Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ang. International Civil Aviation Organization, ICAO), jest odpowiedzialna za opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących bezpieczeństwo ruchu lotniczego i ekonomię transportu lotniczego
ICAO została powołana w 1944 r. na mocy konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Na jej siedzibę wybrano Montreal. Faktyczną działalność rozpoczęła w kwietniu 1947 r. jako organizacja wyspecjalizowana systemu Narodów Zjednoczonych. Polska należy do ICAO od jej powstania.
Członkami ICAO jest 190 państw. Celem działalności ICAO określonym w art. 44 konwencji chicagowskiej jest „rozwijanie zasad i techniki międzynarodowej żeglugi powietrznej oraz popieranie planowania i rozwoju międzynarodowego przewozu lotniczego”. W praktyce najważniejszymi elementami działalności ICAO są:
ustanawianie międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie bezpieczeństwa, ochrony, ułatwień i ochrony środowiska w lotnictwie cywilnym , procedur dla służb żeglugi powietrznej oraz innych dokumentów o charakterze podręczników, wytycznych czy zbiorów najlepszych praktyk;
promowanie liberalizacji rynku międzynarodowego transportu lotniczego, publikowanie danych i analiz statystycznych oraz wydawanie niewiążących zaleceń i wytycznych dotyczących regulacji ekonomicznej tego rynku;
rozwój międzynarodowego prawa lotniczego poprzez pracę Komitetu Prawnego ICAO oraz organizowanie konferencji dyplomatycznych w sprawie przyjęcia umów międzynarodowych, dotyczących m.in. przestępstw przeciwko międzynarodowemu lotnictwu cywilnemu czy odszkodowań;
realizowanie projektów pomocy technicznej na zlecenie państw członkowskich;
kontrola przestrzegania międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w formie audytów nadzoru nad bezpieczeństwem i ochroną lotnictwa cywilnego w państwach członkowskich;
prowadzenie badań, studiów i analiz prowadzących do rozwoju lotnictwa cywilnego.
Biura regionalne
ICAO posiada siedem biur regionalnych obejmujących swym zasięgiem dziewięć regionów:
Ameryka Północna, Ameryka Środkowa i Karaiby, Meksyk
Zgromadzenie, zbierające się nie rzadziej niż raz na trzy lata, w którym mają prawo uczestniczyć z jednakowym głosem wszystkie państwa członkowskie. Zgromadzenie wybiera członków Rady, określa jej uprawnienia, rozpatruje jej sprawozdania, zatwierdza budżet i przedsięwzięcia finansowe Organizacji. Na sesjach Zgromadzenia dokonuje się szczegółowego przeglądu całokształtu prac ICAO w dziedzinie współpracy technicznej, ekonomicznej, prawnej. Określane są też wytyczne dla działalności poszczególnych organów Organizacji.
Rada jest stałym organem kierującym działalnością ICAO, odpowiedzialnym przed Zgromadzeniem. Składa się z przedstawicieli 36 państw wybieranych na trzy lata. Do jej zadań i uprawnień należy w szczególności:
składanie sprawozdań Zgromadzeniu i realizacja jego wytycznych,
powoływanie Komitetu Transportu Lotniczego i Komisji Żeglugi Powietrznej,
mianowanie Generalnego Sekretarza,
publikowanie informacji zebranych od państw członkowskich,
sygnalizowanie uchybień,
przyjmowanie załączników do Konwencji Chicagowskiej i ich zmian,
rozpatrywanie spraw przekazanych przez Zgromadzenie.
Rada może również inicjować działania wspólnie z państwami członkowskimi, prowadzić badania i studia dotyczące transportu lotniczego i żeglugi powietrznej o znaczeniu międzynarodowym i proponować odpowiednie plany, badać na żądanie państwa członkowskiego sytuacje stwarzające przeszkody w międzynarodowej żegludze powietrznej. Przewodniczącym Rady jest aktualnie Pan Kobeh Gonzalez (Meksyk).
Komisja Żeglugi Powietrznej jest organem zajmującym się zagadnieniami technicznymi i dotyczącymi bezpieczeństwa lotów. Jej głównym zadaniem jest przygotowywanie zmian i uzupełnień w załącznikach Konwencji Chicagowskiej.
Komitet Transportu Lotniczego jest organem doradczym Rady, wykonuje zadania przez nią określone, obejmujące studia, badania i przedstawianie wniosków w zakresie zagadnień ekonomicznych transportu lotniczego.
Komitet Prawny przygotowuje projekty konwencji lotniczych i ich zmian oraz opinie dla Rady w zakresie publicznego i prywatnego prawa lotniczego.
Komitet ds. Wspierania Służb Żeglugi Powietrznej zajmuje się problemami wspólnego finansowania urządzeń i służb żeglugi powietrznej w rejonach wielkich mórz lub w regionach, gdzie więcej niż jedno państwo jest zobowiązane do świadczenia tych usług, np. w rejonie Północnego Atlantyku.
Komitet Finansowy zajmuje się sprawami finansowymi Organizacji, szczególnie finansowaniem różnorodnych projektów realizowanych w ramach ICAO.
Komitet ds. Ochrony Środowiska wspomaga Radę w formułowaniu nowych wytycznych polityki w dziedzinie ochrony środowiska przed szkodliwymi wpływami transportu lotniczego oraz w opracowywaniu nowych standardów dotyczących hałasu lotniczego i emisji silników lotniczych. Program pracy i zasady działania Komitetu ustanawiane są przez Radę.
Komitet Zapobiegania Aktom Bezprawnej Ingerencji wspomaga Radę w opracowywaniu polityki ochrony lotnictwa przed aktami terroru oraz programów i przepisów w tej dziedzinie.
Komitet Współpracy Technicznej zajmuje się problemami pomocy technologicznej w dziedzinie lotnictwa cywilnego krajom rozwijającym się, ściśle współpracując z UNDP (United Nations Development Program).
Sekretariat wspomaga administracyjnie pracę organów ICAO. Składa się z pięciu głównych jednostek: Biura Żeglugi Powietrznej, Biura Transportu Lotniczego, Biura Prawnego, Biura Współpracy Technicznej i Biura Administracyjnego. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz Generalny, obecnie jest nim Pan Raymond Benjamin (Francja).
EUROPEJSKA AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO – EASA (European Aviation Safety Agency)
Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego jest jednym z instytucjonalnych filarów europejskiego systemu bezpieczeństwa lotniczego obok Komisji Europejskiej, organizacji EUROCONTROL oraz krajowych władz lotniczych. Została powołana do życia na mocy rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 1592/2002 i rozpoczęła swoją działalność we wrześniu 2003 roku. Obecnie podstawą prawną jej funkcjonowania jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (Dz. U. L 79 z 19.3.2008).
Link do wersji skonsolidowanej rozporządzenia: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2008R0216:20091214:PL:PDF
Siedziba
Siedzibą EASA była początkowo Bruksela. Od listopada 2004 r. mieści się ona w Kolonii w Niemczech.
Struktura Organizacyjna
Do głównych organów Agencji należą: Zarząd, Dyrektor Wykonawczy oraz Komisje odwoławcze. Całą Agencją zarządza Dyrektor Wykonawczy. Oprócz pionu Dyrektora Wykonawczego istnieją jeszcze cztery inne piony właściwe ds. certyfikacji, ds. stanowienia przepisów, ds. standaryzacji i zatwierdzeń oraz ds. finansowych i administracyjnych.
Poniżej link do schematu struktury organizacyjnej EASA: http://easa.europa.eu/agency-structure.php
Zarząd
W skład Zarządu (Managment Board) Agencji wchodzi obecnie 32 członków. Są to reprezentanci państw członkowskich (27), jeden przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz członkowie z Norwegii, Lichtensteinu, Islandii i Szwajcarii (te 4 państwa - bez prawa głosu). Ponadto na podstawie umów stowarzyszeniowych oraz art. 27 i 66 rozporządzenia 216/2008 w posiedzeniach Zarządu mogą uczestniczyć reprezentanci państw trzecich z Europy jako obserwatorzy. Obecnie status taki posiadają Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Albania, Czarnogóra, Albania i Chorwacja.
Kadencja członków Zarządu wynosi 5 lat, z kolei Prezesa Zarządu oraz jego Zastępcy 3 lata. Do głównych zadań Prezesa Zarządu należy zwoływanie posiedzeń co najmniej dwa razy do roku.
Zarząd sprawuje nadzór nad działalnością Agencji. Do najważniejszych zadań Zarządu należy:
mianowanie Dyrektora Wykonawczego oraz na jego wniosek innych dyrektorów
przyjmowanie rocznego sprawozdania z działalności Agencji
ustalanie rocznego programu prac Agencji
powoływanie członków komisji odwoławczej
przyjmowanie wytycznych ws. przydzielania zadań certyfikacyjnych krajowym nadzorom lotniczym i kwalifikowanym jednostkom
ustalania procedur podejmowania decyzji przez Dyrektora Wykonawczego
uchwala swój regulamin wewnętrzny
decyduje o systemie językowym Agencji
ustala strukturę organizacyjna oraz politykę personalną Agencji
Informacja o obecnym składzie Zarządu EASA: http://easa.europa.eu/management-board/management-board-members.php
Dyrektor Wykonawczy
Dyrektor Wykonawczy jest mianowany i odwoływany przez Zarząd na wniosek Komisji większością 3/4 głosów na okres pięcioletniej kadencji.
Do kompetencji Dyrektora Wykonawczego należy:
zatwierdzanie środków Agencji
decyduje o przeprowadzeniu inspekcji w państwach członkowskich i kontroli przedsiębiorstw lotniczych
przydzielenie zadań certyfikacyjnych krajowym władzom lotniczym lub uprawnionym organom, zgodnie z wytycznymi ustalonymi przez zarząd
pełnienie wszelkich funkcji międzynarodowych oraz prowadzenie współpracy technicznej z państwami trzecimi
przyjmowanie wewnętrznych instrukcji administracyjnych oraz publikowanie zawiadomień
przygotowywanie corocznie projektu ogólnego sprawozdania rocznego i przekazanie go zarządowi
sprawowanie i nadzorowanie polityki personalnej
oszacowanie przychodów i wydatków Agencji oraz wykonywanie budżetu
podejmowanie, za zgodą zarządu, decyzji dotyczących otwierania biur terenowych w państwach członkowskich
przygotowywanie i realizacja rocznego programu prac
przygotowywanie odpowiedzi na wnioski o udzielenie wsparcia skierowane przez Komisję
Pierwszym Dyrektorem Wykonawczym Agencji został Francuz, Pan Patrick Goudou i pełni tę funkcję do dziś (więcej informacji: http://easa.europa.eu/executive-director.php ).
Komisje odwoławcze
Komisje są powoływane do rozpatrywania odwołań od decyzji wydawanych przez EASA. Ich członkowie są powoływani przez Zarząd na pięcioletnią kadencję. Odwołania mogą składać osoby fizyczne oraz osoby prawne, których decyzja dotyczy. W pierwszej kolejności odwołanie rozpatruje Dyrektor Wykonawczy i rozpoznaje czy odwołanie jest dopuszczalne i zasadne i ewentualnie dokonuje korekty decyzji. Jeśli w ciągu miesiąca Dyrektor nie rozpatrzy pozytywnie odwołania przekazuje je niezwłocznie do komisji odwoławczej.
Jeśli strona nie jest usatysfakcjonowana decyzją komisji istnieje możliwość wniesienia skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Agencja ma obowiązek zastosować się do orzeczenia Trybunału.
Kompetencje Agencji
Do głównych zadań Agencji należy przede wszystkim pomoc Komisji w przygotowywaniu projektów aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym. W tym celu Agencja wydaje opinie i zalecenia przeznaczone dla Komisji.
Agencja wykonuje również własne zadania np.: wydawanie certyfikatów na produkty lotnicze w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska (np.: statki powietrzne, silniki) czy zatwierdzanie i nadzorowanie organizacji projektujących i produkujących statki powietrzne. Jednak już certyfikacja poszczególnych statków powietrznych leży w gestii władz państw członkowskich.
Agencja ma również uprawnienia do przeprowadzania inspekcji, szkoleń oraz programów w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zajmuje się również zbieraniem danych i przeprowadzaniem badań w celu zwiększenia bezpieczeństwa w lotnictwie.
Od momentu ustanowienia Agencji, była ona właściwa w sprawach certyfikacji sprzętu lotniczego i zdatności do lotu.
Na mocy rozporządzenia 216/2008 Agencja nabyła ponadto kompetencje w zakresie licencjonowania personelu lotniczego, operacji lotniczych oraz oceny bezpieczeństwa statków powietrznych z państw trzecich, co było skutkiem rozwiązania Zrzeszenia Władz Lotniczych (JAA).
Kolejne rozszerzenie kompetencji Agencji miało miejsce na podstawie Rozporządzenia PE i Rady (WE) Nr 1108/2009 z dnia 21 października 2009 r., poprzez włączenie w zakres kompetencji Agencji zagadnień dotyczących lotnisk, zarządzania ruchem lotniczym i służb żeglugi powietrznej.
ROZSZERZENIE KOMPETENCJI EASA
| Rozporządzenie | Kompetencje EASA | Wejście w życie |
|---|---|---|
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. |
Personel lotniczy (art. 7) FCL | do 8 kwietnia 2012 |
| Operacje lotnicze (art.8) OPS | ||
| Ocena bezpieczeństwa statków powietrznych z państw trzecich (art.9) SAFA | ||
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1108/2009 z dnia 21 października 2009 r. |
Lotniska (art. 8a) | do 31 grudnia 2013 |
| Zarządzanie ruchem lotniczym ATM i Służby Żeglugi Powietrznej ANS (art. 8b) | do 31 grudnia 2012 | |
| Kontrolerzy ruchu lotniczego (art. 8c) | do 31 grudnia 2012 |
Proces legislacyjny EASA
Procedura opracowywania i wydawania przepisów implementujących rozporządzenie bazowe (tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE)
Do przepisów implementujących rozporządzenie bazowe należą, zgodnie z art. 18 rozporządzenia 216/2008:
Opinie skierowane do Komisji Europejskiej, w skład których wchodzi projekt rozporządzenia oraz memorandum wyjaśniające
Specyfikacje certyfikacyjne (CS – certification specifications)
Materiały zawierające wytyczne (GM – guidance material)
Dyrektor Wykonawczy po uzgodnieniu z Komitetem Konsultacyjnym ds. Standardów Bezpieczeństwa (SSCC) i Grupą Doradczą Państwowych Władz Lotniczych (AGNA), przygotowuje czteroletni program opracowywania i wydawania przepisów, który przyjmowany jest jako część rocznego programu prac Agencji zatwierdzanego przez Radę Zarządzającą (EASA MB) a następnie publikowany na stronie internetowej EASA (http://easa.europa.eu/rulemaking/annual-programme-and-planning.php ).
Rozpoczęcie prac nad poszczególnymi zagadnieniami zależy od nadania im odpowiedniego priorytetu w programie. Dyrektor Wykonawczy EASA przygotowuje, po konsultacji z SSCC i AGNA tzw. Terms of Reference (TOR), który z reguły określa temat, zawiera wyjaśnienie kwestii problematycznych, cel, zadania i oczekiwane rezultaty, metody pracy nad projektem oraz przewidywany harmonogram działań - http://easa.europa.eu/rulemaking/terms-of-reference-and-group-composition.php.
Po opublikowaniu TOR’s następuje proces pisania projektu przepisów. Projekt nie musi być zgodny z TOR, jednakże o każdej zmianie Dyrektor Wykonawczy informuje SSCC i AGNA. Przygotowany projekt publikowany jest na stronie internetowej EASA jako tzw. Notice of Proposed Amendment (NPA) - http://easa.europa.eu/rulemaking/notices-of-proposed-amendment-NPA.php. Krajowe władze, organizacje lotnicze oraz każdy, kto ma w tym interes faktyczny lub prawny może zgłaszać komentarze i uwagi do dokumentów opracowanych przez EASA za pomocą aplikacji internetowej o nazwie Comment Response Tool (CRT) - http://hub.easa.europa.eu/crt/. Termin na zgłaszanie komentarzy i uwag to 3 miesiące od publikacji NPA. Dyrektor Wykonawczy EASA może jednak zarówno skrócić jak i wydłużyć ten termin publikując go w tym samym czasie co NPA. W wyjątkowych sytuacjach, na wniosek państw członkowskich lub innych zainteresowanych stron Dyrektor Wykonawczy może w trakcie trwania konsultacji wydłużyć ich termin.
W ciągu kolejnych 3 miesięcy zgłoszone uwagi są analizowane przez odpowiednich ekspertów, którzy nie uczestniczyli w pisaniu projektu (wyjątek: GM). W tym czasie mogą nastąpić dodatkowe uzgodnienia mające na celu wyjaśnienie uwag zgłoszonych przez CRT. Po przeanalizowaniu uwag Dyrektor Wykonawczy publikuje na stronie EASA tzw. Comment Response Document (CRD) - http://easa.europa.eu/rulemaking/comment-response-documents-CRDs-and-review-groups.php. Jeśli ze względu na dużą ilość zgłoszonych komentarzy, Dyrektor Wykonawczy nie jest w stanie opublikować CRD w terminie 3 miesięcy, musi on opublikować zmieniony harmonogram prac nad dokumentem.
Po opublikowaniu CRD konsultujący projekt mają czas na zgłaszanie dalszych uwag (przez CRT) do nowo opublikowanej treści. Z tego względu oficjalna publikacja dokumentu przez Dyrektora Wykonawczego nie może nastąpić wcześniej niż przed upływem 2 miesięcy od daty publikacji CRD (termin ten nie ma zastosowania do GM).
uropejska Konferencja Lotnictwa Cywilnego (European Civil Aviation Conference - ECAC)
ECAC jest konsultatywną organizacją międzyrządową, jedną z dwóch struktur regionalnych zajmujących się współpracą w dziedzinie lotnictwa cywilnego w Europie. Drugą strukturą jest Unia Europejska. ECAC utworzona została w wyniku zaleceń Konferencji ds. koordynacji europejskiego transportu lotniczego zwołanej z inicjatywy Rady Europy przez ICAO w Sztrasburgu w dniach 21 kwietnia - 8 maja 1954 roku.
Inauguracyjna sesja ECAC miała miejsce w dniach 29 listopada - 16 grudnia 1955 roku w Sztrasburgu. Wzięło w niej udział 19 państw europejskich. Od 1990 roku zaczęto przyjmować do ECAC - w drodze jednomyślnych decyzji - państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Pierwszymi państwami z tego rejonu Europy były Polska i Węgry, które przystąpiły do ECAC 28 czerwca 1990 roku. Przystępując do ECAC Polska miała na względzie osiągnięcie następujących celów:
adaptację polskiego systemu transportu lotniczego do wymagań europejskiego rynku lotniczego,
ścisłą współpracę z krajami członkowskimi ECAC w kreowaniu polityki transportu lotniczego w Europie,
zabezpieczenie interesów polskiego lotnictwa cywilnego w układzie europejskim.
Obecnie ECAC liczy 44 państwa członkowskie. Siedziba ECAC mieści się w Paryżu, w tym samym budynku, w którym ma swoją siedzibę regionalne Biuro Europy i Północnego Atlantyku ICAO .
Struktura organizacyjna ECAC:
Sesja Triennalna - najwyższy organ, w skład którego wchodzą przedstawiciele państw członkowskich (zwykle dyrektorzy generalni lotnictwa cywilnego). Wytycza kierunki działalności ECAC oraz podejmuje uchwały w sprawach wewnętrznych (np. zmiany konstytucji). Posiedzenia odbywają się co trzy lata. W razie potrzeby zwoływane są Sesje Międzyokresowe.
Posiedzenia Dyrektorów Generalnych Lotnictwa Cywilnego – odbywają się przeważnie trzy razy w roku. Podczas posiedzeń dyskutowane są zagadnienia polityki lotniczej oraz omawiane i zatwierdzane rezultaty prac stałych grup roboczych, grup ekspertów oraz grup zadaniowych powoływanych do rozwiązania aktualnych problemów.
Komitet Koordynacyjny - kieruje bieżącą działalnością ECAC. W jego skład wchodzą: prezydent i trzech wiceprezydentów, sekretarz wykonawczy oraz osoby odpowiedzialne za poszczególne rodzaje działalności (tzw. Focal Points). Komitet Koordynacyjny koordynuje działalność organów ECAC, kontroluje sytuację finansową ECAC, ustala kalendarz spotkań pozostałych organów.
Grupy robocze i ekspertów:
Grupa robocza ds. ochrony lotnictwa
Grupa robocza ds. ułatwień w transporcie lotniczym
Grupa ekspertów ds. zwalczania szkodliwych wpływów lotnictwa cywilnego na środowisko
Grupa ekspertów ds. badania wypadków lotniczych
Grupa ekspertów ds. ustalania średniookresowych celów ECAC.
Głównym celem ECAC jest promowanie ciągłego rozwoju bezpiecznego, efektywnego i zrównoważonego systemu transportu lotniczego w Europie. Działanie na rzecz koordynacji europejskiego transportu lotniczego odbywa się poprzez analizę zmian ogólnej sytuacji oraz rozwiązywanie konkretnych problemów tego transportu, które:
są przedmiotem zainteresowania większości państw członkowskich,
mogą być wspólnie rozwiązane, mają charakter regionalny (europejski) lub których rozpatrzenie jest ważne z punktu widzenia ICAO.
ECAC jest ważnym forum dyskusji o głównych problemach lotnictwa cywilnego poprzez:
długoletnie doświadczenie w opracowywaniu ekspertyz w tej dziedzinie,
ścisłe związki z ICAO i Radą Europy,
aktywną współpracę z instytucjami Unii Europejskiej,
specjalne relacje z organizacją EUROCONTROL,
współpracę z wieloma organizacjami sektora transportu lotniczego, w tym reprezentującymi interesy konsumentów (pasażerów).
ECAC przygotowuje i promuje umowy, porozumienia, nawiązuje kontakty z innymi organizacjami regionalnymi i państwami w sprawach lotnictwa cywilnego m.in. z siostrzanymi organizacjami AFCAC (African Civil Aviation Conference), LACAC (Latin American Civil Aviation Commission), ACAC (Arab Civil Aviation Commission), a także z USA, Singapurem i Koreą.
Pod egidą ECAC zawarto m.in. międzynarodowe umowy lotnicze:
Umowę Paryską z 1956 r. o nieregularnych lotach handlowych,
Umowy Paryskie z 1967 i 1987 o taryfach dla regularnych służb powietrznych,
Umowa Paryska o podziale zdolności przewozowej w regularnych przewozach powietrznych.
Część członków ECAC przyjęła Konwencję Brukselską o współpracy dotyczącej bezpieczeństwa żeglugi powietrznej powołującą do życia Europejską Organizację Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL) wraz z protokołami z 1970, 1978 i 1981 roku oraz Umowy Brukselskie z 1970, a następnie z 1981 roku, które ustaliły m.in. jednolite zasady pobierania opłat nawigacyjnych (stronami są również państwa nie należące do EUROCONTROL).
W 1988 roku członkowie ECAC przyjęli program rozwiązywania problemów związanych z zagęszczeniem ruchu lotniczego, uzupełniony w 1990 r. strategicznymi programami dotyczącymi harmonizacji i integracji kontroli ruchu lotniczego (EATCHIP), a także ruchu w portach lotniczych (APATSI).
W 1997 Ministrowie Transportu krajów ECAC zwrócili się do organizacji EUROCONTROL z propozycją opracowania Strategii Zarządzania Ruchem Lotniczym w Europie na lata 2000+. Głównym celem Strategii jest realizacja długoletniej ambicji lotnictwa europejskiego: utworzenie jednolitej przestrzeni powietrznej dla dróg lotniczych i wokół portów lotniczych, która zapewni dodatkową przepustowość ruchu lotniczego z uwzględnieniem odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa i redukcji kosztów jednostkowych. Zatwierdzona przez Ministrów Transportu Strategia jest realizowana w ramach Europejskiego Programu Zarządzania Ruchem Lotniczym.
W 1989 roku ECAC przyjęła pierwszy międzynarodowy kodeks postępowania dla skomputeryzowanych systemów rezerwacyjnych (CRS).
W 1996 roku opracowano Safety Assesment of Foreign Aircraft Action programme - Program oceny obcych statków powietrznych. Ma on na celu zapewnienie bezpieczeństwa w portach lotniczych krajów ECAC poprzez dokonywanie inspekcji samolotów obcych przewoźników lotniczych przylatujących do i odlatujących z tych portów. Inspekcje wykonywane są na zasadach niedyskryminacji. Program ten ma ścisłe powiązania z ICAO Universal Safety Oversight Audit Programme - Powszechnym programem oceny nadzoru nad bezpieczeństwem opracowanym przez ICAO.
Aktualnie priorytetami działalności ECAC jest bezpieczeństwo, ochrona lotnictwa cywilnego oraz ochrona przed szkodliwymi wpływami transportu lotniczego na środowisko naturalne. Ponadto bardzo ważną rolę odgrywa działalność szkoleniowa realizowana we współpracy z UE, ICAO i innymi organizacjami lotniczymi.
ECAC jest sprawnie działającą organizacją, solidarnie występującą w interesach swojego regionu zarówno w ICAO jak i wobec Stanów Zjednoczonych.
Unia Europejska przejęła wprawdzie od ECAC wiodącą rolę w zakresie liberalizacji transportu lotniczego oraz regulacji technicznych i operacyjnych lotnictwa cywilnego, ECAC odgrywa jednak ważną rolę łącznika między członkami Unii Europejskiej i innymi państwami europejskimi.
Polscy eksperci biorą aktywny udział w pracach niemal wszystkich ww. grupach roboczych i zadaniowych. Począwszy od 1994 przedstawiciele kierownictwa polskiego lotnictwa cywilnego pełnili funkcje w organach zarządzających ECAC: m.in. członka Komitetu Koordynacyjnego i osoby odpowiedzialnej za sprawy ochrony lotnictwa (Focal Point on security matters) oraz wiceprezydenta ECAC.
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego był w latach 2003 – 2006 członkiem Komitetu Koordynacyjnego oraz pełnił funkcję osoby odpowiedzialnej za sprawy ekonomiczne i dotyczące portów lotniczych.
Link do strony ECAC: www.ecac-ceac.org
Europejska Organizacja Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej „EUROCONTROL”
Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (European Organisation for the Safety of Air Navigation) EUROCONTROL została utworzona w celu ujednolicenia procedur kontroli ruchu lotniczego w europejskiej górnej przestrzeni powietrznej. W chwili obecnej organizacja liczy 39 państw członkowskich. Przyjęły one Konwencję Brukselską o współpracy dotyczącej bezpieczeństwa żeglugi powietrznej wraz z protokołami z 1970, 1978 i 1981 roku oraz Umowy Brukselskie z 1970, a następnie z 1981 roku, które ustaliły jednolite zasady pobierania opłat nawigacyjnych.
Najważniejsze aktualne zadania tej Organizacji to:
wdrażanie Europejskiego Programu Zarządzania Ruchem Lotniczym (EATMP – European Air Traffic Management Programme) – elementu Strategii Zarządzania Ruchem Lotniczym 2000+ - opracowanej i realizowanej przez EUROCONTROL;
optymalizacja użytkowania europejskiej przestrzeni powietrznej realizowana przez Centralne Biuro Zarządzania Przepływem Ruchu Lotniczego (Central Flow Management Unit - CFMU);
koordynowanie systemów ruchu lotniczego na poziomie pan-europejskim;
prowadzenie prac badawczo-rozwojowych mających na celu zwiększenie pojemności przestrzeni powietrznej i zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej;
opracowywanie przepisów i standardów w dziedzinie żeglugi powietrznej;
zapewnienie edukacji, szkoleń i transferu wiedzy z zakresu żeglugi powietrznej.
Na mocy dwustronnego porozumienia zawartego w 1996 r. pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a EUROCONTROL, Państwowa Agencja Żeglugi Powietrznej uczestniczy w Europejskim Programie Zarządzania Ruchem Lotniczym (EATMP) oraz współpracuje z Centralnym Biurem Zarządzania Przepływem Ruchu Lotniczego (Central Flow Management Unit - CFMU).
Polska stała się członkiem EUROCONTROL z dniem 1 września 2004 r. uzyskując do 31.12.2007 r. okres przejściowy na przystąpienie do centralnego systemu opłat trasowych zarządzanego przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (Central Routes Charging Office), które od 1 stycznia 2008r. współpracuje z Państwową Agencją Żeglugi Powietrznej. Współpraca z CRCO wpływa na ujednolicenie zasad kalkulacji kosztów służb ruchu lotniczego, czytelną i przejrzystą ewidencję oraz efektywne zarządzanie tymi kosztami oraz poprawę skuteczności zbierania opłat nawigacyjnych od przewoźników (CRCO osiąga poziom ściągalności opłat 98-99% w skali roku).
Najwyższym organem, na szczeblu ministerialnym EUROCONTROL jest Stała Komisja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Permanent Commission for Safety of Air Navigation) zwana w skrócie „Komisją”, która jest odpowiedzialna za formułowanie ogólnej polityki organizacji. Funkcja Przewodniczącego Komisji jest rotacyjna. Posiedzenia Komisji odbywają się co najmniej raz w roku.
Tymczasowa Rada, organ na szczeblu dyrektorów generalnych lotnictwa cywilnego i przedstawicieli władz wojskowych; jest odpowiedzialna za wdrażanie ogólnej polityki organizacji ustalonej przez Komisję, jest organem doradczym Komisji, przygotowuje projekty regulacji prawnych. Ponadto nadzoruje Agencję EUROCONTROL.
Posiedzenia Tymczasowej Rady odbywają się 2 -3 razy w roku, mogą w nich brać udział przedstawiciele organizacji międzynarodowych, regionalnych, zawodowych, posiadające status obserwatora.
Agencja EUROCONTROL – organ administracyjny Organizacji, prowadzący bieżącą działalność pod przewodnictwem Dyrektora Generalnego wybieranego na kadencję czteroletnią.
Obecnie trwa proces reformy instytucjonalnej EUROCONTROL. W związku z pozytywnymi wynikami wstępnych rozmów z KE dotyczących zawarcia umowy wysokiego szczebla, członkom Tymczasowej Rady przedstawiono do akceptacji projekt decyzji Stałej Komisji delegującej uprawnienia dla Agencji EUROCONTROL do otwarcia negocjacji z UE.
Umowa wysokiego szczebla jest pierwszym krokiem w celu ustanowienia formalno-prawnych relacji między UE i EUROCONTROL. Następnym krokiem powinna być zmiana Międzynarodowej Konwencji w sprawie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej „EUROCONTROL”, a ww. umowa ma znacząco ułatwić proces zmiany Konwencji, którego rozpoczęcie planuje się w roku 2013.
Ponadto, Komisja Europejska zwróciła się z prośbą do EUROCONTROL, aby organizacja pełniła funkcję zarządzającego pan-europejską siecią ATM. Funkcja te obejmuje m.in.:
projektowanie Europejskiej sieci dróg lotniczych
funkcje zarządzania przepływem ruchu lotniczego (AFTM).
Funkcje zarządzania siecią reprezentują jeden z najważniejszych komponentów wkładu EUROCONTROL do budowy Jednolitej Przesrtrzeni Powietrznej (Single European Sky – SES) na poziomie pan- europejskim.
Komitet ds. SES pozytywnie zaopiniował nominację EUROCONTROL jako Zarządzającego Siecią ATM i w chwili obecnej trwają prace nad sformalizowaniem zawartych porozumień między KE a EUROCONTROL.
Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (ang.: Convention on International Civil Aviation), znana również jako konwencja chicagowska (ang. Chicago Convention), międzynarodowy traktat sporządzony w Chicago, 7 grudnia 1944 roku. Konwencja weszła w życie z dniem 4 kwietnia 1947 roku. Konwencja została zmieniona trzynaście razy w latach 1956[1], 1958[2], 1961[3], 1962[4], 1973[5], 1974[6], 1975[7], 1980[8], 1997[9], 1998[10], 1999[11], 2002[12], 2005[13]. Dwie zmiany, przyjęte w 1995 i 1998 r., dotyczące tekstów autentycznych konwencji w językach arabskim i chińskim nie weszły jeszcze w życie. Stronami konwencji jest 190 państw[14]. Depozytariuszem konwencji są Stany Zjednoczone.
Konwencja ustanowiła Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, będącą organizacją wyspecjalizowaną systemu Narodów Zjednoczonych. Konwencja zawiera przepisy dotyczące zwierzchnictwa w przestrzeni powietrznej, rejestracji statku powietrznego, wzajemnego uznawania licencji i certyfikatów, zakazu użycia broni wobec cywilnego statku powietrznego, międzynarodowych standardów i zalecanych metod postępowania, a także inne szczegółowe prawa Państw stron konwencji. Jest też statutem Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego. Konwencja jest głównym źródłem międzynarodowego prawa lotniczego.
Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC) – państwowa jednostka budżetowa obsługująca Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego będącego organem centralnej administracji rządowej właściwym w sprawach lotnictwa cywilnego. Do kompetencji Prezesa Urzędu należą wszystkie sprawy związane z lotnictwem cywilnym z wyjątkiem spraw zastrzeżonych w ustawach oraz umowach międzynarodowych na rzecz ministra właściwego do spraw transportu lub innych organów administracji publicznej.
Prezes Urzędu Lotnictwa przejął zadania dotychczasowego:
Departamentu Lotnictwa Cywilnego w Ministerstwie Infrastruktury w zakresie polityki transportowej lotnictwa cywilnego, uregulowań prawno-legislacyjnych, dwustronnych i wielostronnych relacji zewnętrznych oraz współpracy międzynarodowej oraz
Głównego Inspektoratu Lotnictwa Cywilnego w zakresie nadzoru technicznego i operacyjnego lotnictwa cywilnego.
Podlega Ministrowi Infrastruktury.
Utrzymuje 5 delegatur terenowych.
Prezes ULC wydaje Dziennik Urzędowy Urzędu Lotnictwa Cywilnego.