Politechnika Poznańska
Laboratorium Metrolologii
Nr ćwiczenia: 5	Temat: Pomiar gwintów zewnętrznych metodami stykowymi i metodą optyczna
Imię i nazwisko: Rafał Hofman	Wydział Budowy Maszyn Semestr IV Gr.M4	Data: 25.03.2013	Ocena:

Parametry i ich opis postaci geometrycznych gwintu metrycznego walcowego:

1. Średnicy zewnętrznej - średnica wyobrażalnego walca opisanego na wierzchołkach występu gwintu zewnętrznego (d) lub dnach bruzd gwintu wewn. (D).

2. Średnicy wewnętrznej - średnica wyobrażalnego walca wpisanego w dna bruzd gwintu zewnętrznego (d₁ , d₃) lub wierzchołki występów gwintu wewnętrznego (D₁).

3. Średnicy podziałowej - (d₂ , D₂) średnica walca podziałowego , tj. walca którego oś pokrywa się z osią gwintu , a jego powierzchnia boczna przecina gwint w ten sposób , że szerokość występu i bruzdy wzdłuż tworzącej tego walca są sobie równe.

4. Kąt gwintu (α) - kąt między różnoimiennymi bokami zarysu. Rozróżniamy także kąt boku. tj. kąt między bokiem zarysu i prostopadłą do osi gwintu w płaszczyźnie osiowej gwintu. W gwintach o zarysie symetrycznym , kąt zarysu wynosi α/2.

5. Podziałka (P) - odległość osiowa pomiędzy dwoma odpowiadającymi sobie punktami najbliższych jednoimiennych boków gwintu.

6. Skok (P_h) - skok linii śrubowej. Zależność między skokiem gwintu a podziałką P ma postać P_h = n · P . Dla gwintu jednokrotnego n=1

Podczas ćwiczenia wykonywaliśmy pomiary średnic podziałowych gwintów zewnętrznych za pomocą mikrometru do gwintów i sposobem dwu- oraz trójwałeczkowym.

Mikrometry do pomiaru średnic podziałowych gwintów zewnętrznych są wyposażone w wymienne końcówki stożkowe i pryzmatyczne. Na niepewność pomiaru wpływają głównie: odchyłki kątów i podziałki mierzonego gwintu, odchyłki wykonawcze końcówek pomiarowych oraz odchyłki podziałki gwintu mikrometrycznego mikrometru.

Pomiary średnicy podziałowej d₂ gwintu zewnętrznego sposobem trójwałeczkowym należą do najdokładniejszych. Pomiar przeprowadza się metodą pośrednią. Bezpośrednio mierzy się długość pomiarową M i średnice wałeczków d_w oraz podziałkę P i kąt gwintu α.

Na zajęciach wykonywaliśmy pomiaru 5 różnych próbek jednak tylko próbki o nr 1,2,3 były sprawdzane metodą optyczna a metoda 3 wałeczków tylko próbka nr 1. Podziałka gwintu mierzona była grzebieniem.

Pomiar średnicy zewnętrznej i wewnętrznej wszystkich próbek za pomocą mikrometru

Nr próbki	Średnica zewnętrzna D [mm]	Średnica wewnętrzna d [mm]
1	11,85	10,53
2	8,75	7,93
3	9,77	9,44
4	7,75	6,86
5	7,95	6,76

Niepewność pomiarów średnic gwintów do 100 mm mikrometrami do gwintów mieści się w granicach od ± 40 µm do ± 150 µm.

Pomiar podziałek gwintu przy pomocy Grzebieni do pomiaru skoków gwintów oraz metodą optyczna.

Nr próbki	Podziałka zmierzona grzebieniem P [mm]	Podziałka zmierzona pod mikroskopem P [mm]
1	1,5	1,55
2	1,25	1,24
3	1,5	1,5
4	1,0
5	1,25

Przy pomocy mikroskopu metodą optyczną można również ocenić stan techniczny gwintów. Odpowiednio:

-próbka nr 1 - Gwint relatywnie dobrej jakości posiadający stałe parametry na całej swojej długości

-próbka nr 2 - Widoczne ogniska korozji i zabrudzenia

- próbka nr 3- Niejednorodność wymiaru na całej dlugości, 'zjechane wierzchołki'

Pomiar metodą dwóch wałeczków

Średnice podziałową d2 liczymy ze wzoru

$d_{2} = M_{p} - 3d_{w} - \frac{p^{2}}{8(M_{p} - d_{w})} + 0,866P$;

gdzie:

M_p- zmierzone największe rozstawienie wałeczków,

d_w-średnica wałeczków,

p- podziałka gwintu.

Nr próbki	Mp [mm]	Dw [mm]	d2 [mm]
1	12,84	1,350	10,06452
2	9,85	1,1	7,610179
3	11,0	1,35	8,219855
4	8,76	0,895	6,925107
5	9,00	1,1	6,757777

WNIOSKI:

Pomiar skoku gwintu wykonaliśmy za pomocą Grzebieni do pomiaru skoków gwintów oraz metodą optyczną,

Pomiary średnic gwintów wykonaliśmy za pomocą mikromierza oraz metodą dwóch wałeczków,

Analizując wyniki skoku gwintu między metodą optyczną a przyrządem „grzebieniem do pomiaru skoku gwintu” wnioskuje że pomiary są zbieżne, różnią się nieznacznie.

Analizując wyniki pomiary średnic gwintu metodą dwóch wałeczków oraz za pomocą mikromierza widać że w próbce nr2. został popełniony błąd w odczytaniu pomiarów lub wałeczki wykorzystywane w pomiarze mogły być zużyte, ponieważ średnica podziałowa wyliczona z metody dwóch wałeczków nie mieści się w przedziale między średnicą zewnętrzną a wewnętrzną odczytaną z mikrometru.

Śmiało można stwierdzić że wszystkie metody pomiarów gwintów są spójne jeśli wykluczymy błąd ludzki oraz dokładność przyrządów pomiarowych.