Podstawowe definicje i pojęcia ekonomiczne:
Ekonomia- (gr. oikos- dom, nomos- prawo) nauka, która bada zachodzące na świecie procesy gospodarcze. Podstawową zasadą ekonomii jest wykrywanie i opisywanie prawidłowości, które rządzą tymi procesami, a w konsekwencji tego, formułowanie praw ekonomicznych.
Przedmiotem zainteresowania ekonomii, jest więc gospodarowanie, czyli działalność gospodarcza ludzi, zarówno jako jednostek, jak i formalnych i nieformalnych zbiorowości, a więc grup społecznych jako całości, społeczeństw regionalnych, społeczeństwa globalnego, instytucji społecznych i politycznych państw, makro- i mikroregionów oraz kontynentów.
Istotnym uwarunkowaniem tej działalności ludzkiej jest ograniczoność zasobów gospodarczych.
Zasoby te obejmują:
Zasoby ludzkie wraz z wiedzą i praktycznymi umiejętnościami ludzi.
Struktura regresywna- gdy w państwie jest więcej osób starszych niż młodych, dynamicznych (im mniej jest ludzi młodych, tym większe prawdopodobieństwo wymarcia społeczeństwa i upadku państwa)
Zasoby naturalne- ziemia wraz z wszelkimi znajdującymi się na niej i w niej bogactwami naturalnymi (lasy, woda, powietrze, gleby, jakość gleby, surowce mineralne i energetyczne).
Zasoby będące wynikiem wcześniejszej działalności człowieka- infrastruktura (budynki, hale, fabryki, drogi, narzędzia, maszyny, żywność, odzież, mieszkania, środki transportu i środki finansowe)
Prywatyzacja- wyprzedawanie posiadanych zasobów
Polityka prywatyzacyjna państwa, a więc wyprzedawanie posiadanych zasobów może doprowadzić do upadku państwa.
Ekonomia ukazuje w jaki sposób ludzie działając w różnych warunkach społeczno- gospodarczych korzystają z tych wymienionych ograniczonych zasobów, jak ich używają do prowadzenia działalności gospodarczej, jak je rozdzielają oraz czym się kierują dokonując tego typu wyborów.
Ekonomia pokazuje również, czy wykorzystanie ograniczonych zasobów jest efektywne czy nie. Analizuje też czynniki, od których to zależy.
Istotnymi dziedzinami, którymi zajmuje się ekonomia są:
Takie, które dotyczą codziennej troski większości rodzin (potrzeby ludzi, warunki życia i pracy, dochody, świadczenia, poziom cen produktów i usług, warunki mieszkaniowe, transportowe itp.)
Systemy organizacji produkcji społecznej, mechanizmy regulowania gospodarki , efektywność ekonomiczna tych systemów i mechanizmów, a także ich skutki społeczno-polityczne, powiązania gospodarcze z zagranicą, czynniki decydujące o nowoczesności gospodarczej danego kraju lub ich zacofaniu, o jej stabilności.
Ekonomia analizując związki między tymi zagadnieniami umożliwia lepsze poznanie rzeczywistości społeczno-gospodarczej oraz ułatwia wprowadzenie do niej pożądanych zmian.
Ekonomia stawia diagnozę istniejącej sytuacji, pyta się dlaczego tak jest, wyciąga wnioski i wprowadza zmiany poprawiające sytuację ekonomiczną.
Ekonomia pełni szereg funkcji:
Funkcja poznawcza ekonomii:
Polega na tym, że dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościami oraz o ich przyczynach i skutkach. Analizuje zjawiska i procesy gospodarcze i je interpretuje, odsłania panujące w danej gospodarce mechanizmy rozwiązywania podstawowych problemów społeczno-gospodarczych (np. co produkować? Jak produkować? Dla kogo produkować?)
Funkcja aplikacyjna:
Polega na tym, że ustalenia i wynikające z nich wnioski dostarczają wskazówek przydatnych w działalności gospodarczej (np. gospodarstwach domowych, przedsiębiorstwach, fundacjach itp.).
Wnioski i wskazówki te ułatwiają podejmowanie decyzji, a tym samym mogą oddziaływać na przebieg procesów gospodarczych.
Główne działy ekonomii:
Makroekonomia:
Zajmuje się analizą gospodarki jako całości na ogólnym, szerokim poziomie. Bada m.in. czynniki wpływające na poziom zmiany takich wielkości ekonomicznych jak np. globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarce, globalna podaż produktów i usług, globalny popyt na te produkty, ogólny poziom ich cen, globalne zatrudnienie, globalne inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa.
Ogólnie biorąc makroekonomia zajmuje się przede wszystkim badaniem wielkości agregatywnych, czyli wielkości dotyczących całej gospodarki.
Mikroekonomia:
Bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę, np. gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory i gałęzie (branże), rynki określonych produktów i usług.
Mikroekonomia analizuje sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców.
Bada też czynniki wpływające na kształtowanie wielkości produkcji oraz podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na nie oraz wysokości ich cen.