Przygotowania do badań 1

Badania laboratoryjne dostarczają ważnych informacji o stanie zdrowia pacjenta. Prawidłowa diagnoza i właściwa decyzja terapeutyczna zależą, po części, od wiarygodności wyniku badania laboratoryjnego. Dla przedstawienia prawdziwego stanu zdrowia, poza wykonaniem zleconych badań w laboratorium, równie istotną rolę ma wcześniejsze przygotowanie pacjenta do badań.

Przygotowania do badań 2

Kiedy wykonujemy badania laboratoryjne?
Przygotowanie do pobrania krwi
Przygotowanie do pobrania moczu
Pobieranie próbki kału
Pobieranie wymazu z gardła
Pobieranie plwociny na badanie bakteriologiczne
Pobieranie wymazów z narządów płciowych
Pobieranie wymazów z innych narządów i okolic ciała

Kiedy wykonujemy badania laboratoryjne?
Zwykle badania laboratoryjne wykonywane są na zlecenie lekarza rodzinnego, lekarza specjalisty lub   podczas pobytu w szpitalu. Niektóre z nich wykonywane są także na zlecenie lekarzy zakładowych jako tzw. badania profilaktyczne dla pracowników. Wykonuje się je okresowo, ze względu na wymogi w zakładach pracy. Czasem badania wymagane są także przez instytucje ubezpieczeniowe, z którymi mamy podpisane umowy ubezpieczeniowe. Często też badania laboratoryjne wykonywane są prywatnie, bez specjalnego zlecenia od lekarza czy instytucji, jedynie dla sprawdzenia własnego stanu zdrowia. Niezależnie od powodów, dla jakich chcemy wykonywać badania laboratoryjne, należy przyjść do laboratorium rano, najlepiej między 7 a 9. Nie dlatego, że wymaga tego rytm pracy laboratorium, ale ponieważ jest to najlepsza pora do pobierania próbek biologicznych wykorzystywanych do badań. Istnieje kika wyjątków od tej reguły, ale powinny one być wskazane przez lekarza (np.: pomiar stężenia kortyzolu o 18.00). Przyjrzyjmy się zasadom prawidłowego przygotowania do badań laboratoryjnych:
Przygotowanie do pobrania krwi
Pobieranie krwi powinno przebiegać w godzinach porannych, przed przyjęciem pokarmów i płynów (szczególnie słodkich), aby nie zaburzać oznaczeń niektórych parametrów takich jak: stężenie glukozy na czczo, stężenie cholesterolu lub triglicerydów. Na wyniki badań laboratoryjnych mogą mieć wpływ także leki i inne substancje stosowane przez nas, a nawet zmętnienie krwi. Czynniki te zakłócają niektóre metody oznaczeń stosowane w laboratorium. Dlatego też:  Niektóre badania laboratoryjne wymagają dłuższego okresu bycia na czczo (nawet do 12 lub więcej godzin) lub różnych okresów specjalnej diety (np.: profil lipidowy, oznaczanie insuliny itp.)  Powinniśmy zapytać lekarza, czy należy wstrzymać się z przyjmowaniem leku oraz poinformować personel laboratorium o jego przyjmowaniu.           Istnieją także badania laboratoryjne wykonywane po przyjęciu określonych leków bądź substancji. Należą do nich: doustny test             tolerancji glukozy (DTTG) oraz tzw. testy dynamiczne (stymulacji bądź inhibicji) służące oznaczeniom różnych hormonów.
Przygotowanie do pobrania moczu
          Dla rutynowego wykonania ogólnego badania moczu (obejmującego oznaczenia biochemiczne i ocenę osadu moczu) próbkę            moczu   pobiera się z pierwszej porannej zbiórki do czystego pojemnika (można go nabyć w aptece lub w laboratorium).            Pobieranie moczu na posiew, również wykonywane jest z porannej próbki, ale należy zachować pewne szczególne warunki: Przede wszystkim pojemnik na mocz musi być sterylny (jałowy) - najczęściej jest opakowany dodatkowo w folię. Przed pobraniem moczu należy obmyć dokładnie okolice narządów płciowych mydłem i wodą. Pierwszą porcję moczu ( z tzw. początkowego strumienia), która zwykle jest zanieczyszczona przez bakterie bytujące na błonie śluzowej cewki moczowej) należy odrzucić, a dopiero mocz z tzw. środkowego strumienia powinien być zbierany bezpośrednio do pojemnika. Należy przy tym uważać, aby nie dotknąć brzegiem pojemnika do okolic narządów płciowych (zanieczyszczenie bakteriami). Mocz powinien być niezwłocznie dostarczony do labortorium, a jeśli nie jest to możliwe, należy przechować go w lodówce. Dopiero spełnienie tych warunków zapewni wiarygodność uzyskanego wyniku badania i nie narazi na dodatkowe koszty związane z powtórnym badaniem. Istotne jest, aby mocz na posiew pobierać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii. Antybiotyki bowiem, niszcząc florę bakteryjną, mogą spowodować, że wynik badania będzie ujemny, nawet przy istniejącej infekcji dróg moczowych. Jeśli objawy zakażenia dróg moczowych nie znikają podczas leczenia należy wykonać badanie posiewu, ponieważ prawdopodobnie szczepy bakterii bytujące w moczu nie są wrażliwe na podane leki. Kontrolne badanie posiewu moczu zaleca się w celu oceny efektywności leczenia. Należy je wykonywać nie mniej niż trzy dni po jego zakończeniu. Do ilościowych oznaczeń zawartości niektórych substancji w moczu (np.: glukozy, białka, wapnia, magnezu, potasu, metoksykatecholamin, kwasu wanilinomigdałowego czy 17-ketosterydów) niezbędne jest przeprowadzenie 24-godzinnej zbiórki moczu czyli tzw. dobowej zbiórki moczu (w skrócie DZM). Po odpowiednie zalecenia dotyczące procedury wykonania DZM należy zwrócić się do lekarza kierującego na badanie lub do fachowego personelu laboratorium.
Pobieranie próbki kału
          Próbkę kału pobiera się do specjalnych pojemników, które także można uzyskać w laboratorium. Do badania wymagana jest           niewielka ilość kału - wielkości orzecha laskowego. Do badania kału na obecność tłuszczu i włókien mięsnych wymagana jest            specjalna dieta.           Badanie kału na obecność pasożytów i ich jaj wymaga pobrania próbki do pojemnika bez podłoża transportowego. Badanie to           należy powtarzać w określonych odstępach czasu, ponieważ jaja, cysty lub formy larwalne niektórych pasożytów mogą           pojawiać się w kale okresowo.           Pobieranie kału na posiew wymaga pojemników z podłożem transportowym w przypadku, gdy kał nie może być dostarczony           do laboratorium w ciągu 30-50 min.
Pobieranie wymazu z gardła
         Wymazy z gardła najlepiej pobierać w godzinach porannych przed przyjęciem pokarmów lub płynów (powodują spłukiwanie            bakterii bytujących na powierzchni migdałków i/lub błonie śluzowej gardła). Bardzo ważne jest, aby przed pobraniem wymazu nie          myć zębów,   nieważ pasty do zębów zawierają substancje antybakteryjne, które mogą niszczyć florę bakteryjną gardła i wpływać          na wynik badania (badanie nie wykaże obecności bakterii). Jeśli warunki te nie mogą być spełnione, można pobrać  wymaz          przynajmniej 3-4 h po ostatnim posiłku lub ostatnim myciu zębów.
Pobieranie plwociny na badanie bakteriologiczne
          Właściwe uzyskanie próbki plwociny na badanie bakteriologiczne przesądza o prawidłowo wykonanym badaniu, dlatego istotne             jest, aby wiedzieć jak pobrać plwocinę.           Przed uzyskaniem plwociny można przepłukać jamę ustną roztworem soli lub wodą (ale nie płynem do płukania ust),           aby zmniejszyć zanieczyszczenie próbki florą bakteryjną bytującą prawidłowo w jamie nosowo-gardłowej. Plwocinę należy oddać            do sterylnego pojemnika po wywołaniu głębokiego odkaszlnięcia. Jeśli nie możesz odkaszlnąć, tak aby wydalić plwocinę,           poinformuj lekarza, który może polecić Ci inny sposób. W żadnym przypadku nie należy wysyłać na badanie mikrobiologiczne            śliny! Asystent laboratorium wykona najpierw badanie mikroskopowe przesłanej próbki, aby ocenić ją jakościowo. Jeżeli stwierdzi,           że jest to próbka śliny, nie zostanie ona poddana badaniu bakteriologicznemu.
Pobieranie wymazów z narządów płciowych
          Pobieranie wymazów z narzÄ…dów pÅ‚ciowych na badania mikrobiologiczne u kobiet wymaga przerwania stosowania niektórych           leków drogÄ… dopochwowÄ…, irygacji pochwy oraz wstrzymania siÄ™ od kontaktów seksualnych na 48 h przed pobraniem materiaÅ‚u.                     W przypadku wymazów z cewki moczowej pacjent nie może oddawać moczu przynajmniej jednÄ… godzinÄ™ przed pobraniem           wymazu. Â
Pobieranie wymazów z innych narządów i okolic ciała
          Przy pobieraniu innych rodzajów próbek (wymazów z ran, ucha, spojówek, wydzielin ropnych itp.) oraz w razie nasuwających się           pytań lub wątpliwości dotyczących pobierania próbek biologicznych i przygotowania do badań laboratoryjnych (także opisanych           powyżej), prosimy o kontakt z laboratorium.