SPÓŁKI HANDLOWE (Kodeks spółek handlowych z 15 września 2000r.)
Podział spółek:
Spółki osobowe
(cywilna) jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna
ułomne osoby prawne,
odpowiedzialność osobista
wkłady pieniężne, niepieniężne, świadczenie pracy lub usług
zarząd wspólników
niemożliwa spółka jednoosobowa
obowiązek lojalności
Spółki kapitałowe
Sp.z o.o. ; Sp.akcyjna
osoby prawne
odpowiedzialność osoby prawnej
wkłady pieniężne, niepieniężne
zarząd profesjonalny (organ)
możliwa spółka jednoosobowa
obowiązek lojalności dotyczy członków zarządu
Spółka jawna:
Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie jest inną spółką handlową.
Odpowiedzialność wspólników solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, oraz
Subsydiarna - egzekucja z majątku wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna
Spółka jawna i cywilna:
Spółka cywilna
k.c. art. 860-875
Przedsiębiorcami są wspólnicy
Wpis wspólników do EDG
Brak osobowości prawnej
Nie ma bezwzględnego wymogu formy pisemnej
Nie ma firmy
Odpowiedz. Solidarna
Współwłasność wspólników
Spółka jawna
k.h. 22-85
Przedsiębiorca
KRS
Ułomna osoba prawna
Forma pisemna ad solemnitatem
Firma
Odpow. solidarna i subsydiarna
Majątek spółki
Spółka partnerska:
Osoby fizyczne, wolne zawody
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej
Spółka komandytowa:
Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a odpowiedzialność przynajmniej jednego wspólnika (komandytariusz) jest ograniczona.
Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba, przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony), oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość, zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza (suma komandytowa)
Wkład komandytariusza: może być niższy niż suma komandytowa, zwolnienie z wniesienia wkładu jest nieważne
Komandytariusz uczestniczy w zyskach proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w stratach do wysokości wniesionego wkładu
Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność założycieli, zarząd komplementariuszy
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem
Do spółki stosuje się
W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - przepisy dotyczące spółki komandytowej.
W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Spółka kapitałowa w organizacji:
Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu
Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie udziałów lub akcji.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością:
Spółka handlowa o charakterze kapitałowym, tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca osobowość prawną, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za swoje zobowiązania, posiadająca kapitał zakładowy, podzielony na udziały którego utrzymanie jest warunkiem istnienia spółki, a której strukturę i zasady funkcjonowania oraz stosunki między spółka i jej wspólnikami , wobec dyspozytywnego charakteru norm ją regulujących , precyzuje umowa spółki T.Mróz M.Stec Prawo gospodarcze prywatne, C H BECK W-wa 2005 s. 271
Spółka akcyjna:
Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem. Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i koncentrację kapitału. Centralne miejsce zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS. Jej konstrukcja oparta na akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko akcjonariuszy jest ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
T.Mróz M.Stec prawo gospodarcze prywatne. C H Beck W-wa 2005 s.347,348
Spółki kapitałowe:
Każdy cel prawnie dopuszczalny
Połączenie kapitałów (a nie osób)
kapitał zakładowy
brak odpowiedzialności wspólników /akcjonariuszy za zobowiązania spółek
osobowość prawna,
wpis do KRS
udziały/akcje zwykłe i uprzywilejowane
organy, rozdział zarządu i kontroli
sytuacja straty bilansowej
Nadzór korporacyjny - corporate governance:
Kluczowe kwestie
Komu służy spółka?
W czyim interesie powinna być zarządzana?
Kto powinien ja kontrolować?
Kto powinien podejmować decyzje?
Kto i za co jest odpowiedzialny?
Kto powinien mieć prawo do dochodów i zasobów spółki?
Stakeholders - Stockholders
Spółka z o.o. i S.A.- różnice:
-kapitałowa z element. osobowymi
-umowa
-k.z. min. 5 000 zł.
-udziały min.50 zł
-udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej
-na udziały lub prawa do zysku nie wolno wystawiać dokumentów na okaziciela, imiennych i na zlecenie
-możliwe zbycie części udziału (gdy każdy wspóln. ma tylko 1 udział)
-na każdy udział o równej wartości przypada 1 głos (disp)
-na każde 10 zł. udziału o nierównej wartości 1 głos (disp)
- do 3 głosów na udz. uprzywilejow.
- zgromadzenie wspólników
-dopłaty
-czysto kapitałowa
-statut, akty not. o zawiązaniu spółki i objęciu akcji
-k.z. min. 100 000 zł
-akcja min. 1 grosz
-akcje o równej wartości nomin.
-akcje imienne i na okaziciela
-papiery wartościowe
-akcje zdematerializowane (świadectwa depozytowe)
-akcje są niepodzielne
-do 2 głosów na akcje uprzywilejow.
-walne zgromadzenie
-subskrypcja
-kapitał zapasowy
Podwyższenie kapitału zakładowego:
| Spółka z o.o. | Spółka akcyjna |
|---|---|
| Zmiana umowy spółki, albo uchwała zarządu w granicach maksymalnego podwyższenia określonego umową | Zmiana statutu, albo uchwała zarządu w granicach kapitału docelowego, określonego statutem |
| Wpis do rejestru | Wpis do rejestru |
| Podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów lub ustanowienie nowych | Podwyższenie wartości nominalnej istniejących akcji lub emisja nowych |
| Prawo pierwszeństwa | Prawo pierwszeństwa |
| Objęcie nowych udziałów i przystąpienie – akt notarialny | Objęcie nowych akcji w drodze subskrypcji: prywatnej, zamkniętej, otwartej. Subemisja: usługowa/inwestycyjna |
| Podwyższenie ze środków zewnętrznych lub ze środków spółki | Podwyższenie ze środków zewnętrznych lub ze środków spółki |
Obniżenie kapitału zakładowego:
Postępowanie konwokacyjne
Poprzez: obniżenie wartości udziałów/akcji, umorzenie, połączenie, podział przez wydzielenie
Cel: dokonanie wypłat, zrównoważenie bilansu, uwolnienie nadmiernie wysokiego kapitału
Z obniżeniem kapitału spółki lub bez
Przekształcenia spółek:
Spółka cywilna w jawną i inne spółki handlowe
Spółki handlowe w inne spółki handlowe (po spełnieniu określonych warunków)
Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej
Wymagania:
Sporządzenie planu
Opinia biegłego rewidenta
Powzięcie uchwały o przekształceniu
Powołanie członków organów spółki przekształcanej
Zawarcie umowy/podpisanie statutu sp. Przekształconej
Wpis w rejestrze
Łączenie się spółek:
Przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki
Bez postępowania likwidacyjnego
Sukcesja uniwersalna - Sp. przejmująca lub nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki sp. przejmowanej lub spółek łączących się
Kapitałowe : między sobą lub z osobowymi, ale sp. osobowe nie mogą być spółkami przejmującymi lub nowo zawiązanymi
Sp. Osobowe : tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej.
Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych:
Dyrektywa 2005/56/WE , PE i Rady z 26 października 2005 w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych ;
Art. 516 (1) - 516 (19) k.s.h. (ust.z 25 kwie.2008 o zmianie k,s,h,)
Spółki kapitałowe i kapitałowo-akcyjne, ale sp.komandytowo-akcyjna nie może być spółką przejmująca albo sp. nowo zawiązaną.
Sukcesja uniwersalna:
Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :
ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost z regulacji normatywnej
przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny
Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport
Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :
wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami drugiej spółki
pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
Powiązania spółek:
Konsorcja
Joint ventures
Holdingi
Koncerny
Kartele
Syndykaty
Trusty
Kartele:
Def.: „porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw, które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji” – art. 81 TWE
Podział spółek:
Podział przez:
przejęcie
zawiązanie nowych spółek
przejecie i zawiązanie nowych spółek
wydzielenie
Bez postępowania likwidacyjnego
Spółki przejmujące lub nowo zawiązane wstępują z dniem podziału lub wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej
Podmioty gospodarcze działające na prawie UE:
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych
Societas Europea
Stowarzyszenie europejskie
Spółdzielnia europejska
Europejska spółka wzajemna
Harmonizacja materialnego prawa spółek: publikacja ogłoszeń, zakładanie spółek, ochrona kapitału w prawie akcyjnym Kompetencje organów spółki, współdecydowanie pracowników, pozycja prawna akcjonariuszy, rachunkowość w spółce jednoosobowej łącznie z kontrolą zamknięcia rocznego, fuzje i podziały spółek, rozwiązanie i likwidacja spółek, prawo koncernowe, łącznie z rachunkowością koncernu
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych - European Economic Interest Grouping:
Cel: ułatwianie i rozwijanie działalności gospodarczej uczestników
Działalność pomocnicza do działalności uczestników i nie może być nastawiona na zysk, zyski EZIG są zyskami uczestników i są dzielone wg. Zasad określonych w umowie
Uczestnikami mogą być spółki, os.fizyczne i inne podmioty prowadzące dział.gosp. na terenie UE i EFTA
Umowa, rejestracja podlegają prawu kraju siedziby, za wyjątkiem zagadnień zdolności prawnej i organizacji wewnętrznej EZIG
Zakaz zatrudniania więcej niż 500 pracowników
EZIG nie może być uczestnikiem innego EZIG i nie może posiadać akcji i udziałów w innym przedsiębiorstwie
Uczestnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania EZIG
Umowa: nazwa (z dodatkiem EEIG), siedziba, cele, nazwy, firmy, siedziby, adresy uczestników,, czas trwania
Zarząd: przynajmniej 2 jednostki – uczestnicy działający łącznie i osoba sprawująca zarząd
Każdy uczestnik ma 1 głos, umowa może przyznać więcej głosów pod warunkiem, że żaden uczestnik nie dysponuje większością głosów, niektóre decyzje wymagają jednomyślności
Przeniesienie udziałów za zgoda innych
Wystąpienie na zasadach określonych w umowie
EZIG – zasady organizacji i rejestracji w Polsce:
Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE
Uzupełniające i odpowiednie stosowanie przepisów o spółce jawnej
Zgłaszają do rejestru zarządcy lub likwidatorzy EZIG
Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
Osoba prawna może być zarządcą, jeśli wyznaczy jako swego przedstawiciela co najmniej jedną osobę fizyczną której dane podlegają ujawnieniu w rejestrze
Societas Europea:
Rozporządzenie Rady 2157/2001 (weszło w życie 9 października 2004
European public limited liability company (SE)
Dla przedsiębiorstw działających w skali europejskiej
Osobowość prawna
Prawo europejskie i prawo państwa zarejestrowanej siedziby
Sposoby powstania:
fuzja
holding SE
utworzenie spółki filialnej SE
przekształcenie spółki krajowej w SE
Kapitał minimalny 120 000 euro
Organy:
walne zebranie oraz organ zarządu i nadzoru (two tier system)
walne zebranie oraz organ administrujący (one tier system)
Odrębna regulacja zasad partycypacji pracowniczej
Societas Europea – zasady organizacji i rejestracji w Polsce:
Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE
System dualistyczny zarządu (two tier system):
zarząd wybierany przez radę nadzorcza lub WZA.
rada, co najmniej 3 członków, indywidualne prawo żądania wyjaśnień
System monistyczny (two tier system):
rada administrująca: prowadzi sprawy, reprezentuje, sprawuje nadzór, - możliwość delegacji dla dyrektorów wykonawczych i komitetów
Wyłączne kompetencje RA: powoływanie i odwoływanie dyrektorów i ustalanie ich wynagrodzenia, ustalanie rocznych i wieloletnich planów, wyrażanie zgody na wypłatę zaliczek akcjonariuszom, przyjmowanie i przedstawianie sprawozdań za rok obrotowy, ustalanie cen emisyjnych nowych akcji, inne
walne zgromadzenie akcjonariuszy: organizacje i sposób działania określa regulamin, działa kolegialnie nie może wydawać RA wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw SE
Spółdzielnia Europejska - European Cooperative Society:
Rozporządzenie nr 1435/2003 w sprawie statutu ECS; dyrektywa Rady nr 2003/72/WE z 22.7.2003 o zaangażowaniu pracowników w ECS ; Ustawa o spółdzielni Europejskiej z 22 lipca 2006 (Dz.U. 2006r. Nr nr 149, poz.1077.
Def.: Zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, do których stosuje się zasady funkcjonowania odmienne niż do pozostałych podmiotów gospodarczych:
zas. demokratycznej struktury i kontroli
zas. podziału zysku netto za rok obrotowy na zasadzie słuszności
zas. pierwszeństwa osób przed kapitałem
zas. „ jedna osoba-jeden głos”
zas. zmiennego składu osobowego i kapitałowego
Głównym celem powinno być zaspokajanie potrzeb członków i wspieranie ich działalności gospodarczej i społecznej.
Osoba prawna
Kapitał minimalny 30 000 euro