OBRÓT WIERZYTELNOŚCIAMI

Wykład 1 => 03.03.2014r.

02.06 lub 19.05 => test jednokrotnego wyboru, materiał z zajeć

• KC księga III, tylko w zakresie wierzytelności, długu

• KC => cesja (przelew) wierzytelności, uznanie długu, potrącenie, odnowienie

• Formy zabezpieczenia wierzytelności

• Umowy nienazwane – faktoring, forfaiting

Art. 363 KC

Wierzytelności związane z pojęciem zobowiązaniem => 2 strony zobowiązania: dłużnika i wierzyciela

Zobowiązanie charakter stosunku prawnego dwustronnego, jedna ze stron zobowiązania do spełnienia określanego świadczenia (dłużnik), a druga ma prawa do żądania określonego świadczenia (wierzyciel).

Państwo gwarantuje system sądowy, jeżeli dłużnik będzie uchylał się od tego świadczenia, będzie można do tego zmusić poprzez sąd i komorników.

Wierzytelności pieniężne, może też być niepieniężne np. umowa zamiany.

Zobowiązanie pieniężne – umowa kupna-sprzedaży. Czy taką wierzytelność można zbyć, czy można w inny sposób niż pieniężny spełnić, jak nią zabezpieczyć.

Zobowiązania wzajemne => dłużnik będzie wierzycielem, a wierzyciel dłużnikiem,

np. sprzedający zobowiązuje się do przeniesienia własności rzeczy, a kupujący do zapłaty określonej sumy pieniędzy => obydwaj są wierzycielami i dłużnikami.

Umowa darowizny => tylko jedna strona ma zobowiązanie, zwykle podlega natychmiast spełnieniu i roszczenie wygasa.

Odszkodowanie również tylko jedna strona ma zobowiązanie.

Przedawnienie roszczenia => roszczenia wygasa, możemy odmówić spełnienie roszczenia i nie ponosić za to negatywnych konsekwencji.

KC

Swoboda umów => strony mogą ułożyć sobie stosunek prawny jak chcą, byleby to nie naruszało przepisów lub zasad współżycia społecznego. Nie można stworzyć takiego zobowiązania, które jest niezgodne z prawem np. sprzedaż organów.

Czasem są z pogranicza prawa np. wynajem brzucha.

Czynność prawna nie zgodna z ustawą jest nieważna.

W jaki sposób należy spełnić świadczenie ?

Świadczenie pieniężne – zapłata określonej sumy pieniężnej – podanie wartości nominalnej, ale może być też inaczej ustalona – w oparciu o cenę tony buraków np. za dzierżawę ziemi – zapłata równowartości 3 kwintali zboża (gdy wynajmuję, to nie będę wiedział jak a cena pod koniec roku), również umowy w walutach obcych np. kredyt w frankach – muszę oddać 100 tys. franków w walucie polskiej – wcześniej musiałem wpłacić do banku w złotówkach, teraz mogę przynieść franki.

Zobowiązanie w walucie polskiej, tylko spełnienie w innej – prawa dewizowe, np. na autostradzie mogę zapłacić w zł lub euro.

Mała i duża klauzula rebus sids stantibus => w przypadku zobowiązania pieniężnego tzw. mała klauzula została zawarta 258/1 KC par. 3 =>

mała klauzula wyrażoną sumę pieniężną, żeby spełnić świadczenie muszę zapłacić nominał - w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesu obu stron zgodnie z zasadami współżycia społecznego (czyli ocena sądu) zmienić wysokość świadczenia pieniężne, z takim żądaniem nie może wystąpić przedsiębiorca jeżeli jest to związane z działalnością gospodarczą => przedsiębiorca ma się przed tym zabezpieczyć np. napisać w umowie równowartość 100 tys. w złotówkach, albo tez wykupić jakieś opcje => klauzula stosowana jeśli strony są osoby fizyczne np. sprzedaż domu rata rozłożona na 3 lata, a po dwóch krach na giełdzie. Rzadko stosowana, była stosowana w lat 90. przy hiperinflacja.

Odsetki ustawowe z t. opóźnienia zapłaty => jeżeli mamy opóźnienie z zapłatą to należą się odsetki, nawet jeśli nie byłoby to zapisane w umowie.

(Umowa pożyczki ) Odsetki za pożyczkę pieniędzy na rok np. pożyczam 10.000 i jeśli w umowie jest zapisane, że mam oddać 11.000 to tyle, a jak nie to oddaje 10.000. czym innym są w/w odsetki za opóźnienie.

Odsetki maksymalne 4-krotność stopy lombardowe NBP ok. 28% w sakli roku, jeżeli w umowie są wyższe to należą się odsetki maksymalne nie więcej.

Zobowiązania przemienne => umowa może przewidywać, że spełnienie zobowiązania będzie polegało na wyborze jednego z kilku świadczeń np. pożyczam 10.000, ale oddasz mi 12.000 albo przenieść własność samochodu – co do zasady wybiera dłużnik, a nie wierzyciel, chyba że umowa stanowi inaczej.

Wykład 2 => 31.03.2014r.

Przedawnienie roszczeń

Roszczenie przedawnione => gdy upływa jakiś okres to nadal można wymagać od dłużnika roszczenie, ale dłużnik może podnieść kwestię przedawnienia

roszczenie cywilno-prawne => samo przedawnienie nie powoduje wygaśniecie roszczenia (inaczej w podatkach)

Po upływie okresu przedawnienie dłużnik może się uchylić od spełnienia świadczenia podnosząc zarzut przedawnienia. Roszczenie istnieje, ale dłużnik może się uchylić.

Mandat nakłada policja, straż miejska,

Za jazdę bez biletu nie jest mandat, tylko opłata, kontrolnej nie może nakładać mandatu.

Nie jest sprawiedliwe, ale ustawodawca się na to zdecydował dla bezpieczeństwa obrotu.

Czy można iść z roszczeniem przedawnionym do sądu ?

Tak, zobowiązanie istnieje, jest to ryzyko wierzyciela.

Sąd nie patrzy z urzędu, czy roszczenie się przedawniło, Sąd jest niezawisły.

Dłużnik (pozwany) musi podnieść zarzut przedawnienia, jeśli tego nie zrobi to Sąd zasądzi zapłatę.

Prawomocny nakaz zapłaty => można iść do komornika.

Roszczenia przedawnione są wymagalne, ale nie muszą być spełnione.

Jeżeli dłużnik spełni roszczenie przedawnione to nie może żądać jego zwrotu.

Gdy sprzedano wierzytelność firmie windykacyjnej => składały wniosek do Sądu z starym adres, nie szukały nowego. Gdy 2x nie zastano (nie podjęto w terminie), uznaje się, że doręczono. Rozprawa się odbywa bez nas.

1. Dowiedzieć się od komornika na jakiej podstawie egzekwuje => poda prawomocny nakaz z sygnaturą.

2. Do Sądu – o co chodzi – widzimy inny adres

3. Mówimy, że tam już nie mieszkamy – w terminie 7 dni trzeba złożyć wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu o nakaz zapłaty, ponieważ nie mieszkam tam od x lat i załączam dowód , jednocześnie wnoszę sprzeciw nakazu zapłaty, podnosząc przedawnienie.

4. Sąd przywraca termin, nakaz traci moc, rozprawa odbywa się ponownie.

5. Ale komornik już zabrał pieniądze => wtedy należy od powoda zażądać zwrot całej kasy.

Aktualnie zmiany – gdy komornik widzi, że aktualny adres jest inny, niż ten na nakazie zapłaty, to komornik musi poinformować dłużnika o jego prawach, nie może zabrać pieniędzy, ale może je zablokować.

Dodatkowo e-Sąd został zablokowany dla roszczeń powyżej 3 lat.

E-Sąd Lublin nie wymaga dokumentów, Sąd wydaje elektroniczny nakaz zapłaty, gdy dłużnik wniesie sprzeciw to idzie do normalnego Sądu, gdy nie wniesie sprzeciwu to prawomocny.

Okresy przedawnienia

• 3 letni =>

  • dla roszczeń okresowych np. czynsz => płacimy co jakiś okres

  • roszczenia odsetkowe

  • roszczenia z działalności gospodarczej

• 10-letni => pozostałe roszczenia

Przepisy mogą przewidywać inne okresy przedawnienia, np. roszczenie w zakresie przedsiębiorstwa (2 lata – gdy ktoś kupi materiały budowlane i nie zapłaci to takie roszczenie przedawnia się po 2 latach), roszczenia z umowy o dzieła (2 lata), roszczenia o roboty budowlane (3 lata).

Sąd musi stwierdzić charakter umowy.

Sprzedaż gdy dostajemy towar (telefon), w innym wypadku to sprzedaż usługi (abonament).

Co zrobić, żeby roszczenie nie uległo przedawnieniu ?

1. Czy w umowie można zastrzec inny okres przedawnienia w umowie ? NIE

2. Czy można zrzec się zarzutu przedawnienia ? MOŻNA, ale dopiero jak upłynie ten okres.

3. Jak przerwać bieg przedawnienia ? Uznanie długu – ktoś nie ma pieniędzy, ja nie chcę iść do Sądu, ale chce się zabezpieczyć, że po kilku latach się przedawni. Więc idę do dłużnika i dogaduje się z nim, że nie oddam do Sądu, mówi, że zapłaci za 3 miesiące, ale wtedy roszczenie się przedawni. Więc pisze dłużnik na kartce, że uznaje swój dług w kwocie w stosunku do … z tytułu …...,data podpis. Roszczenie się nie przedawni => ale od tej daty na nowo liczy się okres przedawnienia.

np. ale napisanie pismo o rozłożenie na raty – to jest tez uznanie długu, ale nie wprost.

Wniesienie sprawy do Sądu również przerywa bieg przedawnienia. Nie musi to być zawsze sprawa o zapłatę – może to być zawezwanie do próby ugodowej => bez względu na wartość przedmiotu sporu opłata wynosi 40zł. Musimy mieć propozycje ugody – np. zapłata w ratach. => termin biegu przedawnienia rozpoczyna się od nowa.

Aby wnieść sprawę do Sądu trzeba zapłacić – zazwyczaj 5% wartości sporu.

Jeżeli mamy roszczenie stwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu to okres przedawnienia takiego roszczenia tj. 10 lat bez względu na to, co było przedmiotem sporu.

Można kogoś ścigać do końca życia, jeśli będziemy wyjątkowo zdeterminowani.

2 pytania test

Roszczenia majątkowe przedawniają się co do zasady z okresem lat 10 lat, a roszczenia odsetkowe, okresowe, z działalności gospodarczej z upływem lat 3.

Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.

Przy nieruchomości może być zarzut zasiedzenia.

Jak liczymy termin przedawnienia ?

Od dnia następnego kiedy roszczenia było wymagalne.

Najlepiej na fakturze napisać konkretną datę.

Bo jak damy termin zapłaty 7 dni => to nie wiadomo czy od wystawnie, doręczenia.

Wykład 3 =>14.04.2014r.

Solidarność dłużników => zobowiązanie solidarne polega na tym, że wierzyciel może żądać spełniania całości świadczenia od każdego z dłużników i dopiero spełnienie w pełni całego świadczenia zwalnia wierzycielu – nawet gdy jeden z dłużników spełni swoją cześć świadczenia to i tak odpowiada za resztę i wierzyciel może od niego żądać całego świadczenia.

Z czego wynika solidarne zobowiązanie ?

• z ustawy

• z czynności prawnej

Solidarność wierzycieli => gdy po stronie wierzycieli występuje kilka podmiotów, ale istnieje tylko jedna wierzytelność => spełnienie świadczenia do rąk którekolwiek wierzyciela solidarnych zwalnia dłużnik

Jeżeli osoby zaciągnęły zobowiązanie dot. ich wspólnego mienia zobowiązanie jest solidarne, jeżeli umowa lub ustawa nie stanowi inaczej np. ubezpieczenie samochodu – gdy jedna rata nie zostanie zapłacona odpowiadają wszyscy współwłaściciele.

Przerwanie biegu przedawnienia – uznanie długu – jak tylko jedna osoba podpisze to u niej przerywany bieg przedawnienie, względem pozostałych nie.

Wierzyciel może zwolnic jednego lub kilku dłużników solidarnych z obowiązku spełnienia świadczenie.

W sprawie sądowej każdy z dłużników może podnosić wszystkie zarzuty (osobiste i przysługujące wszystkim).

Zobowiązania podzielne i niepodzielne.

Zobowiązanie podzielne – spełnione w częściach np. pieniądze.

Dług dzieli się na tyle części ile jest dłużników.

Zobowiązanie niepodzielne – np. kupno samochodu – trzeba dostarczyć w całości.

Bezpodstawne wzbogacenie – bez podstawy prawnej coś uzyskujemy - gdy ktoś dostanie źle zaadresowaną paczkę – musi nią zwrócić, albo gdy o jedno zero za dużo w przelewie – musimy oddać.

Gdy przekażemy to osobie trzeciej nieodpłatnie to osoba trzecia jest zobowiązana do zwrotu.

Obowiązek zwrotu korzyści wygasa gdy zużył nią lub stracił w ten sposób, że nie jest już wzbogacony, ale zużywając tę korzyść musimy wykazać, że nie liczyliśmy się z obowiązkiem jej zwrotu (nie wiedzieliśmy, że będzie trzeba ją oddać) np. dostajemy pierwszy raz stypendium (nie wiemy ile nam się należy – nie mamy decyzji), a dostaliśmy więcej (w granicach nie budzących wątpliwości) i wszystko wydaliśmy (ale nic nie kupiliśmy).

Nie jest bezpodstawnym wzbogaceniem spełnienie roszczenia przedawnionego- nie zostanie nam oddana ta kwota.

Gdy spełniający świadczenie wiedział, że nie jest do tego zobowiązany – nie zostanie nam oddanie świadczenie.

Gdy spełnimy wcześniej świadczenie np. czas do grudnia, a my to robimy w czerwcu.

Ktoś wylicytował nerkę, przesłał pieniądze – sprawa trafiła do sądu – sąd może orzec, że pieniądze ulegają przepadkowi – przepadek na rzecz Skarbu Państwa.

Spełnienie świadczenia z gry lub zakładu – nie może żądać zwrotu świadczenia np. gdy założyłem się z kimś i otrzymałem kasę.

Wygranej w pokera (z kolegami) nie wyegzekwuję w sądzie.

Chyba, że wygrałem w pokera to w kasynie, które działa na podstawie koncesji.

Czyn niedozwolony – może być źródłem zobowiązania => odpowiedzialność deliktowa.

[delikt – czyn niedozwolony] np. rozbicie szyby [gra w piłkę] nie podpisaliśmy umowy, ale i tak jesteśmy odpowiedzialni. Kto z winy swojej wyrządza drugiemu szkodę jest zobowiązany do jej naprawienia.

Pod pojęciem czynu może rozumieć także zaniechanie np. nieodśnieżenie chodniku.

Odpowiedzialność kontraktowa – odpowiedzialność z umowy.

Kierowca samochodu – odpowiada na zasadach ryzyka (a nie winy) np. wjechaliśmy komuś do płatu, odpowiadamy nawet gdy prędkość dozwolona była 100km/h, a my jechaliśmy tylko 30km/h.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka – posiadacze samochodów, zwierząt.

Odpowiedzialność małoletnich => do 13 lat odpowiadają osoby, które miały obowiązek opieki nad nim, chyba że wykazała że należycie spełniła swój obowiązek.

Gdy najemca coś wniesie do mieszkania i nie zapłaci czynszu to wynajmujący może te rzeczy zatrzymać do czasu zapłaty czynszu.

Odpowiedzialność kontraktowa – oparta na umowie.

Zwrot także utraconych korzyści.

Szkody moralne – to nie są szkody np. ból, cierpienie [nie ma charakteru materialnego] to krzywda.

Naprawienie krzywdy – trudno policzalne – są ocenia. Zadośćuczynienie

Odszkodowanie za szkodę.

Zadośćuczynienie za krzywdę.

Zadośćuczynienie przy naruszeniu dóbr osobistych.

Rozstrój zdrowia – pokrycie kosztów leczenia.

Możliwość zasądzenia renty np. jeżeli na skutek czynu niedowolnego - utracony całkowicie lub częściowo zdolność do pracy, albo wzrosły nasze wydatki związane z utrzymaniem lub zmniejszenie „widoków na przyszłość”.

Kiedy roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców ?

Gdy albo takie roszczenie zostało uznane przez sprawcę, albo gdy jeżeli zostało wytoczone powództwo.

Jeżeli na skutek czynu niedozwolonego nastąpi śmierć, i miał obowiązek alimentacyjny wobec dzieci, żony i nastąpi pogorszenie warunków istniej możliwość wystąpienia o rentę na jakiś czas np. aż dzieci nie staną się pełnoletnie np. sprawcy wypadków samochodowych.

wyklad 4 5.05.2014r. za 2 tyg zastepstwo, 2.06 kolos

temat: cesja wierzytelnosci

potrącenie-instytucja prawa cywilnego, polega na tym ,ze jesli ktos jest nam cos winien np 100zl a my jemu 50 zl, to mozna to do tej nizszej kwoty potracic, czyli on jest nam winien 50zl to jest wzajemne umorzenie. *szczegoly w prawie upadlosciowym.

potracenie to jednostronne oswiadczenie, najczesciej wystepuje przy zobowiazaniach pienieznych. z potracenia mozna skorzystac przy przedawnieniach, ale gdy przedawnienie jeszcze nie nastapilo.

Niepodlegające potraceniu(zajeciu) sa np alimenty, okreslona czesc wynagrodzenia za prace, <= te potracenia sa niedozwolone.

Tzw odnowienie polega na tym ,ze dluznik za zgoda wierzyciela zobowiazuje sie spelnic inne swiadczenie w miejsce istniejacego. to jest odpracowanie dlugu, w zamian za oddanie pieniedzy za wynajem mieszkania, proponuje ze pomaluje mu to mieszkanie.

pytanie na test:przy odnowieniu potrzebna jest zgoda wierzyciela.

zwolnienie z dlugu-> ktos rezygnuje z dlugu, np sprawa honorowa "nie oddawaj mi tych 100zl, ktore ci pozyczylem kiedys tam". , ale musi nastapic zgoda dluznika!!

zmiana wierzyciela co do zasady wierzyciel moze bez zgody dluznika przeniesc wierzytelnosc na osobe trzecia, chyba ze:

1) ustawa zabrania

2)umowa zabrania

3)sprzeciwia sie to wlasciwosci zobowiazania

zmiana wierzyciela=przelew/cesja wierzytelnosci

-jesli wierzytelnosc zostala stwierdzona pismem to cesja tez musi byc na pismie

-nowy wierzyciel powinien jak najszybciej poinformowac dluznika, ze doszlo do cesji

-umownie mozna cesję wylaczyc, aby uniknac ewentualnego potracenia z innym podmiotem (natomiast jesli umowa milczy w tym zakresie to nie ma ograniczen)

-dluznikowi przysluguja wszystkie zarzuty, ktore przyslugiwaly wobec zbywcy wierzytelnosci

"automatyczna" zmiana wierzytelnosci art 518kc

-pozyczylismy komus 10000 zl, ale nasz dobry kolega za nas zaplacil 10000 to teraz on jest naszym wierzycielem. - bez zgody dluznika

-za zgoda dluznika wyrazona na pismie(jesl isie nie zgodzi to nie ma cesji)

żeby wstapic w miejsce wierzyciela to musi byc zgoda dluznika!

przejecie dlugu(zmiana dluznika) art 519kc

os 3 moze wstapic w msc dluznika, ale musi byc zgoda wierzyciela!!

syt1. umowa pomiedzy os3 a wierzycielem za zgoda dluznika np. ojciec chce przejac dlug syna (zaplacic za niego kredyt), ale bank i syn musi sie na to zgodzic .

syt2. umowa o przejecie dlugu pod rygorem niewaznosci wymaga formy pisemnej TEST

Jesli wierzytelnosc byla zabezpieczona potraceniem to potracenie wygasa, chyba, ze poreczyciel wyrazil zgode na dalsze trwanie zabezpieczenia.