Zadaniem ćwiczeń fonacyjnych jest zmniejszenie napięcia mięśni krtani, ustawienie prawidłowej emisji głosu, nauczenie dziecka właściwego posługiwania się głosem, nauka mówienia na wydechu oraz stosowanie w trakcie mówienia przerw na nabranie powietrza w odpowiednich miejscach. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych, takich, które utrudniają odbiór mowy. Wśród tych ćwiczeń wyróżniono kilka rodzajów – ze względu na ich cele.
Są to zatem:
−ćwiczenia wstępne – stosowane w celu zniesienia napięcia mięśni krtani i gardła;
−ćwiczenia z jednoczesnym wymawianiem pojedynczych głosek,
−ćwiczenia artykulacyjne, czyli ćwiczenia w wymawianiu samogłosek i spółgłosek.
Ćwiczenia fonacyjne powinny być krótkotrwałe, aby nie przeciążać zbytnio mięśni krtani.
Przykłady ćwiczeń fonacyjnych do zabawy z przedszkolakami:
- ćwiczenie długiej wymowy samogłosek – każdej oddzielnie („a”, „e”, „o”, „u”, „i”, „y”);
-„Śpij laleczko”- kilkakrotne powtarzanie tej samej głoski: usypianie lalki: „aaa”, płacz lalki: „uuu”, zdziwiony pajacyk: „ooo”, koziołek śpiewa lalce swoją kołysankę: „eee”, myszka chce uciszyć lalę: „iii”, małpka martwi się płaczem lalki: „yyy”.
- „Echo”- dzieci wołają poszczególne samogłoski, powtarzają je za rodzicem ciszej, np.: „a” (głośno) – „a” (cicho), „e” (głośno)- "e"(cicho), „oo”, „uu”, „ii”, „yy” (głośno – cicho).
- Dzieci mruczą przez nos – przedłużają wymowę głosek: „m”, „n”, czemu zawsze towarzyszy drganie skrzydełek nosa i warg (sprawdzenie przez dotyk palcem);
- Łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami „m”, „n”: „ma”, „mo”, „mu”, „mi”, „my”, „na”, „ne”, „no”, „ni”, „ny”
- Do przedłużonej głoski „mmmmmmm” dodajemy na końcu samogłoski:
mmma, mmme, mmmo, mmmu, mmmi, mmmy,
albo też zaczynamy od samogłoski:
ammm..., emmm..., ommm..., ummm..., immm..., ymmm... .
- „Psss...”- naśladowanie syczenia ulatniającego się powietrza na jednym wydechu,jak najdłużej.
- Wypowiedzi szeptem, naśladowanie głosów z otoczenia, naśladowanie instrumentów muzycznych.
Na podstawie :
Kozłowska K., Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, Kielce,2005 Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa, 1987