wykrywanie cukrów prostych i złozonych - reakcje ogólne: w podwyższonej temperaturze, pod działaniem kwasów mineralnych, cukry ulegają odwodnieniu. Produktami są furfural lub jego pochodne – zależnie od rodzaju cukru, który został odwodniony. Sam furfural powstaje między innymi w procesie odwadniania pentoz. Furfural i jego pochodne tworzą barwne związki w reakcji z niektórymi odczynnikami organicznymi (np. fenolami). Powyższa właściwość cukrów wykorzystywana jest w analizie organicznej:
a) Reakcja z alfa-naftolem (próba Molisha), 5 % metanolowy roztwór alfa-naftolu (odczynnik Molisha) tworzą produkty o barwie czerwono-fioletowej.
b) Reakcja z kwasem fosforowym i octanem aniliny
c) Reakcja z tymolem, 3 % etanolowy roztwór tymolu
d) Reakcja z antronem, 0,2 % roztwór antronu w steżonym H2SO4
2. Odróżnienie cukrów prostych od złożonych:
a) Reakcja z odczynnikiem Lugola (wielocukry); 1,0 g KI rozp. w 2,0 ml wody, dodaje 0,5 g jodu i miesza aż do całkowitego rozpuszczenia się jodu, po czym uzupełnia wodą do objętości 10,0 cm3.
b) Reakcja z molibdenianem amonu (cukry proste); 8 % roztwór molibdenianu (VI) amonu
3. Teraz nalezałoby odróznic pentozy od heksoz; zarówno fruktoza jak i glukoza są heksozami, zatem w poniższych reakcjach otrzyma sie wynik negatywny:
a) Reakcja Taubera z benzydyną (pentozy); 4% roztwór benzydyny w lodowatym CH3COOH, odczynnik Taubera
b) Reakcja Tollensa z floroglucyną (pentozy); floroglucyna lub 2 % etanolowy roztwór floroglucyny
c) Reakcja Biala z orcyną (pentozy)
4. frukoza jest ketozą, natomiast glukoza jest aldozą, zatem trzeba wykonac reakcje:
a) Reakcja z wodą bromową (aldozy)
b) Reakcja Seliwanowa z rezorcyną (ketozy)
c) Reakcja z mocznikiem i kwasem solnym (ketozy)
5. glukoza ma "wyraźne" właściwości redukujące, natomiast frukoza słabe, zatem polecam wykonac reakcje na odrożnienie cukrów redukujących od nieredukujących:
a) Reakcja Mohra z NaOH (cukry redukujące)
b) Reakcja z odczynnikiem Tollensa, próba lustra srebrowego (cukry red.)
c) Reakcja Trommera (cukry red.)
d) Reakcja Fehlinga (cukry red.)
e) Reakcja z odczynnikiem Benedicta (cukry red.)
f) Reakcja Nylandera (cukry red.)
g) Reakcja z kwasem pikrynowym (cukry red.)
6. Sacharoza jest dwucukrem nieredukujacym, zatem ulega reakcjom z punktu 1 oraz 2a, wiesz już, że nie jest to cukier prosty, zrób sobie następnie reakcje na sprawdzenie, czy jest to cukier redukujacy i gotowe
I.Heksozy i pentozy pod wpływem ste_onych kwasów ulegaja odwodnieniu do cyklicznychaldehydów – hydroksymetylofurfuralu lub furfuralu, które nastepnie ulegaja kondensacjiz fenolami lub aminami dajac barwne pochodne:
Cukry z wolna grupa karbonylowa reaguja równie_ z fenylohydrazyna tworzac osazony
wykazujace charakterystyczna dla danego cukru postac krystaliczna oraz temperature
topnienia
Polisacharydy wykazuja zdolnosc adsorbowania czasteczek jodu (J2), w wyniku czego
powstaja barwne kompleksy o ró_nym zabarwieniu (granatowe, brunatne, czerwonofioletowe)
II Próba Molischa z α-naftolem
Jest to najbardziej ogólna reakcja na cukrowce, tak wolne jak i zwiazane. Ujemny jej wynik
wyklucza obecnosc cukrowca, dodatni zas nie wystarcza do stwierdzenia jego obecnosci,
gdy_ dodatnia reakcje daja tak_e aldehydy, aceton, kwas szczawiowy, cytrynowy. Nie mo_na
równie_ stosowac tej próby do wykrycia cukrowców w moczu, poniewa_ dodatni odczyn daja
obecne tam zwiazki niecukrowe. Zasada próby polega na powstaniu czerwono-fioletowego
zabarwienia w wyniku kondensacji pochodnych furfuralowych z α-naftolem.
III
Próba Seliwanowa z rezorcyna na ketozy
W reakcji tej barwny zwiazek z rezorcyna daje hydroksymetylofurfural, powstajacy pod
działaniem kwasu solnego du_o łatwiej z ketoz ni_ z aldoz. Próba ta pozwala wiec na odró_-
nienie ketoz od aldoz, poniewa_ w obecnosci 3-krotnie rozcienczonego roztworu HCl tylko
ketozy ulegaja odwodnieniu w czasie ogrzewania w 100oC przez 30 sekund.
IV Próba Tollensa z floroglucyna na pentozy
Wskutek działania kwasu chlorowodorowego na pentozy powstaje furfural, który tworzy z
floroglucyna zwiazek o barwie wisniowej.
V. Próba Biala na pentozy
Do 2 ml roztworu orcyny w HCl dodac krople 1% FeCl3 i 0,5 ml roztworu pentozy.
Próbe wstawic do wrzacej łazni wodnej. Powstaje zielone zabarwienie. Reakcje powtórzyc z
roztworami pozostałych cukrów. W obecnosci jonów _elaza (III), powstajacy furfural daje z
orcyna kompleks o zielonej barwie.
VI
Próba Benedicta
Do 1 ml odczynnika Benedicta dodac 2 krople 2% roztworu cukru i wstawic na 5 minut
do wrzacej łazni wodnej. Powstajace pomaranczowe zabarwienie roztworu wynika z
redukcji Cu2+ do Cu+. Próba Benedicta nale_y do najbardziej specyficznych i czułych prób
redukcyjnych na cukrowce. Odczynnik ró_ni sie od odczynnika Fehlinga tym, _e zamiast wodorotlenkusodu zawiera weglan sodu i zamiast winianu, cytrynian sodu. Powstaje wiec nie
wodorotlenek miedzi (II) a weglan. Jest to próba bardziej swoista od próby Fehlinga, gdy_
zwiazki redukujace odczynnik Fehlinga, jak: chloroform, kreatynina i kwas moczowy, nie
redukuja odczynnika Benedicta. Czułosc próby jest dosc du_a. Ju_ 0,1% ste_enie cukrowca
powoduje zmiane barwy z niebieskiej na zielona. Zielone zabarwienie jest wynikiem nakładaniasie pomaranczowej barwy zawiesiny Cu2O z niebieskim zabarwieniem odczynnika
VII
Próba Barfoeda w modyfikacji Tauber-Kleinera – odró_nienie jednocukrów od dwucukrów
redukujacych
Do 1 ml 2% roztworów badanych cukrów dodac po 1 ml odczynnika Barfoeda. Próbe
wymieszac, a nastepnie wstawic dokładnie na 3 min do wrzacej łazni wodnej. Zanotowac
wynik reakcji. Próby nastepnie pozostawic we wrzacej łazni wodnej na dalsze 15 minut, po
czym zanotowac wynik reakcji. Próba ta pozwala na odró_nienie mono- od dwucukrów redukujacych.Jednocukrowce wykazuja własciwosci redukujace w srodowisku lekko kwasnym
po krótkim ogrzewaniu (3 min), natomiast dwucukrowce redukujace dopiero po 15 minutach
ogrzewania we wrzacej łazni wodnej.
VII Reakcja z jodem
Reakcja ta pozwala na odróżnienie polisacharydów od innych cukrowców, poniewa_
kompleksy z jodem moga tworzyc tylko czasteczki o uporzadkowanej strukturze i odpowiednio
du_e. Efekt barwny jest zwiazany z wielkoscia czasteczki – im wieksza czasteczka polisacharydu
tym wiecej czasteczek jodu jest zwiazanych w kompleksie. Amyloza barwi sie intensywnie
na kolor ciemnoniebieski. Barwa kompleksów jodu z polisacharydami o krótszych
łancuchach zmienia sie na fioletowoczerwona (amylopektyna) i czerwona (dekstryny).
Glikogen daje kompleks o barwie czerwonej.