I
Siewki
Sosna
Młoda siewka ma około 5 (3—9) liścieni, które jesienią tego samego roku opadają. Już w pierwszym roku z pąka szczytowego pomiędzy liścieniami powstaje młody pęd z igłami młodocianymi pojedynczymi, skrętolegle ułożonymi, na brzegach drobno piłkowanymi. W drugim roku na siewce tworzą się typowe pędy skrócone, mające po dwie igły.
Świerk
Młoda siewka ma 4—10 trójgraniastych, drobno ząbkowanych liścieni, które pozostają na niej do 3 roku życia.
Brzoza
Liścienie eliptyczne, długości 2—4 mm, łuskowate, nagie, z górnej strony zielone, z dolnej czerwonawe.
Jodła
młoda siewka ma 5, czasem 6 liścieni które są ułożone promieniście i mają białe paski aparatów szparkowych na górnej stronie
Buk pospolity
Kiełkowanie nadziemne. Liścienie duże, szerokie, mięsiste, nerkowatego kształtu, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, od spodu białawe. Z pąka znajdującego się między liścieniami wyrasta pęd z dwoma liśćmi o brzegach ząbkowanych. Dopiero w następnym roku wyrastają normalne liście.
Dąb bezszypułkowy i szypulkowy
Listki zupełnie młodej siewki dębu szypułkowego są początkowo czerwonawe, bezszypułkowego natomiast są raczej żółtawozielone lub oliwkowobrązowe. Dąb bezszypułkowy właściwościami biologicznymi zbliżony jest do dębu szypułkowego.Dab szypułkowy-Siewka jednoroczna ma liście delikatne i o słabo zarysowujących się zatokach.
Jesion wyniosły
Kiełkowanie nasion nadziemne. Siewka ma dwa wąskie, jezyczkowatego kształtu liścienie, podobne do liścieni klonów, lecz z unerwieniem pierzastym. Pierwsze liście są pojedyncze, jajowatolancetowate, następne trójzębne, aż wreszcie — liście złożone.
Klon Jawor
Siewki mają podługowate, ku wierzchołkowi zwężające się liścienie, ponad którymi znajdują się dwa sercowate, długoogonkowe listki, na wierzchołku zaostrzone, po brzegach karbowano-ząbkowane
Klon pospolity
Siewki mają liścienie języczkowatego kształtu, rozszerzone ku górze. Pierwsze liście na siewkach są jajowate, zaostrzone, w pobliżu wierzchołka z dwoma bocznymi, dużymi ząbkami z każdej strony.
Grab pospolity
Kiełkowanie nasion nadziemne; liścienie są odwrotniejajowate.
Lipa drobnolistna
Kiełkują nadziemnie; liścienie mają charakterystyczny palczastoklapowany kształt, od strony spodniej nagie, barwy sinej, z wierzchu zielone. Pierwsze liście pod względem kształtu podobne do liści rośliny dorosłej
Olsza czarna
Liścienie są jajowate, długości 3—7 mm, pierwsze listki silniej wcinane od późniejszych, o rzadkich włoskach i lepkie.
II
szkółka leśna - jest to wydzielona powierzchnia, na której produkuje się materiał sadzeniowy (siewki, sadzonki) drzew i krzewów leśnych do odnowień i zalesień.
Zasady i warunki lokalizacji szkółek leśnych
Właściwa lokalizacja szkółek ma ogromny wpływ na wyniki produkcji szkółkarskiej. Dokonując wyboru terenów pod szkółki należy brać pod uwagę następujące czynniki: przydatność ze względu na konfigurację powierzchni, warunki glebowe, wodne, klimatyczne, transportowe i zaplecze robotnicze, możliwości zaopatrywania się w masę organiczną do nawożenia oraz wyposażenie w energię elektryczną.
1. Konfiguracja terenu : Najodpowiedniejszy pod szkółki jest teren równy; dopuszcza się niewielki spadek
2. Warunki glebowe: Najodpowiedniejsze pod szkółkę leśną są gleby bielicowe słabo zbielicowane, rdzawe, płowe i brunatne występujące w borze mieszanym świeżym i lesie mieszanym, a dla szkółek zadrzewieniowych wyjątkowo i w lesie świeżym. Nie nadają się pod szkółkę leśną gleby piaszczyste (głębokie piaski luźne) oraz ciężkie gliny i iły, a także gleby bardzo kamieniste. Ważny jest udział próchnicy w warstwie uprawnej gleby oraz miąższość (grubość) tej warstwy. est pożądane, aby warunki glebowe na całej powierzchni szkółek lub przynajmniej na całych ich kwaterach były wyrównane pod względem właściwości fizycznych i chemicznych.
3. Warunki wodne :
Na powierzchni szkółki nie powinno być obniżeń sprzyjających utrzymywaniu się wody z opadów lub wody stagnującej okresowo, np. na wiosnę. W przypadku takiego położenia należy rozważyć możliwość sztucznego uregulowania stosunków wodnych. Poziom wody gruntowej nie powinien być zbyt wysoki.
Nie nadają się pod szkółki doliny otoczone wzniesieniami lub zagłębieniami powierzchniowymi, a także obniżenia wzdłuż cieków wodnych. Miejsca te są szczególnie narażone na występowanie przymrozków (są to tzw. zmrozowiska).
4. Warunki transportowe i komunikacyjne : Należy dążyć do centralnej lokalizacji szkółki w stosunku do obsługiwanego terenu. Jak najmniejsze odległości transportowe mają duże znaczenie ze względów organizacyjnych i ekonomicznych.
6. Źródła substancji organicznej: W pobliżu szkółki powinny się znajdować większe zasoby substancji organicznej przydatnej na kompost, np. torfowiska, kora drzew iglastych, obornik i inne. Zasadniczym nawozem do szkółki powinien być dobry kompost, natomiast nawozy zielone i mineralne pełnić mogą tylko rolę uzupełniającą.
Powierzchnia szkółki
Powierzchnia szkółek w danej jednostce terenowej wynika przede wszystkim z zapotrzebowania na sadzonki drzew i krzewów leśnych, rzadziej ozdobnych,
Wielkość powierzchni produkcyjnej szkółki zależy w znacznym stopniu od przyjętego płodozmianu, związanej z nim rotacji i zmianowania. Przy ustalaniu wielkości powierzchni produkcyjnej szkółki oprócz płodozmianu należy uwzględnić przede wszystkim najwyższe w założonym okresie planowania zapotrzebowanie roczne na sadzonki generatywne lub wegetatywne określonych gatunków, o wymaganym wieku i sposobie produkcji,O powierzchni decydować będzie też technologia produkcji szkółkarskiej oraz to, w jakim zakresie będzie się ona odbywać w szkółkach odkrytych, zespolonych lub scalonych bądź podokapowych na glebie mineralnej,
Podział szkółek
Z punktu widzenia celów produkcyjnych wyróżnia się:
1. Szkółki leśne, w których prowadzi się produkcję:
- materiału sadzeniowego drzew i krzewów -jednorocznego lub kilkuletniego, nie szkółkowanego lub szkółkowanego - do odnowień, zalesień, zakładania plantacji drzew leśnych, do poprawek, uzupełnień, dolesień i wprowadzania podszytów;
- materiału sadzeniowego wyjściowego do dalszej produkcji drzew i krzewów w szkółkach zadrzewieniowych nie prowadzących działu rozmnażania;
- materiału sadzeniowego na specjalne cele przy uwzględnieniu wymagań stawianych przez odbiorcę;
- materiału wyjściowego do rozmnażania wegetatywnego w matecznikach elitarnych i gospodarczych,
2. Szkółki zadrzewieniowe w których prowadzona jest produkcja wieloletnich sadzonek drzew i krzewów przeznaczonych do zadrzewień.
Ze względu na układ powierzchni rozr
óżnia się:- szkółki scalone, tworzące jedną dużą powierzchnię. szkółki zespolone, złożone z kilku odrębnych pól, położonych wewnątrz drzewostanu i oddzielonych od siebie szerokimi kulisami drzewostanu Z uwagi na wielkość dzieli się szkółki na małe, czyli gospodarcze (poniżej 3 ha), średnie (3-10 ha) i duże (ponad 10 ha). e względu na długotrwałość gospodarowania wyróżnia się szkółki stałe, w których sadzonki produkuje się przez wiele lat oraz czasowe, użytkowane tylko przez kilka lat i po wyczerpaniu gleby likwidowane. Z uwagi na kryterium osłony górnej rozróżnia się szkółki otwarte, które zakłada się na powierzchni wykarczowanej i podokapowe, w których pod okapem odpowiednio prześwietlonego drzewostanu hoduje się sadzonki gatunków cienioznośnych (jodła, buk).
Zagospodarowanie szkółki
Plan zagospodarowania szkółki musi uwzględniać gatunek i symbol produkowanych sadzonek oraz zastosowane w danym płodozmianie zmianowanie.
Przy sporządzaniu takiego planu należy uwzględnić zmiany zachodzące w czasie na poszczególnych polach płodozmianu. Ze względów ekonomicznych powierzchnia przeznaczona do produkcji sadzonek powinna być w czasie realizacji płodozmianu wykorzystywana co najmniej przez dwa lata. Natomiast przerwa w produkcji przeznaczona na ugorowanie również powinna z reguły trwać nie dłużej niż rok. Warunkiem realizacji założonego planu produkcyjnego jest zapewnienie stałego zaopatrzenia szkółki w potrzebne nasiona lub materiał do wegetatywnego mnożenia. Zgodnie z zasadami prawidłowego zmianowania, należy się starać, aby na danej powierzchni uprawiać najpierw sadzonki najbardziej wymagające, a dopiero później coraz mniej wymagające. Układ grzęd zajętych na oddzielnych działkach produkcyjnych w obrębie pól płodozmianu przez sadzonki poszczególnych gatunków należy dostosować do ich wymagań oraz warunków otoczenia i stopnia osłony. Po zakończeniu cyklu produkcji sadzonek następuje ugorowanie związane z wprowadzeniem roślin przeznaczonych na nawóz zielony lub, gdy jest to niezbędne, z utrzymaniem gleby w czarnym ugorze połączone z ewentualnym zwalczaniem chemicznym chwastów, chorób lub szkodników.
Nawadnianie w szkółce
zastosowanie w szkółce nawodnień umożliwia precyzyjne u3mywanie wilgotności gleby, przy której woda jest łatwo dostępna dla roślin. Zwilżanie gleby nie tylko chroni produkcję przed skutkami suszy, ale przez u3mywanie w glebie optymalnych warunków wilgotnościowych wpływa istotnie na zwiększenie ilości i polepszenie jakości materiału sadzeniowego.
Nawodnienia zwilżające – podstawowym celem stosowania nawodnień jest u3mywanie uwilgotnienia gleby w stanie zapewniającym prawidłowy rozwój roślin. Za pomocą nawodnień zwilżających u3muje się w warstwie korzeniowej uwilgotnienie gleby w zakresie, przy którym woda jest łatwo dostępna dla roślin, lecz nie występuje w nadmiarze, gdyż mogłoby to powodować uszkodzenia – pleśnienie nasion, wymywanie składników nawozowych lub negatywnie wpływać na stan mikoryzę.
Nawodnienia technologiczne – polegają na zwiększeniu wilgotności gleby w celu ułatwienia szkółkowania, oraz zapewnienia optymalnych warunków wodnych bezpośrednio po wykonanych zabiegach szkółkowania i po podcinaniu korzeni. Równoczesne nawożenie i zwilżanie gleby to fertygacja.
Nawodnienia ochronne - polegają na regulacji warunków termicznych dla ochrony przed przymrozkami lub w celu zmniejszania transpiracji przez obniżenie temperatury powietrza w upalne dni.
Nawożenie w szkóce
Na szkółce stosuje się przede wszystkim nawożenie organiczne kompostami torfowymi w ilości średnio rocznie 400-600 m3, oraz ugorowanie zielone mieszankami roślin: żyto, łubin, gorczyca, peluszka, wyka, seradela, groch itp.
Siew w szkółce:
Większość nasion na szkółce takich gatunków jak: olsza czarna, brzoza brodawkowata, wiąz pospolity, klon zwyczajny, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, drzewa i krzewy biocenotyczne wysiewana jest ręcznie we wcześniej przygotowaną glebę.
siew mechaniczny natomiast stosuje się dla sosny zwyczajnej, świerka pospolitego oraz dębu szypułkowego. W celu uzyskania lepszych efektów przy produkcji materiału sadzeniowego,
siewnik nasion drobnych, siewnik do nasion grubych, śladownik,
Pielęgnowanie siewek i sadzonek w szkółce
Aby stworzyć odpowiednie warunki przebycia pierwszej fazy wzrostu, należy położyć główny nacisk na zapewnienie kiełkującym nasionom odpowiedniej ilości wody, ciepła i powietrza. Przy uprawie w gruncie warunki te mogą ulegać znacznym wahaniom i zależą przede wszystkim od typu gleby, przebiegu pogody, stopnia zachwaszczenia itp.
Do najważniejszych zabiegów należy dostarczenie kiełkującym nasionom i siewkom odpowiedniej ilości wilgoci, ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem i wysuszającym działaniem wiatru oraz przed przymrozkami, a także utrzymywanie gleby w sprawności, niszczenie chwastów oraz przerzedzenia zbyt gęstych siewów.
Dobór zabiegów pielęgnacyjnych zależy głównie od wymagań poszczególnych gatunków oraz warunków glebowych i klimatycznych szkółki.
osłanianie zasiewów i ocienianie siewek
spulchnianie międzyrzędów
odchwaszczanie siewek i sadzonek w szkółce
przerzed
zanie siewów w szkółce
Szkółkowanie - czynność przesadzania siewek (przeważnie jednoletnich, rzadziej dwu- lub trzyletnich) w celu stworzenia im korzystniejszych warunków wzrostu i rozwoju w luźniejszej więźbie (czyli w luźniejszym rozmieszczeniu) niż ta, w której rosły dotychczas. Więźba zależy od sposobu uprawy, długości okresu produkcji, właściwości biologicznych danego gatunku i wieku szkółkowanych siewek. Powinna ona również zapewniać warunki sprzyjające mechanizacji prac pielęgnacyjnych i ochronnych.
Szkółkowanie przyczynia się do wytworzenia u sadzonek szkółkowanych, czyli przesadek, skupionego, bogatego w liczne drobne korzenie, niezbyt głębokiego systemu korzeniowego.
Szkółkowanie wykonuje się na wiosnę, latem albo jesienią. Najczęściej stosowane jest szkółkowanie wiosenne. Pora ta nadaje się dla wszystkich gatunków.
Najwcześniej należy szkółkować modrzewia, a w następnej kolejności brzozę, olszę, dęby, buka i inne liściaste oraz w dalszej kolejności sosnę, świerk i jodłę pospolitą.
Podcinanie korzeni sadzonek
Podcinanie korzeni u rosnących siewek jest zabiegiem sprzyjającym wykształceniu się skupionego systemu korzeniowego o dużej liczbie drobnych korzeni. Daje ono więc podobne rezultaty jak szkółkowanie. Jego efektem jest korzystne ukształtowanie się stosunku masy korzeni do masy części nadziemnej, co jest istotne dla użytkowej wartości sadzonki. Największą zaletą podcinania jest to, że nie powoduje ono powstawania deformacji korzeni, co często zdarza się przy szkółkowaniu.
Podcinanie stosuje się najczęściej wówczas, gdy produkcja przedłuża się o rok.
Korzenie podcina się na ogół na rok przed wyjęciem siewek i wysadzeniem ich w uprawie. Pora wykonania zabiegu w okresie wegetacyjnym zależy od rytmu wzrostu poszczególnych gatunków. Najczęściej jest to wiosna przed rozpoczęciem wegetacji, lecz może być też jej pełnia.
Wyjmowanie materiału sadzeniowego :
Bardzo ważną rolę w produkcji szkółkarskiej spełnia właściwe obchodzenie się z wyhodowanym materiałem sadzeniowym.
Czynności związane z wyjmowaniem materiału sadzeniowego muszą być wykonane starannie, aby nie dopuścić do uszkadzania pędów, a także systemów korzeniowych. Uszkodzenia takie polegające na zranieniu, obcięciu, oberwaniu części korzenia lub złamaniu czy skaleczeniu części nadziemnej obniżają jakość materiału sadzeniowego, co wpływa ujemnie na jego dalszy wzrost i rozwój.
Najbardziej odpowiednią porą wyjmowania materiału sadzeniowego jest wczesna wiosna. Wyjmowanie na wiosnę jest stosowane najpowszechniej i to w odniesieniu do wszystkich gatunków produkowanych w szkółkach leśnych. Rozpoczyna się je możliwie jak najwcześniej, natychmiast po zejściu pokrywy śnieżnej oraz po rozmarznięciu i obsiąknięciu gleby.
Wyjmowanie materiału sadzeniowego może być ręczne, częściowo zmechanizowane i mechaniczne.
Wyjęty materiał sadzeniowy podlega klasyfikacji jakościowej, tzn. sortowaniu. Klasyfikowanie sadzonek polega na ocenie ich jakości.
Każdy z typów sadzonek do upraw leśnych i plantacji oraz każda, oprócz plennej, forma sadzonek do zadrzewień dzieli się, w zależności od jakości, na 2 klasy: I i II. Klasy te wyróżniane są na podstawie wymagań co do wysokości części nadziemnej, średnicy w szyjce korzeniowej i długości systemu korzeniowego, w odniesieniu do gatunku, wieku i sposobu produkcji.
Sadzonki drzew i krzewów do upraw leśnych, plantacji i zadrzewień powinny, spełniać prócz wymagań szczegółowych, następujące wymagania ogólne:
pączek szczytowy strzałki sadzonki powinien być zdrowy i dobrze wykształconyniedopuszczalne są uszkodzenia, system korzeniowy powinien być skupionySortownie materiału sadzeniowego jest czynnością bardzo pracochłonną i wymagającą sporego doświadczenia od robotników, którzy ją wykonują.
Przechowywanie materiału sadzeniowego
Konieczność przechowywania sadzonek przeznaczonych do odnowień i zalesień spowodowana jest dwoma względami:
potrzebą wydłużenia okresu sadzenia,
wymogami prawidłowej agrotechniki na szkółce (jak najwcześniejsze zwalnianie powierzchni do prac polowych i siewów).
Przechowywanie sadzonek produkowanych z odkrytym systemem korzeniowym może być długookresowe (zimowo-wiosenne) oraz krótkookresowe (wiosenne).
Można wyodrębnić trzy rodzaje obiektów do przechowywania sadzonek:
doły tradycyjne oraz doły, szopy i piwnice chłodzone lodem lub śniegiem;
przechowalnie chłodzone lodem;
chłodnie z regulowaną temperaturą powietrza.
III
Wyłuszczanie jest to proces wydobycia nasion z szyszek. W przyrodzie nasiona wypadają z szyszek wskutek działania czynników atmosferycznych: ciepła promieni słonecznych, mrozu i wiatru, które powodują ich wysychanie i otwieranie się. Aby wydobyć nasiona, szyszki należy działać podobnie do tego jak działa przyroda.
Podsuszone wstępnie szyki wsypuje się do wykonanych z grubej siatki bębnów. W czasie trwania procesu, bębny obracają się, a oczka w siatce umożliwiają swobodne wypadanie nasion do specjalnych szuflad. Wysoka temperatura wokół bębnów z szyszkami wytwarzana jest w piecach opalanych drewnem i szyszkami, z których wyłuszczono już nasiona.Zdjęcie: wsypywanie szyszek do bębnów wyłuszczarskich.
Proces wyłuszczania jest długotrwały, a jego długość zależy od wilgotności szyszek. Temperatura wokół bębnów, która otacza znajdujące się w nich szyszki wynosi około 55 stopni C. Wyłuszczenie partii nasion wsypanej do jednego bębna wynosi około 24 godzin.
Proces wyłuszczania nasion jest procesem długotrwałym, przy czym jest on tym dłuższy, im większa jest wilgotność szyszek.
W dużych wyłuszczarniach trwa on około 24 godzin i dzielony jest na dwa etapy:
pierwszy - podsuszanie szyszek trwa około 12 godzin i odbywa się w temperaturze 30-35°C,
drugi - właściwe łuszczenie - trwa następne 12 godzin i odbywa się w temperaturze 50-70°C.
W mniejszych wyłuszczarniach, do 12 godzin.
Omówione wyłuszczarnie charakteryzują się dużym jednorazowym zasypem szyszek, co pozwala uzyskać stosunkowo duży przerób w ciągu roku. Uniemożliwiają jednak łuszczenie niewielkich partii szyszek z drzew doborowych, klonów i małych plantacji.
Takie potrzeby zaspokaja szufladowa szafa wyłuszczarska
Odskrzydlanie:
pozbawianie nasion drzew iglastych skrzydełek za pomocą rozmaitych metod i urządzeń stosowanych w wyłuszczarniach szyszek. |
---|
Po 24 godzinach, kiedy nasiona wypadły już z szyszek do szuflad wyłuszczarskich, należy oddzielić je od skrzydełek (aby nadawały się do wysiania siewnikiem), w które zaopatrzonych jest większość gatunków iglastych.
W odskrzydlaczach bębnowych oddzielanie skrzydełek następuje w wyniku ocierania nasion o siebie i powierzchnię bębna. Odskrzydlacze kołeczkowe i szczotkowe mają wirniki obracające się w cylindrze, do których zasypywana jest pewna ilość nie odskrzydlonych nasion. Wirniki wyposażone w kołeczki lub szczotki przyspieszają oddzielenie skrzydełek.
Czyszczenie i sortowanie:
Czyszczenie i sortowanie wykonuje się na następujących urządzeniach: separator sitowy, na nim następuje oddzielenie zanieczyszczeń od nasion; separator powietrzny – od nasion zdrowych pełnych oddzielane są nasiona puste i zanieczyszczenia. Trudnym do odseparowania gatunkiem jest Modrzew ponieważ różnica wagi jego nasion pustych i pełnych jest niewielka.
Główne procesy w wyłuszczarni
magazynowania i przechowywania szyszek,
wyłuszczania, odskrzydlania, czyszczenia, sortowanie i pakowania nasion,
przechowywanie wieloletnie nasion,
obrotu materiałem siewnym zgodnie z dyspozycjami właściciela,
dokumentacji pochodzenia szyszek i nasion oraz wydawania świadectw.
Przechowywanie nasion:
Przechowywanie nasion luzem polega na złożeniu ich w luźnej warstwie w pomieszczeniu z łatwym dostępem powietrza z zewnątrz.Należy tu także przechowywanie nasion w workach, nieszczelnych skrzyniach lub innych naczyniach, jak również w sąsiekach. Luzem można przechowywać nasiona jodły, sosny limby, brzozy, grabu, jesionu, lipy, wiązu. Przechowywanie nasion na sucho odbywa się w szczelnie zamkniętych naczyniach. Przed wsypaniem nasiona trzeba podsuszyć, doprowadzając je do właściwej wilgotności. Stan wilgotności nasion należy co pewien czas sprawdzać. Butle lub inne hermetycznie zamykane pojemniki z nasionami umieszcza się w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu, o możliwie równomiernej temperaturze. Na sucho przechowuje się nasiona jedlicy, modrzewia, sosny pospolitej, sosny czarnej, sosny górskiej, świerka, olszy, topoli. Przechowywanie nasiona w warunkach umiarkowanej wilgotności polega na umieszczeniu ich w środowisku zabezpieczającym je przed nadmiernym wysychaniem. W ten sposób przechowuje się nasiona dębu, buka, kasztanowca, które muszą zachować określoną zawartość wody, ponieważ w przeciwnym razie tracą nieodwracalnie żywotność
Stratyfikacja nasion
(przysposabianie w podłożu)sposobem przerywania spoczynku nasion, zapobiegającym przelegiwaniu ich na kwaterach siewnych w szkółce przez okres roku, a nawet 2 lat.
Polega na traktowaniu ich przez określony czas chłodem lub na przemian chłodem i ciepłem, przy odpowiedniej wilgotności i dostępie powietrza.
Pod względem sposobu stratyfikacji, niezbędnej do ustąpienia spoczynku, nasiona roślin drzewiastych ze strefy klimatu umiarkowanego można podzielić na rodzaje:
nasiona obywające się chłodną wyłącznie stratyfikacją, podczas której zaczynają kiełkować (klon zwyczajny, klon jawor, buk, kasztanowiec, dzika grusza, jodła pospolita),
nasiona wymagające wpierw krótkiej ciepłej stratyfikacji (2-4 tygodni), po czym powinna nastąpić stratyfikacja chłodna, podczas której nasiona zaczynają kiełkować (grab, jarząb zwyczajny, bez czarny i koralowy),
nasiona wymagające długotrwałej stratyfikacji cieplnej (8-18 tygodni, w zależności od gatunku), po czym musi nastąpić stratyfikacja chłodna, podczas której nasiona zaczynają kiełkować (klon polny, głóg, róża, limba, lipa drobnolistna, jesion, jałowiec pospolity),
IV.
1.Namioty foliowe w produkcji sadzonek- osłony z foli moga pokrywać grzeędy, okrywać skrzynie z sadzonkami, przybierac formę namiotów i cieplarni. Do sporządzania osłon wykorzystuje się- folie bezbarwna, polietylenowa (przepuszcza 90%swiatła) Barwiona( czerwona pomarańczowa biała) Równomiernie perforowana, Folia z ftopioną siatką z styntetycznych włókien( duża trwałość)
Zalety Namiotów w leśnej produkcji szkółkarskiej: Większa wydajność siewek, niezależność produkcji szkółkarskiej od warunków atmosferycznych i glebowych, przedłużęnie okresu wegetacyjnego, małe nakłady na pielęgnowanie, skrócenie czasu potrzebnego do uzyskania siewek nadających się do szkółkowania. Głównie drzewa iglaste: Św, Md, So, drzewa liściaste wszystkie gatunki najczęsciej Os, i Brz.
Namioty najlepiej zakładać na terenie równym lub łagodnym jednostronnym spadku, Powierzchnia powinna być zabezpieczona od panujących wiatrów przez drzewostan lub pas zadrzewien wiatrochronnych. Każdy namiot powinien być wyposażony w : termometr zwykły, glebowy i wilgotnościomież. Temperaturę i wilgotność powietrza w namiotach reguluje się przez zraszanie i wietrzenie.
2. Podłoża do produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym - sadzonki te są przeznaczone na tereny górskie. Powierzchnie silnie zachwaszczające się, tereny poprzemysłowe. Zasadniczym i wyjściowym podłożęm do produkcji sadzonek w pojemnikach jest torf wysoki. Jego kwasowość sięga 3-4pH. Posiada luźną włóknistą strukturę. Powstaje z mchów torfowców, sosny karłowatej i wrzosów i innych. Przy przygotowaniu podłoży należy dokładnie wymieszać składniki, przygotowanie podłoży należy prowadzić przed nastaniem mrozów i zabezpieczyć je przed zamarznięciem.
3.Pojemniki do produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym- Pojemniki te mają pozwolić uzyskać prawidłowo rozwiniętą sadzonkę o korzeniach dobrze związanych z substratem. Zalety pojemników: Zmniejszają powierzchnię produkcyjną, pozwalają na wytworzenie sadzonek zdolnych do przetrfanie w niesprzyjających warunkach, chronią system korzeniowy przed uszkodzeniami mechanicznymi wysychaniem i czynnikami klimatycznymi. Ułatwione sadzenie w miejscu docelowym.
Pojemniki: Doniczki celulozowo- torfowe, Papierowe , Bio-contajner, Paperpot i Ecopot, Torebki foliowe lub włókninowe, Pojemniki Plantek, Hiko, Pojemniki ZHL.
4. Mikoryzacja sadzonek produkowanych w pojemnikach- Typ Mikoryzy: Ektomikoryza( mikoryza zewnętrzna) , Endomikoryza( mikoryza wewnętrzna) Ektendomikoryza- ten typ jest rozpowszechniony szczególnie w szkóółkach zwłaszcza o długim i intensywnym sposobie użytkowania na glebach o dużej zawartości azotu i podwyższonnym pH gleby. Zalety mikoryzy- Drzewa z mikoryzą uzyskują więcej soli mineralnych przez co są lepiej odżywione, mikoryza stymuluje natężenie i przebieg asymilacji z których produktów w częsci korzystają grzyby mikoryzowe. Mikoryza chroni drzewa przed grzybami i organizmami patogenicznymi. Mikoryzowane sadzonki powinny być głównie hodowane na potrzeby zalesienia: gruntów porolnych, nieużytków poprzemysłowych, gleb rekultywowanych, gleby leśne zdegradowane przez emisję poprzemysłową, Pożary. Metody Mikoryzacji- Możemy wyróżnić metody oparte na stosowaniu naturalnego inokulum, metody mikoryzacji sterowanej.
5.Metoda kontenerowa - Najważniejszym elementem jest pojemnik w którym hodowane są sadzonki. Kontener tworzą zblokowane doniczki. Po za kontenerami do produkcji materiału szkółkarskiego niezbędna jest infrastruktura na którą składają się hala produkcyjna, 10 tuneli foliowych, 7 wolnych pól o łacznej powierzchni 2ha. Proces technologiczny rozpoczyna się od wysiewu nasion do wypełnonych substratem kaset za pomocą automatycznej lini siewu. Po 6 tygodniach następuje kiłkowanie i wzrost siewek które są następnie przenoszone na otwartą przestrzeń gdzie nalej rosną podlewane i nawożone. Sadzonki gatunków liściastych hodowane są w cyklu rocznym a iglaste w rocznym lub w półtorarocznym.
6.Przechowywanie sadzonek w szkółkach kontenerowych- Wyróżniamy dwie metody przechowywania: przechowywanie na polach hodowlanych i w magazynach -chłodniach ( temperatura od -3do -5 sposób ten daje 100% pewność braku strat w przechowywaniu )
7. Kriogeniczne przechowywanie nasion- Kriokonserwacja- proces w którym komórki lub tkanki są przechowywane w ujemnej temperaturze zwykle -196 stopni celcjusza w tak duzej temperaturze zatrzymuje się wszelka aktywność biologiczna. Najpowszechniejszą metodą utrzymywania zasobów genowych roślin Ex-situ jest przechowywanie nasion w temp -18 C. Kriokonserwacja jest nową metodą długo terminowego przechowywania nasion w temp ciekłego azotu. Zalety - zachowanie dobrej jakości materiału genowego praktycznie nieograniczonym czasie, obniżenie kosztów jednostkowych przechowywania materiału genowego, zabezpieczenie zasobów genowych gatunków obradzających nieregularnie zagrożonych i ginących.