1. Geodezyjna obsługa procesu inwestycyjnego.

Geodezyjna obsługa inwestycji to wykonywanie opracowań geodezyjno-kartograficznych i czynności geodezyjnych w czynnościach:

-planowania

-projektowania

-budowy

-utrzymania eksploatacji

-rozbiórki

obiektów budowlanych oraz czynności osób pełniących w tych procesach nadzór inwestorski

Goi obejmuje również:

-pomiary odkształceń i przemieszczeń budowli (zapory wodne, budowle wysmukłe: kominy, maszty)

-pomiary eksploatacyjne obiektów i urządzeń (suwnice, mosty, piece obrotowe)

Geodezyjna obsługa budowli specjalnych:

-budowle komunikacyjne

-obiekty i urządzenia kolejowe

-elektrownie

-obiekty wysmukłe

-suwnice

-zapory wodne i mosty

Geodezyjna obsługa eksploatacyjna budowli i urządzeń:

-badanie geometrii bud. i urządzeń

-pomiary odkształceń i przemieszczeń budowli oraz przemieszczeń podłoża

Geodezyjna obsługa procesu inwestycyjnego:

-geodezyjne opracowani eprojektu budowli

-tyczenie obiektów

-obsługa budowy i montażu

-inwentaryzacja powykonawcza

A. Zakres prac geodezyjnych na poszczególnych etapach procesu inwestycyjnego.

Czynności prawne i realizacyjne	Rodzaje prac geodezyjnych i dokumentów
ETAP I - przygotowanie inwestycji
analizy poprzedzające inwestycje (analiza lokalizacji), nabycie praw do terenu pod inwestycję, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub działki.	mapy topograficzne, tematyczne, wypisy i wyrysy, kataster nieruchomości, podziały nieruchomości, rozgraniczenia, wznowienia i okazania granic, sporządzanie map do celów opiniodawczych.
ETAP II - projektowanie
zebranie materiałów do projektowania, uzgodnienia dotyczące korzystania z mediów i inne, wykonanie projektu budowlanego obejmującego projekt zagospodarowania działki oraz projekt architektoniczny, uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę.	inwentaryzacja architektoniczno-budowlana, sporządzenie mapy do celów projektowych, uzyskanie opinii ZUDP.
ETAP III - realizacja budowy
wyznaczenie lokalizacji obiektu, wznoszenie obiektu, decyzja o pozwolenie na użytkowanie obiektu.	geodezyjne wytyczenie obiektu, geodezyjna obsługa budowy i montażu, pomiary przemieszczeń i odkształceń podłoża, geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza.
ETAP IV - eksploatacja budowy
ustalenie zasad obsługi geodezyjnej obiektu, okresowe pomiary kontrolne.	kontrola pionowości obiektów wysmukłych, pomiary przemieszczeń i odkształceń obiektów oraz podłoża.
ETAP V - rozbiórka
wydanie przez właściwy organ decyzji nakazującej właścicielowi lub zarządcy rozbiórkę obiektu i uporządkowanie terenu.	aktualizacja baz danych, ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (mapy zasadniczej).

2. Specyfika i technologie pomiarowe w geodezji inżynieryjnej.

2.1. Specyfika pomiarów w geodezji inżynieryjnej:

• wyższa od wymaganej w geodezji ogólnej dokładność pomiarów, obliczeń, opracowań kartograficznych,

• osnowa przeznaczona do oparcia pomiarów o wysokiej dokładności, przystosowana do konkretnych zadań,

• odmienne od standardowych warunki prowadzenia pomiarów,

• wykorzystywanie do pomiarów specjalistycznych technik, narzędzi, oprogramowania,

• konieczność wykonywania pomiarów okresowych i permanentnych,

• badanie specjalnych cech geometrycznych obiektów: prostoliniowości, poziomości, pionowości, płaskości, zachowania krzywizny itp.,

• odrębność terenowych warunków wyjściowych (tyczenie) i końcowych (inwentaryzacja) oraz zróżnicowanie metodyki pomiarów i sporządzonej dokumentacji

2.2. Nowe technologie pomiarowe:

• niwelatory kodowe, laserowe,

• tachimetry zmotoryzowane, skanujące,

• GNSS,

• skanery laserowe,

• georadary,

• inklinometry,

• interferometry laserowe,

• IMU, odometry.

3. Podstawy prawne czynności geodezyjnych w budownictwie:

Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej wpłynęła na konieczność wdrożenia zmian w innych aktach prawnych, m. in. w ustawie PGiK. Z tego powodu w dniu 8.06.2012r. standardy techniczne w postaci instrukcji technicznych utraciły moc obowiązywania. Od tego terminu prace geodezyjne oraz kompletowanie dokumentacji geodezyjnej należy wykonywać zgodnie z zapisami poniższego rozporządzenia MSWiA.

Rozporządzenie MSWiA z dn. 9.11.2011r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do PZGiK.

Instrukcje techniczne nie mają obecnie charakteru przepisów obligatoryjnych jednak nadal mogą być wykorzystywane w charakterze wytycznych technicznych. Główny Geodeta Kraju zaleca, że przy braku sprzeczności z nowymi standardami wskazania instrukcji można traktować jako wytyczne fakultatywne. Wśród rozporządzeń, których zakres tematyczny odpowiada poszczególnym instrukcjom technicznym można wymienić:

• rozporządzenie MAiC z dn. 14.02.2012r. w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,

• rozporządzenie RM z dn. 14.11.2012r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych,

• rozporządzenie MAiC z dn. 12.02.2013r. w sprawie bazy danych geodezyjnych ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.

A także:

• prawo geodezyjne i kartograficzne,

• ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

• prawo budowlane,

• ustawa o gospodarce nieruchomościami,

• ustawa o drogach publicznych,

• prawo telekomunikacyjne,

• prawo energetyczne,

• prawo wodne,

• ustawa o autostradach płatnych,

• specustawy: drogowa, lotniskowa, powodziowa, obiektów energetyki jądrowej,

• ustawa o wspieraniu i rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.

Instrukcje i wytyczne - oznaczenia od O-1 do O-4, G-1 do G-7, K-1 do K-3.

4. Mapa zasadnicza:

Mapa zasadnicza w świetle znowelizowanych przepisów stała się standardowym opracowaniem kartograficznym, jako zredagowana forma danych składająca się z obiektów zawartych w bazach:

1. państwowego rejestru podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych, magnetycznych (PRPOG),

2. ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości) (EGiB),

3. geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT),

4. państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju (PRG),

5. państwowego rejestru nazw geograficznych (PRNG),

6. ewidencji miejscowości, ulic i adresów (EMUiA),

7. szczegółowych osnów geodezyjnych (BDSOG),

8. zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu (BDZiS, BDNMT, BDORTO),

9. obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500 - 1:5000 (BDOT500).

Podstawową formą dokumentacji prac GiK jest forma elektroniczna i związany z nią standard wymiany danych GMI

5. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP):

Akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwały rady gminy, określający przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Składa się z części tekstowej (uchwała) oraz graficznej (załącznik do uchwały). Ustalenia planu miejscowego wraz z innymi przepisami, kształtują sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Plan miejscowy stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowiązującej na danym terenie, będące podstawą wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwieństwie do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego - SUiKZP - które wyraża jedynie politykę przestrzenną gminy). W planie miejscowym dokonuje się również zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne (nie mylić z wyłączeniem gruntu z produkcji rolnej i leśnej, tzw. odrolnieniem).

Plan nie może wykraczać poza gminę ale może obejmować czesc jej obszaru. Na terenie gminy może być więcej planów, ich granice nie mogą się nakładac

TREŚĆ I FORMA PLANU MIEJSCOWEGO:

• część tekstowa - stanowi treść uchwały. Treść planu ma formę uchwały rady gminy, musi więc odpowiadać wymogom zasad techniki prawodawczej, czyli zawierać m.in. tytuł, podstawę prawną, przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe, przepisy o wejściu w życie, a także podział na jednostki redakcyjne (paragraf, ustęp, punkt, tiret).

• część graficzna - stanowi załącznik do uchwały. Jest graficznym odzwierciedleniem uchwały i obowiązuje jedynie w takim zakresie, w jakim jest to określone w części tekstowej. Rysunek planu wykonywany jest na kopii mapy zasadniczej w skali 1:1000, a w przypadku jej braku, dopuszcza się stosowanie map katastralnych. W określonych przypadkach możliwe jest stosowanie innej skali:

1. dla obszarów intensywnej zabudowy lub przestrzeni publicznej - 1:500,

2. dla inwestycji liniowych lub obszarów o znacznej powierzchni - 1:2000,

3. w przypadku wprowadzenia zakazu zabudowy lub przeznaczenia gruntów do zalesienia - 1:5000.

Skala ma być określona na rysunku w formie liczbowej i graficznej (podziałka liniowa). Podstawowe oznaczenia graficzne występujące na rysunku planu:

1. granice obszaru objętego planem,

2. granice administracyjne,

3. linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania oraz oznaczenia tych terenów,

4. linie zabudowy,

5. granice i oznaczenia obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych,

6. granice terenów zamkniętych oraz ich stref ochronnych,

7. oznaczenia elementów zagospodarowania przestrzennego,

8. oznaczenia informacyjne (w razie potrzeby).

6. Mapa do celów projektowych

Mapa do celów projektowych – opracowanie kartograficzne w geodezji obejmujące przygotowanie dokumentacji geodezyjnej (mapy sytuacyjno-wysokościowej) niezbędnej do wykonania projektu budowlanego na terenie Polski. Szczegółowy zakres i tryb wykonania mapy reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 21 lutego 1995 w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie podczas projektowania, budowy, remontu i utrzymywania obiektów budowlanych, dla których jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę.

Mapa do celów projektowych jest opracowaniem powstałym na bazie aktualnej mapy zasadniczej. Na treść mapy do celów projektowych, poza elementami stanowiącymi treść mapy zasadniczej łącznie z granicami władania (własności) nieruchomości (działek), składają się:

1. opracowane geodezyjnie linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu, linie zabudowy oraz osie ulic, dróg itp., jeżeli zostały ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

2. usytuowanie zieleni wysokiej ze wskazaniem pomników przyrody

3. usytuowanie innych obiektów i szczegółów wskazanych przez projektanta, zgodnie z celem wykonywanej pracy

Skalę mapy do celów projektowych dostosowuje się do rodzaju i wielkości obiektu lub zamierzenia budowlanego, uwzględniając, iż:

• skala map dla działek budowlanych nie powinna być mniejsza niż 1:500

• skala map dla zespołów obiektów budowlanych oraz terenów budownictwa przemysłowego nie może być mniejsza niż 1:1000

• skala map dla rozległych terenów z obiektami budowlanymi o dużym rozproszeniu oraz obiektami liniowymi może wynosić 1:2000

Zakres mapy powinien obejmować obszar otaczający teren inwestycji w pasie co najmniej 30 m, a w razie konieczności ustalenia strefy ochronnej – również teren tej strefy.

W przypadku istnienia mapy zasadniczej w postaci analogowej (nienumerycznej) dopuszcza się dwukrotne pomniejszenie lub powiększenie tej mapy celem wykonania mapy do celów projektowych. W razie braku mapy zasadniczej w odpowiedniej skali, projekt sporządza się na mapie jednostkowej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Opracowanie mapy powinno zachować kolejność działań:

1. zaktualizowanie mapy zasadniczej (w tym o wykonane pomiary uzupełniające oraz o dane ewidencji gruntów i budynków^[2]). Ujawnienie na mapie zasadniczej a następnie na mapie do celów projektowych aktualnych danych ewidencyjnych, łącznie z tymi, które dotyczą granic użytków gruntowych i klas gleboznawczych, może nastąpić po uprzednim ujawnieniu tych danych w operacie ewidencyjnym. Pomiar użytków dla określonej działki powinien odzwierciedlać wyłącznie stan faktyczny na gruncie

2. sporządzenie kopii mapy zasadniczej

3. wniesienie treści mapy do celów projektowych

Prawidłowość wykonania mapy powinna być potwierdzona przez właściwy miejscowo ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

7. Projekt zagospodarowania działki lub terenu

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ1) z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

§ 8. 1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu powinien zawierać część opisową oraz część rysunkową sporządzoną na mapie do celów projektowych, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287).

2. Część opisowa, o której mowa w ust. 1, sporządzona z uwzględnieniem § 7, powinna określać:

1) przedmiot inwestycji, a w przypadku zamierzenia budowlanego obejmującego więcej niż jeden obiekt budowlany – zakres całego zamierzenia, a w razie potrzeby kolejność realizacji obiektów;

2) istniejący stan zagospodarowania działki lub terenu z opisem projektowanych zmian, w tym rozbiórek obiektów i obiektów przeznaczonych do dalszego użytkowania;

3) projektowane zagospodarowanie działki lub terenu, w tym urządzenia budowlane związane z obiektami budowlanymi, układ komunikacyjny, w tym określający parametry techniczne dróg pożarowych, sieci i urządzenia uzbrojenia terenu zapewniające przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę, ukształtowanie terenu i zieleni w zakresie niezbędnym do uzupełnienia części rysunkowej projektu zagospodarowania działki lub terenu;

4) zestawienie powierzchni poszczególnych części zagospodarowania działki budowlanej lub terenu, jak: powierzchnia zabudowy projektowanych i istniejących obiektów budowlanych, powierzchnie dróg, parkingów, placów i chodników, powierzchnia zieleni lub powierzchnia biologicznie czynna oraz innych części terenu, niezbędnych do sprawdzenia zgodności z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku z decyzją o warunkach zabudowy albo decyzją o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

5) dane informujące, czy działka lub teren, na którym jest projektowany obiekt budowlany, są wpisane do rejestru zabytków oraz czy podlegają ochronie na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

6) dane określające wpływ eksploatacji górniczej na działkę lub teren zamierzenia budowlanego, znajdującego się w granicach terenu górniczego;

7) informację i dane o charakterze i cechach istniejących i przewidywanych zagrożeń dla środowiska oraz higieny i zdrowia użytkowników projektowanych obiektów budowlanych i ich otoczenia w zakresie zgodnym z przepisami odrębnymi;

8) inne konieczne dane wynikające ze specyfiki, charakteru i stopnia skomplikowania obiektu budowlanego lub robót budowlanych;

9) w przypadku budynków – powierzchnię zabudowy, o której mowa w pkt 4, określanej zgodnie z zasadami zawartymi w  Polskiej Normie dotyczącej określania i  obliczania wskaźników powierzchniowych i  kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia.

3. Część rysunkowa, sporządzona na kopii aktualnej mapy zasadniczej, z uwzględnieniem § 7, powinna określać:

1) orientację położenia działki lub terenu w stosunku do sąsiednich terenów i stron świata;

2) granice działki budowlanej lub terenu, usytuowanie, obrys i układ istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, w tym urządzeń budowlanych z nimi związanych, z oznaczeniem wejść i wjazdów oraz liczby kondygnacji, charakterystycznych rzędnych, wymiarów i wzajemnych odległości obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych oraz ich przeznaczenia, w nawiązaniu do istniejącej zabudowy terenów sąsiednich, rodzaj i zasięg uciążliwości, zasięg obszaru ograniczonego użytkowania, układ komunikacji wewnętrznej przedstawiony w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej komunikacji zewnętrznej, określający układ dróg wewnętrznych, dojazdów, bocznic kolejowych, parkingów, placów i chodników, w miarę potrzeby przekroje oraz profile elementów tego układu, charakterystyczne rzędne i wymiary, a także oznaczenie przebiegu dróg pożarowych oraz dojść łączących wyjścia z obiektów budowlanych z drogą pożarową;

3) ukształtowanie terenu, z oznaczeniem zmian w stosunku do stanu istniejącego, a w razie potrzeby charakterystyczne rzędne i przekroje pionowe terenu;

4) ukształtowanie zieleni, z  oznaczeniem istniejącego zadrzewienia podlegającego adaptacji lub likwidacji, oraz układ projektowanej zieleni wysokiej i niskiej, a w razie potrzeby charakterystyczne rzędne i przekroje pionowe terenu;

5) urządzenia przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, w tym rodzaj i wielkość źródeł, usytuowanie stanowisk czerpania wody i dojazd do nich dla samochodów straży pożarnej oraz charakterystyczne rzędne i wymiary;

6) układ sieci i instalacji uzbrojenia terenu, przedstawiony z przyłączami do odpowiednich sieci zewnętrznych i wewnętrznych oraz urządzeń budowlanych, w tym: wodociągowych, ujęć wody ze strefami ochronnymi, cieplnych, gazowych i kanalizacyjnych lub służących do oczyszczania ścieków, oraz określający sposób odprowadzania wód opadowych, z  podaniem niezbędnych profili podłużnych, spadków, przekrojów przewodów oraz charaktery

8. Geodezyjne opracowanie planu zagospodarowania

Projekt zagospodarowania działki/terenu należy opracować geodezyjnie w celu określenia danych liczbowych potrzebnych do wytyczenia w terenie polozenia poszczególnych elementow projektowanych obiektow budowlanych. W szczególności dotyczy:

-punktow glownych budowli

-linii rozgraniczających

-usytuowania obiektow budowlanych

-przebiegu osi

-linii zabudowy

-projektowanego uksztaltowania terenu

Przedmiotem wytyczenia są:

1) teren zakładu przemyslowego

-granice zewnętrzne zakładu

-granice rezerwy terenowej pozostającej poza aktualnymi granicami zakładu

-granice obszarow przeznaczonych dla poszczegolnyhc wykonawców budowy

2) kolej

-granice zewn. obszarow

-osie torow

-rozjazd i skrzyżowania torow

-inne urządzenia techniczno-kolejowe, a także towarzyszące obiekty inżynieryjne

3) drogi

-granice zewnętrzne pasa drogowego

-charaktersytyczne punkty osi i korony drogi

-skrzyzowania drog

-drogowe obiekty inżynierskie, urządzenia techniczno-drogowe

4) cieki wodne

-granice pasa cieku, oś i linie brzegowe kanału

-linie zalewane zbiorników wodnych

-linie brzegowe w przypadku regulacji rzeki

-wodne budowle inżynierskie

5) roboty ziemne

-granice robot i poszczególnych dzialek, tarasow

-punkty charakterystyczne skarp

-punkty wysokościowe

np. przetamowania, ostrogi, tamy podłużne, kierownice

6) przewody podziemne, naziemne i napowietrzne

-osie tras określone punktami: załamania w plaszczyznie poziomej i pionowej

-punkty rozgalezien i podlaczen

-punkty ustawienia podpor

7) budynki i budowle, urządzenia przemyslowe

-punkty glowne obiektow okreslajace jednoznacznie polozenie obiektu w układzie wspolrzednych osnowy realizacyjnej i punkty okreslajace jednoznacznie polozenie glownych osi obiektu i osi elementow laczacych funkcjonalnie obiekt z pozostałymi obiektami

-punkty wysokościowe wyznaczające jednoznaczny poziom zera budowli

Opracowanie geodezyjne projektu zagospodarowania d/t należy opierać na osnowie geodezyjnej

Geodezyjne opracowanie planu realizacyjnego polega na określeniu danych geodezyjnych, potrzebnych do wyznaczenia w terenie polozenia projektowanych obiektow budowlanych elementow projektu w stosunku do osnowy geodezyjnej

Geodezyjne opracowanie planu realizacyjnego polega na:

- obliczeniu miar kontrolnych niezbędnych do kontroli usytuowania kształtu i wymiarow obiektu

-obliczeniu elementow pomiarowych tzw. miar realizacyjnych

-obliczeniu wspolrzednych glownych (charakterystycznych punktów budowli) punktów granic, naroza budynku, przecięcia osi, załamania osi

-sprawdzeniu wewnętrznych zgodności miar i wspolrzednych

-przeniesieniu z planu zagospodarowania i projektow technicznych na szkice dokumentacyjne rysunku, miar i wspolrzednych elementow obiektow budowlanych podlegają wytyczeniu

-ustaleniu danych geodezyjnych do lokalizacji punktów osnowy realizacyjnej

-ustaleniu układu wspolrzednych osnowy

Dane liczbowe wzięte z projektow obiektow budowlanych wymagają geodezyjnego opracowania polegającego na:

-sprawdzeniu danych liczbowych projektu z odpowiadającymi im danymi zawartymi w planie zagospodarowania

-obliczeniu wposlrzednych punktów glownych obiektu, w przypadku, gdy nie sa one podane w projekcie

-okresleniu polozenia elementow obiektu w stosunku do osnowy realizacyjnej

W trakcie geod. opracowania projektu obiektu budowlanego należy:

-sporzadzic wykaz elementow kontrolnych służących do przeprowadzenia kontroli wynikow pomiaru i oceny dokladnosci pomiaru

-obliczyc elementy tyczenia/miary dla przyjętej metody tyczenia

-sprawdzic jednoznaczność wymiarowa i geometryczna projektu

-sprawdzic czy projekt nie koliduje z obiektami istniejącymi, szczególnie z urządzeniami podziemnymi naniesionymi na mape zasadnicza lub plan koordynacyjny, a także z innymi projektami branżowymi

9. Wytyczenie obiektu w terenie – szkic dokumentacyjny – szkic tyczenia

Geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych w terenie służy przestrzennemu usytuowaniu tych obiektów, zgodnie z projektem budowlanym, a w szczególności zachowaniu przewidzianego w projekcie położenia wyznaczanych obiektów względem obiektów istniejących i wznoszonych oraz względem granic nieruchomości

Wyznaczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie, zgodnie z wymaganiami projektu budowlanego, podlegają geodezyjne elementy określające usytuowanie w poziomie oraz posadowienie wysokościowe budowanych obiektów, a w szczególności:

-główne osie obiektów budowlanych, naziemnych i podiemnych

-charakterystyczne punkty projektowanego obiektu

-stałe punkty wysokościowe-repery

Wytyczanie obiektów możemy opiera na szczegolowej osnowie realizacyjnej lub istniejacej osnowy pomiarowej

SZKIC DOKUMENTACYJNY- wynik geodezyjnego opracowania dokumentów utrwala się w szkicu dokum. na którego treści składają się:

-dane dotyczące osnowy realizacyjnej

-rysunek istniejących w terenie obiektow powierzchniowych mających znaczenie w procesie tyczenia

-rysunek istniejących w terenie obiektow podziemnego uzbrojenia terenu mających znaczenie w procesie tyczenia

-dane niezbędne do wytyczenia projektowanych obiektow, w tym dane obliczone

-miary kontrolne

-wspolrzedne punktów glownych/punktów osnowy/punktów charakterystycznych obiektu/punktów przecięcia projektowanych elementow sieci uzbrojenia terenu/ elementsmi istniejącej sieci obliczone w wyniku geodezyjnego opracowania projektu

Tresc projektowana oraz obliczone miary kontrolne przedstawia się na szkicu dokumentacyjnym w kolorze czerwonym

SZKIC TYCZENIA

Wyniki tyczenia:

-dane dotyczące osnowy realizacyjnej

-rysunek obiektow projektowanych

-dane konieczne do wytyczenia

-rezultaty pomiaru kontrolnego wytyczonych elementów

-adnotacje o przyjęciu przez kierownika budowy wytyczonych elementow obiektow z wyróżnieniem utrwalonych znakow osi glownych obiektow, reperow roboczych i glownych elementow konstrukcyjnych

-podpis osoby wykonującej tyczenie oraz kierownika budowy

Tresc projektowana-kolor czerwony

Dane okreslajace wynik pomiaru – kolor czarny

Oryginał szkicu tyczenia dołączany jest do dziennika budowy, zaś jego kopia uwierzytelniona przez kierownika budowy zostaje w dyspozycji wykonawczej

10. Pomiary realizacyjne

Prace realizacyjne – zespół czynności geodezyjnych mających na celu wyznaczenie w terenie przestrzennego położenia projektowanych obiektów budowlanych, uzyskanie zgodności ksztaltow i wymiarow realizowanych obiektów z danymi z obiektów technicznych

Realizacja jest wyniesieniem punktów głównych, zaprojektowanego i przeznaczonego do budowy obiektu, na grunt

Osnowa realizacyjna zakładana, gdy:

-bezposrednio z istniejącej poziomej osnowy geodezyjnej i osnowy pomiarowej nie można wykonać tyczenia

-dokladnosc istniejącej osnowy geodezyjnej i pomiarowej jesr zbyt niska do potrzeb inwestycji

-istniejaca pozioma osnowa i pomiarowa podczas realizacji inwestycja może zostać zniszczona

Osnowę realizacyjna nawiazuje się do poziomej osnowy geodezyjnej oraz wysokościowej osnowy geodezyjnej, wyrównuje się metoda najmniejszych kwadratow z obliczeniem bledow średnich polozenia punktów

Osnowa realizacyjna pod względem konstrukcji może stanowic:

-siec jednorzedowa

-siec dwurzedowa zakladana dla zlozonych, dużych inwestycje realizowanych etapami

Dla sieci II-rzędowej:

-osnowe I rzedu nawiazuje się do poziomej osnowy geod. oraz wysokościowej osnowy geod. i pokrywa się nia caly obszar inwestycji

-osnowe II rzedu nawiazeje się do osnowy I rzedu i zakłada się ja w dostosowaniu do porzeb określonej etapu inwestycji

OSNOWA I RZĘDU

W sytuacji, gdy jest seicia punktów to powinna być zaobserwowana przez zmierzenie niezbędnych odleglosci i katow wraz z obserwacjami nadliczbowymi, a następnie wyrownana metoda najmniejszych kwadratow

Norma PN - ISO 4463 - 1 „Metody pomiarowe w budownictwie - Tyczenie i pomiar -

Planowanie i organizacja, procedury pomiarowe, kryteria akceptacji” – dopuszcza pomiar dalmierzem elektornicznym zwracając przy tym uwagę na to, aby odleglosci miedzy punktami I rzedu był większe od 30 m i zmierzone dwustronnie. Kąty poziome z kolej powinny być zmierzone teodolitem o bezpośrednim odczycie poznizej 10’’ w przynajmniej 2 seriach.

Osnowa I rzedu powinna podlegać akceptacja w 2 etapach:

1. Objemuje porównanie zmierzonych odleglosci i katow z otrzymanymi ze wspolrzedncyh wyrownanyc. otrzymane roznice nie powinny przekraczać nastepujacych odchyleń dopuszczalnych:

Odleglosci: 0,75 pierw.L (odl w [m] miedzy pkt I rzedu, nie mniej niż 4 mm) Kąty: 0,05/pierw z L (dlugosc krótszego ramienia)

2. Obejmuje porównanie odleglosci i katow otrzymanych na podstawie podanych wspolrzednych z tymi, które uzyskano w wyniku pomiaru powykonawczego, gdzie jedynie wykaz wsoplrzednych jest dostępny. Otrzymane roznice nie powinny przekraczać:

Odleglosci: 1,5*pierw z L (nie mniej niż 8 mm) Kąty: 1,5* pierw z L

W sytuacji, gdy w osnowie I rzedu wystepuja tak zwane elementy niepewne (niespelniajace powyższych kryteriów) norma bezwglednie narzuca wymog ich powtornego pomiaru

OSNOWA II RZĘDU

Zasadniczymi przeznaczeniem pkt. II rzedu jest stworzenie układu odniesienia do tyczenia punktów szczegółowych w skazujących usytuowanie obiektu budowlanego i jego elementow konstrukcyjnych

Tyczenie:

-w nawiązaniu do punktów osnowy I rzedu

-ze wcześniej wytyczonych i sprawdzonych pk II rzedu

-z pomiarami nadliczbowymi umozliwiajacymi niezalezna kontrole

Pomiary odleglosci: dalmierzem elektronicznym, zaś kąty: teodoloitem o bezpośrednim odczycie poniżej 1’ w przynajmniej 1 serii

Punkty osnowy II rzedu wymagają 2-etapowej akceptacji

Roznice miedzy wartościami odleglosci lub katow (daną lub obliczona) a wynikiem pomiaru sprawdzającego nie powinny dla obydwu etapow przekroczyć:

odl. < 7 m -> 4 mm odl. > 7 m -> 1,5 pierw. z L kąty 1,5 pier. z L

Obserwacje niespelniajace kryteriów należy pomierzyć jeszcze raz

PUNKTY SZCZEGÓŁOWE

Mogą być tyczone od II rz. lub od I rz. Tyczenie umożliwiające niezależna kontrolę (np. poprzez sprawdzenie ich usytuowania względem innych wytyczanych punktów lub linii)

Odlozenie i pomiar odleglosci może być wykonane dalmierzem elektronicznym (min. 2 nacelowania) lub tasmy mierniczej, a kąty za pomocą teodolitu o dokladnosci odczytu poniżej 1’. Powinny podlegać akceptacji co do ich usytuowania najpierw w stosunku do pkt I i II rz. a później w stosunku do sasiedznich punktów szczegółowych.

Roznice miedzy odleglosci wartoscia obliczona a wykazana na szkicu tyczenia i wynikiem pomiaru sprawdzającego:

odl. < 4 m – 2*k1 [mm] >4 m- k1*pierw. z L k1-wspolczynnik zależny od rodzaju pracy przyjmujący od 1,5 (monolityczne lub szkieletowe konstruckje betonowe, konstrukcje stalowe)

NIWELACJA (OSNOWA WYSOKOŚCIOWA)

Osnowe wyskosciowa na placu budowy mogą tworzyć:

-repery państwowe które spelaniaj wymagania dokladnosciowe mogą być wykorzystane jako repery I rzedu

-repery I rzedu, których wyskosci zostały wyznaczone metoda niwelacji precyzyjnej w nawiązaniu do państwowej osnowy wysokościowej

- repery II rzędu wykorzystywane do określenia wysokości punktów szczegółowych sytuacji gdy wysokości te nie sa bezpośrednio wyznaczone w nawiązaniu do reperow I rzedu

Roznica miedzy podana lub obliczona wysokoscia a wynikiem pomiaru sprawdzającego nie powinna przekraczać nastepujacych odchyleń:

-reper I rzedu w odniesieniu do reperu panstwoego: 5 mm

-reper I rzedu w odniesieniu do innego reperu I rzedu: 5 mm

-reper II rzedu w odniesieniu do reperu I rzedu: 5 mm

-reper II rzedu w odniesieniu do innego reperu II rzedu: 3 mm (roznica wysokości < 4m) i 1,5*pierw. z roznucy wysokości (roznica wysokości > 4m)

-punkt szczegółowy w odniesieniu do reperu II rzedu lub dwa punkty szczegolowe do reperu II rzedu: K2 [mm] k2-wspolczynnik przyjmujący wartości od 3 (monolityczne lub szkieletowe konstrukcje betonowe) do 30 (prace ziemne bez szczegółowych wymogow dokładnościowych)

• Rodzaje osnów realizacyjnych

• ze względu na strukturę i geometrię:

1. Sieć nieregularna

2. Sieć regularna:

Sieć czworokątów – na współrzędne punktów nie nałożono warunków równości z wartościami projektowanymi. Lokalizowanie punktów w terenie cechuje się pewną dowolnością w doborze miejsca osadzenia znaku pomiarowego.

Sieć kwadratów – współrzędne punktów po wyrównaniu równe są założonym w projekcie wartościom nominalnych. Miejsce osadzenia znaku jest określone ściśle w planie realizacyjnym. Uzyskanie nominalnych wartości współrzędnych wiąże się tu z przesuwaniem pierwotnego środka głowicy znaku o wartości poprawek trasowania uzyskanych z wyrównania sieci.

1. Układy baz

2. Sieć wydłużona (ciągi poligonowe lub łańcuchy trójkątów – najczęściej wzdłuż tras komunikacyjnych)

3. Czworobok geodezyjny, układ linii pomiarowych

4. Sieć punktów mierzonych techniką GPS

• Różnice pomiędzy osnową realizacyjną a budowlano-montażową

Osnowa realizacyjna:

• nawiązywana do osnowy państwowej,

• generalny cel – zlokalizowanie obiektu w przestrzeni,

• współrzędne punktów osnowy muszą być wyznaczone z błędem ich położenia na mapie do 0.1 [m].

Osnowa budowlano-montażowa:

• nie musi być dowiązywana do układu państwowego,

• ma zapewnić realizowanie konstrukcji zgodnie z projektem, kształtem geometrycznym i określoną dokładnością.

• Etapy zakładania osnowy realizacyjnej

• tyczenie wstępne,

• stabilizacja (płyty betonowe z płytkami metalowymi),

• pomiar i wyrównanie,

• wniesienie poprawek trasowania,

• pomiar kontrolny (najczęściej przekątnych).

• Zastosowanie osnów realizacyjnych

• wytyczenie granic działki i inwestycji,

• wytyczenie głównych osi obiektu,

• inwentaryzacja powykonawcza,

• aktualizacja mapy zasadniczej,

• pomiar przemieszczeń,

• monitoring sąsiednich budynków.

• Warunki projektowania osnowy realizacyjnej

• musi być dowiązana do osnowy państwowej,

• kształtem dostosowana do kształtu obiektu,

• o dokładności zależnej od wymagań obiektu, lecz nie mniejsza niż osnowy szczegółowej,

• zastabilizowana w sposób trwały,

• w takich miejscach, które nie ulegną zniszczeniu podczas inwestycji (wpływ osiadań, prace budowlane),

• zachowana wizura,

• należy włączyć punkty osnowy państwowej na obszarze obiektu do osnowy realizacyjnej,

• włączona do państwowego zasobu osnów geodezyjnych,

• skonsultowana z mapą geologiczną, wywiadem terenowym,

• musi spełniać warunek niezawodności (zdolność sieci do wykazania występujących w niej błędów),

• konstrukcja jak najłatwiejsza do zrealizowania,

• mały koszt prac.

• Zawartość projektu osnowy realizacyjnej

• projekt lokalizacji punktów oraz szkic,

• ocena wymaganej dokładności osnowy,

• projektowana numeracja – jeżeli punkty zostaną po inwestycji i będą włączone do zasobu, muszą mieć numery zgodne i nadane odgórnie,

• projektowane współrzędne,

• sposoby tyczenia,

• projektowany sposób stabilizacji – co najmniej jak osnowę III klasy,

• sposób nawiązania do osnowy państwowej,

• sposób wykorzystania punktów osnowy państwowej,

• projektowane obserwacje,

• wstępna analiza dokładności (ma nas upewnić czy nasza osnowa spełnia warunki osnowy szczegółowej),

• proponowany sposób wyrównania,

• do projektu włączane są też te punkty, które są przewidziane do zniszczenia.

• Zasady wyrównania osnów realizacyjnych

W przypadku, gdy:

• zakładana osnowa jest mniej dokładna od państwowej, to współrzędne osnowy realizacyjnej obliczamy przy założeniu bezbłędności punktów nawiązania,

• zakładana osnowa jest tej samej dokładności co państwowa, to współrzędne osnowy realizacyjnej obliczamy uwzględniając dokładność punktów nawiązania (tu po wyrównaniu otrzymalibyśmy zmianę współrzędnych punktów państwowych, ale należy przyjąć je jako stałe),

• zakładana osnowa jest dokładniejsza od państwowej, to współrzędne osnowy realizacyjnej obliczamy w układzie lokalnym, a następnie transformujemy je do układu państwowego (dowiązujemy się jedynie dla nadania lokalizacji).

• Metody tyczenia sytuacyjnego i wysokościowego

1. Tyczenie sytuacyjne:

• metoda biegunowa,

• metoda ortogonalna,

• metoda wcięcia kątowego wprzód,

• metoda wcięcia liniowego,

• metoda przecięć kierunków,

• metoda trygonometryczna,

• metoda swobodnego stanowiska,

• metodą GNSS RTK lub z wykorzystaniem systemu ASG-EUPOS.

1. Tyczenie wysokościowe:

• metoda niwelacji geometrycznej,

• metoda niwelacji trygonometrycznej.

Tyczenie wysokościowe punktów projektu polega na przeniesieniu na nie wysokości zadanych w projekcie, w oparciu o wysokościową osnowę realizacyjną. Korzysta się przy tym na ogół z pośrednictwa reperów roboczych, zakładanych w pobliżu wytyczanego obiektu lub wewnątrz tego obiektu, jeżeli przedmiotem tyczenia wysokościowego są elementy konstrukcji lub urządzeń. Reperami roboczymi mogą być znaki założone specjalnie lub odpowiednio oznaczone elementy konstrukcji, umożliwiające jednoznaczne ustawienie na nich łaty niwelacyjnej.

Przy pojedynczych obiektach budowlanych najistotniejsze jest wytyczenie zera budowlanego, czyli poziomu posadzek parteru.

11. Dokładność tyczenia – średni błąd tyczenia

Należy stosować następującą ogólną zasadę ustalenia dokładności tyczenia określonej granicznym błędem wytyczenia Mt :

Mt = r x mt ≤ K dL,

gdzie:

dL - graniczna odchyłka usytuowanie tyczonego elementu obiektu, którego wartość

zależy od wymaganego prawdopodobieństwa poprawności wytyczenia oraz od stopnia

przypadkowości błędów tyczenia.

mt - błąd średni tyczenia,

K - parametr określający, jaką częścią, granicznej odchyłki dL może być graniczny

błąd wytyczenia.

Wartość parametru K zależy od stopnia ważności wyniku tyczenia dla możliwości prawidłowego wykonania robót montażowych, wytrzymałości obiektu, prawidłowości

działania obiektu oraz zachowania przez obiekt walorów architektonicznych.

Wartość parametru K przyjmuje się od 0,4 /przy wysokim stopniu ważności przedmiotu tyczenia /do 1,0/ przy niskim stopniu ważności.

Pożądaną wartość średniego błędu tyczenia określa się na podstawie wzoru:

mt = Mt / r

Przy normalnym rozkładzie błędów tyczenia, gdy należy uzyskać prawdopodobieństwo poprawności wyniku tyczenia Pt = 0,9973, przyjmuje się współczynnik r = 3 lub odpowiednio r = 2,5 przy Pt = 0,9876 i r = 2 przy Pt = 0,9545.

W przypadku występowania warunków pomiarów wskazujących na możliwość odbiegania rozkładu błędów tyczenia od rozkładu normalnego, należy przyjmować r = 4.

Wartość współczynnika r określa wykonawca pomiarów.

11. Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza

w notatkach papierowych :D (nie chciało mi się już przepisywac)