ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO
Znieczulenie miejscowe następuje w wyniku działania środków miejscowo znieczulających na zakończenia i włókna nerwów czuciowych. Nie jest połączone z utratą przytomności i polega na przemijającym porażeniu zakończeń czuciowych oraz zniesieniu przewodnictwa pomiędzy receptorami czucia bólu, a korzeniem grzbietowym rdzenia kręgowego. Zahamowania przewodnictwa czuciowego prowadzi do znieczulenia. Wyróżniamy:
ZNIECZULENIE MIEJSCOWE POWIERZCHNIOWE- następuje w wyniku podania środka miejscowo znieczulającego na powierzchnię błony śluzowej lub uszkodzoną skórę.
ZNIECZULENIE NASIĘKOWE- polega na rozległym nasączeniu środkiem miejscowo znieczulającym o małym stężeniu tkanki podskórnej i głębokich warstw tkanek bez wybiórczego blokowania określonego nerwu.
ZNIECZULENIE PRZEWODOWE- następuje w wyniku podania środka miejscowo znieczulającego w okolice nerwu, splotu lub pnia nerwowego.
ZNIECZULENIE RDZENIOWE- polega na przerwaniu przewodnictwa nerwowego w wyniku podania środka miejscowo znieczulającego do kanału kręgowego, podoponowo do przestrzeni podpajęczy nowej wypełnionej płynem mózgowo-rdzeniowym lub nadoponowo do tkanki pomiędzy oponą twardą rdzenia kręgowego a więzadłami naskokowymi. Mechanizm działania związany jest z hamowaniem przewodzenia bodźców w neuronach czuciowych w wyniku stabilizacji komórek neuronalnych przez zablokowanie funkcji kanału sodowego.
Środki znieczulenia miejscowego dzielimy na:
- pochodzenia naturalnego
- pochodzenia syntetycznego
- o działaniu drażniącym
ŚRODKI MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCE POCHODZENIA NATURALNEGO
KOKAINA
Alkaloid znajdujący się w liściach krasnodrzewu peruwiańskiego. Łatwo wchłania się z powierzchni błony śluzowej i wykazuje silne działanie miejscowo znieczulające.
Do znieczuleń powierzchniowych stosujemy roztwory od 1-10%. Nie może być stosowana w dawce większej niż 50mg, działa kurcząco na naczynia krwionośne powodując zmniejszenie krwawienia i obrzęki.
Stosowana w okulistyce do znieczuleń powierzchniowych w stężeniu 1-3%, w laryngologii 5-10%. Wkroplana do worka spojówkowego znieczula rogówkę i spojówkę, powoduje rozszerzenie źrenicy i upośledzenie akomodacji oka. Zmniejsza wydzielanie gruczołu łzowego, powoduje zahamowanie odruchu spojówkowego i zamykania powieki.
Wielokrotne stosowanie kokainy powoduje nadżerki i owrzodzenia błon śluzowych, martwicę błon śluzowych nosa, pobudzenia psychoruchowe i seksualne, omamy wzrokowe i słuchowe.
Przeciwwskazania: niewydolność mięśnia sercowego, nadciśnienie, miażdżyca, zaburzenia rytmu serca, nadczynność tarczycy.
SYNTETYCZNE ŚRODKI MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCE
Wstrzyknięte w okolicę nerwów obwodowych powodują czasowe i odwracalne zablokowanie przewodnictwa we włóknach nerwowych co prowadzi do zniesienia bólu, napięcia mięśniowego i osłabienia odruchów wegetatywnych.
Stosowane w postaci roztworów do znieczuleń nasiękowych, przewodowych, rdzeniowych, powierzchniowych. Stosowanie środków miejscowo znieczulających wiąże się z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej, napady dychawicy oskrzelowej i wstrząsu anafilaktycznego. Należy wykonać próby uczuleniowe. Środki znieczulenia miejscowego po wchłonięciu z miejsca podania do krwiobiegu wykazują działanie ogólne na układ sercowo-naczyniowy, mięśnie gładkie i szkieletowe, ośrodkowy układ nerwowy.
Na układ sercowo-naczyniowy: upośledzają przewodnictwo w mięśniu sercowym, zmniejszają siłę skurczu i pobudliwość mięśnia serca, zmniejszają pobudliwość i napięcie mięśni gładkich i szkieletowych, w większym stężeniu wpływają hamująco na przewodnictwo w złączach mięśniowo- nerwowych.
Na OUN: uspokojenie, dezorientacja, drgawki, niepokój, w większych stężeniach- depresja oddechowa i naczyniowa.
Działanie toksyczne środków miejscowo znieczulających: niepokój, pobudzenie psycho- ruchowe, zaburzenia widzenia, mowy, drętwienie ust i języka, metaliczny smak w ustach, drgawki, utrata świadomości, depresja ośrodka oddechowego i naczynio-ruchowego.
Interakcje: nasilają działanie środków porażających przekaźnictwo w płytce nerwowo- mięśniowej, nasilają działanie niektórych leków p/arytmicznych.
ŚRODKI MIEJSCOWO ZIECZULAJĄCE O DZIAŁĄNIU DRAŻNIĄCYM
MENTOL -drażni zakończenia czuciowe przewodzące zimno, zmniejsza wrażliwość włókien nerwowych przewodzących ból, słabo znieczulający, łagodzi świąd. Stosowany jako dodatek do maści lub jako ....
KAMFORA- działa zakończenia czuciowe skóry, może być maść, spirytus. Działa rozgrzewająco w nerwobólach, składnik maści rozgrzewających.
KAPSAICYNA- pobudza zakończenia serwowe w skórze i błonie śluzowej, wywołuje przekrwienie i pobudzanie tkanek. Stosowana jest w bólach , nerwobólach, rwach kulszowych, jest dodatkiem do maści, nalewek, występuje w postaci plastrów.