1. Organy NBP
Prezes NBP – powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta na okres 6 lat. Przewodniczący RPP oraz zarządu NBP
Rada Polityki Pieniężnej – składa się z Prezesa NBP oraz 9 – ciu członków powoływanych przez Sejm, Senat i Prezydenta. Ma za zadanie coroczne ustalanie zasad polityki pieniężnej w kraju, ustalanie wysokości stóp procentowych, ustalanie zasad operacji otwartego rynku, ustalanie wysokości rezerw dewizowych, zatwierdzanie planu finansowego BC oraz sprawozdania z działalności NBP
Zarząd NBP – kieruje działaniami NBP, realizuje uchwały i plany finansowe ustalone przez RPP, realizuje działania związane z polityką kursową
2. Kanały stóp procentowych
Kanał stóp procentowych (tradycyjny)
Kanał kredytów bankowych
Kanał efektów majątkowych
Kanał kursu walutowego
3. Klauzula opt – out
To trwałe wykluczenie państw ze strefy euro po odrzuceniu jej przyjęcia pomimo spełnienia wymagań, niezbędnych do jej wprowadzenia np. Dania.
4. Czy w Polsce obowiązuje rezerwa obowiązkowa?
Rezerwa obowiązkowa to część rezerw pieniężnych które są utrzymywane przez banki komercyjne w Banku Centralnym. Została wprowadzona w Polsce w ustawie Prawo Bankowe z 1989r. Wysokość rezerw obowiązkowych określa procent od wszystkich depozytów przyjętych przez banki. Stopę rezerw obowiązkowych ustala Bank Centralny. Od 2004r. rezerwy obowiązkowe są oprocentowane. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności systemu bankowego na stopy procentowe rynku międzybankowego.
Rezerwa obowiązkowa jest narzędziem Banku Centralnego służącym do kontroli podaży pieniądza oraz nadpłynności w sektorze bankowym
Rezerwa obowiązkowa jest instrumentem który bezpośrednio oddziałuje na koszt pieniądza w sektorze bankowym. Zmiany stopy rezerwy wpływają na wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki.
5. Polityka taniego pieniądza
Polityka taniego pieniądza polega na obniżaniu przez Bank Centralny stóp procentowych w celu pobudzenia gospodarki. Prowadzi to do obniżenia cen, mniejszych odsetek, większej liczby kredytów ale i również może zwiększyć inflację i doprowadzić do polityki drogiego pieniądza.
Polityka drogiego pieniądza polega na podnoszeniu przez Bank Centralny stóp procentowych co prowadzi do wzrostu cen, większych odsetek, mniejszej liczby kredytów i może spowodować tzw. chłodzenie gospodarki, poprzez zatrzymanie jej rozwoju.
6. Strategie polityki monetarnej
Strategia wyraża postępowanie banku centralnego w założonym okresie zmierzające do osiągnięcia zakładanych celów polityki monetarnej, do którego swe zachowania muszą przystosować wszystkie podmioty rynku pieniężnego.
Sposób w jaki uczestnicy rynku pieniężnego absorbują w swych decyzjach efekty realizowanej strategii polityki monetarnej jest różny.
Wynikają z dywersyfikacji celów i instrumentów stosowanych przez bank centralny do ich realizacji, jak też różnych kryteriów podziału towarzyszących identyfikacji rodzajów strategii polityki monetarnej.
W sytuacji, gdy bank centralny identyfikuje się z określoną strategią polityki monetarnej większa jest przejrzystość jego operacji na rynku pieniężnym i bardziej efektywne zachowania uczestników tego rynku.
Strategia monetarystyczna – polega na kontroli agregatów pieniężnych. Opiera się na założeniu że wzrost ilości pieniądza oznacza wzrost realnej wartości PKB.
Strategia zorientowana na potencjał – opiera się na założeniu że wzrost ilości pieniądza powinien być ukierunkowany nie tylko na wzrost realnej wartości PKB ale i również na wzrost możliwości produkcyjnych w kraju
Strategia pokeynsowska – polega na ustaleniu takiej stopy procentowej przy której popyt i podaż pieniądza się równoważą
Strategia płynności bankowej – zakłada że wzrost popytu gospodarczego wiąże się ze wzrostem udzielanych kredytów przez banki komercyjne w związku z czym strategia ta opiera się na ustaleniu takiej polityki pieniężnej która przyniesie wzrost ilości zaciąganych kredytów
7. Strategia polityki monetarnej w ujęciu tradycyjnym (triada celów)
Strategia kontroli podaży pieniądza – polega na kontroli agregatów pieniężnych, co umożliwia BC kontrolę podaży pieniądza. Negatywnym skutkiem tej strategii jest brak możliwości bezpośredniej interwencji w wysokość stóp procentowych które są kształtowane przez podaż pieniądza. Może to doprowadzić do zmniejszenia liczby inwestycji
Strategia kontroli stopy procentowej – polega na obserwacji nominalnej, krótkoterminowej stopy procentowej rynku międzybankowego i interwencji BC w przypadku jej wzrostu lub spadku
Strategia kontroli kursu walutowego – polega na utrzymywaniu kursu walutowego na stałym poziomie lub w pewnym przedziale co umożliwia odpieranie przyczyn destabilizacji tego kursu
8. Strategie polityki monetarnej w ujęciu nowoczesnym
Strategia eklektyczna – polega na dużej elastyczności w realizacji celów polityki monetarnej w celu stworzenia warunków optymalnych do realizacji tych celów. Zakłada niski poziom inflacji, polityka monetarna jest mniej przejrzysta a decyzje inwestycyjne są podejmowane z dużym ryzykiem
Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego – polega na ustaleniu przez BC poziomu inflacji na dane okresy przy założeniu że stabilny i niski poziom inflacji jest priorytetem. W tej strategii BC wpływa na stopy procentowe rynku międzybankowego co oznacza że ma on duże znaczenie w operacjach otwartego rynku
9. Co oznacza skuteczność polityki monetarnej?
Skuteczność polityki monetarnej oznacza zdolność do odpowiedniej realizacji celów polityki monetarnej. Do najważniejszych zalicza się: walkę z inflacją, stałe obniżanie stóp procentowych, dążenie do stabilizacji systemu finansowego
Na skuteczność wpływa: odpowiednia realizacja celów polityki monetarnej (strategicznych, pośrednich, operacyjnych) tak aby wyniki były zbliżone do zakładanych, odpowiedni dobór instrumentów polityki monetarnej, zwiększenie niezależności BC, sposób transmisji impulsów walutowych, duży wpływ ma również otoczenie zewnętrzne np. poziom bezrobocia.
10. Wymień systemy kursowe
Reżim kursów stałych – obowiązek interwencji walutowej BC
Reżim kursów płynnych – brak obowiązku interwencji walutowej BC
Reżim kursów pośrednich – BC posiada różne obowiązki związane z interwencją walutową
11. Co oznacza stabilność finansowa?
Odporność na kryzysy i szoki finansowe
Stabilność monetarna – zachowanie względnie stałego kursu waluty krajowej
Stabilność cenowa – zachowanie względnie stałych cen
12. Poziom rezerw walutowych – od czego są uzależnione?
Rezerwy walutowe są zagranicznymi aktywami finansowymi utrzymywanymi w BC. Są własnością BC i stanowią pewnego rodzaju bufor bezpieczeństwa wykorzystywany w nagłych przypadkach.
Poziom rezerw uzależniony jest od: obowiązującego w kraju systemu kursowego, stopnia powiązania gospodarki z zagranicą, ograniczeń prawa dewizowego, kosztów utrzymania rezerw, poziomu dochodu narodowego
13. Kryteria z Mastricht
Kryteria niezbędne do spełnienia przy wstąpieniu do UGiW:
Inflacja ( nie wyższa niż średnia inflacja z 3 państw o jej najniższym poziomie powiększona o 1,5 punkt procentowy)
Dług publiczny (nie większy niż 60% PKB)
Kurs walutowy (stały kurs walutowy na przestrzeni 2 ostatnich lat)
Deficyt budżetowy (nie większe niż 3% PKB)
Długoterminowe stopy procentowe (nie wyższe niż 2 punkty procentowe średniej stopy z trzech państw o najniższej inflacji)
14. Korytarz wahań stóp procentowych
Korytarz wahań stóp procentowych to pasmo wahań stóp procentowych na rynku międzybankowym.
Górną granicę stanowi stopa procentowa kredytu lombardowego (krańcowy koszt pozyskania pieniądza), dolną natomiast stopa procentowa kredytu redyskontowego oraz depozytowego gdy słabnie rola kredytu redyskontowego
15. Derogacja
Jest to bezterminowe wyłączenie państwa członkowskiego UE z wypełnienia części zobowiązań płynących z prawa wspólnotowego. Także pozbawienie przepisu prawnego mocy poprzez zastąpienie go innym przepisem.
16. Wiarygodność polityki monetarnej
Brak jednoznacznej definicji
Oczekiwanie na realizację ogłoszonej polityki monetarnej
Zgodność słów i czynów
Odnoszona do realizacji celu inflacyjnego
17. Zakres podmiotowy operacji otwartego rynku
Papiery wartościowe
Transakcje swapowe
Waluty i dewizy
Inne instrumenty finansowe
18. Na czym polega polityka dyskrecjonalna?
Polityka dyskrecjonalna to polityka sterowania popytem. Strategie polityki monetarnej oparte na dużej swobodzie reakcji BC na sytuacje gospodarczą. Przedstawicielem tej polityki jest Okum który mówi o tym że potrzeba zrównania rzeczywistego poziomu PKB z potencjalnym powinna dać BC dużą swobodę w sterowaniu nad popytem globalnym
19. Niezależność funkcjonalna BC
Niezależność BC stwarza odpowiednie warunki do współpracy BC z rządem i parlamentem. Ponadto jej wzrost wpływa na stabilizację cen w gospodarce. Mniejsza presja ze strony władz prowadzi do swobodniejszej realizacji polityki monetarnej. Ponadto BC został objęty zasadą przejrzystości podejmowanych działań (co oznacza kontrolę ze strony ludzi) ponieważ informacja jest ważnym czynnikiem na rynku finansowym oraz w kształtowaniu oczekiwań inflacyjnych. Niezależność może być: instytucjonalna – od organów państwa; funkcjonalna – samodzielność prowadzonej polityki monetarnej; finansowa – dotyczy zasad tworzenia funduszy banku centralnego
20. Podaż pieniądza w gospodarce
Podaż pieniądza to ilość środków pieniężnych przekazana podmiotom w gospodarce. Jest to całkowita wartość zasobu pieniądza znajdującego się w gospodarce, który jest środkiem wymiany.
Na podaż pieniądza wpływa: ilość wyemitowanych znaków pieniężnych przez BC oraz ilość udzielonych kredytów przez banki komercyjne
Podaż pieniądza może być rozumiana w sposób szeroki (aktywa finansowe które mogą zostać zamienione na pieniądz gotówkowy – pieniądz kredytowy) i wąski (pieniądz gotówkowy)
Na zmianę podaży pieniądza wpływa: ludność, banki określające stosunek rezerw do posiadanych pieniędzy, BC decydujący o bazie monetarnej M0
Do regulacji podaży pieniądza kredytowego zalicza się: kredyty refinansowe (kredyt redyskontowy i kredyt lombardowy), kredyt techniczny, stopa rezerw obowiązkowych (ustalana przez BC), instrumenty prawne i indywidualne
21. Agregaty monetarne
Agregaty monetarne są miarami podaży pieniądza. Tworzy je BC zgodnie z własnymi preferencjami.
M0 (baza monetarna) – pieniądz gotówkowy, wartość rachunków bieżących banków komercyjnych, rachunki rezerwy obowiązkowej
M1 – M0 + wartość depozytów na żądanie w złotych i w walutach obcych w bankach komercyjnych
M2 – M1 + wszystkie depozyty w bankach komercyjnych o terminie zwrotu do 2 lat włącznie
M3 – M2 + bankowe papiery dłużne o terminie zwrotu nie przekraczającym 2 lata + zobowiązania banków z tytułu operacji z przyrzeczeniem odkupu
M4 – M3 + papiery wartościowe + dokumenty handlowe
22. Na czym polegają interwencje walutowe
Są to transakcje władzy monetarnej, których celem jest wywieranie wpływu na kurs walutowy oraz zasób rezerw zagranicznych w kraju. W praktyce polega na zakupie lub sprzedaży aktywów zagranicznych za aktywa krajowe. BC w dokonywaniu transakcji kieruje się: przyjętym wariantem kursu walutowego, stanem płynności międzybankowej na rynku walutowym, kosztami utrzymania rezerw walutowych
23. Mnożnik bazy monetarnej
Teoria mnożnika zakłada że o ilości pieniądza decyduje BC i banki komercyjne
Wywodzi się z ilościowej teorii pieniądza zakładającej, że: M(ilość pieniądza) * V(szybkość jego obieg) = P(średni poziom cen) * Y(wielkość realnego dochodu narodowego)
Mnożnik stanowi relację przekształceń tego równania: w ujęciu realnym k = 1/V = M/Y, w ujęciu nominalnym k = M/P * X
Podaż pieniądza: M = B(wielkość pieniądza kreowanego przez BC) * m(pewny mnożnik)
Przyrost podaży pieniądza: deltaM = m * deltaB
W rozwiniętej teorii mnożnika: M = [(BG depozyty na żądanie + D gotówka w obiegu)*B]/BG + R rezerwy bankowe
Lub : M = [(k+ 1) *B]/k + r gdzie k – stopa utrzymania gotówki (BG/D); r – przeciętna stopa rezerw obowiązkowych (R/D)
24. Przyczyny kryzysów w ujęciu teoretycznym
Podejście wąskie – przyczyną są zakłócenia w podaży pieniądza prowadzące do spadku aktywności gospodarczej. Czynniki antykryzysowe to: zachowanie równowagi monetarnej, odpowiednio skorelowana polityka pieniężna i finansowa, zrównoważony bilans przepływów pieniężnych i kapitałowych z zagranicą. Winę ponosi władza monetarna i wykonawcza.
Podejście szerokie – przyczyną są różne pojedyncze czynniki lub ich kombinacje. Czynniki: asymetria pieniądza, instynkt stadny, różnice w podejściu właścicieli i agentów do ryzyka, pokusa nadużycia, kryzysy samospełniające się, zakażenia, manipulacje dużych spekulantów, negatywna selekcja.
25. Cele pośrednie polityki monetarnej
Kontrola stóp procentowych
Kontrola agregatów pieniężnych
Kontrola kursów walutowych
Cel pośrednie powinien być mierzalny, pod kontrolą BC, mieć wpływ na cel finalny
26. Operacje depozytowo kredytowe
Pełnią istotną rolę w regulowaniu płynności sektora bankowego. Operacje depozytowe polegają na możliwości złożenia jednodniowej lokaty terminowej przez banki komercyjne w BC. Operacje kredytowe natomiast polegają na możliwości zaciągnięcia kredytu jednodniowego przez banki komercyjne w BC. Operacje te są realizowane w sposób swobodny co zwiększa kontrole nad płynnością banków komercyjnych. Banki komercyjne korzystają z tych instrumentów rzadko ( w przypadku krótkoterminowych niedoborów lub nadwyżek finansowych)
27. Strategia BCI (bezpośredniego celu inflacyjnego)
BC dba o stabilność cen, publiczne ogłaszanie celu inflacyjnego, prowadzeniu jasnej i przejrzystej polityki informacyjnej, stosowaniu odpowiednich instrumentów polityki monetarnej,
Prowadzi do stabilizacji poziomu inflacji, większej przejrzystości informacyjnej, skupia się na parametrach gospodarki krajowej ale również oznacza kontrole inflacji tylko w pewnym zakresie, a efekty działań są widoczne z pewnym opóźnieniem
28. System Safety – Net
Instrumenty działające w obszarze standard – survrillance – complicance tworzą sieć bezpieczeństwa finansowego Safety – Net. Celem bezpośrednim safety net jest budowa nowej międzynarodowej architektury finansowej, czyli zasady, reguły, procedury, polityki, instytucje których zadaniem byłoby zapobieganie kryzysom finansowym oraz ich rozwiązywanie.
Funkcje: profilaktyczna, ostrożnościowa, zapobiegająca
Obszary działania: gwarantowanie depozytów bankowych, nadzór nad systemem finansowym, pożyczkodawca ostatniej instancji, pomoc instytucją finansowym
Podmioty tworzące: nadzór właścicielski, audyt wewnętrzny i zewnętrzny, agencje ratingowe, izby rozliczeniowe, banki centralne
29. Obszary wspierania przez BC stabilności systemu finansowego
Polityka informacyjna – przejrzystość BC oraz sposób jego komunikacji z rynkiem. Kodeks dobrych praktyk w zakresie przejrzystości w polityce pieniężnej i finansowej
Rola pożyczkodawcy ostatniej instancji – zasilanie w płynność banków indywidualnych lub całego systemu finansowego
Zasilanie banków w kapitał – udziela kredytów bankom które wymagają restrukturyzacji, koszty restrukturyzacji są mniejsze niż koszty likwidacji. Rzadko stosowany instrument
Tworzenie specjalnych instytucji zarządzających aktywami o niskiej wartości – element restrukturyzacyjny całego sektora bankowego. Przejmowanie trudnych aktywów i szukanie dla nich inwestora
30. Model nadzoru nad rynkiem finansowym
Nadzór zintegrowany – polega na połączeniu wszystkich instytucji nadzorczych w jedną instytucję nadzorującą cały rynek finansowy (bankowy, ubezpieczeniowy oraz nad rynkiem kapitałowym)
Nadzór mieszany – działalność dwóch instytucji nadzorczych z których jedna może być BC
Nadzór sektorowy – działalność co najmniej 3 instytucji nadzorczych
31. Skład EBC i zadania
Skład: Rada Prezesów (uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji niezbędnych do wykonywania zadań powierzonych Eurosystemowi, oraz ustalanie polityki pieniężnej strefy euro), zarząd (organ wykonawczy, przygotowanie posiedzeń Rady Prezesów, wydawanie poleceń KBC strefy euro, kierowanie bieżącą działalnością EBC), Rada Ogólna
32. Funkcje BC
Bank Emisyjny – jedyna instytucja uprawniona do emisji znaku pieniężnego i wpuszczania go w obieg. Reguluje podaż pieniądza oraz zapewnia stabilizacje waluty krajowej
Bank Banków – pełni funkcję zabezpieczenia depozytów znajdujących się w banku oraz stabilność systemu finansowego. Aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym, prowadzi bieżące rozrachunki bankowe, sprawuje kontrole nad prawidłowym działaniem banków w Polsce
Bank Państwa – prowadzi rachunki instytucji państwowych, obsługuje budżet państwa, reprezentuje państwo na forum międzynarodowym
Zadania: emituje pieniądz gotówkowy i kreuje pieniądz bezgotówkowy, zarządza rezerwami walutowymi, z rządem współzarządza kursem walutowym, realizuje politykę dewizową państwa, zapewnia bezpieczeństwo obiegu pieniądza bankowego, zapewnia bezpieczeństwo i stabilność sytemu finansowego, prowadzi usługi bankowe wobec rządu i jego instytucji
33. Instrumenty BC
Operacje otwartego rynku – polega na wykorzystaniu wolnorynkowych środków pieniężnych podmiotów gospodarczych w celu realizacji polityki monetarnej. Partnerami w tych operacjach są głównie banki komercyjne ale i również instytucje sektora niebankowego. Dotyczą kupna i sprzedaży: papierów wartościowych, walut i dewiz, transakcji swapowych, innych instrumentów finansowych. Operacje warunkowe (repo, revers repo) i bezwarunkowe.
Operacje repo – sprzedaż dłużnych papierów wartościowych przez banki komercyjne z równoczesnym zobowiązaniem do ich odkupu w określonym czasie i w określonych warunkach
Operacje revers repo – banki komercyjne kupują papiery wartościowe od BC zobowiązując się do ich odsprzedanie w określonym czasie i na określonych warunkach
W OOR BC mogą emitować własne papiery wartościowe w postaci: krótkoterminowych bonów pieniężnych, obligacje BC
34. Niestandardowe instrumenty BC do regulowania równowagi pieniężnej
Stosowane są wyłącznie w sytuacjach kryzysowych
Funkcja pożyczkowa ostatniej instancji
Polityka informacyjna
Decyzja o braku interwencji
35. Współczesny rynek walutowy (dewizowy)
OTC – współczesny rynek walutowy jest pozagiełdowy
Głównymi uczestnikami są dealerzy działający na rynku międzybankowym
Rynek ten składa się z rynku kasowego (dotyczy wymiany walut i kształtowania kursu walutwego) i terminowego (transakcje zawiera się na bieżąco ale są realizowane w przyszłości; funkcje hedging, spekulacje, arbitraż)
36. Pojęcie polityki pieniężnej i jej rodzaje
Polityka pieniężna to całokształt rozwiązań i działań podejmowanych w celu zaopatrzenia krajowych jednostek gospodarczych w środki pieniężne oraz kredyty, a także w celu regulowania wielkości pieniądza. Działalność banku centralnego prowadzoną w imieniu państwa, a polegająca na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji przez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wykorzystania wybranych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych nazywamy – polityką pieniężną.
Z punktu widzenia kształtowania celów realizacji polityki pieniężnej wyróżnia się politykę pieniężną:
ustrojową - w ramach systemu walutowego, reguluje stosunki pomiędzy walutą krajową a walutami obcymi ( innych krajów), a także w ramach ustroju pieniężnego- reguluje zasady gwarantowania gospodarce odpowiedniej ilości pieniądza.
procesową - to łączenie celów i środków polityki pieniężnej dla sterowania procesem gospodarowania pieniądza. Zadaniem tej polityki jest realizacja celów polityki pieniężnej poprzez bieżące dostosowywanie narzędzi polityki pieniężnej do istniejących warunków ogólnogospodarczych.
37. Podział rynku pieniężnego
Rynek zamknięty – ma charakter hurtowy. Zawiera się na nim tylko duże transakcje, zachodzące miedzy dużymi uczestnikami. Uczestnikami tego rynku mogą być jedynie podmioty do tego uprawnione, np. banki komercyjne, BC, inne instytucje finansowe lub duże korporacje. Podstawową funkcją tego rynku jest kształtowanie sprawności i bezpieczeństwa zawieranych na nim transakcji.
Rynek otwarty – nie występują na nim bariery dostępu. Uczestnicy rynku mogą zawierać tu różnego rodzaju transakcje (i te duże i te małe). Rynek ten jest dostępny dla wszystkich podmiotów gospodarczych, instytucji, osób fizycznych i prawnych zagranicznych i krajowych. Spełnia on funkcje rynku globalnego, międzynarodowego, lokalnego i regionalnego.
38. Rynek krótkoterminowych instrumentów finansowych
Rynek ten obejmuje wszystkie krótkoterminowe instrumenty finansowe, które nie są papierami wartościowymi. Można podzielić je na:
zbywalne – to takie, których prawa z nich wynikające można przenieść na osoby trzecie. Zaliczamy do nich krótkoterminowe papiery wartościowe (chociaż nie są tu przedmiotem obrotu), proste lub złożone instrumenty pochodne.
niezbywalne – to takie, których prawa z nich wynikające nie można przenieść na osoby trzecie. Zalicza się do nich depozyty i kredyty bankowe i inne krótkoterminowe instrumenty finansowe rynku pieniężnego przypisane do ich pierwotnego właściciela.
39. Rynek bankowy i jego podział
Podział rynku bankowego ze względu na formy pieniądza bankowego:
Rynek pieniądza wkładowego (żyrowego) – na tym rynku banki przyjmują depozyty od podmiotów posiadających nadwyżki finansowe.
Rynek kredytów bankowych - Kredyty bankowe powstają dzięki gromadzeniu środków finansowych w postaci depozytów.
Podział rynku bankowego ze względu na instrumenty finansowe:
Bankowy rynek depozytowo-kredytowy –Jest to rynek, na którym zaopatrują się w płynność podmioty niebankowe. Spełnia on zatem funkcję krótkoterminowego zapotrzebowania na pieniądz bankowy.
Rynek międzybankowy – odnosi się do transakcji, w których banki wzajemnie się finansują, czyli pożyczają sobie pieniądze na krótkie okresy, nie dłuższe od 1 roku. Na tym rynku nie dokonuje się obrotu przy użyciu pieniądza gotówkowego.
Otwarty rynek bankowy – na tym rynku banki mają możliwość zawierania swobodnych transakcji z klientami za pomocą pozabankowych instrumentów finansowych.
Podział rynku bankowego ze względu na termin zapadalności instrumentów finansowych:
Bankowy rynek pieniężny – rynek pieniężny cechuje się tym, że podlega ścisłej kontroli, którą sprawują organy nadzoru finansowego. Bankowy rynek pieniężny tworzą wszystkie krótkoterminowe instrumenty finansowe bankowe i pozabankowe.
Bankowy rynek kapitałowy – rynek kapitałowy kontrolowany jest przez kapitałodawców typu: deponenci, obligatariusze, akcjonariusze. Na bankowym rynku kapitałowym dokonuje się obrotu bankowymi i pozabankowymi instrumentami finansowymi, krótkoterminowymi o zapadalności nie dłuższej niż 1 rok.
40. Rynek krótkoterminowych papierów wartościowych
Segmentami tego rynku są:
- rynek bonów pieniężnych emitowanych przez BC
- rynek bonów skarbowych emitowanych przez państwo,
- rynek bonów komercyjnych emitowanych przez przedsiębiorstwa,
- rynek weksli i akceptów bankowych.
Bony skarbowe – regulują ilość pieniądza w obiegu. Jeżeli w obiegu jest zbyt dużo pieniądza wtedy emituje się takie bony, gdyż jego emisja powoduje zmniejszenie się ilości gotówki w obiegu. Jeżeli gotówki w obiegu jest za mało Skarb Państwa zaczyna skupywać wyemitowane obligacje.
Bony pieniężne – emitowane są przez NBP. Służą regulacji w zakresie stóp %, co dokonywane jest poprzez regulację ilości pieniądza w obiegu.
Bony komercyjne (krótkoterminowe papiery dłużne) – są emitowane przez przedsiębiorstwa. Mogą mieć charakter papieru dyskontowego lub kuponowego.
41. Cechy współczesnego rynku pieniężnego
globalny charakter,
zróżnicowany przestrzennie zasięg transakcji,
swobodny przepływ kapitałów pieniężnych,
mobilizacje kapitałów pieniężnych niezależnie od źródła pochodzenia,
wysoka koncentracja obrotów,
wysoka płynność instrumentów finansowych,
znaczny udział nowoczesnych instrumentów finansowych,
rynek over – the – counter o hurtowym charakterze transakcji,
dealerski system obrotu,
rynek pieniądza elektronicznego,
rynek niezbywalnych instrumentów finansowych.
42. Cechy współczesnego rynku walutowego
handel grupami walut,
ponadnarodowy i swobodny obrót walutami,
przedmiotem transakcji są waluty państw wysokorozwiniętych,
wykonywanie zleceń drogą elektroniczną,
rynek pozagiełdowy over – the –ourner,
pośrednictwo dealerów rynku walutowego w zawieraniu transakcji,
podział na „real market” i „wholesele market”,
rozwój rynku terminowego,
43. Zasada federalności i subsydiarności
Spójność systemu bankowości centralnej strefy euro oparto na zasadzie federalności i subsydiarności.
Federalność – instytucje realizujące funkcje BC wykonują swoje zadania na obszarze kilku odrębnych suwerennie państw. Podstawowe decyzje z zakresu polityki pieniężnej podejmowane są przez EBC. Natomiast BC powierzono realizację tych decyzji.
Subsydiarność – czyli zasada pomocniczości. W dziedzinach, które nie podlegają wyłącznej kompetencji UE. Wspólnota działa tylko wtedy, gdy cele przedsięwzięć nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich, a mogą być lepiej zrealizowane na szczeblu unijnym.
44. Triada celów polityki pieniężnej
Cele finalne – ostateczne, gospodarcze, makroekonomiczne, np. niska inflacja, zatrudnienie, przyrost PKB
Cele pośrednie – podaż pieniądza, kurs walutowy, stopy procentowe
Cele operacyjne – płynne rezerwy banków, interwencje walutowe, stopy procentowe rynku międzybankowego
45. Cele polityki monetarnej (eurosystem)
Stabilność pieniądza i poziomu cen jest głównym i nadrzędnym celem ESBC, który jednak należy rozpatrywać w kontekście innych celów:
wspieranie ogólnych polityk gospodarczych we Wspólnocie, mając na względzie przyczynianie się do osiągnięcia celów Wspólnoty
wysoki poziom zatrudnienia
osiągnięcie zrównoważonego i bezinflacyjnego wzrostu
46. Koszyk rezerw walutowych
waluty wymienialne , których wybór jest skierowany na obsługę operacji zagranicznych w gospodarce krajowej
akceptowane na świecie płynne aktywa finansowe ,którymi dysponuje władza monetarna kraju w celu regulacji długu.
Wybór koszyka zależy od celów dla jakich rezerwy są utrzymywane (interwencyjnych, gospodarczych, dochodowości i ryzyka)
47. Niezależność personalna
Określana jest przez specjalne procedury doboru i dymisji członków organów BC, określenie ich kompetencji , okresów kadencji
48. Zadania EBC
Tworzenia prawa strefy euro
Wydawanie aktów prawnych; rozporządzenia, decyzje , zalecenia , opinie
Wykorzystuje instrumenty prawne wskazówki i instrukcje
W imieniu ESBC realizuje politykę monetarną strefy euro
49. Cele polityki monetarnej ze względu na skalę działania
Makroekonomiczne – wzrost gospodarczy, inflacja, stabilność cen
Mikroekonomiczne – kształtowanie stóp procentowych, podaż pieniądza kredytowego
50. Cele regulacji systemu pieniężnego
wiarygodny i stabilny pieniądz, który zapewnia podmiotom krajowym i zagranicznym wysoką sprawność i bezpieczeństwo prowadzonej działalności gospodarczej.
Zakres regulacji BC w systemie pieniężnym:
Podmiotowy– dotyczy sposobu funkcjonowania instytucji monetarnych- jakie instytucje i w jakim zakresie kontroluje lub nadzoruje,
Przedmiotowy dotyczy zasad:
emisji znaków pieniężnych
obiegu pieniężnego
stosunków pieniężnych z zagranicą.
51. Szok finansowy
krótkookresowe, intensywne i asymetryczne zmiany wielkości popytu i podaży na walutę.
wewnętrzne i zewnętrzne szoki finansowe,
podażowe i popytowe szoki finansowe
O charakterze popytowym np. Kryzys rosyjski a Polska
O charakterze podażowym - znaczne zmiany cen ropy naftowej
52. Źródła finansowania interwencji walutowych
Rezerwy walutowe
Swapy walutowe
Kredyty zagraniczne
53. Impuls polityki pieniężnej
zmiana zmiennej o charakterze pieniężnym; podaż kredytów, stopa procentowa itp.
Skuteczność zależy od:
stanu gospodarki i jej koniunktury
zmiennych wewnętrznych i zewnętrznych-
charakteru systemu finansowego itp.
Elementy składowe mechanizmu transmisji impulsów polityki pieniężnej
Kanał stóp procentowych (tradycyjny)
Kanał kredytów bankowych
Efekt majątkowy
Kurs walutowy
54. Sell – buy – back
W transakcjach sell-buy-back inwestor, który nabywa od banku jakikolwiek papier wartościowy zwiększając jego płynność nie kreuje depozytu, wchodzi tym samym w bardzo korzystne transakcje rynku międzybankowego z jednej strony, z drugiej umożliwiając zmniejszenie rezerwy obowiązkowej płaconej przez bank (taka jest płacona wyłącznie od depozytów, a nie aktywów).
W procesie tym papier zmienia właściciela i chociaż w umowie „ gentelman's agreement" niezależnie od przychodowości transakcji może być odkupiony, to z uwagi na sam sposób jej realizacji nie daje uprawnień do obciążania banku rezerwą obowiązkową. Korzyści wykonania tej transakcji są zatem obopólne.
55. Kredyt lombardowy
Umożliwia elastyczne pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności w bankach komercyjnych. Udzielany jest przez NBP na podstawie zawartej z bankami umowy ramowej na następujących zasadach:
zastawem są skarbowe papiery wartościowe, a wysokość kredytu nie może przekroczyć 80% ich wartości nominalnej,
termin spłaty kredytu przypada w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia,
warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata kredytu zaciągniętego w poprzednim dniu operacyjnym.
Górną granicę zadłużenia banków w NBP z tytułu kredytu lombardowego wyznacza zasób możliwych do zastawienia skarbowych papierów wartościowych będących w posiadaniu banków. Stopa kredytu lombardowego (stopa lombardowa) jako podstawowa stopa BC z reguły pełni funkcję stopy maksymalnej, określającej krańcowy koszt pozyskania pieniądza na rynku międzybankowym
56. Stopa procentowa:
Niskie stopy procentowe: skłaniają przedsiębiorstwa do inwestowania co w konsekwencji prowadzi do wzrostu łącznego popytu, produkcji, zatrudnienia; zachęcają społeczeństwo do korzystania z kredytów a tym samym do wydawania oszczędności
Wysokie stopy procentowe: powstrzymują ludność przed zadłużaniem się; podnoszą względną cenę bieżącej konsumpcji; w okresie podnoszenia się stóp procentowych ludzie są skłonni ograniczać swoją konsumpcję oszczędzając większą część swoich dochodów i przesuwając niektóre wydatki na później
Bank centralny wpływa na wysokość stóp procentowych poprzez politykę pieniężną: wzrost podaży pieniądza obniża stopy procentowe na rynku, a spadek - zwiększa