Czynniki warunkujące tolerancje wysiłkową
Tolerancja to zdolność do realizacji pracy fizycznej od momentu pojawienia się niekorzystnych zmian o charakterze psychicznym do niechęci do realizowania wysiłku czy strachu przed nim lub fizycznym bólu duszności kołatania serca nadmiernej potliwości.
Czynniki warunkujące ją to : wielkość zasobów energetycznych w mięśniach i tkankach (ATP, glukoza białka tłuszcze mioglobina) oraz ciśnienie parcyjne O2 w powietrzy prawidłowe parametry płucne, niezaburzona dyfuzja w płucach, AVd
-sprawność usuwania produktów przemiany materii
Sprawna termoregulacja
Tolerancja zmian zmęczeniowych
2) Deficyt i dług tlenowy
stan gdzie zapotrzebowanie energetyczne nie jest pokryte przez biochem procesy tlenowe, miarą dlugu jest stezenie kw mlekowego w miesniach , powstajacy w wyniku beztlen rolzkladu glukozy
Tu wysułek można podzielić na 3 etapy
Adaptacja do wysiłku( orgaznim pracuje w stanie deficytu tlenowego czyli dostarczane jest za mało powietrza w stosunku do zapotrzebowania- trwa kilka min i słuzy do przygotowania organizmu do optymalnego zużycia substratów energetycznych i tlenu w tych warunkach)
Stan równowagi czynnościowej ( ustala się równowaga tlenowa stabilizuje się oddech i krążenie
Okres restytucji powysiłkowej (czas od zakończenia do powrotu parametów do wartości spoczynkowych)
Dług tlenowy- zaciągany w czasie adaptacji czyli nieodpowiedni ilość tlenu w mięśniach
3) czyniki rozwojowe układu oddechowego
Wiek ( maksymalne pochłanianie tlenu wzrasta do ch -18 lat dziwe 15-16 lat)
masa ciała( szybko wzrasta nieadekwatnie do wartości Vo2 max ) u chłopców największą różnice obserwuje się na szcycie szybkości wzrostu masy ciała
4) przemiany LT próg mleczanowy
Mleczan powstaje podczas wysiłku o wzmożonej intensywności
jest to produkt przemian metabolicznych) 2mmole/l stezenia to w spoczynku , 2-4mmole/l optymalny wf , 4-8zakwaszenie mięśni powyzej 8 mmoli na litr energia atp sie nie resyntezuje podczas wysokiego stezenia lt praca miesni zwalnia , wysilek musi byc przerwany Do wyznaczenia progu dokonuje sie badanie pod koniec obciazenia , pobierana jest krew z opuszka palca w celu wyznaczenia ilosci kw mleczanowego . określa sie uzyskane wyniki za pomocą krzywej gdzie uwzględnia sie stężenie mleczanu do obciążenia
5-Zmiany rozwojowe w ukł. oddechowym.
Mechanizm zmian czynności układu oddechowego w czasie wysiłku fizycznego jest złożony W czasie pracy mięśniowej dochodzi i do pobudzeń wentylacji w wyniku promieniowania pobudzenia z ruchowych kory mózgu, impulsacji dośrodkowej z prioproreceptorów i chemoreceptorów naczyniowych Możliwy jest wpływ podwyższenia temperatury ciała na wentylacje minutową w czasie wysiłku fizycznego.
Do 4 roku życia obwodowe drogi oddechowe nieproporcjonalnie wąskie w stosunku do cz oddechowej
Po 5 rż wzrasta powierzchnia przekroju drobnych oskrzeli
Po 8 rż kanały lamberta łączą się z oskrzelikami sąsiadującego gronka
Wzrasta wentylacja minutowa płuc
Zwiększa się maksylany pobor tlenu
Czynniki warunkujące wydolność fizyczną
Sprawność funkcji zaopatrywania tlenowego: o jakości tlenowego zaopatrywania mięśni decydują:
wielkość ciśnienia parcjalnego O2 w powietrzu atmosferycznym,
prawidłowe parametry wentylacyjne płuc,
niezaburzona dyfuzja w płucach,
właściwe: wiązanie i transport tlenu z krwią,
wysoka różnica tętniczo-żylna
Energia przeznaczana jest głównie na utrzymanie podstawowej przemiany materii i aktywność fizyczną. Wielkość każdego z głównych elementów składnikowych zapotrzebowania człowieka na energię zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od wieku, płci, stanu fizjologicznego, wymiarów
2. Co to jest adaptacja do wysiłku
Adaptacja do realizacji wysiłku
Charakterystyka:
niedostateczne dostarczanie tlenu
Przy obciążeniach submaksymalnych trwa do kilku minut,
Praca org. w warunkach deficytu tlenowego.
Służy przystosowaniu struktury i funkcji organizmu do optymalnego zużycia substratów energetycznych i tlenu w warunkach wysiłku fizycznego.
Stan równowagi czynnościowej
ustalenie się równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a możliwościami jego dostarczania.
Stabilizują się parametry krążeniowo – oddechowe; możliwość kontynuowania pracy w tym okresie zależy od intensywności wysiłku.
Okres restytucji powysiłkowej.
Od zakończenia wysiłku do powrotu parametrów hemodynamicznych i wentylacji do w. spoczynkowej
Czas trwania zależny od długości adaptacji i poziomu ustalenia się równowagi czynnościowej
4.Metody oceny VO 2 max
BEZPOŚREDNIA - badany oddycha w układzie zamkniętym, a wydychane powietrze jest analizowane przy pomocy specjalnych gazowych analizatorów. Na podstawie składu powietrza oraz wielkości wentylacji oblicza się wielkość VO2max.
POŚREDNIA - oparta jest na istnieniu zależności liniowej między częstością skurczów serca a wielkością obciążenia wysiłkowego i ilością pochłaniania tlenu. Zależność ta występuje w czasie wysiłków submaksymalnych wywołujących przyśpieszenie tętna 130-180/min. Odczytu wielkości VO2max dokonujemy z nomogramu Astrand-Rhyming. 1)Met astranda Wysiłek 5-8 min na cykloergometrze do wartości tętna 130-150 ud./min ( do osiągnięcia stanu równowagi czynnościowej - steady-state) wyliczenie średniej wartości tętna z 3 min
określenie obciążenia pracą w Kgm/min podczas stabilizacji tętna określenie wartości VO2 max z nomogramu łącząc linie wartości tętna O2 wysiłkowego z wartością wykonanej pracy i masą ciała (kg).2
)Test PWC170 9 minutowy wysiłek o wzrastającym obciążeniu pomiar HR po 3 min i po 6 min wysiłku określenie obciążenia pracą (kg, wat), przy którym częstość skurczów osiągnie wartość 170 ud./min u osób słabo wytrenowanych oraz w rehabilitacji leczniczej stosuje się modyfikację testu PWC170, czyli PWC150 lub PWC130 znacznie obniżające obciążenie badanego wysiłkiem testowym Do 7 min bewzglednie przerywane -zla tolerancja wysilkowa, czyli osobaniewydolna fizycznie
5. Zmiany rozwojowe układu krążenia
Spoczynkowa częstość skurczów seca ulega zmniejszeniu w fazie dzieciństwa i okresie dojrzewania 85 w wieku 5 lat po 15 latach do 62 ud min
Wzrost skurczów serca zależy od Małych rozmiarów serca
Zakres częstotliwości tętna
Rytm serca
Objętości płynącej krwi
Lepkość krwi
Wskaźnika hematokrytu
Im młodsze dziecko tym mniejsza rezerwa cztnnościowa , cecha która uyważa sprawność tego układu to osiągnięcie 50% max poboru tlenu od rozpoczęcia wysiłku dzieci mają mniej krwi i niższy maz poziom pojemności minutowej serca