Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;

2) wydatkowanie środków publicznych;

3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;

4) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

5) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;

6) zarządzanie środkami publicznymi;

7) zarządzanie długiem publicznym;

8) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Funkcje finansów publicznych:

• Alokacja – lokować środki najlepiej – polega na podejmowaniu działań sprzyjającej optymalnej alokacji zasobów gospodarczych za pomocą systemu alokacji publicznych

• Redystrybucja – polega na ponownej dystrybucji środków

• Stabilizacyjna – dążenie do stabilizacji gospodarki przy wykorzystaniu instrumentów gospodarki

Zakres sektora finansów publicznych:

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i och­rony prawa, sądy i trybunały;

2) gminy, powiaty i samorząd województwa, zwane dalej „jednostkami samorządu terytorialnego”, oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;

4) państwowe i samorządowe fundusze celowe;

5) państwowe szkoły wyższe;

6) jednostki badawczo-rozwojowe;

7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

8) państwowe i samorządowe instytucje kultury;

9) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;

10) Narodowy Fundusz Zdrowia;

11) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

12) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie od­rębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przed­siębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

Sektor finansów publicznych:

• Podsektor rządowy, obejmujący organy władzy publicznej, organy kontroli państwowej i och­rony prawa, sądy i trybunały, organy administracji rządowej, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne oraz jednostki dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest organ administracji rządowej albo inna jednostka zaliczana do podsektora rządo­wego;

• Podsektor samorządowy obejmujący jednostki samorządu terytorialnego, ich organy oraz związki i jednostki organizacyjne dla któ­rych organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu tery­torialnego;

• Podsektor ubezpieczeniowy

Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów pub­licznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Jest to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego (rozliczenie brutto – pełnymi kwotami).

Każda jednostka budżetowa działa na podstawie statutu i jest prowadzona na podstawie planu finansowego. Jest to zawsze roczny plan finansowy co oznacza, iż środki publiczne dla j.b. z końcem roku wygasają.

Typowym przykładem jednostki budżetowej jest np. Urząd Skarbowy, ministerstwo, urzędy centralne, więzienia, kancelaria prezydenta itp.

Zakład budżetowy - jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania i pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych.

Nie posiada osobowości prawnej. Prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach prawa budżetowego (art.6.1).

Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący:

• przychody własne

• dotacje z budżetu państwa

• wydatki będące kosztami

• rozliczenie z budżetem (stan należności i zobowiązań na początek i na koniec okresu rozliczeniowego)

Plan finansowy zakładu określany jest przez kierownika zakładu. Zakład budżetowy może otrzymywać:

• dotacje przedmiotowe,

• dotacje podmiotowe,

• dotację celową na dofinansowanie kosztów inwestycji

• nowo tworzony zakład może otrzymać jednorazowe dotacje z budżetu na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

Dotacje dla zakładu budżetowego nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności, z wyłączeniem dotacji inwestycyjnych. Zakład budżetowy wpłaca do budżetu nadwyżki środków obrotowych ustalone na koniec okresu rozliczeniowego.

Powoływanie, likwidacja, przekształcanie komunalnych zakładów budżetowych następuje decyzją organu stanowiącego j.s.t, przy uwzględnieniu zapisów ustawy o gospodarce komunalnej i ustawy o finansach publicznych.

Gospodarstwo pomocnicze - wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym albo też finansowym, część jej działalności podstawowej lub działalność uboczna. Tworzone są przez kierowników jednostek budżetowych po otrzymaniu zgody od organu, który utworzył daną jednostkę budżetową.

Prowadzi działalność na podstawie rocznego planu finansowego:

• przychody własne

• dotacje z budżetu jednostki budżetowej

• wydatki będące kosztami

• rozliczenie z budżetem (stan należności i zobowiązań na początek i na koniec okresu rozliczeniowego)

Koszty działalności pokrywają z uzyskanych przychodów własnych (założenie). W praktyce mogą one otrzymywać dotacje przedmiotowe oraz jednorazową dotację na wyposażenie w środki obrotowe.

Forma rozliczenia z budżetem: netto – wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku netto. Jednostki budżetowe mogą tworzyć więcej niż jedno gospodarstwo pomocnicze.

Fundusze celowe - są stworzone do finansowania takich zadań należących do organów publicznych (państwowych lub samorządowych), które mogłyby być finansowane z budżetu, lecz z pewnych względów uznano, iż dla ich realizacji należy stworzyć odrębne budżety. Fundusze celowe charakteryzuje celowe przeznaczenie gromadzonych w nich dochodów. Są tworzone na podstawie odrębnych ustaw (ustawa powołuje konkretny fundusz). Przychody funduszy pochodzą z dochodów publicznych. Fundusze celowe dzielą się na państwowe lub samorządowe (odpowiednio: gminne, powiatowe lub wojewódzkie). Jako ważna cechę można także podać nieokreślony czas ich funkcjonowania, który jest jednak zazwyczaj dłuższy jak rok.

Analizując przesłanki tworzenia wszelkiego typu funduszy celowych oraz posługiwania się nimi w praktyce wyróżnić można następujące ich funkcje :

- funkcję alokacji środków publicznych – polegająca na alokacji zasobów gospodarczych wykorzystując mechanizm administracyjny,

- funkcję redystrybucji dochodów w gospodarce i społeczeństwie – polegającą na zmianach w proporcjach wykorzystania dochodu narodowego poprzez przymusową ingerencję w dochody osób i podmiotów gospodarczych lub poprzez dobrowolną rezygnację przez te podmioty z części dochodów na rzecz funduszy,

- funkcję mobilizacji środków publicznych – czyli sprzyjanie powiększaniu środków publicznych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie jest to możliwe przy użyciu tradycyjnych instrumentów fiskalnych,

- funkcję racjonalizacji wydatków publicznych – odnoszącą się do stabilizacji hierarchii zadań i celów.

Funkcjonowanie funduszy celowych może polegać na:

• wyodrębnieniu z budżetu państwa osobnego rachunku, na którym gromadzone są dochody i wpływy danego funduszu, oraz z których właściwy dysponent, najczęściej w randze ministra rozdysponowuje zgromadzone tam środki np. Fundusz Pracy;

• stworzenie funduszu celowego poprzez tworzenie struktur organizacyjnych i nadanie mu osobowości prawnej; wówczas to dysponentem środków zgromadzonych na rachunkach funduszu staje się organ tego funduszu w randze np. prezesa zarządu np. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia (NFOZ).

Jednym z rodzajów funduszy celowych wyodrębnionym na podstawie przedmiotu finansowanego z jego źródeł wyróżniamy fundusze finansujące ochronę środowiska. Zaliczymy tu: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Fundusz Leśny oraz Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (FOGR).

Inne fundusze celowe:

• Państwowy fundusz kombatantów

• Fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej

• Fundusz kościelny

System budżetowy - całokształt norm prawnych, zasad organizacyjnych i reguł postępowania regulujących w danym państwie w określonym czasie prowadzenie gospodarki budżetowej (gromadzenie i rozdzielanie scentralizowanych zasobów pieniężnych, przeznaczonych na finansowanie zadań państwa, realizowane przez centralne i terenowe organy administracji lub inne jednostki państwowe).

Budżet państwa - plan finansowy państwa, zestawienie prognozowanych na następny rok budżetowy dochodów i wydatków rządowych, sporządzone przez rząd (projekt budżetu) i zatwierdzone (po wprowadzeniu ewentualnych poprawek) przez parlament, zawsze w formie ustawy budżetowej.

Budżet państwa jest podstawowym instrumentem określania i realizacji polityki gospodarczej i społecznej rządu, a konieczność zatwierdzenia projektu przez parlament zapewnia parlamentarną kontrolę nad poczynaniami rządu. Identyfikuje on źródła dochodów i prognozowane ich kwoty oraz sposób ich rozdysponowania. Głównymi dochodami budżetu państwa są: wpływy z podatków, opłat, ceł oraz dochody z majątku skarbu państwa. Podstawowe wydatki związane są z: utrzymaniem administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, armii, policji, służb dyplomatycznych, finansowaniem sfery socjalnej i kultury, utrzymaniem i rozwojem infrastruktury, działaniami interwencyjnymi w gospodarce.

Budżet państwa może być zrównoważony (gdy kwoty dochodów i wydatków są sobie równe) lub niezrównoważony. W tym drugim przypadku może mieć miejsce deficyt budżetowy lub nadwyżka budżetowa. Budżet państwa musi zawierać także określenie sposobów pokrycia deficytu lub rozdysponowania nadwyżki. Charakter i wewnętrzna struktura budżetu państwa jest wyrazem kompromisu pomiędzy ścierającymi się interesami gospodarczymi i politycznymi.

Zasady budżetowe - zasady, reguły postępowania, które powinny być przestrzegane w ustalaniu przez Sejm zadań i form gospodarki finansowej państwa a także w kontrolowaniu działania rządu. Powinno to zapewnić sprawne i racjonalne wykorzystywanie budżetu.

Poszczególne zasady

• zasada zupełności budżetu - polega na zestawieniu w budżecie wszystkich a nie tylko wybranych dochodów i wydatków państwa.

• zasada jedności – oznacza, że istnieje tylko jeden dokument na całość dochodów i wydatków państwa (jedno zestawienie zwane budżetem). W ramach tej zasady rozróżnia się jedność formalną i materialną. Jedność formalna osiągana jest poprzez budowę zbiorczego budżetu państwa, obejmującego budżet władz centralnych i terenowych, co powinno zapewnić lepszą kontrolę i większą przejrzystość wydatków budżetowych. Jedność materialna natomiast głosi, że dochody tworzące fundusz budżetowy mają przeznaczenie ogólne, tzn. nie są z góry związane z określonymi celami finansowanymi z budżetu.

• zasada jawności – polega na tym, że społeczeństwo (obywatele) są zaznajomieni z budżetem jego treścią sposobem uchwalania oraz ze sprawowaniem nad nim kontroli. W praktyce oznacza to raczej prezentowanie dochodów i wydatków organom przedstawicielskim, różnym ciałom i organizacjom społecznym.

• zasada realności – postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków budżetowych.

• zasada szczególności – oznacza, że w budżecie muszą być zawarte cele szczegółowe konkretne, a nie określone w sposób ogólny.

• zasada równowagi – jest to dążenie do tego, aby dochody były równe wydatkom, co w praktyce nie jest jednak nigdy osiągane (zawsze występuje nadwyżka lub deficyt budżetowy), a w każdym wypadku idealne zrównoważenie dochodów i wydatków jest stanem wyjątkowym; poprzestaje się tu więc na postulacie, że nadwyżka budżetowa wypracowana podczas okresu wysokiej koniunktury powinna służyć pokryciu deficytu podczas recesji; ta zasada jest nazywana Złotą Zasadą Budżetową.

• zasada jasności – (przejrzystości) polega na takiej konstrukcji budżetu i na takim ujęciu dochodów i wydatków, który umożliwia prawidłowe planowanie i łatwość oceny przez parlament i opinie publiczną; służy temu klasyfikacja dochodów i wydatków (działy, paragrafy).

• zasady charakterystyczne dla zarządzania finansami przedsiębiorstwa- przy konstruowaniu budżetu należy dążyć do oszczędności, efektywności, elastyczności itp.

Fundusze motywacyjne są środkami finansowymi gromadzonymi przez państwowe jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach banko­wych, z części dochodów budżetu państwa uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych

Fundusze motywacyjne są przeznaczone na nagrody dla pracowników, żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzys­kania dochodów budżetu państwa z tytułów

W przypadku gdy więcej niż jedna jednostka budżetowa jest uprawniona do gromadzenia funduszu, wielkość części dochodów budżetu państwa przeznaczonych na fundusz motywacyjny w sumie nie może być większa niż wielkość określona odrębną ustawą.

Fundusze motywacyjne nie są funduszami celowymi w rozumieniu niniej­szej ustawy.

Zakładami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów pub­licznych, które:

1) odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania;

2) pokrywają koszty swojej działalności z przychodów włas­nych,

Prowizjum budżetowe - to budżet uchwalony tymczasowo, na pewien czas przed budżetem rocznym, a także budżet roczny w formie ogólnych jego założeń. Jest to tryb awaryjny, wchodzi w życie gdy ustawa budżetowa z pewnych względów nie może być uchwalona. Prowizorium budżetowe ma charakter tymczasowy, wygasa wraz z upływem terminu na który zostało uchwalone, bądź też gdy ustawa budżetowa zostanie uchwalona. Określa dochody i wydatki Państwa. Tryb tworzenia prowizorium budżetowego jest taki sam jak ustawy budżetowej, czyli inicjatywa ustawodawcza przysługuje tylko Radzie Ministrów. Jedną z cech charakterystycznych prowizorium budżetowego jest to, iż jest ono uchwalane na okres krótszy niż 1 rok. Taką procedurę przewidywała już konstytucja marcowa. Ostatnio prowizorium w Polsce zostało uchwalone w 1992 roku.

Dochody publiczne, łączne dochody budżetu państwa (dochody państwowe), dochody wyłączonych z budżetu państwowych funduszy celowych, w tym gł. ubezpieczeniowych oraz dochody lokalnych władz administracyjno-samorządowych. Dochody funduszy celowych pochodzą - w zależności od ich rodzaju - ze składek, dotacji z budżetu państwa, odsetek i dywidend z ulokowanego kapitału. Dochody budżetów lokalnych mają swe źródło w podatkach (podatki lokalne oraz udział w podatkach od osób fizycznych i prawnych), opłatach skarbowych, dotacjach i subwencjach z budżetu państwa, wpływach ze sprzedaży, leasingu, dzierżawy i wynajmu majątku własnego oraz z usług świadczonych na rzecz mieszkańców i podmiotów gospodarczych.

Dochodami budżetu państwa są środki pieniężne pobierane od podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych przez państwo lub przez odrębny organ samorządu terytorialnego w celu realizacji wydatków zapewniających wypełnienie zadań państwowych. Jednak nie wszystkie środki, które są pobierane przez państwo i wpływające na rachunki budżetu państwa są dochodami budżetowymi. Warto podkreślić, iż do dochodów budżetowych nie zalicza się także wpływów z prywatyzacji majątku skarbu państwa. Zalicza się je natomiast do przychodów budżetu, które mogą służyć na finansowanie deficytu budżetowego lub mogą być przeznaczone na inne cele. Obok wpływów z prywatyzacji do przychodów zaliczyć można również przychody jednostek organizacyjnych (np. zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, czy funduszy celowych) i zaliczanych do sektora finansów publicznych osób prawnych prowadzących odpłatną działalność jak np. szkoły wyższe.

Szerszy i bardziej szczegółowy podział dochodów budżetowych prezentuje art. 96 ustawy o finansach publicznych, gdzie do dochodów budżetu państwa zalicza się przede wszystkim następujące pozycje:

• Podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych;

• Cła;

• Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;

• Dywidendy;

• Wpłaty z zysku Narodowego Banku Centralnego;

• Wpłaty z nadwyżek dochodów własnych państwowych jednostek budżetowych, nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;

• Dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Dochody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnych charakterze składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;

• Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;

• Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile na mocy odrębnych przepisów nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych;

• Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;

• Inne dochody publiczne.

Można się spotkać również z innymi podziałami dochodów budżetu państwa. Najwięcej wątpliwości wzbudza podział dochodów na dochody bezzwrotne i dochody zwrotne:

• Do dochodów bezzwrotnych , za które nie uzyskujemy żadnego bezpośredniego świadczenia zwrotnego ze strony państwa, zaliczamy przede wszystkim wpływy z podatków, ceł i opłat.

• Z kolei do dochodów zwrotnych zaliczymy pożyczki krajowe i zagraniczne, gdzie skarb państwa jest zobowiązany do spłaty długu wobec kredytobiorcy.

Spotykamy się również z klasyfikacją dochodów na dochody podatkowe i dochody niepodatkowe.

• Dochody podatkowe można podzielić na dochody z podatków pośrednich i bezpośrednich takie jak np. podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, podatek dochodowy od osób fizycznych czy podatek dochodowy od osób prawnych.

• Dochody nie podatkowe, do których zalicza się opłaty, wpływy z ceł, dywidendę, wpłaty z zysku NBP, grzywny, mandaty i inne kary pieniężne.

Wydatki publiczne są finansowym odzwierciedleniem zadań publicznych realizowanych przez władzę publiczną państwową i samorządowa .Zadania te wynikają z regulacji ustawowych, niektóre gwarantowane są konstytucyjnie. Wydatki publiczne są ważnym instrumentem polityki finansowej państwa, a ich realizacja następuje zawsze w określonych warunkach społeczno – gospodarczych. Do podstawowych czynników obiektywnych warunkujących rozmiary i strukturę wydatków publicznych należy poziom rozwoju gospodarczego kraju.

Wydatki publiczne charakteryzują się dużą sztywnością, tzn. znaczna ich część ma charakter obligatoryjny, regulowany ustawowo, a ich zaniechanie grozi utratą wiarygodności finansowej państwa (np. obsługa długu publicznego, wypłata świadczeń emerytalnych i rentowych).

Limit wydatków publicznych w praktyce wyznacza suma możliwych do pozyskania dochodów budżetu państwa i innych jednostek (segmentów) sektora finansów publicznych oraz dopuszczalny, możliwy do sfinansowania, deficyt. W teorii finansów wydatki publiczne SA systematyzowane według bardzo różnych kryteriów uzupełniających się wzajemnie.

Jedną z części stosowanych klasyfikacji jest podział wydatków według funkcji państwa. Daje on przejrzysty obraz zakresu działalności publicznej w ramach funkcji zewnętrznych i wewnętrznych.

Funkcje zewnętrzne wiążą się z obronnością kraju, reprezentowaniem kraju w stosunkach z innymi państwami, uczestnictwem w międzynarodowych organizacjach i paktach. W tym celu państwo ponosi przede wszystkim znaczne wydatki na utrzymanie sił zbrojnych, a ponadto na utrzymanie służb zagranicznych, opłacanie składek itp. Funkcje te zaliczane są do klasycznych (tradycyjnych) funkcji państwa.

W ramach wypełnienia funkcji wewnętrznych, klasyczny charakter mają wydatki związane z utrzymaniem organów władzy, administracji, sądownictwa, bezpieczeństwa wewnętrznego. Oprócz tego państwo realizuje wydatki związane z funkcjami socjalnymi (społecznymi) i gospodarczymi.

Z ekonomicznego punktu widzenia istotne znaczenie ma podział wydatków przeprowadzony według ich związku z określoną fazą podziału dochodu narodowego. Zgodnie z tym kryterium wydatki dzielimy na;

1. Rzeczywiste (nazywane także nabywczymi, ostatecznymi. finalnymi, definitywnymi),

- bieżące (konsumpcyjne),

Wydatki bieżące jednostek budżetowych obejmują:

*wynagrodzenia i uposażenia osób zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych oraz składki naliczane od tych wynagrodzeń i uposażeń;
*zakupy towarów i usług;
*koszty utrzymania oraz inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych i realizacją ich statutowych zadań;
*koszty zadań zleconych do realizacji jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych, z wyłączeniem fundacji i stowarzyszeń.

- inwestycyjne,

1. Redystrybucyjne (transfery),

- zewnętrzne, - kierowane są do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, które decydują o ostatecznym wykorzystaniu zasobów (transfery socjalne, dotacje, odsetki od długu publicznego)

- wewnętrzne.- oznaczają przesunięcie części środków publicznych wewnątrz sektora publicznego, czyli zmianę dysponentów funduszy publicznych, przy niezmienionej ogólnej wielkości środków publicznych. Przemieszczenie środków następuje głównie poprzez budżet państwa ( subwencje i dotacje z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celowych).

Wydatki rzeczywiste oznaczają ostateczne wykorzystanie części produktu krajowego w drodze zakupu towarów i usług przez jednostki należące do sektora publicznego. Wydatkowanie na konsumpcję albo na inwestycje środki przyczyniają się bezpośrednio do zwiększenia globalnego popytu.

Wydatki redystrybucyjne polegają na przekazywaniu środków publicznych (transferów) innym podmiotom, bez świadczenia wzajemnych z ich strony.

Wydatki można tez klasyfikować według szczebla władzy wydatkującej środki publiczne, rozróżnia się wówczas wydatki:

- państwowe (rządowe),

- samorządowe.

Innym, tradycyjnym podziałem, dawniej szeroko rozpowszechnionym, jest podział wydatków na:

- zwyczajne, służą finansowaniu bieżącej działalności, charakteryzują się stabilnością i powtarzalnością.

- nadzwyczajne. to wydatki niezwiązane z bieżącym tokiem działalności władzy publicznej, dotyczą zadań wyjątkowych, ponoszone są okazjonalnie i mają na ogół charakter majątkowo – kapitałowy (inwestycje, zakup nieruchomości, przedterminowa spłata długu publicznego).

Wart również wspomnieć o wydatkach bezzwrotnych i zwrotnych. Większość wydatków publicznych jest dokonywana bezzwrotnie. Zakres wydatków zwrotnych jest ograniczony i sprowadza się do udzielanych pożyczek, wydatków będących następstwem udzielonych przez państwo gwarancji i poręczeń, spłaty zaciągniętych pożyczek publicznych i kredytów.