Podstawowe definicje i poj臋cia ekonomiczne:
Ekonomia- (gr. oikos- dom, nomos- prawo) nauka, kt贸ra bada zachodz膮ce na 艣wiecie procesy gospodarcze. Podstawow膮 zasad膮 ekonomii jest wykrywanie i opisywanie prawid艂owo艣ci, kt贸re rz膮dz膮 tymi procesami, a w konsekwencji tego, formu艂owanie praw ekonomicznych.
Przedmiotem zainteresowania ekonomii, jest wi臋c gospodarowanie, czyli dzia艂alno艣膰 gospodarcza ludzi, zar贸wno jako jednostek, jak i formalnych i nieformalnych zbiorowo艣ci, a wi臋c grup spo艂ecznych jako ca艂o艣ci, spo艂ecze艅stw regionalnych, spo艂ecze艅stwa globalnego, instytucji spo艂ecznych i politycznych pa艅stw, makro- i mikroregion贸w oraz kontynent贸w.
Istotnym uwarunkowaniem tej dzia艂alno艣ci ludzkiej jest ograniczono艣膰 zasob贸w gospodarczych.
Zasoby te obejmuj膮:
Zasoby ludzkie wraz z wiedz膮 i praktycznymi umiej臋tno艣ciami ludzi.
Struktura regresywna- gdy w pa艅stwie jest wi臋cej os贸b starszych ni偶 m艂odych, dynamicznych (im mniej jest ludzi m艂odych, tym wi臋ksze prawdopodobie艅stwo wymarcia spo艂ecze艅stwa i upadku pa艅stwa)
Zasoby naturalne- ziemia wraz z wszelkimi znajduj膮cymi si臋 na niej i w niej bogactwami naturalnymi (lasy, woda, powietrze, gleby, jako艣膰 gleby, surowce mineralne i energetyczne).
Zasoby b臋d膮ce wynikiem wcze艣niejszej dzia艂alno艣ci cz艂owieka- infrastruktura (budynki, hale, fabryki, drogi, narz臋dzia, maszyny, 偶ywno艣膰, odzie偶, mieszkania, 艣rodki transportu i 艣rodki finansowe)
Prywatyzacja- wyprzedawanie posiadanych zasob贸w
Polityka prywatyzacyjna pa艅stwa, a wi臋c wyprzedawanie posiadanych zasob贸w mo偶e doprowadzi膰 do upadku pa艅stwa.
Ekonomia ukazuje w jaki spos贸b ludzie dzia艂aj膮c w r贸偶nych warunkach spo艂eczno- gospodarczych korzystaj膮 z tych wymienionych ograniczonych zasob贸w, jak ich u偶ywaj膮 do prowadzenia dzia艂alno艣ci gospodarczej, jak je rozdzielaj膮 oraz czym si臋 kieruj膮 dokonuj膮c tego typu wybor贸w.
Ekonomia pokazuje r贸wnie偶, czy wykorzystanie ograniczonych zasob贸w jest efektywne czy nie. Analizuje te偶 czynniki, od kt贸rych to zale偶y.
Istotnymi dziedzinami, kt贸rymi zajmuje si臋 ekonomia s膮:
Takie, kt贸re dotycz膮 codziennej troski wi臋kszo艣ci rodzin (potrzeby ludzi, warunki 偶ycia i pracy, dochody, 艣wiadczenia, poziom cen produkt贸w i us艂ug, warunki mieszkaniowe, transportowe itp.)
Systemy organizacji produkcji spo艂ecznej, mechanizmy regulowania gospodarki , efektywno艣膰 ekonomiczna tych system贸w i mechanizm贸w, a tak偶e ich skutki spo艂eczno-polityczne, powi膮zania gospodarcze z zagranic膮, czynniki decyduj膮ce o nowoczesno艣ci gospodarczej danego kraju lub ich zacofaniu, o jej stabilno艣ci.
Ekonomia analizuj膮c zwi膮zki mi臋dzy tymi zagadnieniami umo偶liwia lepsze poznanie rzeczywisto艣ci spo艂eczno-gospodarczej oraz u艂atwia wprowadzenie do niej po偶膮danych zmian.
Ekonomia stawia diagnoz臋 istniej膮cej sytuacji, pyta si臋 dlaczego tak jest, wyci膮ga wnioski i wprowadza zmiany poprawiaj膮ce sytuacj臋 ekonomiczn膮.
Ekonomia pe艂ni szereg funkcji:
Funkcja poznawcza ekonomii:
Polega na tym, 偶e dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, o rz膮dz膮cych nimi prawid艂owo艣ciami oraz o ich przyczynach i skutkach. Analizuje zjawiska i procesy gospodarcze i je interpretuje, ods艂ania panuj膮ce w danej gospodarce mechanizmy rozwi膮zywania podstawowych problem贸w spo艂eczno-gospodarczych (np. co produkowa膰? Jak produkowa膰? Dla kogo produkowa膰?)
Funkcja aplikacyjna:
Polega na tym, 偶e ustalenia i wynikaj膮ce z nich wnioski dostarczaj膮 wskaz贸wek przydatnych w dzia艂alno艣ci gospodarczej (np. gospodarstwach domowych, przedsi臋biorstwach, fundacjach itp.).
Wnioski i wskaz贸wki te u艂atwiaj膮 podejmowanie decyzji, a tym samym mog膮 oddzia艂ywa膰 na przebieg proces贸w gospodarczych.
G艂贸wne dzia艂y ekonomii:
Makroekonomia:
Zajmuje si臋 analiz膮 gospodarki jako ca艂o艣ci na og贸lnym, szerokim poziomie. Bada m.in. czynniki wp艂ywaj膮ce na poziom zmiany takich wielko艣ci ekonomicznych jak np. globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarce, globalna poda偶 produkt贸w i us艂ug, globalny popyt na te produkty, og贸lny poziom ich cen, globalne zatrudnienie, globalne inwestycje, dochody i wydatki bud偶etu pa艅stwa.
Og贸lnie bior膮c makroekonomia zajmuje si臋 przede wszystkim badaniem wielko艣ci agregatywnych, czyli wielko艣ci dotycz膮cych ca艂ej gospodarki.
Mikroekonomia:
Bada przede wszystkim poszczeg贸lne elementy tworz膮ce gospodark臋, np. gospodarstwa domowe, przedsi臋biorstwa, sektory i ga艂臋zie (bran偶e), rynki okre艣lonych produkt贸w i us艂ug.
Mikroekonomia analizuje spos贸b dzia艂ania oraz zachowania si臋 na rynku poszczeg贸lnych producent贸w i konsument贸w, sprzedawc贸w i nabywc贸w.
Bada te偶 czynniki wp艂ywaj膮ce na kszta艂towanie wielko艣ci produkcji oraz poda偶y poszczeg贸lnych produkt贸w i us艂ug, rozmiar贸w popytu na nie oraz wysoko艣ci ich cen.