Meteorologia i klimatologia – ćwiczenia

1. Pojęcia

• wilgotność powietrza – zawartość pary wodnej w powietrzu. Można ją określić za pomocą kilku wskaźników. W głównym stopniu zależy od temp. powietrza.

• prężność maksymalna – (E) największe ciśnienie wywierane przez parę wodną, względem płaskiej powierzchni wodu w danej temp.

• aktualna prężność pary wodnej- (e) ciśnienie wywierane przez aktualnie zawartą pare wodną w powietrzu

• wilgotność względna powietrza – (f) jest to stosunek prężności pary wodnej znajdującej się aktualnie w powietrzu w danej temp. do prężnośći pary wodnej nasyconej w tej temp. f= e/E * 100%

• niedosyt wilgotności - (Δ) – różnica pomiędzy prężnością pary wodnej nasyconej i prężnośći pary wodnej znajdującej się aktualnie w powietrzu. Δ= E - e

• temperatura punktu rosy- oznacza temp, do której należy ochłodzić powietrze przy stałej prężności pary wodnej, aby prężność aktualna pray wodnej stała się równa prężności maksymalnej.

• parowanie – przejście cieczy w pare. proces polegający na odrywaniu się cząstek wody od wilgotnej powierzchni i przechodzeniu jej do powietrza jako drobiny pary wodnej, podczas którego pobierana jest energia z otoczenia.

• opad atmosferyczny – jest wodą w stanie ciekłym lub stałym, wypadającą z chmur oraz dochodzącą do powierzchni Ziemi.

• Grad – opad atm. składający się z bryłek lodu o średnicy >5 mm. Powstaje tylko w chmurach cumulonimbus, w wyniku krążenia w obrębie chmury oraz obrastania kolejnymi warstwami lodu.

• Deszcz – opad atm. składający się z kropel wody o średnicy pow. 0,5 mm, lecz nie większej niż 8 mm. Powstaje najczęściej w chmurach wodnych .

• Marznący opad atm. - opad deszczu lub mżawki, którego krople zamarzają po zetknięciu się z gruntem, bądź z przedmiotami znajdującymi się w powietrzu.

• Mżawka – opad atm. składający się z wyjątkowo małych kropel wody o średnicy <0,5 mm. Powstaje w chmurach Stratus.

• Śnieg – opad atm. w stanie stałym składający się z drobnych kryształów lodu, często połączonych ze sobą w różne formy. Powstaje przy ujemnej temp. powietrza w chmurach mieszanych.

  • wysokość opadu atmosferycznego - grubość warstwy wody w mm, jaka wytworzyłaby się po spadnięciu opadu na płaskiej, poziomej powierzchni, gdyby woda nie parowała, nie spływała i nie wsiąkała w podłoże

1. Czynniki wpływające na intensywność parowania:

   • wyst. lądów i mórz

   • pokrycie terenu

   • prędkość wiatru nad powierzchnią parującą

   • ukształtowanie terenu

2. zasada działania psychometru : Jeden termometr "suchy" mierzy po prostu temperaturę otoczenia. Drugi jest owinięty gazą która jest zwilżona wodą znajdującą się w pojemniku. Woda z gazy paruje kosztem ciepła pobranego ze zbiorniczka, wskutek czego temperatura na termometrze spada. Temu procesowi przeciwdziała dopływające do termometru z otoczenia, co w końcowym efekcie (gdy ilość ciepła traconego na parowanie zrówna się z ilością ciepła pobranego) daje ustaloną temperaturę na termometrze. Z kolei szybkość parowania zależy od ilości pary wodnej znajdującej się w powietrzu, stąd spadek temperatury jest zależny od wilgotności względnej.

3. wpływ warunków pogodowych i środowiska na przebieg dobowy temperatury i wilgotność powietrza :

• wiatr

• zachmurzenie

• opady atmosferyczne

• ukształtowanie terenu

• usłonecznienie

1. Grupy meteorów i ich przykłady: Meteory to widome oznaki procesów meteroloicznych, wyst. w atm. lub na pow. gruntu.

• Hydrometeory- zjawiska związan z obecnością wody w stanie ciekłym i stałym ( ni zalicza się do nich chmur ) np. opady, mgła, zamieć śnieżna, trąba powietrzna, gołoledź.

• Fotometeory – zjawiska świetlne, które powstają wskutek odbicia, załamania, ugięcia lub interferencji światła słonecznego lub księżycowego. NP.: halom wieniec, tęcza ,gloria, fatamorgana

• Elektormeteory – są widzialnym lub słyszalnym przejawem elektryczności w atmosferze. zorza polarna, burza, błyskawica, piorun kulist,y ognie św Elma.

1. Opady dzielimy na :

• jednostajne: długotrwałe ( kilkanaście godzin i więcej), natężenie jest małe, objęty obszar jest duży, wyst chmury nimbostratus.

• Przelotne: krótkotrwałe( rzadko dłużej niż godzine) natężenie duże, mały obszar, zasięg lokalny, wyst chmury cumulus congestus oraz cumulonimbus.

1. Pluwiograf – przyrząd samopiszący: ciągła rejestracja opadów atm. Woda wpływa do zbiornika z pływakiem i wskazówką. Zbudowany jest z :* naczynia gromadzącego wode opadową * pływak z urządzeniem piszącym * walec z papierową taśmo do zapisu oraz mechanizmem zegarowym * urządzenie lewarowe służące do odprowadzania wody z chwilą przepełnienia z naczynia 1 do zbiornika końcowego.

2. Deszczomierz Hellmana – zbudowany z : * pierścienia o pow 200 cm3 * odbiornik opadu * podstawa przyrządu * zbiornik na wode opadową * menzurka * wkładka umieszczona w porze zimowej mająca zapobiegać wywiewaniu śniegu z odbiornika opadu.