ORGANIZACJA OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ W POLSCE
Opieka długoterminowa oznacza nieokreślone lub określone w czasie świadczenie usług pielęgnacyjno-opiekuńczych i leczniczych oraz pomocy i wsparcia dla osób przewlekle chorych, bądź niepełnosprawnych. Może dotyczyć osób w każdym wieku, nabiera jednak szczególnego znaczenia w starzejących się społeczeństwach, w których przeważają schorzenia przewlekłe a średni wiek uległa wydłużeniu. Naturalny proces starzenia oraz wiele chorób o skrytym, powolnym przebiegu nieuchronnie prowadzi do ograniczenia, bądź utraty samodzielności. (np.: miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, otępienie). Opieka długoterminowa zabezpiecza dostęp dla osoby niesamodzielnej lub potrzebującej okresowej pomocy do niezbędnego leczenia farmakologicznego i dietetycznego, które wynikają z ustalonej diagnozy. Jej celem jest zniesienie cierpienia fizycznego i psychicznego, podtrzymanie zdrowia, poprawa zdrowia lub jego przywrócenie. Umożliwia ona dostęp do pomocy socjalnej.
Do sektora opieki długoterminowej zaliczyć można świadczeniodawców kontraktujących z kasą chorych usługi zdrowotne na zasadzie płacenia za osobodzień. Będą to: zakłady opiekuńczo lecznicze, zakłady pielęgnacyjno opiekuńcze, oddziały i szpitale dla psychicznie chorych, oddziały i szpitale gruźlicze, oddziały medycyny paliatywno hospicyjnej, oddziały psychogeriatryczne, oddziały dla przewlekle chorych, wybrane szpitale i oddziały: geriatryczne, reumatologiczne, onkologiczne, rehabilitacyjne, neurologiczne. Zaliczyć należy do tego sektora również oddziały dzienne funkcjonujące w jednostkach o opisanym profilu.
Organizacja opieki:
Opieka długoterminowa może być sprawowana:
w domu - pielęgniarska opieka długoterminowa jest to opieka nad obłożnie i przewlekle chorymi przebywającymi w domu. Pacjenci w pielęgniarskiej opiece długoterminowej nie wymagają hospitalizacji w oddziałach lecznictwa stacjonarnego i z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładach opieki długoterminowej, a ze względu na istniejące problemy zdrowotne wymagają systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych i realizowanej we współpracy z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej;
w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i zakładach opiekuńczo-leczniczych - zadaniem zakładu pielęgnacyjno - opiekuńczego jest okresowe lub stałe objęcie całodobową pielęgnacją i kontynuacja leczenia osób przewlekle chorych oraz osób, które przebyły leczenie szpitalne, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, nie wymagają już dalszej hospitalizacji, jednak ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym są niezdolne do samoopieki oraz wymagają kontroli lekarskiej, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji oraz zapewnienia opieki pielęgniarskiej.
Kontynuacja leczenia oznacza dalsze postępowanie medyczne odpowiadające stanowi zdrowia pacjenta, w tym podawanie leków i wykonywanie badań diagnostycznych, niezbędnych w chorobach o charakterze przewlekłym oraz stosowanie wskazań po zakończeniu leczenia w oddziale szpitalnym;
oddziałach dla przewlekle chorych - w oddziale dla przewlekle chorych zapewnia się całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji;
domach opieki społecznej.
W planowaniu organizacji opieki długoterminowej uwzględnia się:
systematyczny wzrost zapotrzebowania na świadczenia związany ze starzeniem się populacji i pogarszaniem warunków życia,
systematyczny wzrost liczby świadczeniodawców,
systematyczny wzrost liczby lóżek w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
propozycje kas chorych - rozszerzanie ofert w zakresie opieki długoterminowej, w tym domowej,
systematyczny wzrost ubezpieczonych oczekujących na miejsca w powyżej wymienionych formach opieki,
wprowadzenie oceny zdolności pacjentów do samoopieki według międzynarodowej skali Barthel, jako wyznacznika kwalifikującego do pielęgniarskiej opieki domowej i zakładów opieki długoterminowej,
stały monitoring:
średniego czasu pobytu w poszczególnych formach opieki,
racjonalnego wykorzystania łóżek,
liczby ubezpieczonych przypadających na 1 łóżko,
stopnia wykorzystania łóżek,
klasyfikacji jednostek chorobowych,
podmiotów kierujących,
wzrostu rozwoju i wydzielania się opieki długoterminowej ze struktur szpitali i przekształcanie w opiekę długoterminową w różnych formach,
starzenia się populacji przy jednoczesnej tendencji do wydłużania czasu życia i potrzebie tworzenia przedmiotowych placówek.
problem z oszacowaniem liczby ubezpieczonych zamieszkujących na terenie Polski potrzebujących zapewnienia świadczeń z przedmiotowych świadczeń.
Opieka długoterminowa w polskim systemie ochrony zdrowia jest nadal w początkowym stadium rozwoju i nadal jest utrzymywana ograniczona dostępność do świadczeń, zarówno stacjonarnych jak i domowych. W celu poprawy jakości świadczeń w placówkach opieki długoterminowej należy powołać przy Ministerstwie Zdrowia grupę roboczą, która będzie miała za zadanie opracowanie standardów tej opieki i zasad nadzoru nad ich przestrzeganiem zgodnie z prawem.
W chwili obecnej wobec rosnącej liczby ośrodków opieki długoterminowej celowe jest podjęcie wysiłków zmierzających do:
prawidłowego nazewnictwa jednostek publicznej i niepublicznej Służby Zdrowia, tworzących ten sektor;
opracowaniu zakresów świadczeń zdrowotnych i opiekuńczych udzielanych w zdefiniowanych jednostkach oraz minimalnych poziomów finansowania niezbędnych do realizacji celów statutowych tych jednostek;
zasad standaryzacji i akredytacji tych jednostek;
miejsca i roli jednostek opieki długoterminowej w całym systemie ochrony zdrowia.
Biorąc pod uwagę średnią cenę tzw. osobodnia wyliczoną na podstawie informacji z wielu zakładów opieki długoterminowej na terenie kraju wynika, że w opiece stacjonarnej dobowe koszty opieki kształtują się następująco:
koszt podstawowej pielęgnacji (w zakresie odżywiania, wydalania, higieny ciała i przemieszczania) wynosi średnio około 80 zł,
koszt leczenia wynosi średnio około 30 zł,
koszt wyżywienia i zakwaterowania 30 zł (pokrywa pacjent). Tak więc dobowy łączny koszt opieki w ZOL lub ZPO wynosi około 150 zł.
Aktualnie w oparciu o dane statystyczne można w przybliżeniu określić liczbę osób przewlekle chorych i niesamodzielnych na około milion osób. Największy problem stanowią pacjenci psychogeriatryczni, wymagający nieustannego nadzoru. Szacuje się, że w 2030 roku, jedna osoba na sto pięćdziesiąt będzie potrzebowała jakiegoś rodzaju opieki długoterminowej. Przygotowanie struktur do objęcia opieką tak dużej grupy osób wymaga wieloletnich zintensyfikowanych działa
ŹRÓDŁA:
„Opieka zdrowotna – aspekty rynkowe i marketingowe” autor: Iga Rudawska
„Sprawozdanie z działalności konsultanta krajowego
w dziedzinie pielęgniarstwa przewlekle chorych i niepełnosprawnych w 2007 roku” Olsztyn 2007 sporządziła Elżbieta Szwałkiewicz