Chinony

• związki stałe o barwie żółtej, pomarańczowej lub czerwonej

• rozpuszczają się dobrze w rozpuszczalnikach organicznych, bardzo słabo rozpuszczają się w wodzie

• Typy chinonów:

• benzochinony

• naftochinony- pochodne naftalenu

• antrachinony- pochodne antracenu

Benzochinony

• tymochinon- występuje w nasionach Nigella sativa (czarnuszka sienna) z rodziny Ranunculaceae

Naftochinony

• juglon- występuje w Juglans regia (orzech włoski) z rodziny Juglandaceae

• plumbagon- występuje w korzeniu Plumbago sp. (ołownica) z rodziny Plumbaginaceae, w zielu Drosera sp. (rosiczka)z rodziny Droseraceae

• droseron- występuje w zielu Drosera sp.(rosiczka) z rodziny Droseraceae

• alkanina- występuje w korzeniu Alkanna tinctoria (alkanina barwierska, czerwienica barwierska) z rodziny Boraginaceae

• lawson- występuje w liściu Lawsonia inermis (lawsonia bezbronna,henna) z rodziny Lythraceae

• Herba Droserae (ziele rosiczki):

• Drosera ramentacea należy do rodziny Droseraceae, chroniona

• surowiec zawiera naftochinony: plumbagon, droseron

• działanie: broncholityczne, spazmolityczne, pobudza wydzielanie śluzu, bakteriostatyczne

Pochodne antracenu

• aloeemodyna- występuje w Aloe sp.(aloes) z rodziny Aloaceae

• aloina A i B- występuje w Aloe ferox (aloes uzbrojony) z rodziny Aloaceae

• reina- występuje w korzeniu Rheum palmatum (rabarbar dłoniasty, rzewień dłoniasty, rzewień palczasty, rzewień chiński)) z rodziny Polygonaceae, w Cassia sp.(strączyniec) z rodziny Caesalpiniaceae, w Rumex sp.(szczaw) z rodziny Polygonaceae, w Polygonatum multiflorum(kokoryczka wielokwiatowa) z rodziny Convallariaceae

• glukofrangulina A i B- występuje w korze Frangula alnus (kruszyna pospolita) z rodziny Rhamnaceae

• sennozyd A i B- występuje w liściu Cassia angustifolia (strączyniec wąskolistny siężybób, senes) z rodziny Caesalpiniaceae, w liściu Cassia acutifolia (strączyniec ostrolistny) z rodziny Caesalpiniaceae

• palmidyna A i B- występuje w korzeniach i kłączu Rheum palma tum (rabarbar dłoniasty, rzewień palczasty, rzewień dłoniasty, rzewień chiński) z rodziny Polygonaceae

• palmidyna D- występuje w korzeniu Rheum palma tum (rabarbar dłoniasty) z rodziny Polygonaceae

• alizaryna, kwas ruberytrynowy, kwas purpurynowy, rubiadyna- występuje w korzeniu Rubia tinctorum (marzana/ marzanna barwierska, marzanna/marzana farbiarska) z rodziny Rubiaceae

• hyperycyna- występuje w kwiatach i zielu Hypericum perforatum (dziurawiec zwyczajny) z rodziny Hypericaceae

• fagopyryna- występuje w zielu Fagopyrum esculentum (gryka zwyczajna) z rodziny Polygonaceae

• Aloe (aloes):

• alona jest stężałym sokiem roślin gatunków Aloe: Aloe ferox (aloes uzbrojony), Aloe africana (aloes afrykański), Aloe barbadensis (aloes barbadawski), Aloe perryi z rodziny Aloaceae

• sok alona obficie występuje w tkance sitowej i wypływa na zewnątrz po odcięciu liści na skutek znacznego ciśnienia osmotycznego, rozrywając cienkościenne komórki. Alona rozpuszcza się w etanolu, stężonym kwasie octowym, glicerolu, acetonie, nie rozpuszcza się w chloroformie, eterze naftowym i benzenie; ma bardzo gorzki smak

• alona zawiera aloinę A i B, aloeemodynę, aleozynę

• działanie: przeczyszczające

• preparaty: Boldaloin, Biostymina

• Cortex Frangulae (kora kruszyny):

• Frangula alnus (Rhamnus frangula (kruszyna pospolita)) należy do rodziny Rhamnaceae

• kora zawiera glukofrangulinę A i B, palmidynę C

• działanie: łagodnie przeczyszczające, żółciopędne

• Radix Rhei (korzeń rzewienia):

• Rheum palmatum (rzewień chiński) należy do rodziny Polygonaceae

• korzeń zawiera palmidynę A, B, C, D, reinę

• działanie: ściągające, przeciwbiegunkowe, przeczyszczające

• preparaty: Tinctura Rhei spirituosa i aquosa, Extractum Rhei siccum, Pulvis Magnesiae cum Rheo, Rhelax

• Folium Sennae (liśc senesu):

• Cassia angustifolia i Cassia acutifolia należy do rodziny Caesalpiniaceae

• liść zawiera sennozyd A, B, C i D

• działanie: przeczyszczające

• Folliculi Sennae (strąki/strączki senesu):

• pochodzi z tych samych gatunków co Folium Sennae

• brunatno- lub szarozielone, płaskie, lśniące strąki zawierają 7- 10 bardzo twardych nasion (Cassia angustifolia) lub 5- 7 nasion (Cassia acutifolia)

• strączki zawierają sennozyd A, B, C i D

• działanie: przeczyszczające

• Fructus Rhamni catharticae (owoc szakłaku ciernistego):

• Rhamnus cathartica (szakłak ciernisty) należy do rodziny Rhamnaceae

• surowiec zawiera glikozydy pochodne antrachinonu

• działanie: przeczyszczające

• Cortex Rhamni purshianae (Cortex Cascarae sagradae):

• Rhamnus purshiana (szakłak amerykański) należy do rodziny Rhamnaceae

• kora zawiera aloinę

• działanie: przeczyszczające

• Herba Hyperici (ziele dziurawca):

• Hypericum perforatum (dziurawiec zwyczajny) należy do rodziny Hypericaceae

• ziele zawiera hyperycynę

• działanie: Oleum Hyperici sprzyja zabliźnianiu ran, leczy oparzenia, zmniejsza objawy łagodnej formy depresji, pomaga przy bezsenności i migrenie, żółciopędne, żółciotwórcze, pobudzające trawienie, przeciwzapalne

• preparaty: Intractum i Succus Hyperici, Gastrogran, Herbogastrin

• Radix Rubiae tinctorum (korzeń marzanny barwierskiej):

• Rubia tinctorum(marzanna/marzana barwierska, marzanna/marzana farbiarska0 należy do rodziny Rubiaceae

• surowiec zawiera alizarynę, kwas ruberytrynowy, kwas purpurynowy, rubiadynę

• działanie: rozpuszcza kamienie fosforanowo- szczawianowe w kamicy nerkowej

• preparaty: Extractum Rubiae tinctorum, Rubinex, Rubiolizyna