WSPÓŁRZĘDNE GEOGRAFICZNE

Położenie punktu na kuli ziemskiej wyznacza się za pomocą współrzędnych geograficznych:

• Szerokość geograficzna φ [latitude];

• Długość geograficzna λ [longitude]

Szerokość geograficzna φ – kąt środkowy zawarty między płaszczyzną równika a prostą łączącą dany punkt (A) ze środkiem Ziemi - odległość kątowa równoleżnika od równika mierzona po południku.

Równik dzieli kulę ziemską na dwie półkule:

• północną ( North ) o szerokościach od 00º na równiku do + 90º (N) na biegunie północnym ;

• południową (South) o szerokościach od 00º na równiku do -90º (S) na biegunie południowym .

Długość geograficzna λ – kąt dwuścienny zawarty między płaszczyzną południka zerowego a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt (odległość kątowa południka danego punktu od południka zerowego mierzona po równiku)

Płaszczyzna południka zerowego (Greenwich ) dzieli kulę ziemską na dwie półkule :

• wschodnią (East) o długościach od 000º na południku zerowym do długości 180º na wschód od południka zerowego. Długość wschodnia w działaniach algebraicznych przyjmuje znak (+);

• zachodnią ( West) o długościach od 000º na południku zerowym do długości 180º na zachód od południka zerowego . Długość zachodnia w działaniach algebraicznych przyjmuje znak (-).

λ= 180⁰

WEST 090W EAST 090E

Rys. Rzut biegunowy- długość geograficzna.

Różnica szerokości geograficznej Δφ – jest to różnica odległości kątowej równoleżników dwóch punktów od równika mierzona po południku. Różnicę szerokości geograficznej między dwoma punktami na kuli ziemskiej obliczamy jako różnicę algebraiczną między szerokością punktu przeznaczenia φ_B i szerokością punktu wyjścia φ_A.

Δφ = (±) φ_B -(±) φ_A

Różnica szerokości może osiągnąć największą wartość 180º N lub S (między biegunami geograficznymi).

• Δφ jest(+) N jeżeli punkt przeznaczenia leży na północ od punktu wyjścia

• Δφ jest(-) S jeżeli punkt przeznaczenia leży na południe od punktu wyjścia

• Znak różnicy szerokości wynika z położenia punktu przeznaczenia względem punktu wyjścia.

B_N

Rys. Różnica szerokości geograficznej.

Różnica długości geograficznej Δλ – jest to różnica odległości kątowej południków dwóch punktów od południka zerowego. Obliczamy ją jako różnicę algebraiczną między długością punktu przeznaczenia λ_B i długością punktu wyjścia λ_A.

Δλ = (±) λ_B – (±) λ_A

• Δλ jest(+), E jeżeli punkt przeznaczenia leży na wschód od punktu wyjścia

• Δλ jest (-), W jeżeli punkt przeznaczenia leży na zachód od punktu wyjścia

• Δλ osiąga największą wartość 180º E lub W

• Jeżeli w działaniu algebraicznym otrzymamy Δλ > od 180º należy dopełnić jej wartość do 360º, a uzyskanej w ten sposób różnicy długości nadać znak przeciwny.

B_N

Rys. Różnica długości geograficznej.

Przykład: 1

Dane: λ_A = 044º E

λ_B = 115º 35’14”E

Δλ = (±) λ_B – (±) λ_A

λ_B =+114º 94’74”

• λ_A =+044º 48’30”

Δλ=+070º 46’44”

Δλ= 070º 46’44”E

Przykład: 2

Dane: λ_A = 154º W

λ_B = 136º 55’36” E

Δλ = (±) λ_B – (±) λ_A

λ_B = +136º 359º

• λ_A = - 154º - Δλ= 291º

Δλ= +290º Δλ_wł.= 068º

Δλ= +291º 24,3’E > 180º Δλ_wł.= 068º W

ZNAK PRZECIWNY DO Δλ