE | Od tyłomózgowia; Rowek przypiramidowy rdzenia przedłużonego |
Szczelina oczodołowa (łacznie z III, IV, 1/V) | Ruchowy | M. prosty gałki ocznej boczny i boczna cz. wciągacza gałki ocznej | |
VII | N. twarzowy (n. facialis) STE, STA, STE, STA, GSA | Od tyłomózgowia; Ciało czworoboczne | Przewód słuchowy (razem z VIII); Następnie kanał twarzowy, otwór rylcowo-sutkowy |
Ruchowy | Umięśnienie wyrazowa twarzy | |
Parasympatyczny | Grucz. łzowy; Grucz. nosowe; Grucz. żuchwowy; Grucz. podjęzykowy; Grucz. policzkowe (przez strunę bębenkową) |
|||||
Czuciowy | 2/3 przedniej cz. śluzówki języka (przez strunę bębenkową) | |||||
VIII | N. przedsionkowo-ślimakowy (n. vestibulocochlearis) SSA | Od tyłomózgowia; Ciało czworoboczne |
Przewód słuchowy (razem z VIII); Następnie kanał twarzowy, otwór rylcowo-sutkowy |
Czuciowy | Ucho wew. – narząd słuchu | |
Ucho wew. – narząd równowagi | ||||||
IX | N. językowo-gardłowy (n. glossopharyngeus) STE, STA, GTE, GTA, GSA | Od tyłomózgowia; Rowek boczny dobrzuszny rdzenia przedłużonego (razem z X i XI leżąc od nich do przodu) | Otwór poszarpany | Czuciowy | Opona twarda; Podstawa języka; Gardło; Jama bębenkowa |
|
Parasympatyczny | Przyusznica | |||||
Ruchowy | M. rylcowo gardłowy | |||||
X | N. błędny (n.vagus) STE, STA, GTE, GTA, GSA | Od tyłomózgowia; Rowek boczny dobrzuszny rdzenia przedłużonego (razem z IX i XI ułożony między nimi) | Otwór poszarpany | Ruchowy | Mm. gardła; Podniebienia; Krtani; |
|
Parasympatyczny | Serce; Tchawica; Płuca; Przew. pokarm. i jego gruczoły bez okrężnicy zstępującej, nerek i jąder |
|||||
XI | N. dodatkowy (n. accessorius) STE | Od tyłomózgowia; XI1: Rowek boczny dobrzuszny rdzenia przedłużonego |
Otwór poszarpany | Ruchowy | Jako n. accessorius vagi stanowi cz. ruchową n. X | |
Od tyłomózgowia; XI2: rdzeń kręgowy – odc. szyjny, szczególnie korzeń dobrzuszny C5 i C6 |
Ruchowy | Jako n. accessorius spinalis unerwia mm. czworoboczne | ||||
XII | N. podjęzykowy (n. hypoglossus) GSE | Od tyłomózgowia; Rowek pośrodkowy – na tylnym końcu rdzenia przedłużonego (bocznie od piramidy) |
Otwór kłykciowy | Ruchowy | Mm. dolne języka | Nerw rdzeniowy włączony w obręb mózgowia |
Nerw I – narząd węchu; ogół kom. węchowych rozproszonych w okolicy węchowej jamy nosowej → rozpłaszczony zwój czuciowy nerwów węchowych.
Nerw II – narząd wzroku.
Nerw III, IV, VI – ruchowe mięśni zew. i wew. gałki ocznej.
Nerw V – czuciowy cz. twarzowej głowy (jamy ustnej, nosowej i oczodołu) oraz ruchowym mięśni żuciowych i niektórych mięśni bł. bębenkowej i podniebienia miękkiego.
Nerw VII – ruchowy umięśnienia wyrazowego twarzy oraz wydzielniczy, przywspółczulny, unerwiający gruczoły głowy (bez ślinianki przyusznej), czuciowy, przenoszący czucie smaku z 2/3 przednich języka.
Nerw VIII – narząd słuchu i równowagi.
Nerw IX – ruchowy i czuciowy gardła, przenosi czucie smaku z 1/3 tylnej języka, wydzielniczy, przywspółczulny ślinianki przyusznej.
Nerw X – z włókien autonomicznych przywspółczulnych, cz. somatyczna unerwia ruchowo i czuciowo gardło i krtań, cz. autonomiczna – trzewi klatki piersiowej i jamy brzusznej (bez narządów w jamie miednicznej).
Nerw XI – ruchowy niektórych mięśni szyi.
Nerw XII – ruchowy mięśni języka.
Filia olfactoria (przez otwory blaszki sitowej) → bulbus olfactorius (opuszki węchowe) → tractus olfactorius (pasmo węchowe) → ośrodki węchowe rhinencephelon (węchomózgowie)