22.09. 2013 Łukasz
HIPOGLIKEMIA - stan, w którym ilość glukozy we krwi (poza żyłą wrotną) spada poniżej 55 mg/dl (3,0 mmol/l). Pełnoobjawowa hipoglikemia występuje zwykle przy stężeniu poniżej 2,2 mmol/l (40 mg/dl) jednak pierwsze objawy rozpoczynają się zazwyczaj przy stężeniu poniżej 2,8 mmol/l (50 mg/dl), a u cukrzyków nawet przy wyższych wartościach. Hipoglikemia może być przyczyną śmierci.
Czynniki ryzyka wystąpienia hipoglikemii:
Zbyt duża dawka insuliny
Dieta uboga w cukry proste bądź produkty glukogenne
Zaburzenia w pracy trzustki
Guz trzustki – insulinoma – nadmierna produkcja insuliny w organizmie
Podaż insuliny nadmierna z zewnątrz albo wewnątrz np. z guza
Nadmierne zużycie glukozy
Objawy:
Drgawki
Zlewne poty
Rozszerzone źrenice
Tachykardia
Drżenie
Osłabienie
Zaburzenia mowy, orientacji
Utrata świadomości ->prowadząca do śpiączki
Odwodnienie – silne odwodnienie [Niewydolność nerek]
Nudności, wymioty
Senność
Leczenie:
Podać cukry proste do picia [woda z dużą ilością cukru, coca-cola, pepsi]
Osoby z przewlekłą cukrzycą ->nieprzytomne- podanie glukozy iv 50-100ml 100% glukozy- 1g—dostęp doszpikowy.
Podanie glukagonu GLUCAGON- 1mg/fiolka- u chorych na cukrzyce w czasie hipoglikemii. Dawka: dzieci do 5 r. ż. 0.25mg. 5-10 lat 0.5mg. Reszta 0.5-1mg. (zatrucia betablokerami) . NIE: nowotwór trzustki lub kory nadnerczy, nadwrażliwość na białka zwierzęce -> domięśniowo-zastosowanie glukagonu przeciwwskazane jest w przypadku hipoglikemii wywołanej spożyciem alkoholu, wątroba i tak nie zadziała.
Może przebiegać kwasica ketonowa bądź bezkwasiczo.
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Do objawów hiperglikemii należą: nadmierne pragnienie, wysychanie w ustach, częstomocz, chudnięcie, nadmierna senność.
Najczęściej powodem jest niezdiagnozowana lub źle kontrolowana cukrzyca. U ludzi z cukrzycą taka sytuacja może wynikać z niewystarczającej ilości insuliny, insulinooporności, przejadania się, zbyt małej aktywności fizycznej, choroby, infekcji, urazu lub zabiegu operacyjnego. Rzadziej wynika z infekcji choroby endokrynologicznej (akromegalia, Zespół Cushinga).
Hiperglikemię rozpoznaje się kiedy poziom glukozy we krwi na czczo wynosi 126 mg/dl. Prawidłowa glikemia na czczo wynosi poniżej 100 mg/dl, nieprawidłowa 100-125 mg/dl.
Innym czynnikiem powodującym hiperglikemie są zaburzenia hormonalne.
Czynniki ryzyka:
Otyłość
Nadmierna podaż glukozy – przez długi okres czasu
Zaburzenia hormonalne
Niezdiagnozowana cukrzyca
Źle kontrolowana cukrzyca
Zbyt mała aktywność fizyczna
Ciąża
Sterydoterapia – ma tendencje do podwyższania poziomu glukozy we krwi.
Chemioterapia – nowotwory (trzustki, nadnerczy) mogą powodować hiperglikemie.
Aminy katecholowe*
Objawy:
Częstomocz
Wzmożone pragnienie
Nadmierna senność
Osłabienie
Wymioty, bóle brzucha
Ból głowy
Brak łaknienia
Rozdrażnienie -> senność
Szybkie odwodnienie organizmu
Ostatecznie śpiączka przy braku reakcji przy wcześniejszych objawach
Kwasica ketonowa rozwija się w wyniku niedoboru insuliny. Insulina jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę, który bierze udział głównie w regulacji gospodarki węglowodanowej. Działanie insuliny polega na umożliwieniu glukozie przenikania z krwi do komórek organizmu. U ludzi chorych na cukrzycę mamy do czynienia z niedoborem insuliny.
Objawy:
Cukier w moczu
Ketonuria
Mocznik, kreatynina podwyższona
Rodzaje śpiączek:
Śpiączka mózgowa
Śpiączka wątrobowa
Śpiączka hipoglikemiczna – sprawdzamy poziom glukozy
Śpiączka mocznikowa
Śpiączka z kwasicą –ewidentny zapach acetonu, kwasica poniżej 7mmg% poziom potasu
Przyczyny:
niedobór insuliny (względny lub bezwzględny), przy obecności zwiększonych ilości hormonów o przeciwstawnym działaniu (katabolicznym), np. hormonów nadnerczy, glukagonu i wielu innych.
zakażenia bakteryjne, zwłaszcza o ropnym charakterze, ostre choroby sercowo-naczyniowe, np. zawał serca lub udar mózgu
Objawy:
nadmierne pragnienie,
suchość w jamie ustnej,
częste oddawanie moczu ze wzrostem jego dobowej objętości.
osłabienie i senność,
uczucie ogólnego rozbicia i zmęczenie,
zaburzenia świadomości (nasilone zmiany mogą przebiegać pod postacią śpiączki
zawroty i bóle głowy,
nudności z wymiotami,
dolegliwości bólowe ze strony jamy brzusznej i w obrębie klatki piersiowej.
przyspieszenie akcji serca (tachykardię),
spadek ciśnienia tętniczego krwi, szybki i głęboki (w późniejszym okresie czasu płytki) oddech
Występują objawy odwodnienia (masa ciała może być obniżona, skóra i błony śluzowe są suche, a napięcie skóry obniżone).
W badaniu neurologicznym stwierdza się osłabienie odruchów ścięgnistych. U chorych występuje specyficzny, acetonowy zapach z ust, a także zaczerwienienie na twarzy. Dochodzi do zmniejszenia napięcia gałek ocznych, a jego zwiększenia w obrębie powłok brzusznych (podobnie jak w zapaleniu otrzewnej).
Leczenie:
Obniżamy poziom glukozy –podając płyny – w dawce od 1 l – 2l płynów – sól, PWE, Ringer.
Wodorowęglan sodu
Bardzo wysokie stężenia glukozy nawet powyżej 600 mg%
Stężenie potasu z reguły prawidłowe, albo podwyższony albo obniżony. Nie będzie zaburzonego poziomu potasu.
Odwodnienie
Takiej śpiączki nie leczymy płynami wysokoelektrolitowymi tylko samą solą fizjologiczną NaCl około 1l płynów powinniśmy przetoczyć.
Podajemy insulinę.