ZNIECZULENIE MIEJSCOWE
Cel: chemiczne zablokowanie wybranych nerwów obwodowych, zniesienie odczuwania bólu przy zachowaniu czucia dotyku, temperatury i świadomości chorego.
Znieczulenie powierzchniowe- nasączenie błony śluzowej wchłanianie czasowe porażenie zakończeń
Środki: 2-4% roztwory, maści, żele.
Aplikacja może być metodą:
Pośrednią- bezpieczniejsza, ŚZM na bagietkę lub tampon miejsce znieczulane
Bezpośrednia- rozpylenie środka większa powierzchnia ( łatwiej przedawkować + objawy toksyczne)
Wskazania do stosowania znieczulenia powierzchownego:
Miejsce wkłucia przed znieczuleniem nasiękowym lub przewodowym
Błona śluzowa nad ropniem podśluzówkowym przed nacięciem
Ekstrakcja zęba mlecznego z zresorbowanymi korzeniami
Błona śluzowa przed punkcją diagnostyczną
Przeciwwskazanie: uczulenie na ŚMZ
Znieczulenie nasiękowe- infiltracyjne- wprowadzenie ŚMZ do tkanki podśluzowej (ścięcie w kierunku kości) dyfunduje przez okostną kanaliki kostne sploty zębowe
! Pozytywny efekt, gdzie blaszka kości zbitej cieńsza:
okolice szczytów zębów w obrębie szczęki (wyjątek: okolica 1 zęba trzonowego- występuje grzebień jarzmowo zębodołowy)
odcinek przedni żuchwy (od kład do kła), ku tyłowi- nieskuteczne gruba blaszka kostna
Przeciwwskazanie: miejscowe: odczyn zapalny w okolicy znieczulanej; ogólne: alergia na ŚMZ
Technika znieczulenia nasiękowego podśluzówkowego:
Od strony przedsionka jamy ustnej:
Zęby sieczne, kły i przedtrzonowe szczęki+ zęby sieczne i kły żuchwy:
odsłonić granicę błony ruchomej i nieruchomej od strony przedsionka
igłą przebić błonę śluzową pod kontem prostymnastępnie równolegle do kości wyrostka
zdeponować 1-1,5 ml ŚMZ
Zęby trzonowe szczęki ( w przypadku braku znieczulenia: przed i za zębem lub z.przewodowe na guz szczęki) :
punkt wkłucia: ok.0,5-1 cm przed docelowym miejscem zdeponowania;
pogłębiać wkłucie z deponacją ŚMZ, aby kropla znieczulenia wyprzedzała igłę (odpychanie drobnych naczyń)
w okolicy korzenia 1-1,5 ml ŚMZ
Efekt znieczulenia: od strony przedsionka
nerwy zębodołowe górne: przednie, środkowe, tylne- od n.podoczodołowego n. szczękowy
nerwy zębodołowe dolne przednie
Od strony podniebienia:
Unerwienie podniebienia twardego:
okolica zębów przednich do kłów nerw nosowo-podniebienny
Nerw podniebienny większy: od szwu podniebiennego do granicy n. nosowo-podniebiennego.
Deponacja znieczulenia: w okolicy zębów siecznych i kłów w okolicy szczytu korzenia, zęby przedtrzonowe i trzonowe: powierzchnia dalsza zęba usuwanego
Technika znieczulenia nasiękowego na brodawkę dziąsłową: u podstawy brodawki; 0,2-0,3 ml ŚMZ
Wskazania: usunięcie kamienia nazębnego lub nacięcie ropnia przyzębnego
Technika znieczulenia nasiękowego do szpary ozębnowej (śródwięzadłowe):
Wykonywane pod dużym ciśnieniem strzykawką cienką ciśnieniową z elastyczną igłą (śred.: 0,25-0,4mm)
Szerokość szpary różna, w okolicy szyjki zęba: 0,05-0,36 mm, średnio 0,14mm
Wkłucie igły szerszej wymaga pokonania oporu przemieszczenie zęba w przeciwną stronę i kompresja k.zębodołu
0,1 ml pod dużym ciśnieniem
Zalety: mała dawka ŚMZ, możliwość znieczulenia poszczególnych zębów
Wady: podanie zbyt dużej ilości ŚMZ do szpary: rozchwianie zęba, ból podczas nagryzania, nawet utrata zęba
Wskazania: ekstrakcja rozchwianych zębów, u chorych ze skazą krwotoczną eliminacja krwiaków
Przeciwwskazania:
zły stan higieny, stan zapalny przyzębia rozprzestrzenienie infekcji bakteriemia
głębokie kieszonki dziąsłowe brak możliwości osiągnięcia wysokiego ciśnienia + bakteriemia
okres rozwoju uzębienia ( z.mleczne + nieukształtowany korzeń)
POWIKŁANIA ZWIĄZANE ZE ZNIECZULENIEM MIEJSCOWYM
Krwiak podśluzówkowy- sine wygórowanie tkanek miękkich; przerwać znieczulenie, zimy okład
Czy kontynuować na tej samej wizycie zależy od stanu ogólnego pacjenta i wielkości krwiak.
Duży krwiak lub pacjent obciążony schorzeniami ze spadkiem odporności zabieg po zresorbowaniu krw.
Antybiotykoterapia w przypadku możliwości wtórnego zakażenia krwiaka lub zropienia
Odma podskórna- gdy nie usunie się powietrza ze strzykawki, wygórowanie tkanek, skór napięta, dźwięk przypominający trzeszczenie. Nie jest p-wsk do kontynuacji przy dobrze wykonanym znieczuleniu, maleje w miarę wchłaniania
Brak efektu znieczulenia- niewystarczająca ilość ŚMZ, aplikacja w niewłaściwym miejscu, proces zapalny (odczyn kwaśny inaktywacja)
Martwica błony śluzowej podniebienia twardego- późne miejscowe powikłanie,
zbyt duża ilość ŚMZodwarstwienie okostnej zaburzenia troficzne martwica
zbyt duże stężenie środka zwężającego naczynia anemizacja zab. krążenia martwica
Postępowanie: oczyszczenie z tk. martwiczo zmienionych; neutralizacja(o.kwaśny)- dwuwęglan sodu+ antybiotyk (metronidazol). Pokrycie brzegów pastą osłaniającą i przyspieszającą nabłonkowanie- Solcoseryl Dental Adhesive
Znieczulenie przewodowe- bezpośrednio w okolicę pnia nerwowego, zniesienie przewodnictwa w okolicy unerwianej przez dany nerw
!ASPIRACJA!- ze względu na obecność pęczków naczyniowo- nerwowych, możliwość podania do naczynia
Podział znieczuleń przewodowych:
Obwodowe- ujść pni nerwów twarzowych na twarzoczaszce
W obrębie szczeki:
N.podoczodołowy na otwór podoczodołowy
N. zębodołowe górne tylne- na guz szczęki
N. podniebienny większy na otwór podniebienny
N. nosowo-podniebienny na brodawkę przysieczną
W obrębie żuchwy:
N. zębodołowy dolny, językowy i policzkowy
N. bródkowy na otwór bródkowy
Głębokie- u podstawy czaszki (f. rotundum, f. ovale)
Inny podział: donerwowe (może dojść do uszkodzenia pnia nerwowego), okołonerwowe- zalecane
N.podoczodołowy na otwór podoczodołowy
Lokalizacja otworu: linia środkowa oczodołu, ok. 0,8 cm poniżej dolnego kostnego brzegu
Technika wewnątrzustna: w okolicy bocznego zęba siecznego górnego wkuwa się igłę na granicy błony ruchomej i nieruchomej ku bokowi i górze aspiracja 1ml ŚMZ
Wskazania: resekcja korzenia górnych zębów przednich, zabiegi w obrębie zatoki szczękowej. W przypadku zapalnie zmienionej błony śluzowej okolicy zębów siecznych i kła znieczulenie z dojścia zewnątrzustnego (str. 63 książka)
POWIKŁANIA:
Porażenie n. ruchowych zaopatrujących mięśnie gałki ocznej (po 2-3 h wycofuje się)
Zranienie igłą gałki ocznej nawet utrata wzroku
Po technice wewnątrzustnej: krwiak policzka, zakażenie poduszeczki tłuszczowej Bichata ropień/odma
N. zębodołowe górne tylne- na guz szczęki ( nie wchodzą w skład pęczków naczyniowo-nerwowych, ale za guzem szczęki obecny splot żylny aspiracja)
Efekt znieczulenia: zęby trzonowe górne, gdy brak n. zębodołowych górnych środkowych- 2 przedtrzonowiec+ błona śluzowa przedsionka j.ustnej i dziąsło zewnętrznej powierzchni
Technika: na granicy bł. ruchomej i nieruchomej w okolicy szczytów drugiego zęba trzonowego górnego ku górze i przyśrodkowo głębokość ok. 1cm 1ml ŚMZ
POWIKŁANIA:
Zranienie splotu żylnegokrwiak
Zaaplikowanie donaczyniowo ŚMZ
N. podniebienny większy na otwór podniebienny
Efekt znieczulenia: błona śluzowa podniebienia twardego od szwu podniebiennego do linii między kłami
Lokalizacja otworu podniebiennego: na podniebieniu twardym w okolicy linii stycznej dalszej drugiego zęba trzonowego górnego, ok. 1cm. od girlandy dziąsłowej
Technika: lokalizacja 0,3-0,5 cm przed zagłębieniem podniebiennym pogłębienie aspiracja0,3-0,5 ml
Może dojść do porażenia gałązek zaopatrujących podniebienie miękkie uczucie ciała obcego w gardle
POWIKŁANIA:
Brak efektu znieczulenia ( błędne określenie otworu podniebiennego)
Objawy toksyczne po donaczyniowym podaniu
N. nosowo-podniebienny (gałąź nerwów nosowych tylnych górnych) na brodawkę przysieczną
Efekt znieczulenia: błona śluzowa podniebienia twardego do linii między kłami
Technika: u podstawy brodawki przysiecznej pogłębienie 3-4 mm aspiracja 0,5 ml ŚMZ
Pouczyć pacjenta, że jest bolesne!
POWIKŁANIA: rzadko, głównie niedostateczne znieczulenie
ŻUCHWA
N. zębodołowy dolny (na otwór żuchwowy), językowy i policzkowy
Efekt znieczulenia:
n. zębodołowy dolny: wszystkie zęby żuchwy
n. językowy: błona śluzowa na wewnętrznej powierzchni trzonu żuchwy, błona śluzowa dna jamy ustnej, połowę języka do linii brodawek okolonych
n. policzkowy: dolna część błony śluzowej policzka, przedsionkowa powierzchnia bł. śluzowej w.zębodołowego od 2 trzonowca do granicy 1 i 2 przedtrzonowca
Otwór żuchwowy- wewnętrzna powierzchnia żuchwy w połowie wysokości i szerokości. Im młodszy otwór niżej.
Technika znieczulenia:
Wewnątrzustna:
Palec wskazujący lewej ręki na krawędzi zewnętrznej brzegu przedniego żuchwynapięcie błony śluzowej okolicy zatrzonowcowej igła 1cm powyżej powierzchni żującej zębów trzonowych dolnych, stycznie do ich pow. policzkowej na głębokość 1cm 0,5ml( znieczulenie nerwu językowego) zmiana kierunku na kieł strony przeciwnej pogłębiać do oporu kostnego aspiracja 1ml (otwór żuchwowy) następnie wyjąć igłę 0,5 ml nasiękowo w przedsionku jamy ustnej, w rzucie zęba usuwanego (nerw policzkowy)
POWIKŁANIA:
Porażenie n. zębodołowego: utrzymujące się nawet 6mcy znieczulenie wargi dolnej i zębów żuchwy na skutek uszkodzenia pnia lub donerwowe podanie środka znieczulającego ( laseroterapia, przyjmowanie vit.B); podobnie w przypadku nerwu językowego
Szczękościsk- mechaniczne uszkodzenie mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego lub zakażenia bakteryjne w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej (dodatkowo występuje ból, powiększone i tkliwe węzły chłonne)
Technika znieczulenia nerwów z jednego wkłucia
wewnątrzustna- metoda Weissbrema ( u podstawy wyrostka dziobiastego żuchwy)
max. otwarte usta igła przyśrodkowo od brzegu przedniego gałęzi żuchwy, 0,5 cm poniżej pow. żującej górnych żebów trzonowych pogłębienie do kontaktu z kości aspiracja 1-1,5ml ŚMZ
Przeciwwskazanie: stan zapalny błony śluzowej w miejscu wkłucia i szczękościsk technika zewnątrzustna
zewnątrzustna- bardzo rzadko stosowana: metoda Cieszyńskiego i Jarząba (książka 73,74)
Znieczulenie nerwu bródkowego na otwór bródkowy
Znieczulenie wykonuje się przed zabiegami 1 przedtrzonowca i kła, mnoga ekstrakcja zębów dolnych znieczulenie obustronne na otwory bródkowe
Technika: okolica drugiego zęba przedtrzonowego i pierwszego zęba trzonowego granica błony śluzowej; pow. dalsze drugiego zęba przedtrzonowego 1ml ŚMZ
POWIKŁANIA:
Krwiak
Porażenie nerwu bródkowego (postępowanie jak w przypadku n. zębodołowego)