2009-12-11

W jaki dokument wyposażyć nowo zatrudnionego kierowcę przed rozpoczęciem podróży?

Kara pieniężna nakładana przez Inspekcję Transportu Drogowego w trakcie kontroli na drodze – nie może wynieść więcej niż 15 tys zł zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym. Gdy kierowca nie okaże w trakcie kontroli tarcz tachografu lub plików/wydruków z tachografu cyfrowego za 28 dni poprzedzających dzień kontroli drogowej

– kara dla przewoźnika jest nieunikniona. Wysokość kary jest podyktowana przez zapis w Załączniku nr 1 do ww Ustawy i wynosić powinna 500 zł za brak odpowiedniego zaświadczenia zgodnie z pkt 1.7 Załącznika do Ustawy o transporcie drogowym. Często jednak I.T.D. tę karę mnoży przez ilość dni, za które brak dokumentu. W skrajnych przypadkach kara wynosi nawet 14 tys zł (28 x 500 zł), choć takie działania nie ma umocowania prawnego w zakresie kontroli drogowej, a jedynie w czasie kontroli w przedsiębiorstwie.    

Proponujemy przyjrzeć się zagadnieniu bliżej, a przede wszystkim zapoznać się ze sposobem uniknięcia takich sytuacji.  

Znacząca część przewoźników nie zadaje sobie pytania – jak nowo zatrudniony kierowca, który rozpoczyna pracę ma udokumentować okres poprzedzający jego zatrudnienie u nowego pracodawcy. Najczęstszą praktyką obserwowaną w branży jest wyposażenie kierowcy w zaświadczenie o spełnianiu wymogów i/lub zaświadczenia lekarskie, psychologiczne, o ukończeniu kursu na przewóz rzeczy lub osób, wypis z licencji i umowę o pracę. Trudno ustalić skąd wzięła się praktyka i mylne przekonanie, że okazanie umowy o pracę uchroni przed karą pieniężną. Być może pod rządami poprzedniej ustawy o czasie pracy kierowców wykształciła się taka praktyka po stronie przewoźników, jak i organów kontrolnych. Aktualne brzmienie art. 31 pkt 1 Ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92, poz. 879) nie pozostawia złudzeń i wątpliwości:

„1. Kierowca wykonujący przewóz drogowy, który w określonych dniach nie prowadził pojazdu albo prowadził pojazd, do którego nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub Umowy AETR, na żądanie osoby uprawnionej do przeprowadzenia kontroli przedstawia zaświadczenie, które zawiera następujące dane: imię i nazwisko kierowcy, okres, którego dotyczy, wskazanie przyczyny nieposiadania wykresówek, nieużytkowania karty kierowcy lub niesporządzenia wydruków, o których mowa w art. 15 ust. 7 rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, miejsce i datę wystawienia, podpis pracodawcy lub podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonywał przewóz.”  

Zgodnie z powyższym kierowca, który wyrusza pierwszy raz w Państwa przedsiębiorstwie w podróż, do kontroli I.T.D musi okazać stosowne Zaświadczenie ze wskazaniem przyczyny braku wykresówek lub nieużytkowania karty kierowcy. Umowa o pracę może być wyłącznie dokumentem pomocniczym, który może pozwolić kierowcy uniknąć mandatu, ale nie uchroni przedsiębiorcy przed karą administracyjną.

Zaświadczeniem na podstawie art.31pkt 1 Ustawy o czasie pracy kierowcy można udokumentować następujące okresy, w których kierowca nie prowadził pojazdu / nie stosował wykresówek lub karty kierowcy:

a) okres, w którym nie był zatrudniony w Państwa przedsiębiorstwie (w praktyce kierowca mógł w tym czasie pracować u innego pracodawcy lub pozostawać zarejestrowanym jako bezrobotny)

b) okres odbierania tygodniowego odpoczynku

c) wykonywanie innej pracy (inne czynności niż prowadzenie pojazdu)

d) przebywał na dniach wolnych od pracy (UWAGA: ta opcja nie może być użyta dla urlopu wypoczynkowego pracowniczego) np. Święta, odbiór za czas pracy w godzinach nadliczbowych lub za dyżur.

Pracodawca ma obowiązek wystawienia Zaświadczenia i wręcza kierowcy przed rozpoczęciem przez kierowcę przewozu drogowego. W przypadku gdy kierowca w określonych dniach nie prowadził pojazdu w trakcie wykonywania danego zadania przewozowego, pracodawca niezwłocznie wystawia i przekazuje Zaświadczenie na żądanie osoby uprawnionej do przeprowadzenia kontroli.

Przykładowy wzór Zaświadczenia prezentujemy poniżej:

UWAGI :

1. Przedstawione zaświadczenie ma zastosowanie wyłącznie na terenie Polski. Zagraniczne służby nie respektują takiego dokumentu, gdyż nie jest on umocowany w ustawodawstwie unijnym. Jednakże jeśli jest wystawiony również w języku obcym (kraju, w którym ma miejsce kontrola) może zostać uznany za wiarygodny, ale zależy to tylko od dobrej woli kontrolującego.

2. Przyjmując nowego kierowcę do pracy pracodawca nie ma żadnego obowiązku przechowywania lub żądania od kierowcy wykresówek / wydruków za okres poprzedniego zatrudnienia.

3. Za pomocą powyższego zaświadczenia nie można dokumentować :

- okresu urlopu wypoczynkowego

- okresu zwolnienia lekarskiego

- okresu prowadzenia pojazdu wyłączonego z zakresu zastosowania Rozporządzenia 561/2006 lub AETR. Te okresy uwzględniamy wyłącznie na formularzu unijnym Zaświadczenie o działalności.

Jaki dokument w podróż zagranicę?

To pytanie niejednokrotnie wraca w różnych postępowaniach administracyjnych, ale jednoznacznej odpowiedzi nie ma. Ustawodawstwo unijne nie wskazało stosownego formularza lub sposobu udokumentowania 28 dni poprzedzających rozpoczęcie pracy kierowcy, ale jednocześnie nałożyło obowiązek posiadania za 28 dni wstecz wykresówek lub wydruków /plików.

W związku z tym wykształciła się praktyka wystawiania nowemu kierowcy Zaświadczenia o działalności (formularz unijny) z zaznaczoną opcją „przebywał na urlopie wypoczynkowym”. Oczywiście jest to świadome poświadczanie nieprawdy, gdyż kierowca który nie był zatrudniony - nie mógł przebywać na urlopie wypoczynkowym w Państwa przedsiębiorstwie. Ponadto wymiar urlopu w roku kalendarzowym z reguły wynosi 26 dni roboczych i poświadczenie o jego wykorzystaniu wprowadza w błąd zarówno kierowcę jak i organ kontrolny. Przedsiębiorca w razie kontroli PIP musi liczyć się z ewentualnym wyjaśnieniem tego stanu rzeczy, zwłaszcza jeśli za niedzielę (dzień ustawowo wolny od pracy) również wystawiono Zaświadczenie z opcją urlop wypoczynkowy.

Stąd część przewoźników wyposaża kierowcę w jego pierwszą podróż za granicę -  w umowę o pracę, często wraz z tłumaczeniem na język obcy. Nie ma jednak pewności, że każda służba kontrolna będzie taki dokument respektowała, jako udowodnienie braku wykresówek czy wydruków z karty kierowcy.

Reasumując, podkreślamy, że w Polsce obowiązującym dokumentem jest Zaświadczenie zgodne z art. 31 pkt 1 Ustawy o czasie pracy kierowców, które pozwala w trakcie kontroli drogowe uniknąć kary pieniężnej. Natomiast nie jest dokumentem miarodajnym na potrzeby kontroli drogowej I.T.D. umowa o pracę kierowcy.

W transporcie międzynarodowym brak na ten moment odpowiedniego uregulowania prawnego w zakresie dokumentowania tygodniowych odpoczynków poza pojazdem oraz okresów w których kierowca nie był zatrudniony w danym przedsiębiorstwie. Zapowiedzi Ministerstwa Infrastruktury sprzed prawie roku – do dnia dzisiejszego nie znalazły odzwierciedlenia w stanie prawnym. Komisja Europejska pracuje nad korektą unijnego formularza, ale czas ukończenia prac nie jest znany nawet w przybliżeniu.