Przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwrobacze

Grzyby jako patogeny

1. Microsporum: grzybica skóry, paznokci, skóry owłosionej

2. Cryptococcus:

• blednica błon śluzowych, skóry, narządów wewnętrznych, posocznice

• kryptokokoza płuc, OUN

1. Pleśnie: uogólnione grzybice

Przyczyny rozwoju grzybic

1. Choroby

• cukrzyca

• choroby nowotworowe

• choroby immunologiczne

1. Farmakoterapia

• antybiotyki o szerokim zakresie działania

• leki cytostatyczne i immunosupresyjne

• glikokortykosteroidy

1. Czynniki …

• Rolnictwo

• Weterynaria

1. Nieprzestrzeganie zasad:

• higieny osobistej

• żywienia (niedobór białka)

Zwykle grzyby i drożdże nie stanowią zagrożenia. Kłopoty pojawiają się w przypadku obniżonej odporności.

Objawy zakażenia grzybiczego skóry

• zaczerwienienie skóry

• wykwity skórne, pęcherzyki, krostki

• opuchlizna

• uczucie palenia

• uporczywy świąd

Zaatakowane obszary skóry najczęściej są kształtu okrągłego lub owalnego.

Proces zdrowienia postępuje od wewnątrz na zewnątrz- powstają charakterystyczne dla grzybicy skóry pierścienie.

Grzybica:

1. Skóry gładkiej:

• ogniska rumieniowo-złuszczające z grudkami i pęcherzykami

• okolice pachwin, fałd, górne części ud, szpary międzypalcowe, powierzchnia dłoni i stóp

1. Skóry owłosionej:

• liczne drobne ogniska o powierzchni złuszczającej się obrębiasto

• skóra głowy i broda u mężczyzn

1. Skóry paznokci:

• Zmiana zabarwienia, pogrubienie płytki paznokcia

• Dotyczy od I do V palca stóp i dłoni

Zmiany na stopach

Pieczenie, swędzenie (podrażnienie skóry spowodowane drapaniem)

1. Nieprzyjemny zapach

2. Powierzchniowe zmiany (zaczerwienienie skóry, złuszczanie się naskórka, białe plamki lub pęcherzyki)

Profilaktyka zakażeń grzybiczych

• przestrzeganie wymogów higienicznych

• krótkie obcinanie paznokci

• noszenie wygodnego i przewiewnego obuwia

• bawełniane lub wełniane skarpety

• ograniczenie stosowania leków upośledzających odporność

• w przypadkach szczególnych, na profilaktycznym stosowaniu leczenia przeciwgrzybicznego

Klasyfikacja leków przeciwgrzybiczych

Budowa chemiczna leków przeciwgrzybicznych

2. Polieny

• Amfoterycyna B

• Nystatyna

1. Azole

• Imidazole: ketokonazol

• Triazole: flukonazol

1. Alliloaminy

• Terbinafina

• Naftifina

1. Pochodne morfo liny

• Amorolfina

1. Pochodne pirymidyn

• Flucytozyna

1. Kandyny

• Kaspofungina

1. Pochodne pirydyno nu

• Cyklopiroks

1. Inne

• gryzeofulwina

Podział leków przeciwgrzybicznych względem drogi podania

Wewnętrznie

1. Amfoterycyna

• AmBisome

1. Flukonazol

• Diflucan

• Fluconazole

• Flumycon

1. Flucytozyna

• Ancotil

1. Ketokonazol

• Ketokonazol

1. Terbinafina

• Lamisil

Zewnętrznie

1. Nystatyna

• Nystatyna

• Pimafucin

1. Klotrimazol

• Canesten

• Clotrimazolum

• Daktacort

• Daktarin

• Micetal

1. Kwas salicylowy

• Acifungin

• Mykodermina

1. Terbinafina

• Lamisilat

Mechanizm działania leków przeciwgrzybicznych

(Slajd był bardzo nieczytelny więc wszystkie mechanizmy przepisałam z neta)

1. Wiązanie ze sterolami błony komórkowej

• Amfoterycyna B

• Nystatyna

1. Upośledzenie mitozy

• Gryzeofulwina

1. Hamowanie syntezy ergosterolu

• Azole

1. Zaburzenie syntezy kwasów nukleinowych

• Flucytozyna

1. Hamowanie syntezy ergosterolu

• Alliloaminy

1. Uwalnianie reaktywnych form tlenu

• Cyklopiroks

1. Hamuje syntezę glukanu

• Kaspofungina

Spektrum działania leków przeciwgrzybicznych

Rodzaj grzyba	polieny	azole	5-flucytozyna
Cryptococcus	+	+	+
Candida	+	+	+
Aspergillus	+	+	+ (?)
Epidermophyton	-	+	-
Microsporum	-	+	-
Trychophyton	-	+	-
Histoplasma	+	+	-
Cocddioides	+	+	-
Blastomyces	+	+	-
Mucor	+	-	-
Sporothrix scheneckii	+	+	-

Wskazania do stosowania leków przeciwgrzybicznych

1. Grzybice skóry, błon śluzowych, zwłaszcza jamy ustnej i pochwy (najszersze zastosowanie analazły leki stosowane miejscowo)

• Antybiotyki polienowe (nystatyna, natamycyna, pimarycyna)

• Pochodne imidazolowi (klotrimazol, ketokonazol, terkonazol, triokonazol)

1. Leczenie grzybic układowych (chorzy hospitalizowani) – formy iniekcyjne

• Antybiotyki polienowi (amfoteryczna B)

• Antymetabolity (5-flucytozyna)

• Azole (ketokonazol, ekonazol, mikonazol, flukonazol)

Ogólne przeciwwskazania do stosowania leków przeciwgrzybicznych

• Niewydolność wątroby lub nerek

• Nadwrażliwość na składniki preparatu

• Stosowanie innych leków

• Młody wiek

• Ciąża i karmienie piersią

Wzrost stężenia leku we krwi z 1 % do 6% to jest o 600% !!!

Działania niepożądane leków przeciwgrzybicznych

	Amfoterycyna B	Flucytozyna	Ketokonazol	Flukonazol	Itrakonazol
nefrotoksyczność	++	-	-	-	-
hepatotoksyczność	+	+	++	+	+
neurotoksyczność	+	-	-	-	-
przewód pokarmowy	++	+	+	+	+
układ endokrynny	-	-	++	-	-
anemia	+	-	-	-	?
leukopenia	+	++	-	-	?
zapalenie żył	++	-	-	-	?
wysypka	+	+	+	+	+
działanie teratogenne	+	+	+	+	+

Wirusy

• Z łac. Virus=jad

• Małe cząstki nukleinowo-białkowe zaliczane do drobnoustrojów

• Zawierają informację genetyczną, ale nie mogą samodzielnie przekazywać jej następnym pokoleniom, ani odczytywać tej informacji w procesie translacji (zachodzą one tylko w komórce gospodarza)

Poza komórką żywiciela występują w postaci cząsteczek znanych jako winiony, które można otrzymywać w postaci krystalicznej

Wirusy i choroby wirusowe

Wirusy DNA

Pokswirusy	ospa, krowianka
Herpeswirusy	półpasiec, opryszczka, mononukleoza zakażna
Adenowirusy	zapalenie gardła, spojówek
Papillomawirusy	brodawki

Wirusy RNA

Ortomyksowirusy	grypa
Paramyksowirusy	odra, świnka
Wirus różyczki	niemiecka odra
Rabdowirusy	wścieklizna
Pikornawirusy	przeziębienie, zapalenie opon mózgowych, poliomyelitis
Retrowirusy	AIDS, białaczka komórek T
Arenawirusy	zapalenie opon mózgowych, gorączka Lassa
Hepadnawirusy	zapalenie wątroby
Adenowirusy	Zapalenie mózgu + gorączki przenoszone przez stawonogi

Cykl rozwojowy wirusów

1. Faza adhezji, w której wirus kontaktuje się z wrażliwą komórką

2. Faza wnikania, czyli przedostania się wirusa do jej wnętrza

3. Faza latencji (utajenia), w której wirusowy kwas nukleinowy uwalnia się z płaszcza białkowego, a wirion traci swą zakażalność i kieruje replikacją wirusowych kwasów nukleinowych oraz syntezą białek wirusowych

4. Faza dojrzewania obejmująca składanie i dojrzewanie potomnych wirionów

5. Faza uwalniania wirionów połączona w przypadku układu litycznego z rozpadem komórki gospodarza

Punkty uchwytu i mechanizmy działania leków wirusostatycznych

• Zapobieganie adhezji wirusów do błony komórkowej

• Hamowanie wnikania wirusów do komórek i/lub usuwania osłonki białkowej

• Oddziaływanie na syntezę kwasu nukleinowego wirusa

• Hamowanie syntezy białek wirusowych

• Zapobieganie uwalniania wirusów

Leki przeciwwirusowe – podział

1. Aminy cykliczne

• Amantadyna

• Rimantadyna

• Tromantadyna

1. Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

• Efawirenz

• Newirapina

• Delawirdina

1. Inhibitory proteazy

• Amprenawir

• Indinawir

• Ritonawir

• Sakwinawir

• Nelfinawir

1. Pochodne kwasu fosfoniowego

• Foskarnetan sodu

1. Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

• Abaka wir

• Defowir

• Didanazyna

• Lamiwudyna

• Zydowudyna

• Zalcytabina

• Stawu dyna

2. Analogi nukleozydów i nukleotydów

• Acyklowir

• Cidofowir

• Famciklowir

• Ganciklowir

• Idoksyurydyna

• Penciklowir

• Ribawiryna

• Walacyklowir

• Widarabina

2. Inne

• Denotiwir

• Eperwudyna

• Fomiwirsen

• Ibacytabina

• Lizozym

• Moroksydyna

• Oseltamiwir

• Paliwizumab

• Soriwydyna

• Triflurydyna

• Zanamiwir

• Związki inozynowe

Mechanizm działania	Substancje czynne	Wskazania
Hamowanie uwalniania	Amantadyna	Grypa wirusowa
Hamowanie replikacji kwasu deoksyrybonukleinowego wirusa	Nukleozydy – acyklowir, walacyklowir, pencyklowir, gancyklowir, cydofowir	Zakażenia wirusem Herpes Simple, Varicella zoster, zapalenie siatkówki wywołane przez CMV
	Rybawiryna	Zakażenie wirusem RS, gorączka Lassa, WZW typu C
	Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy	Zakażenie HIV
	Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy: efawirenz, newirapina	Zakażenie HIV
	Analogi pirofosforanu: foskarnet	Zakażenia CMV, opryszczka,
Hamowanie proteazy HIV	Inhibitory proteazy: indinawir, ritonawir	Zakażenie HIV
Hamowanie dojrzewania i uwalniania wirionów	Inhibitory neuraminidazy: oseltamiwir, zanamiwir	Przewlekłe zapalenie wątroby, grypa wirusowa

Acyklowir (Zovirax)

Ganciklowir (Cymevene)

1. Zakres działania:

• Wirus z grupy opryszczki (Herpesvirus)

• Wirusy cytomegalii – Gancyklowir

1. Mechanizm działania:

• Hamowanie wbudowania tri fosforanów deoksynukleotydów do wirusowego DNA (przedwczesne zakończenie replikacji wirusa)

1. Zastosowanie:

• Zapalenie rogówki

• Opryszczka narządów płciowych

• Zmniejszona odporność immunologiczna (biorcy przeszczepów)

• Wczesny okres mononukleozy zakaźnej (wirusy Epsteina – Barra)

• Ciężkie postacie zakażenia wirusem cytomegalii – Gancyklowir

1. Działania niepożądane:

• Niewydolność nerek (krystalizacja leku w kanalikach i cewkach nerki)

• Wzrost aktywności transaminaz wątrobowych

Widarabina (Vidarbin)

1. Zakres działania:

• Wirusy opryszczki pospolitej (HSV), wirusy Epsteina – Barra, wirus ospy i półpaśca (VZV), wirus B zapalenia wątroby

1. Mechanizm działania:

• Analog nukleotydu, który po potrójnej fosforylacji w ustroju działa hamująco na polimerazę DNA i tym samym hamuje wewnątrzkomórkowe namnażanie wirusa

1. Zastosowanie:

• Zapalenie mózgu o etiologii HSV

• Zapalenie spojówek i rogówki o etiologii HSV

• Półpasiec i ospa wietrzna u chorych z upośledzoną odpornością

• Zapalenie rogówki i naczyniówki o etiologii VZV

1. Działania niepożądane:

• Odwracalne uszkodzenie czynności nerek

• Zapalenie żył

• Nudności, bóle głowy, splątanie

• Supresja szpiku kostnego

• Wyspka

Zydowudyna (Azovir)

1. Zakres działania:

• Retrowirusy: HIV-1, HTLV-1, HIV-2

• Wirus Epstein – Barr (niska aktywność)

1. Mechanizm działania:

• Analog tymidyny hamujący odwrotną transkryptazę wirusów

1. Zastosowanie:

• Zakażenie HIV

1. Działania niepożądane:

• Odwracalna supresja szpiku

• Anemia makrocytarna

• Neutropenia

• Zaburzenia żołądkowo – jelitowe (nudności, wymioty)

• Drżenie mięśniowe, parestezje

• Encefalopatia

Pierwotniaki

Choroby pierwotniakowe

choroba	drobnoustrój	wektor	zasięg
Trypanosomoza Gorączka afrykańska Choroba Chagasa	Świdrowiec gambijski, świdrowiec rodezyjski Trypanosoma cruzi	Mucha tse – tse pluskwiaki	Afryka Ameryka Łacińska
Lejszmaniozy Kala - azar Pendynka Biały trąd	L. donovani L. brasilensis L. tropica	Komar piaskowy Komar piaskowy Komar piaskowy	Tropik/subtropik Tropik/subtropik Tropik/subtropik
Rzęsistkowica (trychomonadosis)	Rzęsistek pochwowy		globalny
Czerwonka pełzakowata	Entamoeba histolytica		Tropik/subtropik
Zimnica Tropikalna Trzeciaczka Czwartaczka	P. falciparum P. vivat, P. ovale P. malariae	Komar widliszek Komar widliszek Komar widliszek	Tropik/subtropik Tropik/subtropik Tropik/subtropik
Toksoplazmoza	Toxoplasma gondii		globalny
Pneumocystoza	Pneumocystis carinii		globalny

Choroby pierwotniakowe – leczenie

Choroba	Leki
Trypanosomoza: Gorączka afrykańska, choroba Chagasa	Pentamidyna, suramina, melarsoprol, eflornityna
Lejszmaniozy	Sól sodowa glukonianu antymonu, pentamidyna, amfoterycyna B
Rzęsistkowica	Metronidazol, Nimorazol, tynidazol
Czerwonka pełzakowata	Metronidazol, chlorochina
Toksoplazmoza	Sulfonamidy o przedłużonym działaniu z pirymetaminą
Pneumocystis carinii	Kotrimoksazol, pentamidyna

Zimnica (malaria)

• Najważniejsza i najbardziej rozpowszechniona choroba pierwotniakowa

• Groźna choroba zakaźna

• W ciągu roku notuje się 400 milionów zachorowań, liczba zgonów wynosi ok. 2 milionów

Objawy zimnicy

• Napadowe dreszcze

• Wysoka gorączka

• Zlewne poty

• Bóle kończyn i głowy

• Nudności i wymioty

• Postępująca niedokrwistość

• Powiększenie śledziony

Leki przeciwzimnicze

1. Inhibitory hemopolimerazy – hamuje hemopolimerazę, którą zarodźce wykorzystują do uniknięcia nagromadzenia metabolitu hemu, który to z kolei uszkadza ich błonę komórkową

• Chlorochina (Arechin)

• Meflochina

• Halofantryna

1. Inhibitory syntezy kwasu nukleinowego – wpływają na przemiany kwasu foliowego i blokują łańcuch oddechowy

• Proguanil

• Atowakwon

• Pirymetamina (Daraprim)

1. Doksycyklina – antybiotyk blokujący biosyntezę białka na poziomie rybosomy oraz procesy fosforylacji

Profilaktyka zimnicy

• 4 – 6 tygodni przed planowaną podróżą wizyta w gabinecie lekarskim

• Meflochina

• Doksycyklina 1 z nich przez 4 tygodnie

• Chlorochina

• Proguanil

• Atowakwon 1 z nich przez 7 dni

• Pirymetamina

• Schemat leczenia

• Początek 1 – 2 dni przed podróżą

• Przez cały pobyt

• 7 dni (4 tygodnie) po powrocie

Lamblioza (giardioza)

• Choroba jelita cienkiego powodowana przez pasożyt z grupy wiciowców o nazwie Lamblia intestinalis (Giardia lamblia). Najczęściej chorują dzieci, ale zakażenie może nastąpić w każdym wieku.

• U większości chorych zakażenie przebiega bezobjawowo

• Objawy:

• Bóle kolkowe w prawym podżebrzu, którym mogą towarzyszyć stany podgorączkowe

• Bóle w górnej części brzucha poposiłkowe

• Biegunka

• Pokrzywka skórna

• Chudnięcie

Zakażenie Lamblią

• Postacie przetrwalnikowe pasożyta, tzw. cysty są wydalane z kałem. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową

• Połknięte pasożyty namnażają się i zagnieżdżają się w komórkach błony śluzowej jelita cienkiego

• Zakażenie prowadzi do stanu zapalnego i zmian wstecznych (zaniku) nabłonka, czego wynikiem są zaburzenia wchłaniania i biegunka

• Niekiedy pasożyty przechodzą do dróg żółciowych i mogą spowodować żółtaczkę oraz powiększenie wątroby

Lamblioza (Gardioza) – leczenia

• Celem leczenia jest eliminacja pasożytów z organizmu.

• Leczenie prowadzi się w domu. Z uwagi na skąpo objawowy przebieg choroby, członków rodziny chorego traktuje się jako zakażonych.

• Leki:

• Metronidazol, tynidazol lub atebryna

• Mechanizm działania – wytwarzają produkty pośrednie podczas redukcji grupy nitrowej, szczególnie w komórkach zawierających niewielką ilość tlenu, które powodują zniszczenie istotnych składników komórki, dochodzi do pęknięć łańcuchów DNA

• Leki żółciopędne i żółciotwórcze

Leki przeciw robaczycom

Łacińska nazwa	Polska nazwa	Występowanie
Tasiemce Echinococcus granulosus Hymenolepis nana Taenia saginata Dipylidium caninum Taenia solium	Tasiemiec bąblowcowy Tasiemiec karłowaty Tasiemiec nieuzbrojony Tasiemiec psi Tasiemiec uzbrojony	Cały świat Cały świat Cały świat Cały świat Cały świat
Nicienie Ascaris lumbicoides hominis Enterobius vermicularis Ancylostoma duodenale Necator americanus Nematoda Trichinella spralis Trichuris trichiura	Glista ludzka Owsik Tęgoryjec dwunastniczy Tęgoryjec amerykański Nicienie Włosień kręty Włosogłówka ludzka	Cały świat Cały świat Strefa tropikalna i subtropikalna Strefa tropikalna i subtropikalna Afryka, Ameryka Łacińska Cały świat poza Australią Cały świat
Przywry Schistosoma haematobium Schistosoma mansoni Schistosoma japonicum		Afryka, Arabia Afryka,Arabia, Ameryka Łacińska Azja Wschodnia

Cechy skutecznego leku przeciwrobaczego

• Powinien wykazywać szeroki zakres działania, tzn. niszczyć najczęściej występujące w danej populacji rodzaje robaków

• Wykazywać aktywność zarówno wobec form dojrzałych i przetrwalnikowych

• Skuteczność po jednorazowym zastosowaniu

• Mała toksyczność dzięki znikomemu wchłanianiu z przewodu pokarmowego (w przypadku pasożytów jelitowych) lub wybiórcze działanie jedynie na pasożyta (w przypadku postaci inwazyjnych)

Rodzaj pasożyta	Stosowany lek w Polsce
Nicienie Tęgoryjec dwunastniczy Glista ludzka Owsik Włosień kręty Włosogłówka ludzka	Mebendazol, albendazol, pyrantel Mebendazol, lewamizol, pyrantel Mebendazol, albendazol, pyrantel Albendazol Mebeddazol, albendazol
Przywry Schistosoma	Prazykwantel
Tasiemce Echinococcus granulosus (tasiemiec bąblowcowy) Echinococcus multilocularis( Wągrzyca (larwalna postać Taenia solium) Hymenolepis Nana (tasiemiec karłowaty) Hymenolepis diminuta Taenia saginata(tasiemiec nieuzbrojony), T. solium(tasiemiec uzbrojony), Diphylobothrium latum(bruzdogłowiec szeroki), Dipylidium caninum(bruzdogłowiec psi)	Albendazol, prazykwantel Albendazol Albendazol, prazykwantel Prazykwantel Prazykwantel Prazykwantel, Niklozamid

(informacje dotyczące tasiemców w tej tabelce są przepisane z Internetu, bo zdjęcie było nieczytelne)

Leki przeciwrobacze

• Mechanizm działania

• Zaburzają przewodnictwo nerwowo – mięśniowe, wywołując blok depolaryzacyjny prowadzący do spastycznego porażenia mięśniówki robaka (pyrantel, lewamizol, prazykwantel), robak traci wówczas zdolność do przyczepiania się do ściany jelita i ulega wydaleniu wraz z kałem . By przyspieszyć wydalanie pasożytów dołącza się środki przeczyszczające (nie dotyczy to leczenia pyrantelem).

• Hamują polimeryzację tubuliny, dzięki czemu pasożyt staje się bardziej podatny na działanie enzymów trawiennych gospodarza i ulega częściowemu strawieniu (albendazol, mebendazol). Dzięki 250 – 400 – krotnie silniejszemu powinowactwu do tubuliny robaków leki o tym mechanizmie działania tylko w niewielkim stopniu wpływają na polimeryzację tubuliny u ludzi.

• Zaburzają procesy metaboliczne pasożyta, np. hamują wchłanianie glukozy przez robaka, co prowadzi do szybkiego zużycia przez niego własnych zapasów glikogenu i następnie autolizy (albendazol, mebendazol, prazykwantel)

• Działania niepożądane

• Przemijające dolegliwości żołądkowo – jelitowe (nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha)

• Przemijające bóle głowy, senność oraz reakcje alergiczne w postaci pokrzywki

• Niewielki wzrost aktywności aminotransferaz

• Neutropenia, agranulocytoza, pancytopenia (albendazol i mebendazol w dużych dawkach)

• Rozpad wągrów tasiemca uzbrojonego (T. solium) pod wpływem leczenia, jak również wywołanie odpowiedzi przez obumierające wągry może prowadzić do powstania reakcji zapalnej. Leczenie takie należy zatem poprzedzić zastosowaniem działających objawowo glikokortykosteroidów.

• Przeciwwskazania

• Wiek < 2 r.ż.

• Nużliwość mięśni

• Zaburzenia w obrazie krwi

• Ciąża i laktacja

• Kategoria B (prazykwantel) wg FDA

• nie wykazano, że leki te powodują podwyższone ryzyko dla płodu w badaniach na zwierzętach, nie przeprowadzono właściwych i poddanych odpowiedniej kontroli badań nad kobietami w ciąży

• kategoria C (albendazol, lewami zol, mebendazol, pyrantel) wg FDA

• bezpieczeństwo leków należących do kategorii C nie zostało określone w odniesieniu do ciąży, a w wypadku badań dla zwierząt leki te wykazały podwyższone ryzyko dla płodu albo badania takie nie zostały przeprowadzone

Lek należący do kategorii C nie powinien być stosowany w czasie ciąży, chyba że korzyści wynikające z leczenia przewyższają zagrożenie dla płodu.

• zaleca się, aby w czasie leczenia kobiety w wieku rozrodczym stosowały skuteczne metody antykoncepcji, a przed włączeniem terapii wykonały test ciążowy. W przypadkach niewielkich i niegroźnych zakażeń robakami wskazane jest rozpoczęcie leczenia dopiero po zakończeniu ciąży.

Glistnica (askarioza)

• Glista ludzka = Ascaris lumbricoides jest dużym pasożytem, mierzy około 30 cm.

• Glista wydala substancję o silnym odczynie alergizującym, dlatego u dzieci często występują wysypki, zapalenia oskrzeli, nieżyty nosa, obrzęki powiek, przewlekle utrzymujący się kaszel

• Długotrwałe zakażenie prowadzi do niedoborów wagi, a nawet do zahamowania rozwoju fizycznego i umysłowego

• Podstawą rozpoznania jest badanie kału

Zakażenie glistą

• Jaja pasożyta znajdują się w kale

• Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową

• w jelicie z jaja uwalnia się larwa, która wraz z krwią przez wątrobę wędruje do płuc, tam jest odkrztuszana do gardła i połknięta ze śliną wraca do jelita

• z larwy w ciągu 2 – 3 miesięcy rozwija się dojrzała glista. Samica produkuje ogromne ilości jaj, które są wydalane z kałem.

Glistnica (askarioza) – leczenie

• celem leczenia jest eliminacja pasożytów z organizmu

• leczenie prowadzi się w domu

• rygorystyczne przestrzeganie higieny osobistej

• zmieniać bieliznę pościelową i osobistą, dezynfekować urządzenia sanitarne i czyścić podłogę odkurzaczem

• dieta nie ma znaczenia dla skuteczności terapii

• nie ma ograniczeń odnośnie aktywności fizycznej

• mebendazol lub pyrantel – leki te przyjmuje się jednorazowo. Po 2 tygodniach sprawdza się skuteczność leczenia badając kał. W razie niepowodzenia kurację się powtarza.

Owsica (enterobioza)

• owsica należy do najczęściej wykrywanych robaczyc, łatwo szerzących się w otoczeniu. Zakażenie szerzy się często w przedszkolach, szkołach i środowisku rodzinnym. Owsiki występują wyłącznie u ludzi.

• Pasożyty bytują w jelicie ślepym

• Samica owsika po 4 tygodniach życia wychodzi przez odbyt, pełza po skórze krocza i składając jaja ginie

• Larwy rozwijają się w ciągu kilku godzin, dlatego możliwe jest samozarażenie

• Objawy:

• Świąd odbytu i sromu, niepokój dziecka, zmęczenie, częste budzenie się w nocy, zgrzytanie zębami

• Rozpoznanie:

• Obecność owsików w okolicy odbytu (głównie wieczorem) oraz jaj owsika w wymazach z okolic odbytu

• Badanie wykonuje się 3 – krotnie

• Bardzo rzadko można znaleźć pasożyty lub ich jaja w kale

• Leczenie – mebendazol, pyrantel

• Podaje się jednorazowo i powtarza po 2 tygodniach

• Leczyć należy jednocześnie wszystkich członków rodziny lub środowiska dziecięcego

• Częste pranie i prasowanie bielizny, pościeli, odkurzanie pomieszczeń. Dzieci powinny spać w obcisłych majtkach, mieć krótko obcięte paznokcie, często myć ręce i okolice odbytu

• Niestety nawroty są częste