Dobro i zło to dwie podstawowe dla człowieka wartości, na których opiera się cały nasz świat. Na przestrzeni dziejów, wielu twórców wykorzystywało motyw walki dobra ze złem. Sposoby ukazywania go przez artystów różnych epok są zróżnicowane.
Jednoznaczna definicja dobra bądź zła nie istnieje. Pojęcia te można zdefiniować w wielu aspektach. Wszystko zależy od kontekstu. Ogólna definicja zła zakłada, iż jest to coś niepożądanego, co nie powinno istnieć, a niezmiennie towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów ludzkości. Istnieje wiele filozofii odnośnie tego pojęcia jednak niezależnie od przyjętej przez nas koncepcji musimy zgodzić się z tym, że zło jest częściej spotykanym motorem ludzkich poczynań niż dobro. Mianem dobra określa się przeciwieństwo zła, najwyższą wartość, którą powinniśmy kierować się podejmując decyzje.
Początek dobra i zła doskonale został ukazany w Biblii. W Piśmie Świętym pojęcia te wiążą się z upadkiem pierwszych ludzi: Adama i Ewy, i grzechem pierworodnym. Według przekazów biblijnych na początku istniało tylko dobro. Wszystko zmieniło się, gdy Ewa za namową węża zerwała owoc z drzewa. Od momentu popełnienia pierwszego grzechu człowieka, na świat wkradło się zło. Zerwanie jabłka z drzewa to zdobycie wiedzy o tym, co dobre i złe. Od tego momentu człowiek jest zmuszony do odróżniania dobra od zła i dokonywania świadomych wyborów. Staje się również za te wybory odpowiedzialny. Ponieważ jednak ludzka natura skażona jest słabością, człowiek - wiedząc, co dobre - często wybiera zło.
Przykładem jest historia braci Kaina i Abla opisana w Księdze Rodzaju. Kain i Abel, synowie Adama, różnili się zasadniczo swoimi charakterami. Abel był bogobojny, natomiast Kain buntował się przeciwko Bogu. Bóg dla odkupienia grzechów nakazał składać im ofiary z płodów rolnych i trzody. Jednak Kain nie miał zamiaru być posłusznym i przeciwstawił się Boskiemu nakazowi. Abel radził bratu by nie sprzeciwiał się boskiemu nakazowi, próbował wytłumaczyć bratu, iż zło tkwi w nim samym, lecz to tylko podsycało nienawiść Kaina, który ostatecznie zabił brata. Za swój czyn został ukarany.
Motyw walki dobra ze złem został ukazany w Makbecie Williama Szekspira. William Szekspir na przykładzie głównego bohatera ukazał jak żądza władzy może przemienić osobowość i wpłynąć na postępowanie człowieka. Makbet był wzorowym rycerzem i wasalem, dla którego dokonanie zbrodni początkowo wydaje się czymś niemożliwym. Przepowiednia czarownic, presja ze strony żony sprawiły, że Makbet dopuścił się karygodnego czynu. Jednak morderstwo króla Dunkana okazało się być dopiero początkiem. Zło rodzi zło, wiec Makbet po zdobyciu korony, w obawie przed ujawnieniem prawdy o swoim czynie, popełnia łańcuch niekończących się zbrodni. Przechodzi metamorfozę. Oddany rycerz staje sie bestia, tyranem i zbrodniarzem znienawidzonym przez lud. Zanikają w nim wszelkie odruchy człowieczeństwa. Od chwili popełnionych morderstw nie zaznaje już spokoju. Prześladują go zjawy, koszmary i halucynacje. W końcu pojawiają się wyrzuty sumienia. Ostatecznie bohatera spotyka kara. Ginie z rak Makdufa, który pomścił śmierć swoich bliskich.
Władza była obsesją głównych bohaterów, źródłem ich ludzkiego dramatu, doprowadziła, więc do zatracenia cech ludzkich. Tylko ona mogła zaspokoić ambicje Makbeta, jego męską dumę, próżność, wewnętrzną potrzebę budowania korzystnego obrazu w oczach kobiety. Makbet myślał, że tylko likwidując kolejnych konkurentów do tronu, zdoła utrzymać władzę, zatem nie może przerwać w żadnym momencie pasma nieprawości. W końcu traci hamulce moralne, przyzwyczaja się do zbrodni, którą zaczyna uważać za zaledwie jeden z instrumentów sprawowania władzy.
Zło to nie tylko cechy osobowości Makbeta. Są nim także wiedźmy, które podsuwają Makbetowi pomysł zabicia Duncana. W przemyślany sposób sterują historią świata tak by dominowało w niej zło. Uknuta przez nie intryga doprowadza bohatera utworu do klęski. Szekspir w swoim dziele ukazuje, że chciwa natura ludzka pozwala kierować się destrukcyjnym przepowiedniom wiedźm, które reprezentują cały świat nadprzyrodzony. Są symbolem pokus i odwiecznych żądzy. Sprawiają, że świat pozorów wydaje się być rzeczywistością. Ponadto wykorzystują one podatność ludzi na manipulację i z łatwością uzależniają ich od siebie, siejąc spustoszenie na ziemi. Wprowadzenie zbiorowego bohatera - czarownic - uwydatniło potęgę zła, której Makbet nie może się przeciwstawić.
Motyw walki dobra ze złem został ukazany w Kordianie Juliusza Słowackiego. Jest to utwór epoki romantyzmu powstały w 1834 roku. Porusza problematykę powstania listopadowego i martyrologii narodu polskiego. Niejednokrotnie mamy do czynienia z nadprzyrodzoną motywacją zdarzeń, a świat żywych przenikają zjawiska metafizyczne.
W Przygotowaniu przedstawiona jest scena, w której Szatan zapowiada nadejście wielkiej chwili dla pewnego narodu, który się podniesie, zwycięży i zginie. W podtekście chodzi mu o Polaków. Wówczas Mefistofeles radzi, aby stworzyć tej nacji przywódców. Na scenie pojawia się ogromny kocioł, z którego wyłaniają się po kolei stwarzani przez Szatana przywódcy powstania listopadowego, którzy odegrają istotną rolę w jego wznieceniu, a później - zgodnie z koncepcją Złych Mocy - doprowadzą do jego klęski.
Szatan to ważna postać w dramacie. Uosobienie przeznaczenia, które góruje nad ludzkim losem, poniekąd kieruje całymi dziejami współczesnej Polski. Przewodzi on zarówno „Przygotowaniu”, jaki i jest obecny, jako Doktor w szpitalu dla psychicznie chorych, w którym wizyta ma dla Kordiana przełomowe znaczenie. Pojmuje on wtedy straszną prawdę: duchy Dobra i Zła prowadzą bezwzględną walkę, grę, w której Polska jest zaledwie pionkiem. Postać Kordiana reprezentuje naród Polski. Szatan kształtuje charakter bohatera tym samym świadomość całego narodu. Jest wcieleniem dziejowej konieczności: wybrał Polaków, bo na skutek tragicznych okoliczności historycznych znaleźli się oni w konflikcie z Bogiem, co znacznie ułatwiło mu działanie. Po klęsce powstania listopadowego władza Szatana stała się już niczym nieograniczona. Konsekwentnie planuje zagładę Polski i wciela te projekty w życie, co stanowi ważny element jego wszelkich działań zmierzających do ostatecznego triumfu Zła.
Szatan doprowadził Kordiana aż do granicy całkowitej negacji ideałów, zabił w nim wiarę w celowość poświęcenia dla innych. Ma on wielki wpływ na postępowanie bohatera utworu. Szatan jest nieustannie obecny w życiu Kordiana. Manipulacja bohaterem doprowadziła do jego klęski. Zostaje pokonany najpierw podczas starcia z Prezesem, później w nieudolnej próbie zamachu na cara. Zbrodnia, której usiłował dokonać Kordian przekroczyła jego możliwości psychiczne i moralne. Bohater musiał stawić czoła własnym urojeniom: Imaginacji i Strachowi, które będąc projekcją duszy bohatera toczyły walkę między poświęceniem się Kordiana za ojczyznę a ratunkiem własnego życia. Zmęczony wewnętrzną walką pada zemdlony pod drzwiami cara po czym zgodnie z jego rozkazem zostaje skazany. Klęskę uświadamia bohaterowi Szatan, gdy jako Doktor w szpitalu ukazuje mu bezsens jego poświęcenia. Bohater zostaje skazany na śmierć, jednak ostatecznie nie jest wiadomo czy egzekucja się odbyła. Świat przedstawiony w Kordianie to rzeczywistość zmierzająca pod rządami Szatana do ostatecznego kresu i upadku.
Kordian i Makbet - dwa różniące się pod względem treści dzieła posiadają jednak cechy wspólne. Zarówno Kordian jak i Makbet to postaci, których losem kierują siły nadprzyrodzone. Obydwoje pod wpływem dominacji sił zła przechodzą metamorfozę, która ostatecznie doprowadza ich do porażki. Warto jednak podkreślić, że Kordian i Makbet mimo wszystko posiadali wolną wolę. Pomimo interwencji sił nadprzyrodzonych, decyzje, które podejmowali były, przynajmniej z założenia, ich decyzjami. Czarownice, szatan - te postaci wpływały na ich działania niemniej jednak ostateczne słowo należało zawsze do głównych bohaterów.
Dobro i zło muszą istnieć obok siebie gdyż każde z nich jest przeciwwagą, a zarazem wyznacznikiem drugiego. Niezależnie od tego, w jakiej formie zło pojawi się trzeba stawić mu czoła. Jest ono wszędzie i objawia sie zarówno w czynach, w myślach jak i słowach.
Walka między dobrem a złem, będąca następstwem grzechu pierworodnego, wciąż trwa i wyrządza wiele szkód. Zło potrafi zagarnąć wszystko, ingerując nie tylko w mentalność, zachowania społeczne, ideologię, ale porywając dokładnie cała osobowość, zmiatając wszystkie inne motywacje, odruchy i postępowania. Każdy człowiek ma świadomość tego, że łatwo jest ulec złu i zaakceptować je, trudniej zaś jest wybrać dobro, bo to kosztuje i wymaga od nas ofiarności i poświęcenia. Jednak tylko od nas zależy czy będziemy potrafili pokonać własny egoizm i słabości oraz odnaleźć sens życia, aby przezwyciężyć zło.
Walka dobra ze złem zawsze będzie głównym motywem twórczości literackiej. Niektórzy twórcy wykorzystują go poprzez elementy fantastyczne takie jak czarownice w Makbecie, inni powołując się na Biblie wykorzystują postać Szatana. Każdy artysta stara się znaleźć swój własny unikatowy sposób na ukazanie tego konfliktu. Z zasady wygrywa dobro, choć nie zawsze.