PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI

16.02.2011.

Konkurencja – wiele definicji, np. rywalizacja między podmiotami rynkowymi; warunki istnienia konkurencji:

• Prywatna własność środków produkcji,

• Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej(gwarantowana konstytucyjnie),

• Istnienie gospodarki towarowej( którą rządzą prawa popytu i podaży).

Funkcje konkurencji:

1. Sterownicza,

2. Dostosowawcza,

3. Alokacyjna,

4. Regulacyjna,

5. Innowacyjna.

Zasada wolności konkurencji została wypracowana przez A.Smitha.

Model konkurencji doskonałej zakłada wielość producentów i odbiorców(konsumentów) ale i wielość podmiotów. W rzeczywistości konkurencja doskonała nie istnieje, choć zbliżone warunki występują na targowiskach.

Pojęcie prawa konkurencji:

• Publiczne,

• Prywatne,

• Zakazy konkurencji w prawie pracy.

Publiczne prawo konkurencji:

• Prawo antymonopolowe (praktyki ograniczające konkurencję – porozumienia ograniczające konkurencję i praktyki nadużycia pozycji dominującej, kontrole koncentracji),

• Publicznoprawna ochrona konsumentów,

• Prawo subwencyjne (państwo lub jego jednostki przekazują różnych środków w celu ratowania).

Cele ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 16.02.2007r.:

1. Określenie warunków do rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasad podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów,

2. Określenie zasad i trybu przeciwdziałania praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów a także antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorstw i ich związków jeżeli te praktyki lub koncentracje wywołują lub mogą wywoływać skutki na terytorium RP,

3. Określenie organów właściwych w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów.

Ustawa zawiera normy prawa materialnego, procesowego i ustrojowego. Wyłączenia zawarte w ustawie są dopuszczone na podstawie innych ustaw. Ustawa nie narusza praw wyłączonych. Polityka konkurencji – założenia polityki konkurencji i osobno konsumentów.

Instrumenty wpływania na konkurencję:

1. Chroniące konkurencję,

2. Kreujące konkurencję – znoszenie ograniczeń dot. działalności gospodarczej.

23.02.2011.

Konkurencja – proces rywalizacji, mechanizm funkcjonowania obrotu towarowego, państwo ingeruje w konkurencję na rynku, by zrealizowań określone cele, de facto ogranicza swobodę działalności gospodarczej w celu ochrony pewnych wartości – konsumenci;

- prawo prywatne odnosi się do relacji między przedsiębiorcami;

Publiczno prawna ochrona interesu publicznego – nie ma definicji interesu publicznego, nie jest to pojęcie dookreślone, czym jest interes publiczny; inne ustawy definiują interes publiczny jednak nie zawsze można z tych definicji korzystać; interes publiczny – warunek zastosowania prawa ochrony konkurencji, warunek sine qua non zastosowania ustawy – bez istnienia interesu publicznego nie można przepisów ustawy zastosować wobec jakiegokolwiek podmiotu;

Interes publiczny – na pewno nie jest interesem pojedynczego przedsiębiorcy, może się natomiast z nim pokrywać; nie jest interesem jednostkowym; jeżeli działania przedsiębiorców zostało zastosowane wobec jednego przedsiębiorcy ale potencjalnie mogło być zastosowane wobec innych przedsiębiorców uznaje się to za interes publiczny, ale nie jest to interes grupowy, określonej grupy , jeżeli grupa nie jest wyraźnie wyodrębniona, nie można powiedzieć ilu ma członków – interes publiczny, jeżeli da się policzyć członków – interes grupowy;

Przesłanka interesu publicznego została wypracowana pod rządami ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, wynikała ona z faktu, że prawo antymonopolowe jest częścią publicznego prawa gospodarczego a więc zespołu norm prawnych mających za zadanie ochronę interesu ogólno społecznego. Konkurencja jest dobrem ogólnym, wymagającym ochrony w trybie prawa publicznego.

Organ antymonopolowy czyli prezes UOKiK, w każdym postępowaniu dot. praktyk ograniczających konkurencję, a więc w sprawach porozumień ograniczających konkurencję i nadużycia pozycji dominującej, określa czy doszło do naruszenia interesu publicznego.

Wymóg każdorazowego uzasadnienia istnienia tej przesłanki przez prezesa UOKiK został temu organowi narzucony przez Sąd Antymonopolowy (obecnie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów) i SN.

Prezes UOKiK w swoich decyzjach musi uzasadniać istnienie interesu publicznego w zakresie ochrony konkurencji, tj. wskazywać jakie okoliczności sprawiają, że dane zachowanie przedsiębiorcy spełniające znamiona praktyki ograniczającej konkurencję narusza interes publiczny. Brak interesu publicznego w ochronie konkurencji może mieć charakter przesłanki materialno prawnej lub jurysdykcyjnej.

W zakresie praktyki ograniczającej konkurencję ustawa przesądza o braku interesu publicznego w przypadku praktyk, które nie mają odczuwalnego wpływu na konkurencję rynkową(sytuację, gdy dane zachowanie przedsiębiorców są na tyle nieistotne, że nie maja wpływu na prawidłowe funkcjonowanie).

Istnieje ustawowe wyłączenie stosowania zakazu porozumień ograniczających konkurencję do porozumień, które zawarte są między stronami mającymi bagatelny udział w rynku. Ponad to wyłączenie obowiązuje również w stosunku do porozumień, które zwiększają efektywność (efektywność jest przesłanką pozytywną wprost wiążącą się z rozumieniem konkurencji jako mechanizmu zapewniającego możliwie największą efektywność gospodarki, negatywną przesłanką jest np. przesłanka i powody wyłączeń grupowych).

W przypadku ochrony konkurencji przed „antykonkurencyjnym koncentracjami” ustawa określa granice interesu publicznego:

1. Przez uznanie, że w interesie publicznym jest tylko kontrola koncentracji przekraczających pewne, z reguły ilościowe progi, a więc koncentracje nie przekraczające tych progów nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia,

2. Przez wyraźne wyłączenie spod obowiązku zgłoszenia koncentracji, które wprawdzie progu określonego w punkcie 1 przekraczają, ale ich ochrona jest w interesie publicznym.

Ustawodawca przesądza także o braku interesu publicznego w ochronie konkurencji w drodze instancji przedawnienia stosowania ustawy.

W doktrynie i orzecznictwie nie ukształtowało się jednolite rozumienie pojęcia interesu publicznego. Interes publiczny nie jest pojęciem jednolitym i stałym, i w każdej sprawie powinien być ustalony i skonkretyzowany. Rzecznikiem tego interesu jest prezes UOKiK. Interes publiczny można rozumień jako takie naruszenie, które dotyka „szerszego kręgu uczestników rynku”. Interes publiczny można także rozumień jako naruszenie konkurencji lub wywołanie, bądź możliwość wywołania, niekorzystnych skutków na rynku.

Ustawa chroni konkurencję a pojęcie interesu publicznego należy interpretować poprzez pryzmat aksjologii ustawodawstwa antymonopolowego. Każde działanie wymierzone w mechanizm konkurencji wchodzi w interes publiczny.

Ekonomiczne teorie konkurencji oraz polityki jej ochrony wychodzą z założenia, że skuteczna konkurencja jest bezpośrednio dobrem chronionym przez prawo antymonopolowe, ale jej ochrona nie jest celem samym w sobie. Identyfikacja i ochrona celów lub celu polityki ochrony konkurencji może być następująca:

1. Dobrobyt czyli interes konsumentów wyrażający się w zapewnieniu im niskich cen i wysokiej jakości oraz szerokiego wyboru rozwijanych przez innowacje wyrobów,

2. Dobrobyt czyli interes konsumentów wyrażający się dodatkowo w realizacji interesów producentów,

3. Efektywność, wydajność.

Relacje między interesem publicznym a polityką zależą od tego, co przyjmujemy za cel, główne dobro chronione prawem.

• Naruszenie interesu publicznego warunkuje zastosowanie przepisów ustawy;

RYNEK WŁAŚCIWY (relewantny) – rynek właściwy to rynek towarów, które ze względu na przeznaczenie, cenę i właściwości są uznane przez nabywców za substytuty i które są oferowane na obszarze, na którym panują zbliżone warunki konkurencji. Rynek właściwy wyznacza się w 3 płaszczyznach:

1. Asortymentowa (produkt lub usługa),

2. Geograficzna (terytorium, na którym produkt lub usługa są oferowane),

3. Czasowa.

Rynek właściwy to rynek istotny w danej sprawie. Żeby wyznaczyć rynek właściwy należy wyznaczyć pojecie substytucyjności towarów (elastyczność krzyżowa) – bierzemy produkt i sprawdzamy czy ma substytuty. Możemy określić zasięg rynku właściwego – obejmuje on wszystkie te towary, które nabywcy uznali za substytuty.

Zbliżone warunki konkurencji – bariery dostępu do rynku, uniemożliwiają lub utrudniają rozpoczęcie działalności, mogą mieć charakter barier prawnych lub ekonomicznych (np. prawne – uzyskanie koncesji, ekonomiczne – wysokie koszty rozpoczęcia działalności).

Wyznaczanie rynku właściwego – szukamy obszaru, na którym panują zbliżone warunki konkurencji, jak już mamy określony towar lub usługę, znajdziemy terytorium, które jest odpowiednie pozostaje określenie czasu, w jakim czasie oferowany jest produkt lub usługa (sezonowe towary lub wydarzenia jakie mają wpływ na okres oferowania produktu lub usługi – rynek właściwy pod względem czasu).

3 elementy rynku właściwego pod względem produktu , geografii, czasu – jest brany pod uwagę zmienności warunków konkurencji w czasie, geografii, może być określony jako cały świat, węziej np. do terytorium całej UE, rynkiem właściwym może być też kilka państw, pojedyncze państwa, ograniczony może być nawet do jednostek podziału administracyjnego kraju – województwa czy gminy;

2.03.2011.

Rynek właściwy(relewantny) – to rynek towarów (produktów lub usług), które ze względu na: cenę, przeznaczenie, właściwości, w tym jakość, są postrzegane przez nabywców jako substytuty, które są oferowane na obszarze, na którym ze względu na:

• Ich (tych towarów i usług) rodzaj i właściwość,

• Istnienie barier dostępu do rynku,

• Preferencje konsumentów,

• Znaczące różnice cen i koszty transportu,

panują zbliżone warunki konkurencji. Rynek właściwy to rynek istotny w danej sprawie. Rynek właściwy to terytorium sił konkurencyjnych, w obrębie których przedsiębiorca funkcjonuje w celu zaspokajania konkretnej potrzeby.

Towary (art.4 pkt.7) – towarami są rzeczy, zarówno ruchome jak i nieruchomości, oznaczone co do gatunku i co do tożsamości. Według definicji ustawowej towarami są również energia, papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, usługi a także roboty budowlane.

Płaszczyzny wyznaczania rynku właściwego:

• Produktu (asortymentowa),

• Terytorium (geograficzna),

• Czasu.

Wyznaczenie rynku polega na przeprowadzeniu analizy działalności podmiotów gospodarczych pod kątem segmentacji określonej sfery produkcji lub obrotu, aby na jej podstawie wyodrębnić kilka rynków, w tym rynek właściwy w danej sprawie.

Płaszczyzna produktowa oraz geograficzna wyodrębniane są w każdym postępowaniu antymonopolowym. Wyodrębnianie płaszczyzny czasowej jest niekiedy zbędne.

Rynek właściwy pod względem produktu:

1. Substytucyjność towarów (elastyczność krzyżowa), dwa rodzaje: po stronie popytu i po stronie podaży – substytuty to produkty postrzegane przez użytkowników jako podobne ze względu na swoją charakterystykę, cenę i przeznaczenie; substytucyjność popytowa wskazuje na stosunki po stronie nabywców, natomiast substytucyjność podażowa odnosi się do relacji po stronie sprzedawców;

2. Czynniki wpływające na cenę, np. dowody substytucyjności w niedawnej przeszłości, badania ilościowe, preferencje konsumentów;

Rynek właściwy pod względem terytorium:

1. Jest ograniczony do terytorium, na którym panują zbliżone warunki konkurencji na określonym rynku produktowym,

2. Czynniki wpływające na ocenę to np. koszty transportu (zwłaszcza w relacji do wartości towarów), preferencje nabywców (np. przywiązanie do krajowych marek), wcześniejsze występowanie zamawiania towarów na innych terenach.

Rynkiem właściwym pod względem geograficznym jest obszar, na którym panują dla przedsiębiorcy lub przedsiębiorców zbliżone warunki konkurencji na ustalonym rynku produktowym.

Rynek właściwy pod względem czasu – wyodrębniany jest wtedy, gdy nastąpiła zmienność warunków konkurowania w czasie; najczęściej wyodrębnia się w dwóch przypadkach – sprawa dot. produkcji letniej oraz kiedy następują jakieś specjalne wydarzenia, które mają wpływa na warunki konkurencji.

Przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy UOKiK:

1. Przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

2. Osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizacyjną lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

3. Osoba fizyczna wykonująca zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,

4. Osoba fizyczna, która posiada kontrolę nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji,

5. Związek przedsiębiorców – na potrzeby przepisów dot. praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów; przez związek przedsiębiorców rozumie się izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, jak również związki tych organizacji.

UOKiK wprowadza definicje przedsiębiorcy sensu stricto, a więc przedsiębiorcą jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Ponad to wprowadzono tzw. rozszerzoną kategorię przedsiębiorcy, czyli przedsiębiorcę sensu largo, są to podmioty, które są przedsiębiorcami na potrzeby ustawy UOKiK a mogą nie być przedsiębiorcami w rozumieniu innych ustaw. Wolne zawody są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Posiadanie kontroli ma miejsce, wtedy gdy nastąpiło przejęcie kontroli - to wszelkie formy bezpośrednie ale także pośrednie uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które rozpatrywane osobno bądź łącznie, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne lub prawne umożliwiają wywieranie wpływu na przedsiębiorcę i to takiego, który będzie miał charakter decydujący. Przejęcie kontroli następuje poprzez:

• Dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego), także na podstawie porozumień z innymi osobami,

• Uprawnienie do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu lub rady nadzorczej innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego), także na podstawie porozumień z innymi osobami,

• Członkowie jego zarządu lub rady nadzorczej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego),

• Dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej, albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami,

• Prawo do całego albo do części mienia innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego),

• Umowa przewidująca zarządzanie innym przedsiębiorcą (przedsiębiorcą zależnym) lub przekazywanie zysku przez takiego przedsiębiorcę;

Nie są to wszystkie przypadki przejęcia kontroli – są to najczęstsze. Chodzi o to, że jeden przedsiębiorca wpływa na działalność innego.

Przedsiębiorca dominujący – to przedsiębiorca, który posiada kontrolę nad innym przedsiębiorcą; to pojęcie to nie jest to samo, co przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą; przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą to taki, który jest silny rynkowo, ma duże udziały w rynku, ma możliwość zachowania się w sposób niezależny od innych uczestników rynku, nie oznacza to, że jest to monopolista, jego działalność jest ograniczona prawnie – nie może podejmować działań dopuszczonych dla innych przedsiębiorców;

Nie ma osobnej definicji przedsiębiorcy dla celów europejskiego prawa konkurencji. O zakresie tego pojęcia zadecydowało orzecznictwo Komisji oraz Sądu. Przedsiębiorca będzie każdy podmiot, który jest zaangażowany w „działalność ekonomiczną”, ta działalność czy aktywność ekonomiczna, to każda aktywność polegająca na oferowaniu dóbr bądź usług. Nie ma znaczenia forma organizacyjna tej działalności ani to czy podmiot osiąga z niej jakiekolwiek zyski. Tak więc, przyjęto interpretację funkcjonalną, która odnosi się do faktycznego uczestnictwa w rynku.

Tylko podmiot uznany za przedsiębiorcę może podlegać przepisom dot. ochrony konkurencji. Oznacza to, że kwalifikacja danego podmiotu jako przedsiębiorcy przesądza o możliwości podlegania rygorowi ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

POROZUMIENIA OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ

Porozumienia to:

1. Umowy zawierane między przedsiębiorcami, między związkami przedsiębiorców oraz między przedsiębiorcami i ich związkami, albo też niektóre postanowienia tych umów,

2. Uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców lub ich związków,

3. Uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych.

Jedną z form porozumień są porozumienia dystrybucyjne – to porozumienia zawierane między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, których celem jest zakup towarów dokonany z zamiarem ich dalszej sprzedaży.

Ustawa UOKiK przewiduje zakaz zawierania porozumień, które mają na celu lub ich skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Porozumienia mogą polegać na:

1. Ustaleniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów,

2. Ograniczeniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji,

3. Podziale rynków zbytu lub zakupu,

4. Stosowaniu podobnych umów z osobami trzecimi, uciążliwych lub niejednolitych warunków umów stwarzając tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji,

5. Uzależnieniu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę tej umowy innego świadczenia niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy,

6. Ograniczenie dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nie objętych porozumieniem,

7. Uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystąpienia do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję nie stosuje się do porozumień zawieranych między:

• Konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5%,

• Przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich, w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10%.

Wyłączenie to nie ma zastosowania w przypadku tzw. najcięższych ograniczeń konkurencji, a więc porozumień cenowych, podziałowych , kontyngentowych i zmowy przetargowej.

Zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie:

1. Przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub postępu technicznego lub gospodarczego,

2. Zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiedniej części wynikających z porozumienia korzyści,

3. Nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczenia, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów,

4. Nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

9.03.2011.

Porozumienia ograniczające konkurencję – zakaz ich zawierania. Porozumienia między przedsiębiorcami nie są czymś złym, dopuszczalne są takie, które nie ograniczają konkurencji. Formy współpracy między przedsiębiorcami mogą dot. różnych kategorii.

Ustawa UOKiK przewiduje zakaz zawierania porozumień antykonkurencyjnych (tzw. zakazem karteli), naruszenie go skutkuje nieważność z mocy prawa danego porozumienia w całości lub w części. Zakaz jest względny, istnieją wyłączenia tego zakazu przewidziane w art.7 lub 8. Art. 6 składa się z dwóch części (generalny zakaz):

• Klauzuli generalnej ustanawiającej zakaz zawierania porozumień antykonkurencyjnych,

• Katalog tego rodzaju porozumień, katalog ten nie jest zamknięty, wymienia jedynie typowe przypadki porozumień ograniczających konkurencję.

Zgodnie z art.6 ust.1 zakazane jest porozumienia, którego celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym polegające w szczególności na:

• Ustalaniu bezpośrednio lub pośrednio cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów,

• Ograniczenie lub kontrolowanie produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji,

• Podziale rynków zbytu lub zakupu,

• Stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji,

• Uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy,

• Ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem,

• Uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Porozumienia to:

1. Umowy przedsiębiorców lub ich związków, a także umowy między przedsiębiorcami i ich związkami, nawet niektóre postanowienia wyżej wymienionych umów mogą zostać uznane za niedozwolone porozumienie,

2. Uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców lub ich związki,

3. Uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych.

Porozumienia mogą mieć formę:

1. Horyzontalnych – między przedsiębiorcami działającymi na tym samym szczeblu obrotu towarowego(zawierane pomiędzy konkurentami); zwane tez porozumieniami poziomymi,

2. Wertykalnych – zawieranych między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu towarowego, którzy z reguły nie konkurują ze soba; inaczej porozumienia pionowe,

3. Mieszanych – pozostałe, odnoszą się do innego rynku;

Porozumienia dystrybucyjne – to porozumienia zawierane między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, których celem jest zakup towarów dokonywany z zamiarem ich dalszej odsprzedaży (rodzaj porozumienia wertykalnego).

Porozumieniem antykonkurencyjnym jest takie, którego celem, rezultatem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Jako porozumienia traktować należy:

• Umowy, uzgodnione praktyki przedsiębiorców lub ich związków a także uchwały i inne akty związków przedsiębiorców lub ich organów statutowych

• Status porozumienia antykonkurencyjnego może mieć także jedynie określone postanowienie, klauzula zawarta w umowie.

Jeśli określone zachowanie przedsiębiorców w ogóle nie będzie mogło zostać zakwalifikowane jako „porozumienie”, wówczas jednocześnie nie będzie ono podlegało zakazowi przewidzianemu w art.6.

Art. 6 wymienia 3 sposoby negatywnego wpływu jaki na konkurencję może mieć porozumienie:

• Wyeliminowanie,

• Ograniczenie,

• Czy też w inny sposób naruszenie (zafałszowanie) konkurencji.

Dane porozumienie jest antykonkurencyjne jeżeli oddziałuje na konkurencję chociażby w jednym z tych sposobów. Zakaz funkcjonuje bez względu na sposób w jaki dana praktyka oddziałuje na konkurencję.

Wyeliminowanie konkurencji

1. Wyeliminowanie konkurencji na rynku właściwym to najdalej idący skutek antykonkurencyjny porozumienia. Zachodzi on w przypadku, gdy dotychczas samodzielni, rywalizujący ze sobą przedsiębiorcy, całkowicie rezygnują z dalszego (ekonomicznego) współzawodnictwa. Przyjmuje się iż aby uznać, że doszło do eliminacji konkurencji na rynku właściwym koordynacja zachowań antykonkurencyjnych powinna być udziałem wszystkich uczestników tego rynku albo na tyle znaczącej jego części, że konkurencja ze strony pozostałych nie ma istotnego znaczenia. W praktyce tego typu skutek raczej rzadko będzie zachodzić.

2. „eliminację konkurencji” należy utożsamiać z jej całkowitym wygaszeniem zarówno w aspekcie konkurencji aktualnej jak i potencjalnej (tym samym sytuacja taka jest najłatwiej identyfikowana).

Ograniczenie konkurencji:

1. Z ograniczeniem konkurencji na rynku relewantnym mamy do czynienia w przypadku, gdy dane porozumienie obejmuje tylko część przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na tym rynku. Także w przypadku, gdy stronami porozumienia są nawet wszyscy przedsiębiorcy działający na tym rynku, lecz porozumienie to pozostawia im pewną swobodę decyzyjną, zachodzi skutek w postaci ograniczenia konkurencji.

2. Ograniczenie konkurencji nie oznacza jej wyeliminowania, ale stan jej bardzo poważnego zagrożenia wskutek, tego, że firmy funkcjonujące na rynku zastępują działania niezależne działaniami skoordynowanymi.

Naruszenie konkurencji:

1. Naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym stanowi najbardziej pojemne sformułowanie ze wszystkich form negatywnego oddziaływania na konkurencję przez dane porozumienie. Trudno jest określić znaczenie tej formy wpływu na konkurencję. Przyjmuje się, iż jako takie zafałszowanie (naruszenie w inny sposób) uznawać należy takie środki, które wprawdzie nie skutkują bezpośrednim ograniczeniem swobody działań rynkowych przedsiębiorców, lecz prowadzą do sztucznej zmiany warunków konkurencji, w sposób kolidujący z chronionym przez prawo systemem niezakłóconej konkurencji na rynku.

2. Najszersze znaczenie ma termin „naruszenie konkurencji” oznacza on każde sztuczne zakłócenie warunków konkurencji wynikające ze skoordynowanych działań stron porozumienia.

Negatywne skutki porozumienia mogą ujawniać się na dwóch płaszczyznach:

1. W relacji między stronami tego porozumienia, co dot. przede wszystkim porozumień o charakterze horyzontalnym, i w takim przypadku strony w sposób świadomy zastępują konkurencję między sobą na koordynację swoich działań;

2. Między stronami i osobami trzecimi, co właściwe jest dla porozumień wertykalnych. Porozumienia te nie prowadzą bowiem do ograniczenia konkurencji między stronami, mogą one natomiast prowadzić do negatywnych skutków w zakresie konkurencji ze strony osób trzecich.

W celu ustalenia negatywnego wpływu porozumienia na konkurencję należy zbadać zarówno:

1. Wpływ porozumienia na konkurencję międzymarkową (tj. konkurencję pomiędzy sprzedawcami konkurencyjnych marek produktów).

2. Jak i na konkurencję wewnątrzmarkową (tj. konkurencję pomiędzy sprzedawcami tego samego produktu).

Porozumienie może wywierać negatywny wpływ:

• Nie tylko na konkurencję rzeczywistą,

• Ale także na konkurencję potencjalną. Konkurencja potencjalna podlega ochronie bowiem możliwość wejścia na rynek nowych graczy wywiera istotny wpływ na zachowania podmiotów funkcjonalnych już na tym rynku. Jeżeli zatem nastąpi ograniczenie potencjalnej konkurencji, to ucierpi także na tym konkurencji, to ucierpi także na tym konkurencja rzeczywista w tym sensie, że firmy już istniejące na rynku działać będą pod mniejszą presją.

Zakazem objęte są nie tylko porozumienia skutkujące ograniczeniem konkurencji, ale także takie, które mają antykonkurencyjny cel.

Ustawodawca posługuje się spójnikiem „lub”, co oznacza, że przesłanki antykonkurencyjnego „celu” oraz antykonkurencyjnego „skutku” mają charakter alternatywny. Rozróżnienie to jest istotne z punktu widzenia postępowania antymonopolowego oraz potrzeby podejmowania określonych czynności w ramach tego postępowania, a także środków władczych pod adresem naruszających zakaz zawierania porozumień.

Z punktu widzenia stosowania zakazu irrelewantna jest forma czy też sposób zawarcia danego porozumienia nie jest wymagane wskazanie istnienia jakichkolwiek ustnych lub pisemnych ustaleń między jego uczestnikami. Przedmiotem badania organu antymonopolowego nie jest sposób postępowania przedsiębiorców, prowadzący do osiągnięcia określonego celu i skutku, lecz ustalenie, czy wskazany w art.6 cel lub skutek został osiągnięty.

Antykonkurencyjny cel:

1. Konieczne zbadanie treści porozumienia, na podstawie której będzie można ustalić, jaki jest cel danego porozumienia.

2. Antykonkurencyjny cel nie musi oczywiście wynikać ze wszelkich postanowień porozumienia. Wystarczające jest to, że zawierać będzie tylko poszczególne klauzule zmierzające do ograniczenia lub eliminacji konkurencji (tak też zazwyczaj konstruowane są w praktyce porozumienia między przedsiębiorcami).

3. Wspomniany cel zasadniczo przypisywać należy porozumieniom zawierającym postanowienia wymienione w art.6 ustawy OOKiK czy też porozumieniom skonstruowanym na podobieństwo tychże postanowień.

4. Można jednak przyjąć tu pewną generalną zasadę, że za porozumienie mające antykonkurencyjny cel uznawać należy takie porozumienie, które jest sprzeczne z celami ustawy antymonopolowej.

5. W zakresie wykazywania antykonkurencyjnego celu porozumienia bez znaczenia jest jego forma. Każde bowiem uzgodnienie skierowane przeciw osobom trzecim (niebędącym stroną porozumienia) może prowadzić do ograniczenia konkurencji, jeżeli taki był jego cel.

6. Do ustalenia zaś jaki był cel porozumienia, wystarczy stwierdzenie, że jego uczestnicy ograniczyli swoją swobodę w stosunkach z osobami trzecimi na podstawie wspólnego uzgodnienia.

7. W razie uznania, że celem ocenianego porozumienia jest ograniczenie konkurencji, nie ma już potrzeby analizy skutków jego stosowania oraz udowodniania, że wywołało ono negatywne dla konkurencji skutki na rynku. Ma to istotne praktyczne znaczenie (zwłaszcza dla organów antymonopolowych). Wykazanie celu porozumienia pozwala zatem ograniczyć się do oceny formalnych elementów porozumienia jakimi są w szczególności jego treść, ale także powody czy okoliczności jego zawarcia tzw. kontekst ekonomiczny zawarcia porozumienia.

8. Nie jest konieczne, aby antykonkurencyjny cel został osiągnięty, bez znaczenia jest przyczyna osiągnięcia.

9. Ustawa antymonopolowa reglamentuje nawet sam zamiar wywołania przez przedsiębiorców w następstwie uzgodnionych działań negatywnych dla konkurencji skutków. Zakazem objęty jest uzgodniony przez przedsiębiorców zamiar zrezygnowania (w całości lub w części) ze swej suwerenności w zakresie podejmowania decyzji gospodarczych.

10. Cel i zamiar porozumienia powinien być ustalany na podstawie kryteriów obiektywnych oraz kontekstu ekonomicznego porozumienia czyli okoliczności oraz powodów, dla których porozumienie zostało zawarte nie ma zatem potrzeby badania (subiektywnych) zamiarów stron.

11. Jeśli treść porozumienia zawiera najcięższe (oczywiste) ograniczenia konkurencji, nie jest konieczne badanie rzeczywistego zamiaru stron ani także kontekstu ekonomicznego.

12. Cel porozumienia powinien jednoznacznie wynikać z jego treści, a w przypadku nieformalnych uzgodnionych praktyk, z całokształtu zachowań na rynku określonych przedsiębiorców lub ich związków.

W przypadku, gdy z treści porozumienia nie będzie wynikać, iż celem jego zawarcia jest ograniczenie konkurencji, wówczas, aby dane porozumienie objąć zakazem wynikającym z art.6 UOKiK – konieczne jest wykazanie, że stosowanie tego porozumienia wywołało antykonkurencyjne skutki na rynku.

Ustalenie treści porozumienia może nierzadko być utrudnione lub wręcz niemożliwe. Tym samym ocena dopuszczalności jego zawarcia nie będzie mogła być dokonana w oparciu o badanie subiektywnych lub obiektywnych celów porozumienia, lecz dopiero na podstawie analizy skutków, jakie wywarło ono na rynku.

16.03.2011.

W przypadku, gdy z treści porozumienia nie będzie wynikać, iż celem jego zawarcia jest ograniczanie konkurencji, wówczas – aby dane porozumienie objąć zakazem konkurencji wynikającym z art.6 UOKiK – konieczne jest wykazanie, że stosowanie tego porozumienia wywołało antykonkurencyjne skutki dla rynku.

Ustalenie treści porozumienia może nierzadko być utrudnione lub wręcz niemożliwe. Tym samym ocena dopuszczalności jego zawarcia nie będzie mogła być dokonana w oparciu o badania subiektywnych lub obiektywnych celów porozumienia, lecz dopiero na podstawie analizy skutków, jakie wywarło ono na rynku.

Antykonkurencyjny skutek:

1. Zakazem objęte są także porozumienia, których celem nie jest ograniczenie konkurencji, lecz które faktycznie skutek taki wywoływałoby lub mogą wywołać w niedalekiej przyszłości.

2. Bez znaczenia jest brak występowania po stronie przedsiębiorców znamion ograniczania konkurencji, co więcej zamiar taki nie musi zarazem wynikać z – co najmniej obiektywnie – treści porozumienia. Oznacza to, że przedsiębiorcy także nieświadomie mogą naruszyć przepisy ustawy wskutek współpracy gospodarczej odbywającej się na podstawie danego porozumienia.

3. Antykonkurencyjny skutek porozumienia powinien być interpretowany szeroko, jako skutek rzeczywisty (faktyczne ograniczenie konkurencji) jak i skutek prawdopodobny, czyli taki, który może wystąpić w niedalekiej przyszłości.

4. Badanie skutków danego porozumienia wymaga wyznaczenia rynku właściwego, przeprowadzenia jego analizy ekonomicznej oraz wskazaniu jak wyglądałaby konkurencja w razie gdyby oceniane porozumienie nie zostało zawarte. Konieczne jest także wskazanie związku między zmianą warunków konkurowania a danym porozumieniem.

Formy porozumienia:

• Porozumienia cenowe – zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest ustalenie cen sprzedaży lub cen odsprzedaży towarów. Porozumienia tego typu mogą być zawierane zarówno przez przedsiębiorców działających na tym samym szczeblu obrotu, jak i przez przedsiębiorców działających na różnych szczeblach. Porozumienia cenowe zaliczają się do najcięższych naruszeń prawa konkurencji. Szczególna szkodliwość porozumień cenowych wiąże się z tym, że:

  1. W sposób bezpośredni pozbawiają one konsumentów możliwości zakupu towarów lub usług po cenie niższej niż nielegalnie ustalone. Przedsiębiorcy będący stronami porozumienia zyskują komfort działania niemożliwy w warunkach konkurencji, co sprawia, że nie muszą zabiegać o kontrahentów np. wyższą jakością produktów czy poprzez obniżanie cen.

  2. Dodatkowo zawarcie porozumienia z reguły prowadzi do ustalenia cen na poziomie wyższym od rynkowego.

• Ceny minimalne – inna forma zakazanego porozumienia cenowego jest porozumienie dot. ustaleń cen minimalnych (a więc cen poniżej, których żaden z uczestników porozumienia nie może sprzedawać swoich usług lub produktów). Tym samym każdy z uczestników porozumienia zachowuje pewną niezależność polityki cenowej. W praktyce oznacza również, iż ceny na rynku mają zróżnicowany charakter, co może utrudniać ukrycie porozumienia. Jednocześnie każda ze stron ma gwarancję, że ceny nie spadną poniżej pewnego poziomu (a tym samym gwarancję określonego poziomu rentowności), co nie byłoby możliwe w warunkach konkurencji.

• Ustalenie cen docelowych (targetowych) – uczestnicy porozumienia ustalają pewną cenę albo pewien przedział cenowy, do którego osiągnięcia dążyć będą w określonym czasie. Ustalenie to dot. może zarówno pewnych rodzajów produktów (usług) jak i określonych klientów (bądź kategorii klientów).

• Ceny rekomendowane – ustalenie cen rekomendowanych jest sprzeczne z prawem, jeżeli ma miejsce między konkurentami. Tego typu ustalenia są szkodliwe dla konkurencji bowiem eliminują w znacznym stopniu niepewność, co do polityki cenowej innych graczy rynkowych (zjawisko koordynacji czasowej). Nawet jeżeli ceny rekomendowane nie są wiążące to uczestnicy porozumienia mogą założyć z duża dozą pewności, że większość jego uczestników będzie się stosować do zapadłych ustaleń, jest to bowiem w ich interesie (choćby ze względu, że pozwala utrzymać ceny na wyższym poziomie).

• Porozumienia kontyngentowe – inną często spotykaną formą nielegalnych porozumień są porozumienia dot. ustalenia wielkości produkcji bądź zbytu, jak również porozumienia dot. inwestycji. Cel ich zawierania jest oparty na zależności między podażą a cenami na rynku – kontrolowanie podaży umożliwia bądź znacząco ułatwia kontrolę cen. W niewielu przypadkach porozumienie kontyngentowe towarzyszy porozumieniom związanym z ustaleniem cen. Dodatkowo w wielu przypadkach porozumienia takie pozwalają stronom utrzymać swoją pozycje rynkową (następuje tzw. zamrożenie udziałów rynkowych).

Formy:

• Kwoty produkcyjne lub sprzedażowe,

• Ograniczenie działalności marketingowej,

• Niekiedy, porozumienia specjalizacyjne, takie, w których jedna ze stron dobrowolnie uzyskuje korzyści z produkcji określonego towaru bądź świadczenia pewnej usługi, „wynagrodzeniem” jest z reguły analogiczne zobowiązanie drugiej strony względem innego produktu lub usługi, co zbliża tego typu porozumienia do podziału rynków;

Podział rynków:

• Terytorialny – kiedy strony umawiają się, co do tego, że każda z nich działać będzie wyłącznie na pewnym obszarze, nie podejmując konkurencji na innych obszarach,

• Podmiotowy – kiedy strony porozumienia dzielą między siebie kontrahentów,

• Asortymentowy – kiedy to strony dokonują podziału towarów lub usług, każda z nich rezerwuje sobie określony asortyment;

Formy:

• przydział udziałów w rynku,

• respektowanie rynków macierzystych,

• podział surowców;

Porozumienia dyskryminacyjne - niejednolitość warunków stosowanych przez strony porozumienia wobec określonych (dyskryminowanych) podmiotów. Praktyka zakazana na mocy artr.6 ust.1 pkt.4 UOKiK ma miejsce wówczas, gdy strony porozumienia stosują na jego mocy warunki umów naruszające zasady równości kontraktowej.

Warunkiem zastosowania zakazu porozumień dyskryminacyjnych jest istnienie „podobieństwa” umów zawieranych z osobami trzecimi. O warunku tym obok pewnej kwalifikacji decydować powinno „podobieństwo ekonomiczne”.

23.03.2011.

Porozumienie wiązane – warunkiem uznania tek praktyki za zakazaną jest brak istnienia rzeczowego lub zwyczajowego, związku dodatkowego świadczenia z przedmiotem umowy. O istnieniu takiego związku (lub jego braku) decydować powinno przekonanie podmiotów podejmujących decyzje o zakupie. Jeśli z badań wynika, że podmioty te nie traktują nabywanych produktów lub usług jako towarów pozostających w rzeczowym lub zwyczajowym związku z danym świadczeniem, wówczas przyjąć należy, iż mamy do czynienia z umową wiązaną.

Istotą tej praktyki określonej jest wymuszanie na kontrahentach mniej korzystnych warunków uczestnictwa w obrocie gospodarczym. Bez przyjęcia dodatkowego świadczenia umowa główna nie zostałaby zawarta. Antykonkurencyjny charakter takiej praktyki przejawia się:

• w postaci ograniczania swobody decyzji kontrahentów stron porozumienia (w postaci wymuszenia na nich przyjęcia dodatkowego świadczenia), oraz

• w postaci ograniczania (a nawet wyłączenia) mechanizmu konkurencji w obszarze świadczenia usług dodatkowych (narzuconych).

Świadczenie niezwiązane z głównym przedmiotem umowy nie musi być nieekwiwalentne, wystarczy, że jest ono narzucone tj. przyjęte przez odbiorcę wbrew jego woli.

Porozumienie eliminacyjne(bojkot) polega na dążeniu do:

1. zachowania statusu quo w obrębie podmiotów działających na danym rynku, co prowadzi do powstania barier wejścia na rynek skutkując utrudnieniem bądź wyłączeniem możliwości rozwoju konkurencji na tym rynku,

2. zredukowania liczby przedsiębiorców działających na tym rynku, co zmierza do ograniczenia panującej na danym rynku konkurencji przez usunięcie z niego innych przedsiębiorców.

Zmowa przetargowa – przedmiotem uzgodnienia są warunki składanych ofert – klasyczną zmową przetargową jest np. ustalenie z góry przez przedsiębiorcę (wszystkich uczestników przetargu) zwycięzcy przetargu wskutek złożenia przez pozostałych (stron porozumienia) takich ofert, które spowodują wybór oferty zwycięzcy przetargu.

Uznanie, że uzgodnione zachowanie przedsiębiorców i/lub organu przetargu stanowiła zmowę zakazaną skutkuje nieważnością (ex lege) samego porozumienia (zmowy przetargowej).

Nie prowadzi to natomiast do automatycznej utraty ważności umowy zawartej w wyniku (uzgodnionego) przetargu. Umowa ta jest prawnie skuteczna, lecz jej ważność może zostać zakwestionowana w trybie art.70§1 KC.

Wyłączenia spod zakazu zawierania porozumień wyłączających konkurencję (porozumienia bagatelne)

Zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję nie stosuje się do porozumień zawieranych między:

1. konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5%,

2. przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10%.

Wyłączenia tego nie stosuje się do porozumień, których przedmiotem jest:

• ustalenie bezpośrednio lub pośrednio cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów – porozumienia cenowe,

• porozumienie kontyngentowe, ograniczające lub kontrolowanie produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji,

• porozumienia podziałowe,

• zmowy przetargowe.

Zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie:

• przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub postępu technicznego lub gospodarczego,

• zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumienia korzyści,

• nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów,

• nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

Ciężar udowodnienia tych okoliczności spoczywa na przedsiębiorcy. Pierwsze dwie z tych przesłanek to przesłanki pozytywne. Dwie następne mają charakter negatywny w tym sensie, że określają stany rzeczy, które nie mogą wystąpić, aby dane porozumienie zostało objęte zwolnieniem.

Spełnienie przesłanki negatywnej stanowi sytuacja, w której dany stan rzeczy nie wystąpił. Konieczne jest łączne(jednoczesne) spełnienie wszystkich 4 przesłanek ( o czym wprost przesądza art.8 ust.1 UOKiK) – brak spełnienia choćby jednej z nich wyklucza możliwość wyłączenia.

Wyłączenia grupowe – na podstawie rozporządzenia RM(art.8 ust.3) – RM może wyłączyć w drodze rozporządzenia określone rodzaje porozumień spełniające przesłanki, o których mowa w ust.1, biorąc pod uwagę korzyści jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień, w rozporządzeniu RM określi:

• warunki, jakie musza być spełnione,

• klauzule,

• czas.

Wyłączenia na ich podstawie mają charakter czasowy.

Zwolnienia indywidualne i grupowe – nie różnią się zasadniczo od siebie, oparte są w istocie rzeczy na tym samym mechanizmie zwalniającym, w obydwu przypadkach zwolnienie następuje z mocy prawa.

Analiza zgodności porozumienia z prawem przebiega w kilku podstawowych etapach:

1. należy odpowiedzieć na pytanie, czy mamy do czynienia z antykonkurencyjnym porozumieniem w rozumieniu ustawy, wymaga to zbadania następujących zagadnień:

   • czy zawarto porozumienie w rozumieniu art.4 pkt.5 ustawy?,

   • czy cel lub skutek takiego porozumienia jest antykonkurencyjny, tzn. czy dochodzi lub może dojść do wyeliminowania, ograniczania lub naruszenia w inny sposób konkurencji na rynku właściwym?

2. Pierwszy etap analizy może przebiegać w różny sposób, w zależności, od tego czy porozumienie kwalifikowane jest do kategorii porozumień zakazanych ze względu na antykonkurencyjny cel ich zawarcia, czy też nie mieści się w tej kategorii:

   • Porozumienia zakazane ze względu na ich cel (przedmiot) stanowią najcięższe naruszenie przepisów prawa konkurencji i jako takie nie automatycznie nie naruszają art.6 UOKiK (porozumienia ograniczające konkurencję);

   • W przypadku porozumień zaliczanych do kategorii najcięższych naruszeń przepisów prawa, a porozumienie co do zasady jest sprzeczne z art.6 ustawy to kolejnym krokiem musi być zbadanie czy może ono zostać wyłączone spod zakazu. Istnieje kilka podstaw do takiego wyłączenia:

     • Podstawą wyłączenia może być ograniczony (de minimis) negatywny wpływ porozumienia na konkurencję (konieczne jest odwołanie się do art.7)

   • Jeżeli brak jest podstaw do wyłącznie porozumienia spod zakazu na podstawie art.7, to konieczne jest zbadanie czy porozumienie to bądź pewne klauzule w nich zawarte, nie zostało wyłączone spod zakazu przepisami jednego z rozporządzeń zawierających wyłączenia grupowe;

   • Gdy okaże się, że przepisy rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych nie znajdują zastosowania zasadne jest podjęcie próby wyłączenia porozumienia spod zakazu z uwagi na jego pro konkurencyjne skutki (pozytywne, wymóg spełnienia tych 4 przesłanek, o których była wcześniej mowa);

Polityka łagodzenia kar – uczestnicy porozumienia najczęściej działają w skrytej zmowie i w związku z tym, wykrycie tych porozumień jest trudne; kara pieniężna może dosięgnąć 10% obrotu zeszłorocznego;

Ten przedsiębiorca, który jako pierwszy powiadomi prezesa UOKiK o tym porozumienia nie zostanie ukarany tą karą finansową. Procedura jest tak skonstruowana by zapewnić temu uczestnikowi porozumienia, który złożył zawiadomienie pełną anonimowość. Kolejni, którzy zgłoszą się po nim mogą liczyć na obniżenie kary.

30.03.2011.

Zakaz nadużycia pozycji dominującej

Klauzula generalna – zakazane jest nadużycie pozycji dominującej przez przedsiębiorcę na rynku właściwym. Oznacza to, że:

1. Zakazane nie jest zajmowanie pozycji dominującej,

2. Zakazane nie jest osiągnięcie pozycji dominującej w wyniku wzrostu potencjału ekonomicznego (nie w drodze koncentracji),

3. Zachowania rynkowe stanowiące przejawy nadużycia są, co do zasady legalne w obrocie gospodarczym, to szczególna pozycja rynkowa przedsiębiorcy (pozycja dominująca) czyni je sprzecznymi z prawem.

Pozycja dominująca to pozycja przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania niezależnie od innych uczestników rynku: konkurentów, kontrahentów i konsumentów. Domniemywa się, że przedsiębiorca zajmuje pozycję dominującą jeżeli jego udział w rynku przekracza 40%.

To domniemanie jest wzruszalne, co znaczy, że przedsiębiorca w postępowaniu może wykazać, że istnieje wobec niego skuteczna konkurencja. Jeżeli przedsiębiorca przekroczy ten udział w rynku to musi wykazać w postępowaniu antymonopolowym, że nie zajmuje pozycji dominującej.

W świetle UOKiK istnieją dwa kryteria oceny, czy przedsiębiorca zajmuje na rynku pozycję dominującą:

• Kryterium ilościowe – przekroczenie 40% udziału w rynku,

• Kryterium jakościowe – zdolność do zapobiegania skutecznej konkurencji.

Art.9 UOKiK zawiera generalny zakaz nadużycia pozycji dominującej oraz wskazanie katalogu praktyk będących przejawem tego nadużycia. Nie jest to katalog zamknięty. Inne praktyki nie wymienione w ustawie mogą zostać uznane za nadużycie na podstawie klauzuli generalnej.

Brak jest legalnej definicji nadużycia. Szczególna odpowiedzialność przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominująco do nienadużywania tej pozycji.

Zakaz dot. przedsiębiorców zajmujących, co najmniej pozycję dominującą (a więc dot. również tych zajmujących pozycję silniejszą np. oligopolista, duopoli sta czy monopolista).

Podział praktyk: wykluczające i eksploatacyjne. W ustawie zdefiniowana jest pozycja dominująca ale brak jest definicji, czym jest nadużycie pozycji dominującej.

Pozycja dominująca wiąże się z niezależnością od innych uczestników rynku. Z kolei niezależność związana jest z zakresem presji konkurencyjnej wywieranej przez dane przedsiębiorstwo. Pozycja dominująca wiąże się z tym, że presja konkurencyjna nie jest wystarczająco skuteczna i w związku z tym dany przedsiębiorca posiada istotna i trwałą władze rynkową. Oznacza to, że na decyzje podejmowane przez takiego przedsiębiorcę nie mają wpływu ani działania ani reakcje konkurentów, klientów ani konsumentów. Organ antymonopolowy może uznać, że nie istnieje skuteczna presja konkurencyjna nawet jeżeli utrzymuje się pewna rzeczywista lub potencjalna konkurencja. Pozycja dominująca wynika z wielu czynników, które jeżeli rozpatrywane są osobno, niekoniecznie mają charakter decydujący. Przedsiębiorca, który przez wystarczająco długi czas zachowuje zdolność do podwyższania cen powyżej poziomu konkurencyjnego nie stoi w obliczu skutecznej presji konkurencji. Podwyższanie cen oznacza tu zdolność do utrzymywania cen na poziomie wyższym od konkurencyjnego. W ocenie tego, czy przedsiębiorca zajmuje pozycję dominującą uwzględnia się strukturę konkurencji na rynku a w szczególności następujące czynniki:

1. Presja konkurencyjna, która wynika z obecnych dostaw produktów lub usług od aktualnych konkurentów oraz z pozycji jaką zajmują oni na tym rynku (pozycja przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą i jego konkurentów),

2. Presja konkurencyjna spowodowana realnym zagrożeniem, przyszłą ekspansją aktualnych konkurentów lub wejściem na rynek potencjalnych konkurentów (konkurencja potencjalna),

3. Presja konkurencyjna spowodowana siłą przetargową klientów przedsiębiorcy.

Kształtowanie się udziałów w runku jest istotną informacją na temat struktury rynku i znaczenia działającego na nim przedsiębiorcy.

Interpretacja poziomu udziału w rynku następuje w świetle całokształtu warunków panujących na rynku właściwym, a w szczególności dynamiki rynku i stopnia zróżnicowania produkcji.

Niewielkie udziały w rynku na ogół świadczą o braku znaczącej siły rynkowej. Prawdopodobieństwo wystąpienia sytuacji zajmowania przez przedsiębiorcę pozycji dominującej jeżeli przedtem ma udział w rynku mniejszy niż 40% jest nieduże. Jednakże mogą mieć miejsce szczególne przypadki przy progu mniejszym niż 40%, których konkurenci nie są w stanie wywierać skutecznej presji konkurencyjnej na działania przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą. Można przyjąć, że im większy jest udział w rynku i im dłuższy czas posiadania tego udziału, tym wyższe jest prawdopodobieństwo zajmowania pozycji dominującej i ewentualnego nadużycia tej pozycji.

Pojęcie antykonkurencyjnego zamknięcia dostępu do rynku używane jest w odniesieniu do sytuacji, gdy efektywny dostęp aktualnej lub potencjalnej konkurencji do towarów, usług lub produktów jest utrudniony lub uniemożliwiony wskutek działalności przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominująca związku z czym przedsiębiorca ten może być w stanie podwyższyć ceny ze szkodą dla konsumentów.

Czynniki brane pod uwagę, czy domniemane nadużycie może doprowadzić do antykonkurencyjnego zamknięcia dostępu do rynku, to:

1. Pozycja dominująca przedsiębiorcy – można przyjąć, że im silniejsza pozycja dominująca, tym większe prawdopodobieństwo, że działania mające na celu ochronę tej pozycji prowadzi do antykonkurencyjnego zamknięcia dostępu do rynku,

2. Warunki panujące na rynku właściwym – obejmują one warunki wejścia na rynek i ekspansji jak np. istnienie korzyści skali (im większa skala produkcji, tym taniej można produkować),

3. Pozycja konkurentów przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą – ten czynnik uwzględnia znaczenie konkurentów dla utrzymania skutecznej konkurencji, konkurent może odgrywać ważną konkurencyjną rolę nawet jeżeli posiada jedynie niewielki udział w rynku w porównaniu z udziałem innych konkurentów. Dzieje się tak dlatego, że może on być najbardziej bezpośrednim konkurentem przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą lub mieć opinię konkurenta systematycznie obniżającego ceny, bądź też wykazywać wysoka pozycję innowacji,

4. Poziom odbiorców lub dostawców czynników produkcji – rozważany jest ewentualnie, selektywny charakter danego działania czy przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą stosuje daną praktykę jedynie w stosunku do wybranych odbiorców lub dostawców czynników produkcji,

5. Zakres domniemanego nadużycia – im wyższy jest % ogólnej sprzedaży na rynku właściwym, na który działanie ma wpływ, im dłużej ono trwa i im bardziej regularnie jest podejmowane, tym większe jest prawdopodobieństwo występowania efektów zamknięcia dostępu do rynku,

6. Możliwe dowody faktycznego zamknięcia dostępu do rynku – tzn. jeżeli działanie jest kontynuowane przez wystarczająco długi czas to wyniki osiągnięte przez przedsiębiorcę zajmującego pozycję dominującą i jego konkurentów mogą być bezpośrednim dowodem antykonkurencyjnego zamknięcia dostępu do rynku,

7. Bezpośrednie dowody stosowania strategii wyłączającej – obejmują one wewnętrzne dokumenty przedsiębiorców, plany zaangażowania się w działania zmierzające do wykluczenia konkurenta lub niedopuszczenia wejścia na rynek itp.

6.04.2011.

Przejawem nadużycia pozycji dominującej jest (przykładowe praktyki):

1. Narzucanie nieuczciwych cen, w tym nadmiernie wygórowanych i rażąco niskich, odległych terminów płatności i innych warunków zakupu i sprzedaży towarów,

2. Ograniczenie produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów,

3. Stosowanie w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów stwarzając tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji,

4. Uzależnienie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez druga stroną innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związki z przedmiotem umowy,

5. Przeciwdziałanie warunkom niezbędnym do powstania lub rozwoju konkurencji,

6. Narzucanie uciążliwych lub niejednolitych warunków umów przynoszących nieuzasadnione korzyści,

7. Podział rynku wg kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.

Nadużycie może nastąpić przez więcej przedsiębiorców; kolektywna (zbiorowa) pozycja dominująca czyli sytuacja, gdy przedsiębiorcy są na potrzeby prawa antymonopolowego traktowani jako jeden podmiot;

Narzucanie nieuczciwych cen, przesłanki:

• Nieuczciwy (niesłuszny) warunek umowy (cena) musi zostać narzucony drugiej stronie przez przedsiębiorcę zajmującego pozycje dominującą,

• Cena musi być nadmiernie wygórowana,

• Brak jest obiektywnego uzasadnienia stosowanej praktyki,

• Powyższe przesłanki tej praktyki muszą być spełnione łącznie; praktyka ta ma charakter eksploatacyjny – innymi słowy stosowanie nadmiernie wygórowanej ceny to najbardziej oczywisty sposób wykorzystania swojej pozycji przez monopolistę,

• Przesłanką (warunkiem) wspólnym dla wszystkich tych praktyk jest oczywiście to, że przedsiębiorca musi zajmować pozycję dominującą.

Cena nadmiernie wygórowana – spowodowane wysokim stopień skoncentrowania;

Drugą stroną umowy może być kontrahent lub konsument. Kontrahentem jest przedsiębiorca wchodzący w relacje umowną z przedsiębiorca zajmującym pozycje dominującą. Można powiedzieć, że jest jego partnerem handlowym. Praktyka narzucania nieuczciwych cen czy też niesłusznych warunków kontraktu cechują się jednostronnością i przymusem towarzyszącym ich wdrażaniu (wyrok SOKiK z 22.01.2003r.).

Warunki nieuczciwe mogą mieć charakter cenowy lub poza cenowy. Mamy dwie podstawowe kategorie cen nieuczciwych:

1. Ceny nadmiernie wygórowane,

2. Ceny rażąco niskie (zwane drapieżnymi)

Praktyka pobierania cen nadmiernie wygórowanych ma charakter eksploatacyjny, natomiast stosowanie cen rażąco niskich – mają charakter wykluczający – pojęcia „nieuczciwe” i „niesłuszne” są pojęciami nieostrymi. Istnieje kilka metod oceny tego, czy cena jest nadmierne wygórowana:

• Analiza kosztowa,

• Badanie relacji cen danego przedsiębiorcy stosującego na rynku zdominowanym i na rynkach konkurencyjnych,

• Analiza porównawcza z cenami konkurentów,

• Analiza porównawcza polegająca na obserwacji poziomu stosowanych cen na rynkach, na których istnieje konkurencja,

• Analiza porównawcza historyczna (dynamika wzrostu cen),

• Ustalenie, że cena jest nadmierna jeśli jest cena naruszająca zasadę ekwiwalentności świadczeń,

• Ustalenie, że cena jest nadmierna jeśli jest ceną sprzeczną z dobrymi obyczajami kupieckimi.

W praktyce metoda kosztowa i jedno lub więcej metod analizy porównawczej stosowane były przez organy antymonopolowe najczęściej łącznie, czyli w ocenie tego, czy pobierane ceny były nadmiernie wygórowane analizowano koszty produkcji i pobieranych cen oraz ustalonej przez przedsiębiorcę marży zysku, a następnie porównywania ceny z cenami pobieranymi przez konkurentów lub przez danego przedsiębiorcę na innych rynkach.

W przypadku, gdy przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą osiągał zyski znacznie przekraczające uzyskiwane na innych rynkach lub przez konkurentów, a jednocześnie narzucał wyższe ceny, wówczas uznawano, że cena nie miała związku z wartością ekonomiczną produktu, więc była ceną nadmiernie wygórowaną. Natomiast jeśli marża zysku była drastycznie wysoka, lecz cena danego towaru była porównywalna z cenami towarów podobnego rodzaju, wówczas nie musiała być ona uznana za nadmierną.

Cena nadmierna to cena rażąco nieekwiwalentna i nie mająca racji bytu na rynku konkurencyjnym, zaś praktyką ograniczająca konkurencję jest pobieranie nieekwiwalentnych cen za oferowane świadczenia.

Cena powinna odzwierciedlać stosunek popytu do podaży, pod warunkiem, że wielkość podaży nie jest rezultatem praktyki ograniczającej konkurencję np. polegającej na ograniczeniu zbytu, zaś cena ta nie jest przejawem nadużycia władzy rynkowej.

Obiektywne uzasadnienie(usprawiedliwienie) danej praktyki, niezależnie od tego, czy cenowej czy poza cenowej, powoduje, że nie stwierdza się nadużycia pozycji dominującej. Silna dynamika wzrostu cen może być spowodowana np. przez racjonalne uzasadnienie, wręcz nieodzowne dla bytu przedsiębiorcy inwestycje.

Zakaz dyskryminacji partnerów handlowych:

• Ukierunkowanie na zapewnienie równości szans prowadzenia działalności gospodarczej. Termin „dyskryminacja” nie jest wprost użyty an w art.102 lit.c TFUE ani art.9 ust.3 UOKiK. Dyskryminacja jest odmienne traktowanie identycznych stanów faktycznych lub równe traktowanie różnych stanów faktycznych. Dyskryminacja to zróżnicowanie – dot. warunków umów zawieranych z innymi uczestnikami rynku. Jednakże nie każde zróżnicowanie jest niezgodne z prawem.

• Istota tej praktyki polega na dyskryminowaniu niektórych kontrahentów, oznacza to, że przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą poprzez swój sposób traktowania innego uczestnika (lub innych uczestników), pozostającego z nim w bezpośrednich relacjach rynkowych, stwarza im zróżnicowane warunki konkurowania czyli prowadzenia działalności na rynku właściwym dla tego kontrahenta. Ten typ dyskryminacji określany jest jako naruszenie drugiej linii.

• Naruszenia pierwszej linii dot. relacji między przedsiębiorcami, którzy są konkurentami, te naruszenia są rozpatrywane w kontekście konkretnych praktyk;

13.04.2011.

Ponad to zauważyć należy, że dyskryminacja partnerów handlowych stanowiąca przejaw nadużycia pozycji dominującej przedsiębiorcy może przybrać dwie formy:

• Cenowe,

• Pozacenowe.

Przesłanki dyskryminacji partnerów handlowych:

• Podobieństwo porównywanych umów – równoważność transakcji,

• Umowy zawierane są z osobami trzecimi,

• Musi mieć miejsce dyskryminacja (zakazane zróżnicowanie cenowych warunków umownych),

• Przedsiębiorcy dyskryminowani w drodze działań przedsiębiorcy zajmującego pozycje dominującą muszą mieć utrudnione warunki konkurowania,

• Nie ma obiektywnego uzasadnienia dla zachowań przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą.

Wskazane powyżej przesłanki muszą być spełniane łącznie (art.9 ust.3 – warunki uciążliwe lub niejednolite – dla tej praktyki kluczowa jest ta niejednolitość).W zakresie oceny podobieństwa warunków umownych brane są pod uwagę następujące czynniki:

• Podobieństwo między porównywanymi towarami,

• Zbliżony kontekst handlowy porównywanych umów,

• Ewentualnie inne dodatkowe okoliczności związane z umowami,

• Zbliżony czas ich zawierania.

Za obiektywnie uzasadnione uznano okoliczności takie jak:

• Różne ceny uzasadnione różnymi kosztami poniesionymi przez przedsiębiorcę zajmującego pozycję dominującą,

• Rabaty za ilość,

• Obniżka cen w zamian za niektóre usługi świadczone przez kupującego, które wykazują pewien związek ze sprzedażą.

PRAKTYKI WYŁĄCZAJĄCE

Systemy wyłączności – przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą może próbować zamknąć dostęp do rynku swoim konkurentom, utrudniając im sprzedaż. To utrudnienie może polegać na stosowaniu tzw. systemów wyłączności polegającej m.in. na stosowaniu zobowiązań do wyłącznego zakupu lub udzielanie rabatów.

Zobowiązanie do wyłącznego zakupu – nakłada ono na odbiorcę na danym rynku obowiązek dokonywania zakupów wyłącznie lub w znacznym zakresie od przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą. Niektóre inne zobowiązania w praktyce mogą odnieść taki sam skutek. Przykładem tego typu zobowiązania jest wymóg utrzymania określonego poziomu zapasów w celu przekonania klientów do zaakceptowania zobowiązania do wyłącznego zakupu przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą, może mieć obowiązek zrekompensowania im strat z pogorszeniem konkurencji spowodowanych wyłącznością. Jeżeli taka rekompensata jest przyznawana to w interesie odbiorcy może być zawarte porozumienie do wyłącznego zakupu. Jeżeli jest wielu klientów a zobowiązanie do wyłącznego zakupu są nakładane przez przedsiębiorcę zajmującego pozycję dominującą to te z okoliczności traktowane łącznie skutkują niedopuszczeniem do wejścia na rynek lub ekspansji nowych konkurencyjnych przedsiębiorców.

Zobowiązania do wyłącznego zakupu mogą powodować antykonkurencyjne zamknięcie dostępu do rynku, w szczególności wówczas, gdy przy braku takiego zobowiązania konkurencji albo przedsiębiorcy jeszcze nieobecni na rynku w czasie zawierania zobowiązań stwarzają poważną presję konkurencyjną. Konkurenci mogą mieć możliwość konkurowania o popyt indywidualnego odbiorcy, ponieważ przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą jest nieuniknionym partnerem handlowym. Jeżeli konkurenci mogą konkurować o popyt na równorzędnych warunkach to zobowiązanie do wyłącznego zakupu w większości przypadków nie będą utrudniać skutecznie konkurencji, chyba że zmiana dostawcy przez odbiorcę jest trudna z uwagi na okres zobowiązania do wyłącznego zakupu. Można przyjąć, że im dłuższy okres ważności zobowiązania, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienie efektu zamknięcia rynku.

Rabaty warunkowe – rabatów warunkowych udziela się odbiorcą, aby wynagrodzić ich za przejawianie określonych zachowań nabywczych. Najczęściej odbiorcy zostaje udzielony rabat warunkowy, jeśli wolumen dokonanych zakupów w ustalonym zakresie przekroczył pewien próg. Rabatów udziela się albo od wszystkich zakupów (rabat z mocą wsteczną) albo tylko od ilości przekraczającą ilość wymaganą do osiągnięcia progu (rabaty przyrostowe).

Udzielanie rabatów warunkowych nie jest praktyką wyjątkową. Przedsiębiorcy mogą oferować je w celu zwiększenie popytu. Jednakże jeżeli rabatu udziela przedsiębiorca zajmującego pozycję dominującą to taki rabat może mieć faktyczny lub potencjalny efekt zamknięcia rynku. Prawdopodobnie antykonkurencyjne zamknięcie dostępu do rynku jest większe wówczas, gdy konkurenci nie są zdolni do konkurowania na równorzędnych warunkach o zaspokajanie potrzeb każdego klienta. Rabat z mocą wsteczną mogą powodować zamknięcie dostępu do rynku bowiem przejście do alternatywnego dostawcy w celu zaspokojenia niewielkich potrzeb zaopatrzeniowych może nie być opłacalne, gdyż może wiązać się z utratą tego rabatu.

Sprzedaż wiązana – ma zwykle miejsce wtedy, gdy od odbiorców kupujących jeden produkt (produkt podstawowy) wymaga się również nabycia od przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominująca również innego produktu (produktu powiązanego). U podstaw sprzedaży wiązanej mogą leżeć aspekty techniczne lub warunki umowy.

Pojęcie sprzedaży pakietowej na ogół odnosi się do sposobu oferowania i ustalania cen produktu przez przedsiębiorcę zajmującego pozycję dominującą w przypadku tzw. czystej sprzedaży pakietowej - produkt sprzedaje się tylko łącznie w ustalonych proporcjach. W tzw. mieszanej sprzedaży pakietowej (rabat wieloproduktowy) poszczególne produkty udostępnia się również odrębnie lecz suma ich cen jeżeli są sprzedawane odrębnie jest wyższa niż jeżeli są oferowane w pakiecie. Przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą na rynku jednego lub większej liczby produktu objętego sprzedażą wiązaną lub pakietową, zwanego rynkiem produktu podstawowego prowadząc sprzedaż wiązaną lub pakietową może wyrządzić szkodę konsumentom poprzez zamknięcie dostępu do rynku dla innych produktów, które są oferowane w sprzedaży wiązanej lub pakietowej zwanego rynkiem produktu powiązanego. Zamknięcie dostępu do rynku może nastąpić również na rynku produktu podstawowego. Aby można było mówić o zakazanej sprzedaży wiązanej lub pakietowej muszą być spełnione następujące warunki:

1. Przedsiębiorca zajmuje pozycję dominującą na rynku produktu podstawowego; zajmowanie tej pozycji na rynku produktu powiązanego nie jest konieczne; w przypadku sprzedaży pakietowej przedsiębiorca musi zajmować pozycję dominującą na jednym z rynków produktów wchodzących w skład pakietu,

2. Produkt podstawowy, powiązany są odrębnymi produktami; odrębność produktu zależy od popytu przedsiębiorców, dwa produkty uważa się za odrębne jeżeli przy braku sprzedaży wiązanej lub pakietowej znaczna liczba odbiorców nabyłaby lub już nabyła jedynie produkt podstawowy nie kupując również produktu powiązanego od tego samego dostawcy,

3. Praktyka sprzedaży wiązanej może doprowadzić do antykonkurencyjnego zamknięcia dostępu do rynku; antykonkurencyjny wpływ tej praktyki może wystąpić na rynku produktu powiązanego, produktu podstawowego lub na obu tych rynkach równocześnie;

Rabaty wieloproduktowe – ich stosowanie może mieć antykonkurencyjny wpływ na rynek produktu powiązanego lub podstawowego jeżeli są one tak wysokie, że równie efektywny konkurent oferujący jedynie niektóre produkty składowe nie może konkurować z dostawcami sprzedającymi pakiet z rabatem. Jeśli konkurenci przedsiębiorcy zajmującego pozycję dominującą sprzedają identyczne pakiety lub w odpowiednim czasie mogą rozpocząć taka sprzedaż nie zrażając się ewentualnymi dodatkowymi kosztami, to taki pakiet należy traktować jako pakiet konkurencyjny względem pakietu pierwotnego.

Praktyki drapieżne – przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą może stosować praktyki drapieżne polegające na celowym ponoszeniu strat lub rezygnacji z zysków w krótkim okresie w celu zamknięcie lub ewentualnego zamknięcia dostępu do rynku, co najmniej jednemu ze swoich aktualnych lub potencjalnych konkurentów i wzmocnienie lub utrzymania swojej władzy rynkowej i tym samym działa na szkodę konsumentów.