CZYNNOŚCI OPERATORA PRZED ROZPOCZĘCIEM I

ZAKOŃCZENIEM PRACY ORAZ W CZASIE PRACY

1. Czynności operatora przy obsłudze wózka przed rozpoczęciem pracy i po
pracy wózkami

- kontrola układów: kierowniczego, hamulcowego, sygnalizacji ostrzegawczej,
- sprawdzenie sprawności układu manewrowego wraz z osprzętem (mechanizmu
podnoszenia, masztu, prowadnic zewnętrznych i wewnętrznych, płyty czołowej
i zębów wklei)
- uzupełnienie oleju, smarowanie,
- uzupełnienie pozostałych płynów,
- ładowanie baterii akumulatorów,
- kontrola stanu naładowania akumulatorów oraz stanu akumulatorów,
- kontrola ogumienia, kontrola zamocowania kół,
- kontrola działania blokad i zabezpieczeń elektrycznych
- uzupełnienie paliwa, wymiana butli z gazem,
- czynności związane z dokumentacją pracy wózka (książka obsługi wózka),
- oględziny zewnętrzne i kontrola szczelności układów ciśnieniowych,
- pozostałe czynności wchodzące w skład OC.

2. Czynności operatora w czasie pracy wózkami

- prawidłowe obciążenie wózka, rozłożenie ładunku, transport i manewry z
elementami o nietypowych gabarytach.
- praca mechanizmem podnoszenia z różnym osprzętem (załadunek, wyładunek,
transport, sterowanie),
- jada wózkiem w zależności od wielkości, masy i rodzaju ładunku, stanu
nawierzchni drogi, nachylenia, warunków pogodowych, praca w
pomieszczeniach zamkniętych,
- wysokie składowanie materiałów,
- bieżąca kontrola podzespołów wózka w czasie pracy,
- obserwacja wskaźników

ROZWINIĘCIE TEMATU

ad. 1
Opis codziennych czynności sprawdzających przed rozpoczęciem pracy:

- stan naładowania baterii akumulatorów.
- sprawdzić działanie wszystkich elementów instalacji elektrycznej (
sprawdzenie: sygnał dźwiękowy, kierunkowskazy i światła w tym światła
hamulcowe ,,stop” )
- hamulec zasadniczy. Sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku.
Sprawdzić skok jałowy pedału hamulca
- hamulec pomocniczy. Sprawdzić czy przy zaciągnięciu hamulca ręcznego
wózek nie ulega przemieszczeniu
- układ kierowniczy. Obracać kołem kierownicy do oporu w lewo i prawo w
celu zbadania luzu kierownicy

- stacyjka i wyłącznik masy.
- stan ogumienia kół. Sprawdzamy ciśnienie powietrza w kołach, oraz czy koła
nie wykazują pęknięć
- układ hydrauliczny. Sprawdzić wzrokowo wszystkie elementy układu.
Sprawdzić czy nie ma plam wycieku cieczy roboczej w miejscu postoju wózka.
- poziom oleju w misie olejowej. Sprawdzić czy poziom oleju na bagnecie
wskaźnikowym nie jest zbyt niski lub za wysoki.
- ilość paliwa w zbiorniku. Ustalić na podstawie wskaźników zamieszczonych
na pulpicie sterowniczym wózka
- układ chłodzenia. Sprawdzić poziom cieczy w układzie
- sprzęgło. Sprawdzić skok jałowy pedału sprzęgła
- osprzęt roboczy. Sprawdzamy czy nie występują nadszarpnięcia, pęknięcia,
czy sam układ sterujący osprzętem nie jest zapowietrzony
- przeprowadzić smarowanie i inne czynności konserwacyjne

Po zakończonej pracy:
- wstawić wózek w miejsce postoju lub na stanowisko do ładowania baterii
- zabezpieczyć wózek przed unieruchomieniem przez osoby nie upoważnione
Ważną czynnością jest – zaciągnięcie hamulca pomocniczego (ręczny )

TYPY, ODMIANY I RODZAJE WÓZKÓW ORAZ ICH WIELKOŚCI

ZNAMIONOWE

1.Typy stosowanych wózków jezdniowych

Wózki jezdniowe z napędem silnikowym są to środki transportu o ruchu
przerywanym i o ograniczonym zasięgu, służące do poziomego i pionowego
przemieszczania ładunków pojedynczych bądź łączonych w jednostki
ładunkowe oraz materiałów sypkich umieszczonych umieszczanych w
odpowiednich pojemnikach.

Podział wózków jezdniowych na rodzaje, typy, odmiany, postacie i wielkości
znamionowe wg PN-77/M-781 00.
Wózki jezdniowe z napędem elektrycznym - akumulatorowym, z napędem
silnikowym zasilane różnymi rodzajami paliw.
Podział na typy
- naładowne,
- podnośnikowe,
- unoszące
- ciągnikowe,
- specjalne.

Wózki naładowne – służą wyłącznie do poziomego transportu ładunków na
większe odległości w transporcie wewnątrzzakładowym.

Wózki unoszące – służą do unoszenia ładunków na nieznaczną wysokość -0,1
do 0,15 m, we współpracy z innymi środkami transportu

W zależności od sposobu obsługi wózka, wózki unoszące dzieli się na dwie
grupy:
- wózki prowadzone: osoba obsługująca idzie za wózkiem ( prędkość wózka
wynosi do 4-6 km/h )

- wózki kierowane: osoba kierująca ma miejsce usytuowane na ramie nośnej
wózka ( prędkość wózka wynosi w granicach 10-15 km/h )

Wózki podnośnikowe – służą do podnoszenia ładunków na znaczne wysokości
( do 3300 mm i wyżej ), a także do przemieszczania poziomego na nieduże
odległości ( wewnątrz hal produkcyjnych, magazynów itp. )

Wózki ciągnikowe – są to wózki przeznaczone do ciągnięcia przyczep,
charakteryzują się dużą siłą uciągu, małymi wymiarami gabarytowymi i dużą
zwrotnością.

Wózki specjalne – to wózki, których konstrukcja została dostosowana do
specjalnych, indywidualnych warunków użytkowania


Wózki dzielone są także według rodzaju napędu na:
- wózki z napędem elektrycznym sieciowym
- wózki z napędem elektrycznym akumulatorowym
- wózki z napędem spalinowym niskoprężnym
- wózki z napędem spalinowym wysokoprężnym
- wózki z napędem innym


2. Wielkości znamionowe wózków i ich właściwości użytkowe

W celu określenia cech użytkowych podawane są przez wytwórców liczbowe
wartości nominalne wielkości znamionowych wózków. Należą do nich:
- nośność ( wózki naładowne )
- udźwig ( wózki podnośnikowe )
- siła uciągu ( wózki ciągnikowe i naładowne )

Nominalna nośność wózka naładownego jest wyrażana w kg. Największa masa
ładunku, jaką wózek może przewozić po drodze.
Nominalna siła udźwigu wózka ciągnikowego bądź naładownego, wyrażona w
niutonach (N), jest to maksymalna siła na haku zaczepowym, jaką wózek może
rozwinąć na gładkiej, poziomej, suchej jezdni betonowej.

Do podstawowych parametrów wózków jezdniowych napędzanych
podnośnikowych zalicza się:

Udźwig nominalny –wózka podnośnikowego Q, wyrażany w kg, jest to
największa dopuszczalna masa ładunku, jaką może podnieść wózek na
wysokość do 3300mm, przy odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł
określonej dla danego udźwigu nominalnego.

Udźwig zredukowany – jest to największa dopuszczalna masa ładunku, jaką
może podnieść wózek gotowy do pracy powyżej 3300 mm, przy odległości ,,c’’

ś

rodka ciężkości ładunku od czoła wideł określonej dla danego ładunku

nominalnego, oraz w całym zakresie podnoszenia, przy odległości środka
ciężkości ładunku od czoła wideł większej niż określona dla danego udźwigu
nominalnego.

Nominalne odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł według norm
międzynarodowych wynoszą:
- 400 mm – dla wózków o udźwigu nominalnym do 999 kg.
- 500 mm – dla wózków o udźwigu nominalnym od 1000 do 4999 kg.
- 600 mm – dla wózków o udźwigu nominalnym od 5000 do 10 000 kg.

WIADOMOŚCI Z ZAKRESU BHP

BHP kierowcy wózka widłowego

W pracy na kierowcę – operatora wózka może zaistnieć szereg zagrożeń , do
których zalicza się:
- oparzenie kwasem siarkowym lub elektrolitem używanym do zalewania
akumulatorów
- porażenie prądem elektrycznym z baterii akumulatorów
- oparzenie łukiem elektrycznym w razie powstania zwarcia w przewodach
- wybuch wodoru wydzielającego się podczas ładowania akumulatorów
- przewrócenie się wózka na skutek utraty stateczności
-wybuch lub pożar wózka spowodowany nieszczelną instalacją zasilanych
gazem
- wypadki w ruchu drogowym

Do obowiązków kierowcy należy:

1. Codziennie przed rozpoczęciem pracy sprawdzić prawidłowości układu
kierowniczego, hamulcowego i napędowego, mechanizmów podnoszenia,
osprzętu, oświetlenia.
2. Dbanie o należyty stan techniczny wózka, przestrzeganie instrukcji obsługi
3. Przestrzeganie przepisów i zasad ruchu drogowego
4. Znajomość i przestrzeganie obowiązujących w zakładzie przepisów BHP i
przeciwpożarowych
5. Zgłaszać każdą zauważoną nieprawidłowość – usterkę przełożonym

Ze względów bezpieczeństwa kierowcy nie wolno:

- przewozić osób na wózkach, podnosić na wózkach podnośnikowych, jeżeli nie
są one do tego celu przystosowane przez producenta
- obciążać wózków ponad fabrycznie określoną przez producenta nośność
- wjeżdżać wózkiem na drogi i place o nierównej nawierzchni lub pochyleniu
- wjeżdżać na pomosty, stropy, podłogi itp. O nie oznaczonej nośności
- wjeżdżać do pomieszczeń produkcyjnych w których pracują ludzie wózkiem o
silniku spalinowym

- pracować bez kasku ochronnego
- palić papierosów lub używać ognia w pomieszczeniach w których ładuje się
baterie akumulatorów
- eksploatować wózek, jeżeli ciśnienie w ogumieniu jest niższe od podanego w
instrukcji
- wykonywać ostrych zakrętów na pochyłościach jezdni
- napełniać lub uzupełniać elektrolitem akumulatorów bez zastosowania odzieży
ochronnej
- przewozić ładunków, których wymiary nie są dostosowane do wymiarów
platformy ładunkowej
- rozwijać prędkości jazdy bez uwzględniania warunków na trasie przejazdu (
stan nawierzchni, wzniesienia, przejazdy przez tory )

Ogólne zasady bezpiecznej pracy wózkiem:

- nie wolno gwałtownie skręcać oni gwałtownie hamować
- przed podniesieniem ładunku operator musi określić jego masę i wzrokowo
określić środek ciężkości
- nie wolno podnosić ładunków niezgodnie z wykresem udźwigu wózka
- w czasie pracy na wózku nie wolno nikomu przebywać poza operatorem
- nie wolno pozostawiać wózka z podniesionymi widłami
- przy zjeździe z rampy lub innej pochyłości należy jechać tyłem
- przebywanie osób w obrębie podnoszenia ładunków i operowania wózkiem
jest zabronione
- operator ma obowiązek odmówienia transportu ładunków przekraczający
udźwig wózka
- w czasie jazdy widły powinny być uniesione ok 300 mm ponad powierzchnię
jezdni, a mechanizm podnoszenia wychylony maksymalnie do tyłu
- nie wolno dokonywać jakichkolwiek napraw przy włączonym silniku
- w czasie postoju lub parkowania należy zaciągnąć ręczny hamulec, wyjąć
kluczyk ze stacyjki

Szkolenie – uprawnienia do wymiany butli gazowej w wózkach widłowych

Program opracowany przez ODK w Mysłowicach, na mocy decyzji ministra do spaw
gospodarki obowiązuje na terenie całej Polski.

Zasady ogólne:
Silniki spalinowe wózków mogą być zasilane gazem z butli ciśnieniowych
montowanych na wózkach.
Stosowane są dwa rodzaje gazu:
- mieszanina gazów propan-butan w stanie ciekłym
- gaz ziemny

Gaz zgromadzony w butlach może stanowić zagrożenie dla otoczenia, a w
szczególności dla osób zajmujących się jego użytkowaniem.

Butle gazowe

Butle gazowe LPG są to naczynia ciśnieniowe w kształcie walca zamkniętego
dwoma wyoblonymi dnami. Butle wyposażone są w zawór bezpieczeństwa z
króćcem do połączenia z instalacją.. butle te mogą być malowane na dowolny
kolor z wyjątkiem koloru czerwonego ( sprzęt ppożarowy ), żółtego ( acetylen
),.

Ważne
Butle w wózkach powinny być mocowane do konstrukcji wózka tylko w pozycji
leżącej, a gwintowana końcówka , do której przykręcany jest przewód
ciśnieniowy , musi być skierowana do dołu.

BUTLE GAZOWE DO WÓZKÓW WIDŁOWYCH

Gaz płynny jest doskonałym źródłem energii do wózków widłowych. 11 kg
butle z gazem do napędzania wózków widłowych nie różnią się praktycznie
niczym od tradycyjnej butli, posiadają one jedynie inny zawór - zawór
syfonowy.

Zalety płynące z zastosowania gazu płynnego do napędu wózków widłowych:
» tańsze źródło energii
» cichsza praca i mniejsze zużycie silnika
» możliwość pracy w pomieszczeniach zamkniętych (nawet z art. spożywczymi
i w obecności ludzi)
» możliwość pracy wózka przez całą dobę gdyż nie ma konieczności ładowania
baterii
» paliwo przyjazne środowisku
» wygoda stosowania

Budowa butli na gaz propan – butan

Butle gazowe jako zbiorniki ciśnieniowe podlegają przepisom dozoru
technicznego

Oznaczenia widniejące na butlach gazowych

Każda butla powinna być zaopatrzona w tabliczkę fabryczna, trwale
przymocowaną, zawierającą co najmniej:
- nazwę, adres lub znak wytwórcy
- numer fabryczny zbiornika
- pojemność zbiornika w litrach
- rodzaj gazu
- ciśnienie robocze i ciśnienie próbne: 25 – 30 bar.
- masa netto ładunku – 11 kg.
- masa pustej butli
- informacje dotyczące badania przez UDT

Butle na gaz ziemny ze względu na wysokie ciśnienie gazu – 20 MPa,
wykonane są ze stali w całości ( bez połączeń spawalniczych )

Butle stalowe podlegają badaniu przez organ UDT co 10 lat

Co to takiego jest gaz płynny ?

Gaz płynny jest mieszaniną węglowodorów nasyconych ( propan, butan,
propylen, butylen ). Określenie gaz płynny pochodzi stad, że gazy te w
temperaturze otoczenia oraz pod stosunkowo niskim ciśnieniem ulegają
skropleniu, przechodząc w fazę ciekłą. Umożliwia to magazynowanie i transport
w stosunkowo cienkościennych butlach lub zbiornikach.

Zagadnienia techniczne

LPG jest skrótem od angielskiej nazwy Liquified Petroleum Gas. Jest to
skroplony gaz węglowodorowy, który powstaje w procesach obróbki ropy
naftowej i benzyny: stabilizacja, przeróbka gazów rafineryjnych, kraking
(rozpad cieplny). Można go też uzyskać z naturalnych złóż (ropa, gaz) pod-
czas wydobycia.
Gaz płynny stanowi mieszaninę gazów, pozostających pod ciśnieniem własnych
par. Podstawowymi składnikami mieszaniny są propan i butan oraz w
niewielkich ilościach metan, etan, propylen, izobutan i pentan.

W zależności od zawartości podstawowych węglowodorów i przeznaczenia
rozróżnia się trzy rodzaje gazu płynnego:

•

butan techniczny (mieszanina A);

•

propan - butan techniczny (mieszanina B);

•

propan techniczny (mieszanina C)

Skład gazu płynnego określa norma PN-C-98/96008: Przetwory naftowe, gazy
węglowodorowe, gazy skroplone C

3

- C

4

.

Właściwości fizyczne propanu

parametr/jednostka

wartość

komentarz

wartość opałowa
[kJ/kg]

46 200

wysoka wydajność
energetyczna
(większa od gazu
ziemnego)

gęstość w fazie
ciekłej [kg/m3]

0,51

lżejszy od wody

gęstość w fazie
płynnej [kg/m3]

2,01

cięższy od
powietrza - w
przypadku
ulotnienia nie ma
bezpośredniego
zagrożenia
mieszkańców

temperatura zapłonu
[°C]

510

bezpieczna - wyższa
niż gazu ziemnego

granica
wybuchowości
mieszaniny
gaz/powietrze

2,1÷10%

trudniej miesza się z
powietrzem, mniej
wybuchowy niż gaz
ziemny

Gaz płynny charakteryzuje się dużym współczynnikiem rozszerzalności
temperaturowej.

Wzrost temperatury o 1 °C powoduje zwiększenie ciśnienia gazu o około 8
barów

Oznacza to, że trzeba bardzo rygorystycznie przestrzegać nakazów producenta
co do stopnia napełnienia butli (zbiornika) - dotyczy to zarówno instalacji
samochodowej, jak i domowej. Zazwyczaj zbiornik zamknięty może być
napełniony w 80% objętości.

Gaz uważany jest ogólnie za paliwo tanie i ekologiczne. Cechy te można
również przypisać gazowi płynnemu. Spalanie gazu - w porównaniu z innymi
paliwami - powoduje emisję mniejszej ilości szkodliwych dla środowiska
związków lotnych.

Zagrożenia przy pracy z płynnym gazem

- wysoka wartość opałowa spalanego gazu propan-butan powoduje oparzenia
trzeciego stopnia

- przy zetknięciu gazu w stanie ciekłym ze skórą ludzka powstają odmrożenia
wskutek gwałtownego odparowania kosztem ciepła pobranego ze skóry

- zapalenie gazu może nastąpić od nagrzanej powierzchni, iskry, otwartego
ognia

- gaz płynny nie jest trujący i nie zagraża życiu w sposób bezpośredni. Jeśli
jednak stężenie będzie tak duże, że wyprze on powietrze z pomieszczenia
wskutek większej gęstości, to wówczas może stać się przyczyną śmierci
wskutek uduszenia.

- zwiększenie objętości i ciśnienia przy wzroście temperatury może
spowodować rozerwanie zbiornika ( np. w czasie pożaru zbiornik musi być
chłodzony ).

Zasady BHP dotyczące użytkowania butli gazowych

- butle gazowe należy przechowywać w pozycji stojącej w pomieszczeniach
dobrze wentylowanych. Nie można przechowywać w jednym pomieszczeniu
butli z gazem płynnym ( propan – butan 0 i z gazem ziemnym

- butle gazowe umieszczać z dala od źródeł ciepła oraz chronić je przed
promieniami słonecznymi

- nie wolno butli rzucać, uderzać w nią twardymi przedmiotami, uszkadzać lub
zamalowywać tabliczek informacyjnych

- zawór butli chronić przed uszkodzeniami kołpakiem ochronnym

- do wymiany butli w wózkach dopuszczać tylko osoby odpowiednio
przeszkolone i uprawnione

- wymiany butli dokonywać w pomieszczeniach do tego dostosowanych,
zwłaszcza posiadających odpowiednią wentylację

- sprawdzać szczelność instalacji – słuchowo, wzrokowo, powonieniem.

Postępowanie w razie zatrucia gazem propan – butan

Objawy zatrucia to: wymioty, ślinotok, ból głowy, senność, utrata przytomności.

W razie stwierdzenia objawów zatrucia poszkodowanego wyprowadzić (
wynieść ) na świeże powietrze, ewentualnie podawać tlen.

W przypadku cięższych zatruć wezwać niezwłocznie lekarza.

WIADOMOŚCI O DOZORZ TECHNICZNYM

( wymagane przy egzaminie )

Urząd Dozoru Technicznego

Dozór techniczny to działalność zmierzająca do zapewnienia bezpiecznego
funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla
ż

ycia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska.

Urząd Dozoru Technicznego jest państwową placówką realizującą zadania
związane z wykonywaniem dozoru technicznego w zakresie ustalonym w
ustawie o dozorze technicznym i aktach wykonawczych do tej ustawy.
Urząd, jako aktywny uczestnik prac integracyjnych Polski z Unią Europejską,
dostosowuje swoją działalność do zasad stosowanych w Unii na polu
zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń technicznych

Urządzenia techniczne, które podczas ich eksploatacji mogą zagrażać życiu lub
zdrowiu ludzkiemu oraz mieniu i środowisku są objęte dozorem technicznym.
Zaliczamy do nich m. innymi wózki oraz butle gazowe stosowane w wózkach
zasilanych gazem.

Organami dozoru technicznego są:
1.Urząd Dozoru Technicznego i podległe mu terenowe oddziały UDT.
2.Specjalistyczne organy dozoru technicznego:

- Transportowy Dozór Techniczny
- Wojskowy Dozór Techniczny

Zakres działania terenowych oddziałów UDT.

- prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych
- zezwalanie na eksploatację lub wstrzymywanie eksploatacji urządzeń
technicznych
- wykonywanie badań stanu technicznego urządzeń
- kontrolowanie sposobu obsługi urządzeń technicznych
-

sprawdzanie

kwalifikacji

osób

obsługujących,

konserwujących

i

naprawiających te urządzenia
- wydawanie uprawnień

Urządzenia techniczne mogą być objęte dozorem technicznym w formie:
- pełny dozór
- ograniczony dozór
- uproszczony dozór

Badania urządzeń technicznych

Badania okresowe zwyczajne.
Polegają na wykonaniu wszystkich czynności sprawdzających zdolność do
pracy danego urządzenia

Badania nadzwyczajne.
Rozróżnia się następujące rodzaje badań nadzwyczajnych:
- eksploatacyjne
Przeprowadza się jeśli np. została dokonana zmiana parametrów urządzenia,
zmieniono miejsce pracy, bądź dokonano naprawy urządzenia
- kontrolne
Przeprowadzane bez ustalonego terminu u eksploatującego
- poawaryjne lub powypadkowe
Celem badania jest ustalenie przyczyn i wdrożenie działań zapobiegawczych

WIADOMOŚCI Z ZAKRESU ŁADUNKOZNAWSTWA

Ładunek – jest to określona masa surowców, półfabrykatów lub wyrobów
gotowych znajdująca się w procesie przemieszczania – transportu

Ważnym elementem każdego ładunku jest jego opakowanie
Opakowanie – jest to gotowy wytwór, którego podstawowymi zasadami są:
- ochrona opakowanego wyrobu przed szkodliwym działaniem czynników
zewnętrznych jak: kurz, woda, uszkodzenia
- umożliwia przemieszczania wyrobów podczas magazynowania, transportu,
sprzedaży i użytkowania

Urządzenia do formowania i przemieszczania jednostek ładunkowych

Paleta – jest to urządzenie przeznaczone do układania w nim lub na nim
ładunków.
Rozróżniamy palety drewniane i metalowe.
Palety drewniane wykonane są głównie jako:
- palety płaskie
- palety skrzyniowe
- palety słupkowe

Kontenery
Są to głównie pojemniki w kształcie prostopadłościanu wykonane z
kształtowników i blach stalowych łączonych przez spawanie