ANTYGEN – to substancja wywołująca odpowiedź immunologiczną

IMMUNOGENNOŚĆ – zdolność do wywołania specyficznej odpowiedzi immunologicznej

ANTYGENOWOŚĆ – zdolność do swoistego łączenia się z produktami odpowiedzi immunologicznej (immunoglobulinami i receptorami limfocytów T)

EPITOPY – miejsce rozpoznawane i wiązane przez przeciwciała i receptory komórek T

*zlokalizowane są na cząsteczce antygenu lub w jego obrębie

*mogą być licearne lub konformacycyjne

*epitop + paratop (determinują swoistość antygenu)

PARATOP – część cząsteczki przeciwciała, która oddziałowuje bezpośrednio z epitopem (wartościowość antygenu to liczba epitopów)

Odmienność:

Antygeny autologiczne (występują u danego osobnika)

Antygeny syngeniczne (wyst. u osobników identycznych genetycznie)

Antygeny ksenogeniczne (wyst. u różnych gatunków)

Budowa chemiczna:

-białka są najsilniejszymi immunogenami

-większość wielocukrów nie jest immunogenna (ich budowa nie jest wystarczająco złożona, podlegają degradacji)

NEUTROFILE – (granulocyty obojętnochłonne) krążą we krwi i szybko migrują w odpowiedzi na miejscową inwazję mikroorganizmu

MONOCYTY – krążą we krwi migrują do tkanek, gdzie ulegają różnicowaniu do makrofagów, znajdujących się we wszystkich tkankach ciała

INTERFERONY – (IFα , IFβ , IFγ ) cytokiny wytwarzane przez organizm w odpowiedzi na zakażenia wirusowe, hamują rozmnażanie wirusów, wzmagają ekspresję cząsteczek głównego układu zgodności tkankowej

*wzmagają cytotoksyczność limfocytów T, K, NK

*aktywują makrofagi i zwiększają ich aktywność bakteriobójczą i przeciwnowotworową

*wpływają na zmianę klas syntetyzowanych immunoglobulin

*wzmagają fagocytozę

*hamują replikację wirusów

HAPTENY – nie są w stanie wytwarzać odpowiedzi immunologicznej (nie są immunogenne) ale mogą reagować z produktami tej odpowiedzi, np. leki. W powiązaniu z immunogennym nośnikiem stają się immunogenne

Inne czynniki:

= zdolność do degradacji – cząsteczki nie podlegające biodegradacji nie są immunogenne

= stabilność strukturalna – cząsteczki o bardzo zmiennym kształcie i strukturze są słabymi antygenami

= sposób immunizacji – droga podskórna lub śródmięśniowa jest najlepsza dla związków rozp.

= adiuwanty – substancje wspomagające immunogenność antygenów

GLIKOPROTEIDY – antygeny grupy krwi A i B oraz antygeny Rh – odpowiedź skierowana przeciw epitopowi cząsteczki

Małe polipeptydy są słabo immunogenne, kwasy nukelinowe – nie są immunogenne, ale w połączeniu z białkiem stają się immunogenne. Lipidy nie są immunogenne.

KOMÓRKI NK – (natural killer) naturalnie zabijające, powstają z komórki macierzystej, są podobne do limfocytów

-powstają ze szpikowych prekursorów

- zabijają komórki docelowe (komórki nowotworowe i zakażone wirusem)

-10-15% limfocytów krwi obwodowej i 1-2% w śledzionie

- nie nabywają pamięci immunologicznej

- perforymy (komórki) tworzą pory w ścianie komórkowej, zabijając je

- działają na wiele komórek docelowych i nie podlegają restrykcji MHC

- w czasie interakcji z komórką, docelowymi wydzielinami są liczne cytokiny (Ifq, Ifγ, IL -2, TNF limfotoksyczne, TNFβ)