Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy wśród kierowców w transporcie drogowym

Kontrola bezpieczeństwa i zdrowia w pracy wśród kierowców w transporcie drogowym może być trudna, ponieważ kierowcy pracują w pojedynkę, daleko od bazy i muszą stawiać czoła zagrożeniom w ruchu drogowym, a także wielu innym rodzajom ryzyka, na które mają znikomy wpływ. Środki zarządzania ryzykiem mogą być jednak skuteczne, jeżeli uwzględniają rzeczywiste funkcjonowanie sektora, a także specyfikę samych kierowców oraz ich sposobu pracy.

Sektor transportu drogowego obejmuje kierowców ciężarówek, vanów, taksówek, a także szoferów oraz kierowców autobusów i autokarów, kurierów poruszających się na rowerach i skuterach.

Praca w sektorze transportu drogowego wymaga wysokich umiejętności i kompetencji zawodowych. Na przykład kierowcy samochodów ciężarowych pokonujących długie trasy muszą być w stanie nie tylko kierować, ale również załadować i rozładować, rozwiązać problemy techniczne, mieć pewne umiejętności językowe, znać się na podstawowych sprawach administracyjnych, a także działać jako ‘ambasadorowie’ swojej firmy w innych krajach. Muszą dostarczyć towary na czas, niezależnie od pogody i warunków na drodze. Mogą przewozić niebezpieczne substancje lub delikatne towary, wymagające szczególnej uwagi i odpowiedzialności. W sektorze transportu drogowego, podobnie jak w każdym innym, ważne jest zwrócenie uwagi na warunki pracy, by zapewnić wykwalifikowaną i zmotywowaną siłę roboczą.

Jest również wiele korzyści biznesowych z kontroli bezpieczeństwa drogowego związanego z pracą, niezależnie od rozmiaru przedsiębiorstwa. Na przykład:

- mniej dni straconych z powodu niezdolności do pracy;
- mniej samochodów w naprawie;

- mniej straconych zamówień;

- rzadsza potrzeba dochodzenia i monitorowania konsekwencji.

Zagrożenia i ryzyko dla kierowców w transporcie drogowym

• Do najważniejszych fizycznych zagrożeń i rodzajów ryzyka należą: narażenie na wibracje i długie siedzenie (kształt fotela, rozplanowanie kabiny i innego wyposażenia); ręczne przenoszenie; narażenie na hałas przy załadunku i rozładunku, podczas prowadzenia ciężarówki (silnik, opony, wentylacja itp.); wdychanie oparów i spalin, manipulowanie substancjami niebezpiecznymi (spaliny, środki chemiczne w pojeździe, paliwo, narażenie na kurz przy załadunku, rozładunku i podczas odpoczynku, mycie i przygotowywanie pojazdu); warunki klimatyczne (gorąco, zimno, susza, deszcz itp.); ograniczony zakres dostosowania ergonomicznych warunków pracy i zdrowego trybu życia.

• Zmęczenie jest najpowszechniejszym problemem zdrowotnym transporcie lądowym wg badania Eurofound poświęconego warunkom pracy w Europie oraz wg badań krajowych. Sektor transportu drogowego jest wysoce konkurencyjny. Natężenie pracy rośnie, a kierowcy muszą stawiać czoła coraz większym naciskom, na przykład naciskom klientów wymagających szybszych i tańszych dostaw. Pojawiają się takie kwestie jak ‘zarządzanie just-in-time‘, zwiększający się ruch, zdalny monitoring oraz nielegalna praca oraz długi czas pracy.

• Przemoc i molestowanie są coraz powszechniejsze w transporcie, jednak są rzadko zgłaszane. Osoby pracujące w transporcie często muszą działać nie z własnej woli jako pośrednicy w zmianach organizacyjnych, które wpływają na obsługę klienta. Brakuje również procedur raportowania, środków zapobiegawczych oraz przyjętych procedur monitorowania konsekwencji.

• Siła robocza w transporcie starzeje się szybciej niż cała populacja pracująca i może pojawić się brak siły roboczej.

• Do zmian w samej pracy należą: większe wykorzystanie nowych technologii, takich jak narzędzia zdalnego planowania i monitorowania, komputery na pokładzie służące raportowaniu i rejestrowaniu dostaw towarów; konieczność znajomości kodów drogowych UE oraz języków. Z drugiej strony praca jest bardziej monotonna, mniej jest możliwości nauki w porównaniu ze średnią dla populacji pracującej.

Podsektor	Wybrane zagadnienia
Publiczny transport pasażerski	Przemoc i molestowanie Więcej kontaktu z klientami, w tym przenoszenie zmian organizacyjnych na klientów, również w kasach biletowych Praca w pojedynkę Praca zmianowa Sprzeczne interesy (oczekiwania klientów i prowadzenie pojazdu) prowadzące do wysokiego ciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia Potrzeby starzejącej się siły roboczej
Usługi taksówkarskie	Przemoc i napady, brak systemu raportowania i przeszkolenia Praca w pojedynkę Kwestie związane z czasem pracy i pracą zmianową Rozplanowanie miejsca pracy Koniczność stosowania narzędzi komunikacji podczas prowadzenia pojazdu
Transport drogowy na długich dystansach	Duże napięcie w pracy wynikające z zarządzania "just-in-time" Presja klientów, praca w zakładach innych Powszechniejsze stosowanie zdalnego monitorowania i złożonych technologii Rozplanowanie miejsca pracy Dostępność usług (higiena, jedzenie, usługi medyczne) Choroby zakaźne Przemoc i napady Praca w pojedynkę Długie siedzenie i narażenie na wibracje Ryzyko wypadków, również przy załadunku i rozładunku Potrzeby starzejącej się siły roboczej
Transport towarów niebezpiecznych	Ryzyko wypadków, w tym ryzyko pożaru i eksplozji Narażenie na substancje niebezpieczne, w szczególności przy załadunku i rozładunku Ryzyko spadnięcia z pojazdu i innych środków transportu
Usługi kurierskie	Nieprzewidywalne warunki w siedzibie klienta, np. dostępność bezpiecznych podnośników Oczekiwania klienta i kontakt Ryzyko wypadku i warunki pogodowe, np. w przypadku kurierów rowerowych Podnoszenie i przemieszczanie paczek/towarów o nieprzewidywalnym rozmiarze i kształcie Kwestie organizacji pracy, praca pod presją w związku z nagłymi zmianami zadań, stosowanie systemów zdalnego monitorowania/kontaktu (kierowcy otrzymują polecenia w trasie)
Wszyscy	Szczególna kombinacja różnych rodzajów ryzyka oraz czynników takich jak ryzyko ergonomiczne, czynniki stresowe wynikające z organizacji pracy, hałas, substancje niebezpieczne, wibracje, nietypowe godziny pracy, praca daleko od domu i bazy, brak infrastruktury, złożona sytuacja pracy, konieczność stałego dostosowywania się oraz wiele zmian strukturalnych, które wystąpiły w sektorze stanowią szczególne wyzwanie w zakresie monitoringu i zapobiegania.