Możliwości każdej gospodarki są ograniczone. JAK MYŚLICIE, CO JE OGRANICZA?
Ilość zasobów i to jak jakie można wykorzystać
Z jednej strony mamy te zasoby a z drugiej potrzeby ludzkie, które są nieograniczone i stale rosną. I pojawia się pytanie które potrzeby najpierw zaspokoić – czyli co i w jakiej ilości produkować jako pierwsze.
Musimy dokonać wyboru między dobrami konsumpcyjnymi a inwestycyjnymi (rozwój gospodarki), które? A może oba? JAK MYŚLICIE?
Przykład.
Mamy kraj A, w którym można produkować chleb i maszyny do produkcji chleba.
Rysunek + tabela
a – tylko chleb
j – tylko maszyna
reszta – pośrednie warianty
Łączymy punkty i otrzymujemy taką krzywa. Ktoś wie jak ona się nazywa? JEST TO KRZYWA TRANSFORMACJI – Zwana też granicą możliwości produkcyjnych.
(Oczywiście moglibyśmy podstawić tu jakiekolwiek liczby, a nawet operować nie tys. tylko samymi tonami, wtedy otrzymalibyśmy linię ciągła, bo punkty praktycznie nakładałyby się na siebie. Byłyby jedne obok drugiego)
Przemieszczając się pomiędzy tymi punktami dokonujemy przemieszczenia zasobów, czy transformacji jednego dobra w drugie. Stąd nazwa
A czemu LIMIT OF PRODUCTION? bo na krzywej są warianty maksymalnego, efektywnego ekonomicznie wykorzystania zasobów, czyli więcej się nie da.
JAK na wykresie pojawią się punkty nieleżące na prostej to nie są warianty efektywnie ekonomicznie – nie pełne wykorzystanie zasobów lub nie osiągalne w danej chwili.
POŁOŻENIE KRZYWEJ MOŻE BYĆ RÓŻNE. Od czego waszym zdaniem zależy? Od ilości naszych zasobów i efektywności wykorzystania.
OD czego zależy ta efektywność?
Wiedza i umiejętności
Dyscyplina pracy
Poziom techniki
Organizacja produkcji
Im są wyższe tym krzywa dalej od początku układu współrzędnych.
Z krzywą transformacji wiąże się pojęcie kosztu alternatywnego. KTOŚ WIE CO TO JEST?
Zwiększają produkcję jednego musimy zmniejszyć produkcje drugiego. Wybierając jedno rezygnujemy z drugiego. Z każdym takim wyborem związany jest koszt. I ten koszt w postaci najbardziej cennego alternatywnego wariantu wykorzystania zasobów jest kosztem alternatywnym.
PRAKSEOLOGIA mówi to coś komuś?
Jest to nauka o racjonalności gospodarowania
RACJONALNOŚĆ GOSPODAROWANIA
Zasoby są ograniczone więc musimy nimi racjonalnie gospodarować – czyli dokonywać najkorzystniejszych wyborów. A wybór mamy wtedy kiedy mamy kilka konkurencyjnych wariantów tak jak w przykładzie powyżej.
ZASADA RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA
Mamy dwa warianty. Ktoś pamięta jakie?
Przy danym nakładzie największy efekt
Dany efekt przy jak najmniejszym nakładzie
Odnosząc efekty do nakładów i odwrotnie określamy EKONOMICZNA EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA.
W pierwszym przypadku im wyżej tym lepiej, w drugim im mniej tym lepiej.
W związku z tą zasadą i porównywaniem uzyskanych wariantów, pojawia nam się RACHUNEK EKONOMICZNY. Czyli rachunek w którym dążymy do wyboru najbardziej ekonomicznych decyzji. Nie chodzi o rachunek w sensie procedur ale o sam wybór wariantu. Procedury są ważne, ale ważniejsze są kryteria.
Żeby posługiwać się rachunkiem ekonomicznym musimy spełnić 3 kryteria. JAKIE?
Efekty działalności gospodarczej i ponoszone nakłady muszą być mierzalne, wymierne – dające się określić wyrazić w jednostkach miary
Wyrażone w takich samych jednostkach
Jednoznaczność kryterium wyboru
PRAWA EKONOMICZNE
Co to jest?
Są to pewne ogólne prawidłowości rządzące procesami gospodarczymi. Opisują stale powtarzające się zależności miedzy elementami procesu gospodarowania.
Sam PROCES Gospodarowania Rozumiemy jako różnorodne, powtarzalne działania podmiotów gospodarczych. Działania te odbywają się w różnych warunkach, są reakcją na różne bodźce i różnie oddziałują na otaczający je świat;. Między tymi działaniami zachodzą różne ZALEŻNOŚCI.
Ekonomia bada te zależności za pomocą różnych metod, np.: obserwacja rzeczywistości, analiza faktów i danych statystycznych i eksperymenty. I za pomocą tych metod stara się określić które ZALEŻNOŚCI są istotne.
Co to są KATEGORIE EKONOMICZNE? Abstrakcyjne pojęcia wyrażające ogólne własności elementów procesów gospodarowania (praca, produkt, rynek, towar)
USTALENIE TYCH ISTOTNYCH ZALEŻNOŚCI oznacza formułowanie praw ekonomii. A połączone tworzą teorie ekonomiczne. Teorii jest wiele. A każda obejmuje pewien zbiór definicji i hipotez odnoszący się do określonego aspektu procesu gospodarowania. Teorie usiłują objaśnić i interpretować rzeczywistość gospodarczą..
Nie które prawa działają tylko w ściśle określonych warunkach, inne mają charakter uniwerslany.
Przykładem pierwszych prawidłowości jest PRAWO POPYTU I PODAŻY ktoś pamięta co to jest?
Na konkurencyjnym rynku występuje tendencja do ustalania się cen towarów na poziomie równowagi.
Przykładem drugiego. PRAWO MALEJĄCYCHPRZYCHODÓW. CO to jest?
Po przekroczeniu pewnego stosunku między nakładem stałego i zmiennego czynnika produkcji dalsze zwiększenie ilości czynnika zmiennego prowadzi do coraz mniejszego przyrostu produkcji.
CHARAKTER PRAW EKONOMICZNYCH:
Prawidłowości typu statystycznego – działanie praw ekonomicznych nie ujawnia się w każdym pojedynczym przypadku, lecz przy ich masowości
Prawo wielkich liczb – dotyczą nie samych zdarzeń, ale ich występowania. Każde prawo ekonomiczne powinno mieć klauzule „zazwyczaj”, „na ogół” etc.
Obiektywność – rzeczywiste i realne cechy procesu gospodarowania oraz ich istnienie i działanie nie zależy od woli i świadomości ludzi.
Możemy wpływać na prawa ekonomiczne, ktoś wie jak? Zmieniając warunki w jakich występują.