15. ŚRODKI DOWODOWE W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM
środki dowodowe w postępowaniu administracyjnym
Celem postępowania dowodowego jest możliwie najdokładniejsze wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, koniecznego do wydania decyzji administracyjnej bądź załatwienia sprawy w inny sposób. Załatwienie sprawy powinno zostać oparte na udowodnionych faktach w taki sposób, aby obowiązujące normy prawne miały zastosowanie do stanu faktycznego, który odpowiada w jak największym stopniu rzeczywistości. Przepisy regulujące postępowanie administracyjne stanowią, iż organy administracji publicznej są obowiązane do wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego.

Przepisy regulujące postępowanie administracyjne wskazują, iż jako dowód należy dopuścić wszystko to, co może mieć wpływ na przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z obowiązującym prawem. Przepisy nie zawierają katalogu zamkniętego środków dowodowych. Przykładowo można zaliczyć do nich zeznania świadków, opinie biegłych, dokumenty, oględziny, ale także i mniej popularne opinie instytutów naukowo-badawczych, czy też maszynowe wypisy urządzeń liczących, określających m.in. liczbę rozmów telefonicznych czy wysokość należnej opłaty. 

W doktrynie stosuje się rozmaite kryteria klasyfikacji środków dowodowych. Po pierwsze, dowody dzieli się na bezpośrednie i pośrednie, w zależności od zetknięcia się organu orzekającego z okolicznością będącą przedmiotem dowodu. Do środki dowodowych bezpośrednich zalicza się takie środki, które organ administracji publicznej mógł bezpośrednio postrzegać, a co za tym idzie, stwierdzać ich fałszywość bądź prawdziwość. Zalicza się do nich oględziny. Środki pośrednie to takie, przy których organ orzekający stwierdza istnienie pewnego faktu pośrednio, czyli na podstawie innego faktu. Wśród pośrednich środków dowodowych wymienia się zeznania świadków, opinie biegłych a także treści dokumentów. Inne kryterium dzieli środki dowodowe na podstawowe i posiłkowe. Do środków podstawowych zalicza się opinie biegłych, zeznania świadków, dokumenty, oględziny. Natomiast do posiłkowych środków dowodowych, czyli takich, które są dopuszczalne pod warunkiem zaistnienia danej przesłanki zawartej w przepisach obowiązującego prawa, zalicza się przesłuchanie strony. 

W postępowaniu dowodowym ma zastosowanie wiele zasad ogólnych postępowania administracyjnego, między innymi zasada udziału strony. W związku z tym, strona powinna zostać powiadomiona o miejscu oraz terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem ich przeprowadzenia. Ponadto, ma ona prawo wziąć udział w przeprowadzeniu danego dowodu. Objawia się to w możliwości składania wyjaśnień, zadawania pytań świadkom, biegłym a także innym stronom. Okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną dopiero wtedy, gdy strona miała rzeczywistą możliwość wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Wyjątek stanowią te sprawy, które nie cierpią zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego bądź ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.