ĆWICZENIE 1
BUDOWA I OBSŁUGA MIKROSKOPU. KOMÓRKOWA I TKANKOWA BUDOWA ORGANIZMÓW. BIORÓŻNORODNOŚĆ.
Zagadnienia szczegółowe:
Budowa i obsługa mikroskopu:
rodzaje mikroskopów; budowa mikroskopu (części optyczne i mechaniczne); bieg
promieni świetlnych w mikroskopie; powiększenie mikroskopu; zdolność rozdzielcza;
apertura numeryczna; działanie olejku imersyjnego; aberracja sferyczna i chromatyczna;
fluorescencja pierwotna i wtórna.
Komórkowa budowa organizmów:
komórka prokariotyczna i eukariotyczna – podobieństwa i różnice; komórki roślinne,
grzybowe i zwierzęce – podobieństwa i różnice; ogólna systematyka świata żywego;
organella komórkowe – budowa i funkcje.
Literatura zalecana:
Budowa i obsługa mikroskopu:
Pawlaczyk -Szpilowa M.: Ćwiczenia z mikrobiologii wody i ścieków, strony: 11 – 19,
Kocwowa E. Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej dla wyższych szkół technicznych, strony:
32 –42 i 46 – 49.
Komórkowa budowa organizmów,
Pawlaczyk -Szpilowa M.: Biologia i ekologia, Oficyna Wyd. Polit. Wroc. 1997 strony: 11 – 28.
Zad. 1. Budowa i obsługa mikroskopu świetlnego i fluorescencyjnego (zasada działania mikroskopu optycznego- schemat)
Zad. 2 Obliczenie rzeczywistego powiększenia mikroskopu przy zastosowaniu różnych
obiektywów
Zad. 3
Zapoznanie się z metodą pomiaru wielkości obiektów z wykorzystaniem okularu
mikrometrycznego
Należy wycechować mikrometr okularowy tzn. określić wartość odległości między
kreskami podziałki, za pomocą płytki z podziałka wzorcową (schemat).
Zad. 4
Technika mikrofotografii z wykorzystaniem nasadki fotograficznej
Należy zwrócić uwagę na zależność między powiększeniem użytego obiektywu a
odległością czasu naświetlania
Zad. 5
Budowa komórki prokariotycznej (bakteryjnej i sinicowej) i eukariotycznej
(grzybowej, roślinnej i zwierzęcej) - oglądanie preparatów przyżyciowych i
utrwalonych.
W celu wykonania preparatu przyżyciowego należy nanieść na środek czystego szkiełka
przedmiotowego krople badanej próbki (np. kroplę z hodowli sinic lub pierwotniaków,
kroplę wody z cienkim skrawkiem tkanki roślinnej itp.). Następnie kładziemy na
naniesianą kroplę czyste szkiełko nakrywkowe uważając, by pomiędzy szkiełkami nie
powstały pęcherzyki powietrza (możemy temu zapobiec nakładając szkiełko nakrywkowe
pod katem i następnie wolno je opuszczając).
a) Preparat utrwalony bakterii (laseczki Bacillus sp) - zastosowanie imersji;
b) Preparat przyżyciowy sinic (drgalnica Oscillatoria sp.);
c) Preparaty z grzybów
- przyżyciowy drożdży (Saccharomyces cerevisiae) zabarwiony Sudanem B;
- preparat trwały grzybów pleśniowych : kropidlaka (Aspergillus sp)
i pędzlaka Penicillium sp.);
d) Preparaty przyżyciowe komórek roślinnych:
- chloroplasty w komórkach liści moczarki (Elodea sp.);
- wakuola w komórkach jagód ligustra (Ligustrum vulgare);
- jądro, ściana komórkowa i błona cytoplazmatyczna w komórkach skórki
z łuski spichrzowej cebuli (Allium cepa) oraz plazmoliza w 10% NaCl;
- chromoplasty i leukoplasty w komórkach wybranych owoców i warzyw
(marchew, pomidor, papryka, dzika róża, banan, ziemniak),
e) Preparaty komórek zwierzęcych: organella w komórkach pantofelka
(Paramecium caudatum) - preparat przyżyciowy (unieruchomiony)
i utrwalony; błona cytoplazmatyczna i jądro w komórkach nabłonka płaskiego
żaby (Rana sp.).