Temat: Obraz życia wsi polskiej, omów na podstawie "Chłopów" W. S. Reymonta.
Wieś… czasem spokojna i wesoła, czasem targana straszliwymi niepokojami, płonąca ogniem buntu. Fascynująca inną, jakże bogatą i ciekawą kulturą. Okłamywana i biedna a jednocześnie chciwa i okrutna. Polska wieś miała i ma po dziś dzień różne oblicza. W jej obronie stawali często polscy twórcy, ponieważ jej mieszkańcy długo uważani byli za ludzi podlejszego gatunku. Protestowali przeciw temu światli pisarze. Pisali o krzywdzie ludzkiej np. Mikołaj Rej, Władysław Reymont, Szymon Szybowic i wielu innych.
Władysław Stanisław Reymont jest jednym z przedstawicieli Młodej Polski. Jego najwybitniejszym i najbardziej znanym dziełem są „Chłopi", za które otrzymał w 1924 roku Literacką Nagrodę Nobla. Autor porusza w nich tematykę chłopską. Ukazuje codzienne życie wsi polskiej, jej tradycje, obyczaje, pracę, itp. „Chłopi" to także powieść, która wprowadza wiele nowych rzeczy do literatury polskiej. Jej tytuł jest zwięzły i treściwy, mieszczący w sobie ogólne informacje o bohaterze powieści, którym Reymont uczynił gromadę – wieśniaków. Opisał ją, jako reprezentantów określonej warstwy społecznej, lecz dzięki mistrzowskiemu rzemiosłu zrobił to w sposób uniwersalny i godny naśladowania, nie pomijając przy tym bohaterów pierwszoplanowych takich jak: Maciej Boryna, Antek Boryna, Jagna Paczesiówna, czy Hanka Boryna.
Obraz wsi zawarty w „Chłopach” Reymonta jest utrzymany w konwencji epickiej. Oglądamy bardzo dokładną panoramę środowiska z uwzględnieniem wzajemnych relacji poszczególnych jego warstw oraz warunków i okoliczności zewnętrznych. Reymont opisał wieś i jej mieszkańców nie jako ciekawostkę folklorystyczną, lecz jako określoną społeczność, rządzącą się swoimi prawami – społeczność o bogatej i ciekawej kulturze, coraz bardziej świadomą swojej własnej wartości i roli, jaką może spełnić. Akcja powieści rozgrywa się we wsi Lipce, ale to nie ta konkretna wieś, tak naprawdę zastała opisana. Reymont dokonuje, bowiem interesującego uogólnienia, dzięki bogactwu i różnorodności jego doświadczeń oraz określonej postawie poznawczej powstało dzieło, które nie jest prostym opisem wsi polskiej, lecz jej syntezą. Utwór dotyka problematyki wielowątkowej i wielowymiarowej, począwszy od wymiaru uniwersalnego (wątek przemijania czy wyobcowania), do ukazania obyczajowości dziewiętnastowiecznych mieszkańców wsi.
Reymont stworzył powieść odbiegająca od innych. Już choćby samo przedstawienie tematyki chłopskiej jest u niego inne niż u reszty. Autor nie skupia się na niedoli, wyzysku pańszczyźnianym, czy biedy wynikającej z uwłaszczenia. Patrzy on na wieś pod zupełnie innym kątem. Stara się przybliżyć czytelnikowi życie codzienne chłopów. Wprowadza także do swojej powieści prądy charakterystyczne dla epoki modernizmu. Ważną funkcję pełnią impresjonistyczne opisy przyrody, a także symbolizm w powieści. Naturalizm wiąże się z przebiegiem wiejskiego życia, wyznaczonego przez naturę. Narrator jest obiektywny szczegółowo opisuje świat. Odnajdujemy tu wiele brutalnych scen np. odcięcie sobie nogi przez Kubę. Ten nurt jest widoczny w szczegółowych opisach ludowych obrzędów czy obyczajów takich jak wesele Jagny i Boryny. Samo przedstawienie zbiorowości jako bohatera jest jednym z założeń naturalizmu. Jednak najpełniejszy wyraz osiągnęła koncepcja deterministyczna, uwarunkowania społeczne kierują życiem mieszkańców Lipiec. Hierarchia społeczności wiejskiej jest ściśle tu określona: ksiądz, gospodarze, parobkowie, żebracy, Żydzi. Miejsce w hierarchii wyznaczone jest przez autorytet moralny lub posiadany majątek. Miejsce to jest na ogół stałe i niezmienne. Dodatkowym wzmocnieniem jest przedstawienie porządku w kategoriach prawa powszechnego i poparcie go autorytetem Kościoła.
Zachowanie bohaterów wynikają z walki o byt. Ważnym elementem jest ukazywanie życia chłopów zgodnego z naturą, zmieniającego się w raz z porami roku. W powieści autor przedstawił realistyczny obraz życia wsi widzianej na wielu płaszczyznach. Od psychologicznej, po przez obyczajową aż do społecznej. Pisarz ukazał ekonomiczne konflikty wsi z dworem, spór o serwituty, czyli prawo chłopów korzystania z lasów i pastwisk zagarniętych przez ziemian po uwłaszczeniu, głód, codzienną ciężką pracę, zacofanie.
„Chłopi” Władysława Stanisława Reymonta są powieścią młodopolską. Na fabułę utworu składają się trzy główne ciągi zdarzeń i problemów, które przeplatają się ze sobą, uzupełniając się i budując pełny obraz wsi polskiej końca XIX wieku: obraz gromady lipieckiej, obyczaje i obrzędy wyznaczające życie chłopów oraz wpływ rytmu przyrody na rytm życia człowieka.
Możemy dostrzec przepiękne, impresjonistyczne opisy przyrody. Niezwykle artystyczne przedstawienie wyglądu wsi pozwala nam doznać głębokich przeżyć estetycznych. Możemy znaleźć także mnóstwo symboli oraz nawiązań do kultur i religii europejskich. Już na początku całości utworu Reymont zamieścił przepiękne impresjonistyczne opisy pracy przy wykopkach. Autor w swojej powieści ukazuje chłopów i wieś z punktu widzenia mieszkańca Lipiec. Przedstawił on życie codzienne wsi, problemy codzienna takie jak np. zdychająca krowa. Pokazał nam też, że i wieś dzieli się na tych biedniejszych, jaki i tych bogatszych, gdzie każdy, w zależności od ilości posiadanego majątku miał swoje miejsce, tak jak na przykład w kościele, na sumie. Życie w Lipcach toczyło się w harmonii z naturą. Wszelkie prace, tradycje, obyczaje miały ścisły związek ze zmieniającymi się porami roku. Przecież żniwa, wykopki, czy kiszenie kapusty odbywały się wtedy, kiedy pozwoliła na to przyroda.
Opisuje kolejno: jesień, zimę, wiosnę i lato, wpisuje życie mieszkańców wsi w rytm zmian przyrody, którym podporządkowane są ludzkie prace. Na każdą porę roku wypadając inne zajęcia. Wiosną i latem dominują prace polowe, jesień to czas zbiorów i przygotowań do zimy, kiedy to pracuje się mniej, na ogół jedynie w domu, wychodząc tylko po warzywa do kopców czy do lasu po chrust, niektórzy mężczyźni pracują przy wyrębie lasu i tartaku. Życie w Lipcach podporządkowane jest także rytmowi kolejnych świąt: Zaduszki, Boże Narodzenie, Wielkanoc czy Boże Ciało to nie tylko czas modlitwy w kościele i dni odpoczynku - są to także momenty, w których powraca tradycyjna obrzędowość, włączona w obręb zwyczajów związanych z katolickim świętem. Poznamy także okolice, chociażby Tymowo, w którym odbywa się jarmark. Bohaterowie utworu reprezentują wszystkie warstwy ludności wiejskiej-od bogatej rodziny Borynów po najuboższych komorników i parobków. We wsi nie było nie tylko szkoły, ale również lekarza. Leczeniem ludzi i zwierząt oraz przyjmowanie porodów zajmowały się stare kobiety, znające się na rzeczy - Jagustynka czy Dominiakowa, lecz największym autorytetem cieszył się wiekowy kościelny Ambroży. Czytając powieść, poznajemy warunki, w jakich żyli lipieccy chłopi. Autor opisuje starannie ubiór mieszkańców wsi - codzienny i świąteczny – a nawet to, co we wsi jadano. Praca jest dla bohaterów powieści świętością. Niedbałe wykonywanie roboty to nie tylko zagrożenie podstawy bytu, ale przede wszystkim pewnego rodzaju grzech, wykroczenie przeciw temu, co najświętsze dla chłopów. Ziemia, której w Lipcach dramatycznie brakuje, jest podstawą egzystencji: jej posiadanie jest najsilniejszą potrzebą, brak jej staje się przyczyną konfliktów. Bohaterowie powieści mówią gwarą. Jest to jednak gwara specyficzna. Pisarz posłużył się dialektyzacją, ale wykorzystał nie tylko elementy gwary łowickiej, czyli mowy okolic, w których rozgrywa się akcja Chłopów, wprowadził także pewne cechy z innych gwar na przykład małopolskich i zrezygnował z tak typowej cechy gwary łowickiej, jaką jest mazurzenie.
„Chłopi” to obszerny utwór powieściowy, przedstawiający realistyczny obraz społeczeństwa chłopskiego w przełomowych momentach historycznych (rusyfikacja, wspomnienia o powstaniu styczniowym) i społecznych (rodzi się świadomość klasowa chłopów), opisany z wielką dbałością językową przy zachowaniu niezwykłej plastyczności treści.