1.Wymień podstawowe czynności życiowe.
1 oddychanie
2 odżywianie
3 poruszanie
4 rozmnażanie
5 odbieranie bodźców
6 wzrost
7 wydalanie
2.W jaki sposób przygotowuje się chorego do operacji?
1. Ocena stanu fizycznego i psychicznego pacjenta
2. Ocena ryzyka znieczulenia ogólnego
3. Wybór postepowania znieczulajacego
4. Poinformowanie pacjenta i uzyskanie jego zgody
na znieczulenie
5. Zmniejszenie leku i niepokoju
6. Zalecenia premedykacyjne
7.Wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych:
• grupa krwi i czynnik Rh,
• morfologia krwi,
• podstawowe badania biochemiczne( sód, potas, glukoza)
• EKG,
• Inne badania w zależności od stanu aktualnego pacjenta, jego
choroby podstawowej oraz chorób współistniejących a także od
rodzaju planowego zabiegu operacyjnego (np. czas krwawienia i
krzepnięcia, mocznik, kreatynina, poziom określonych hormonów,
badanie ogólne moczu, RTG i inne).
8. Pomiar wzrostu i masy ciała.
3.Przygotowanie pola operacyjnego.
• pozbawienia owłosienia skóry wokół planowanego cięcia
chirurgicznego
• wykonanie wieczornej toalety całego ciała ze szczególnym
uwzględnieniem miejsca planowego cięcia samodzielnie przez
chorego lub przez pielęgniarkę(a jeśli jest to możliwe to też toalety
rannej).
Golenie pola operacyjnego powinno odbywać się w dniu zabiegu, wyjątkowo
w przeddzień operacji. Najmniejsze ryzyko zakażenia okolicy planowego cięcia
chirurgicznego występuje wówczas, gdy czas między goleniem a rozpoczęciem
zabiegu operacyjnego jest krótszy niż 1- 2godziny przed planowym zabiegiem
operacyjnym.
Poinformowanie pacjenta o tym, że:
• paznokcie u rąk i nóg pacjenta w czasie zabiegu
powinny być pozbawione lakieru,
• na okres zabiegu powinien zdjąć wszystkie metalowe ozdoby –
obrączki, pierścionki, kolczyki, bransolety, naszyjniki, spinki do
włosów, itd.,
• wyjąć/usunąć sztuczne protezy zębowe, okulary, szkła kontaktowe,
• kobiety w okresie okołooperacyjnym nie powinny malować ust i
skóry wokół oczu,
• osoby, które mają długie włosy powinny je na okres zabiegu spleść
w jeden warkocz,
• jeśli pacjent posiada protezy kończyn i jeśli umocowanie protez
uniemożliwia swobodny dostęp do pola operacyjnego, czy też
utrudnia pacjentowi oddychanie w pozycji leżącej na stole
operacyjnym to wówczas takie protezy przed zabiegiem należy
zdjąć/odczepić,
• pacjent bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym powinien
oddać mocz w celu opróżnienia pęcherza moczowego,
9.W dniu operacji, u chorych ze współistniejącymi żylakami kończyn dolnych,
bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym bandażowanie kończyn
dolnych bandażem elastycznym – opaską uciskową, oraz na zlecenie lekarza
podaje pacjentowi drogą podskórną preparat heparyny drobnocząsteczkowej.
4.Pooperacyjne powikłania oddechowe, sposób zapobiegania
Powikłania: Zniesienie lub upośledzenie kaszlu- Zaleganie wydzieliny w oskrzelach -Utrudnienie lub całkowite przerwanie drożności oskrzelika lub oskrzela - Niedodma - Zakażenie miąższu płucnego - Zapalenie płuc - Ropień płuca
ZAPOBIEGANIE PŁUCNYM POWIKŁANIOM
1. FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ • POZYCJE UŁOŻENIOWE • POZYCJE DRENAŻOWE • ĆWICZENIA ODDECHOWE • OKLEPYWANIE KLATKI PIERSIOWEJ • INHALACJE • SKUTECZNY KASZEL
2. ĆWICZENIA RUCHOWE
3. SZYBKIE URUCHAMIANIE
5. W jaki sposób mierzy się OCŻ
Ciśnienie żylne ośrodkowe OCŻ, ciśnienie krwi, jakie panuje w dużych naczyniach żylnych (żyły) w bezpośrednim sąsiedztwie prawego przedsionka serca. Pomiarów tego ciśnienia dokonuje się przez zgłębnik wprowadzony np. do żyły głównej górnej lub dolnej przez nakłucie lub wypreparowanie żyły podobojczykowej, szyjnej lub udowej.
Wartości ciśnienia odczytuje się na manometrze wodnym. Zgłębnik przepłukuje się okresowo małymi ilościami roztworu soli fizjologicznej z dodatkiem niewielkiej ilości heparyny, w celu uniknięcia zatkania zgłębnika przez skrzeplinę.
6.Objawy odwodnienia.
Objawy odwodnienia organizmu:
ubytek wody do 2% masy ciała pacjenta.
uczucie silnego pragnienia
utrata masy ciała (można stwierdzić poprzez zważenie pacjenta)
2. ubytek wody 2-4% masy ciała pacjenta
suchość w ustach
utrzymujący się ból głowy
zmniejszona ilość oddawanego moczu, aż do pojawienia się bezmoczu
uczucie osłabienia
zawroty głowy
zaburzenia widzenia
omdlenie
nudności, czasami wymioty
tachykardia
niedociśnienie
przyspieszony oddech
podwyższenie temperatury ciała
mocz o ciemnym zabarwieniu
zmniejszenie pocenia
ustanie wydzielania śliny
suchy język
utrudniona mowa
skurcze i bóle mięśni
suche i popękane usta
utrata elastyczności skóry (skóra uszczypnięta i puszczona wyrównuje się bardzo powoli)
utrata siły, wycieńczenie
zapadnięte oczy
zaparcie
3. ubytek wody 5-6% masy ciała pacjenta
senność
parestezje
4.ubytek wody 10-15% masy ciała pacjenta
mówienie niemożliwe
drgawki
zaburzenia świadomości i kontroli postępowania
delirium
obrzęk języka
utrata przytomności
5.ubytek wody powyżej 15% masy ciała pacjenta
śmierć[9][10].
7.Co to jest drenaż czynny rany?
Drenaż czynny ma zastosowanie wtedy, gdy danej treści nie można usunąć za pomocą drenażu biernego. Po zabiegach operacyjnych, które nie wymagają dużej siły aspirowania stosuje się ssanie. Polega ono na aspirowaniu treści przez zastosowanie zbiorników (butelki szklane, pojemniki plastikowe), w których jest ujemne ciśnienie, np. po resekcji gruczołu tarczowego, po usunięciu pęcherzyka żółciowego itp.
8.Co to jest drenaż ułożeniowy i kiedy się go stosuje?
Drenaż ułożeniowy - bierny to specjalne ułożenie pacjenta stosowane w celu ułatwienia odpływu wydzieliny zalegającej głęboko w drogach oskrzelowych. Istotą tego zabiegu jest zastosowanie takiej pozycji, w której kierunek drenowanego oskrzela jest zbieżny z przebiegiem oskrzela głównego. Sprzyja to odpływowi wydzieliny przy wykorzystaniu siły ciężkości.
9.W jaki sposób zapobiegać zakrzepicy żylnej po operacji? (fizykalne, ćwiczenia, ułożenie, unieruchomienie)
Trzy sposoby zapobiegania zakrzepicy, stosowane osobno lub łącznie:
Podawanie leków zmniejszających krzepnięcie krwi (popularne określenie: leki rozrzedzające krew).
Do leków tych należą:
Leki doustne: acenokumarol i warfaryna
Heparyna niefrakcjonowana i drobnocząsteczkowa.
Leczenie uciskowe
Używanie odpowiednio dobranych podkolanówek i pończoch uciskowych lub bandaży elastycznych (w przypadku profilaktyki: podkolanówek, pończoch lub rajstop profilaktycznych, o mniejszej sile ucisku). Odmianą tej metody jest stosowanie tzw. przerywanego ucisku pneumatycznego (PUP). Bardzo ważne jest to, aby materiały uciskowe były stosowane prawidłowo i dobrze dobrane (zobacz: Jak prawidłowo stosować materiały uciskowe).
Aktywność fizyczna
Wczesna aktywność ruchowa (wstanie z łóżka, spacerowania) po zabiegach operacyjnych lub odpowiednia gimnastyka kończyn.
10. Kiedy chory po operacji może dostosować posiłki doustne, picie. (zależy czy wróciła perystaltyka).
W zależności od wykonywanego zabiegu czas oczekiwania na wprowadzenie diety jest inny.
Najczęściej w 4 dobie po resekcji żołądka podaje się dietę kleikową. Po pierwszym wypróżnieniu w 5-6 dobie po zabiegu, dietę kleikową można zamienić na papkowatą. Dieta ta może zawierać kaszę manną, przetarte zupy, lane kluski, zupy mleczne z kaszą manną czy ryżem, gotowane tarte warzywa, ziemniaki puree, gotowane kompoty. Kolejnym etapem jest dieta łatwostrawna, bogata w białko. Posiłki powinny być mało objętościowe. Zaleca się 6-8 małych posiłków. Stopniowo powinno się zwiększać obciążenie żołądka przez zwiększanie objętości posiłków.
Po operacji wyrostka robaczkowego dietę kleikowa wprowadza się wcześniej – w 2-3 dobie po resekcji.
Po zabiegach na drogach żółciowych w pierwszej dobie pacjent dostaje droga dożylna płyny z elektrolitami. W kolejnej dobie podaje się płyny obojętne po kilka łyżeczek, jak woda, słaba herbata. W trzeciej dobie pacjent przechodzi na dietę kleikową, a w czwartej kleikowo-owocowa. Następnie podaje się stopniowo wprowadzana dietę lekkostrawną, niskotłuszczową taką jak w przewlekłym zapaleniu dróg żółciowych.
Po resekcji pęcherzyka żółciowego metodą laparoskopową rekonwalescencja przebiega znaczne szybciej. Perystaltyka jelit pojawia się już po 6-8 godzinach po zabiegu. W dobie po zabiegu następuje nawadnianie dożylne. W kolejnej dobie wprowadza się dietę kleikową a w drugiej dobie po operacji stosuje się dietę łatwostrawna. Można podawać bułkę z masłem, zupy mleczne, zupy warzywne, ziemniaki puree, warzywa gotowane rozdrobnione. Nie podaje się jeszcze mięsa. W trzeciej dobie wskazana jest dieta łatwo strawna, niskotłuszczowa.
W przypadku operacji odbytu kleiki wprowadza się w trzeciej dobie a w czwartej przechodzi się na dietę łatwostrawną, o małej zawartości błonnika, niskotłuszczową, przecieraną. Po kilku dniach pacjent przechodzi na dietę normalna łatwostrawną.
11. Co to jest premedykacja i czemu ona służy?
Premedykacja – farmakologiczne przygotowanie chorego do operacji. Celem premedykacji jest
zniesienie lęku, niepokoju, bólu, wprowadzenie pacjenta w dobry nastój,
wywołanie u pacjenta stanu głębokiego uspokojenia bez zniesienia odruchów obronnych i zdolności do współpracy,
spowodowanie niepamięci,
zahamowanie niekorzystnych odruchów, jak wydzielania śliny i pobudliwości nerwu błędnego, mogących powodować niebezpieczne reakcje podczas operacji,
ułatwienie wprowadzenia do znieczulenia,
umożliwienie zastosowania mniejszych dawek leków znieczulających,
zmniejszenie bólu, nudności i wymiotów po operacji,
zapobieżenie lub zmniejszenie występowania działań niepożądanych leków stosowanych do znieczulenia.
12.Przeciwskazania do zabiegu w trybie jednodniowym(stany krwotoczne…)
Niestety nie wszyscy pacjenci kwalifikują się do takich zabiegów - przeciwwskazaniem są współistniejące choroby wymagające dłuższego pobytu w szpitalu po wykonaniu zabiegu np. cukrzyca insulino zależna lub tez pobytu w szpitalu pełnoprofilowym np. współistniejąca niewydolność krążenia.
Jakie istnieją przeciwwskazania
Niestety, procedura nie jest dostępna dla każdego. Przeciwwskazaniem do chirurgii jednego dnia są:
– przewlekłe choroby układu krążenia i układu oddechowego;
– cukrzyca, szczególnie insulinozależna, oraz padaczka;
– choroby psychiczne;
– wiek powyżej 70 lat;
– choroby hematologiczne (krwi);
– choroby zakaźne.
Jest to związane ze znieczuleniem ogólnym pacjenta. W ta kim przypadku może on wymagać dłuższego przygotowania przed operacją i dłuższej obserwacji po jej wykonaniu. Jednak w przypadku procedur wykonywanych w znieczuleniu miejscowym (usuwanie zmian skórnych, żylaków itp.) zabieg może zostać przeprowadzony w ramach chirurgii jednego dnia.
13.Rodzaje ran
Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki skórnej lub błon śluzowych, np. jamy ustnej. Rozległość i głębokość ran zależy od rodzaju urazu, jego siły i miejsca, na które działał. Rany powitają na skutek działania: czynników mechanicznych, które powodują rany cięte, rąbane, kłute, tłuczone, postrzałowe. czynników termicznych, które wywołują oparzenia i odmrożenia, czynników chemicznych, które wywołują oparzenia chemiczne, martwicę lub rozpuszczenie tkanek, czynników elektrycznych, które wywołują oparzenia i zwęglenia tkanek.
Rodzaje ran
Otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.
Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż, szkło). Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia. co zmniejsza ryzyko zakażenia.
Rana kłuta - powstaje w wyniku zranienia ostrym długim przedmiotem (gwóźdź, sztylet): krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca. jelit oraz dużych naczyń krwionośnych.
Rana tłuczona - powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem (kamień, młotek); brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia.
Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego przedmiotu np. haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek skóry i głębszych tkanek.
Rana kąsana - jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogatą florę bakteryjną jamy ustnej; szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.
Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest mała i gładka, podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych brzegach.
14.W jaki sposób goi się rana?
Proces gojenia rany rozpoczyna się bezpośrednio po jej powstaniu. We krwi, która przedostaje się do rany są obecne płytki krwi. Ulegają one agregacji i tworzą czop płytkowy, który hamuje dalszy wypływ krwi. Następuje aktywacja kaskady enzymów odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi i w efekcie dochodzi do polimeryzacji fibrynogenu. Tworzy się galaretowaty skrzep, sklejający niczym klej, brzegi rany. W pobliżu rany gromadzą się fibroblasty i makrofagi. Rozpoczyna się oczyszczanie rany z bakterii i uszkodzonych tkanek. Jeżeli uda się opanować infekcję wzmagają się procesy syntezy kolagenu, wrastają drobne naczynia krwionośne. Rozpoczyna się proces tworzenia blizny. Martwica tkanek lub infekcja komplikuje, zakłóca i opóźnia te procesy.
Rana może goić się przez rychłozrost (łac. per primam intentionem) – brzegi rany sklejają się, odtwarza się ciągłość skóry, powstaje linijna blizna. Jest to najbardziej korzystny sposób gojenia ran. Jednak nie zawsze rana goi się w ten sposób.
Gojenie przez ziarninowanie (łac. per secundam intentionem) jest dłuższym procesem i ma miejsce wtedy, gdy z różnych powodów (brak zaopatrzenia rany, ubytek naskórka, zakażenie) nie doszło do pierwotnego zamknięcia rany. W dnie rany powstaje ziarnina z wrastających naczyń krwionośnych. Ziarnina jest podłożem do regeneracji powierzchownych warstw skóry i naskórka, który narasta z brzegów rany na ziarninę. Takie gojenie rany wymaga starannej pielęgnacji i częstych zmian opatrunków. Blizna pozostała po wygojeniu się rany przez ziarninowanie jest duża i widoczna. Niekiedy pojawiają się zmiany w zabarwieniu skóry.
Gojenie pod strupem (łac. sub crustam) zdarza się wtedy, gdy początkowy skrzep ulegnie wyschnięciu, tworząc strup będący naturalnym biologicznym opatrunkiem, zaś ziarninowanie i regeneracja naskórka odbywa się pod nim.
Są również odrębnie klasyfikowane rodzaje zaburzenia ciągłości powłok ciała: oparzenie, odmrożenie, odleżyna, owrzodzenie.
15.Jakie znasz sposoby miejscowego leczenia oparzeń? (opatrunki lub metoda otwarta)
Leczenie rany oparzeniowej
Celem leczenia miejscowego jest doprowadzenie do jak najszybszego i efektywnego, funkcjonalnego i morfologicznego odtworzenia skóry uszkodzonej przez uraz oparzeniowy.
Ubytek prawidłowej tkanki może być uzupełniony przez komórki naskórka, w efekcie czego dochodzi do uzyskania stanu wyjściowego, lub przez ziarninę, młodą, intensywnie proliferującą tkankę łączną, na bazie której wykształca się blizna. Blizna jest tkanką niepełnowartościową, niebędącą w stanie zastąpić skóry zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i kosmetycznym. Miejscowe leczenie każdej rany chirurgicznej, a zwłaszcza rany oparzeniowej, powinno
więc obejmować takie działania, które dawałyby przewagę regeneracji naskórka nad gojeniem poprzez bliznowacenie. Powyższy wniosek, sformułowany
przez Martina, określany jest jako strategiczny cel gojenia rany, w tym rany oparzeniowej. Najważniejszym elementem regeneracji uszkodzonej powłoki
wspólnej jest zaś odtworzenie naskórka. W ranach z nawet powierzchowną martwicą proces regeneracji ani gojenia nie może mieć miejsca, zanim nie dojdzie do jej usunięcia.
Leczenie metodą otwartą przeprowadza się w przypadku oparzeń okolic specjalnych – twarz, krocze, pachy, niekiedy szyja. Zaletą metody otwartej jest łatwość w pielęgnacji trudno dostępnych miejsc, jak również umożliwienie codziennej obserwacji rany. Leczenie na otwarto przeprowadza się za pomocą maści lub pod strupem. Zwykle stosuje się tradycyjne substancje, jak np. Polseptol(maść z jodowanego poliwinylopirolidonu), itp. Ostatnio opisuje się dobre wyniki leczenia za pomocą maści Scaldex– będącej mieszaniną
komponentów roślinnych i przeciwbakteryjnych. Gojenie pod strupem uzyskuje się przez koagulację rany 2, 5 lub 10% AgNO Nie zaleca się stosowania tej
metody przez osoby niedoświadczone – ze względu na potencjalną toksemię preparatu.
Leczenie metodą zamkniętą – pod opatrunkiem. Obecnie na rynku znajduje się spora ilość różnych typów preparatów i substancji służących do opatrywania ran. Strategia postępowania lekarskiego uzależniona powinna być od głębokości, rozległości, okolicy i stopnia wilgotności rany oraz ewentualnych objawów zakażenia. W przypadku ran suchych stosuje się innego typu opatrunki niż w przypadku ran sączących, z wysiękiem. Dlatego też zastosowanie na ranę któregokolwiek z nich powinno się odbyć po konsultacji z lekarzem, istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że pokrycie rany dowolnym typem opatrunku, nieadekwatnie do rodzaju rany, może spowodować więcej złego niż dobrego i zamiast pomóc – skomplikuje gojenie rany. Opatrunki stosowane w leczeniu oparzeń można schematycznie podzielić na opatrunki
klasyczne oraz nowoczesne opatrunki aktywne
16.Czym różni się oparzenie I stopnia od oparzenia II stopnia?(głębokością)
Wyróżnia się 4 stopnie oparzenia, które zależą od głębokości uszkodzenia.
Oparzenie I stopnia
Obejmuje tylko naskórek. Jego cechami charakterystycznymi są:
zaczerwienienie skóry, czyli rumień
lekki obrzęk
bolesne pieczenie skóry
Rumień może być wynikiem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej wody lub silnego działania promieni słonecznych. Zaczerwienienie skóry utrzymuje się zwykle kilka dni i goi się samoistnie po złuszczeniu naskórka. I stopień oparzenia nie niesie za sobą ryzyka powstania blizny.
Oparzenie II stopnia
Oparzenia II stopnia mogą powstać po oblaniu wrzątkiem, gorącym olejem lub pod wpływem pary wodnej, chemikaliów itp.
Wyróżnia się oparzenie II stopnia powierzchowne (II A), które obejmuje naskórek i część skóry właściwej. Pojawią się się wtedy: zaczerwienie i obrzęk, pęcherze wypełnione żółtawym płynem surowiczym
Pęcherze to martwy naskórek uniesiony gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Obserwuje się tu silne procesy zapalne i martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą.
silny ból
Gojenie trwa około 10-14 dni. Oparzenia II stopnia A pozostawiają jedynie niewielkie przebarwienia.
Oparzenie II stopnia głębokie (II B), które obejmuje naskórek i całą grubość skóry właściwej, co objawia się:
białą skóra z czerwonymi punktami (powierzchowna martwica)
bólem, który jest mniejszy niż w przypadku oparzenia w stopniu II A, ponieważ zostały uszkodzone zakończenia nerwowe.
Czas gojenia powstałych w ten sposób ran trwa ok. 3 tygodni. Po zagojeniu się ran mogą powstać blizny.
17.Jakie mogą być powikłania złamań kończyn dolnych?
Początek formularza
Złamanie kości wydaje się błahym urazem. Jednak może prowadzić do bardzo ciężkich powikłań. Zakażenie, krwawienie czy uszkodzenie nerwów to tylko przykłady powikłań złamań kości. W jaki sposób do nich dochodzi? Jak należy je leczyć? Czy można ich uniknąć?
Zakażenie kości
Zakażenia kości należą do najcięższych infekcji bakteryjnych znanych medycynie. Ich leczenie trwa miesiące, a nierzadko lata. Często usunięcie ogniska zapalnego wraz z fragmentem kości jest jedyną szansą na opanowanie szerzącego się zakażenia. Dzieje się tak dlatego, że tkanka kostna jest w zdecydowanej większości kompleksem białkowo-mineralnym. Żywe komórki i pęczki naczyniowo-nerwowe są nieliczne i oddalone od siebie. Z powodu takiej budowy białe krwinki - obrońcy naszego organizmu - nie mogą łatwo dotrzeć do źródła infekcji i jej zwalczyć.
Również penetracja antybiotyków do kości jest bardzo słaba. Trzeba podawać duże dawki leków i przez długi czas, by stężenie antybiotyku w kości osiągnęło poziom bakteriobójczy. Niestety, bakterie tworzą na powierzchni kości, materiału zespalającego czy chrząstki biofilm. Jest to zorganizowana struktura bakterii, które w grupie znacznie skuteczniej bronią się przed eradykacją. Jeśli utworzy się biofilm, w zasadzie jedyną szansą na pokonanie zakażenia jest chirurgiczne usunięcie elementu, na którym się znajduje.
Do zakażenia może dojść w wyniku samego złamania. Dzieje się tak w przypadku złamań otwartych, gdzie kość ma bezpośredni kontakt z pełnym bakterii światem zewnętrznym. Zakażenie może się też rozwinąć w trakcie leczenia operacyjnego. Dlatego ortopedzi najbardziej ze wszystkich chirurgów dbają o czystość pola operacyjnego. Dodatkowo każda operacja jest przeprowadzana w osłonie antybiotykowej, którą kontynuuje się przez wiele dni. Zakażenie może również penetrować poprzez ranę operacyjną aż do kości - dlatego tak ważna jest zmiana opatrunku i właściwa pielęgnacja rany aż do pełnego wygojenia.
Krwawienie
Samo złamanie powoduje utratę krwi. Dzieje się tak dlatego, że jama szpikowa kości jest bardzo obficie ukrwiona. Zaopatrzenie w krew jamy szpikowej jest tak duże, że w sytuacjach gdy nie można nakłuć żyły, zaleca się podawanie leków bezpośrednio doszpikowo, uznając ją za ekwiwalent naczynia. Krwawienie w przypadku złamania zamkniętego powoduje powstanie krwiaka. Wówczas krew pozostaje w organizmie, ale nie uczestniczy w krążeniu, więc nie może przenosić tlenu oraz pełnić innych funkcji.
Dodatkowo złamana kość może przebić ściany naczyń mniejszego lub większego kalibru. Zwykle dochodzi do takich powikłań w sytuacji, gdy odłamy są ostre, a uraz był wysokoenergetyczny (na przykład komunikacyjny). Dodatkowo w przypadku złamań otwartych tkanki nie chronią przed wypływem krwi, więc w tych złamaniach czasem wystarczy kilka minut, by doszło do całkowitego wykrwawienia się ofiary. Dlatego tak ważne jest udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, na przykład w wypadku samochodowym, i zatamowanie krwawienia opatrunkiem uciskowym.
Uszkodzenie nerwów
Samo złamanie nie prowadzi do poważnych następstw w funkcjonowaniu człowieka. Jeśli jest prawidłowo nastawione, zrasta się, a kość szybko odzyskuje dawną wytrzymałość. Inaczej jest z nerwami. Jeśli w trakcie złamania uszkodzony zostanie nerw, dochodzi do niedowładów, które mogą ciągnąć się latami lub do końca życia. Niedowłady mogą być przyczyną znacznego stopnia niepełnosprawności, gdyż nerwy kierują nie tylko czuciem, ale też ruchami mięśni. Do niedowładów dochodzi, gdy nerw dostanie się między odłamy kostne i zostanie przyciśnięty. Może też zostać uszkodzony bezpośrednio przez ostry fragment kości.
Zdarza się również, że nerw w wyniku zbliznowacenia okolicznych tkanek zostaje uwięziony i nie może się ślizgać w swojej pochewce. Dochodzi wtedy do neuropatii z pociągania - bardzo trudnej do leczenia. Ortopedzi operując złamanie zawsze uwalniają przechodzące w jego sąsiedztwie nerwy. Niestety uszkodzenie może być na tym etapie tak duże, że nerw nie odzyska sprawności.
Często zdarza się też, że już po wygojeniu złamania wykonuje się dodatkową operację, której zadaniem jest uwolnienie nerwu i przywrócenie mu dawnej funkcji. Przerwane całkowicie nerwy można zespalać. Wykonuje się wtedy zszycie osłonek obu fragmentów. Nerwy obwodowe mają możliwość regeneracji. Niestety działa ona tylko wtedy, gdy nerw jest uwolniony i ma zachowaną ciągłość. Regeneracja nerwów trwa około dwóch lat.
Staw rzekomy
Jeśli nie dojdzie do zrostu kostnego, oba odłamy kości mogą poruszać się między sobą. Taki stan nazywamy stawem rzekomym. Nie jest to bowiem naturalny staw, ale stanowi podobne połączenie ruchome dwóch kości. Stawy rzekome powstają zwykle w sytuacji, gdy fragmenty kostne po zespoleniu nie są do siebie dostatecznie mocno dociskane podczas obciążania. Do takiego stanu może również dochodzić, jeśli z przyczyn ogólnoustrojowych u pacjenta zaburzone są procesy gojenia złamania. Ma to miejsce na przykład w cukrzycy, niewydolności nerek oraz osteoporozie.
Aby wyleczyć staw rzekomy, należy wykonać nowe zespolenie, pozwalające na większy zakres ruchów względnych odłamów. Podaje się również czynniki wzrostu w okolicę szczeliny złamania. Często konieczne jest usunięcie tkanki bliznowatej i innych przeszkód ze szczeliny złamania.
Przykurcze w stawach
Po długim czasie bezruchu zdrowy staw przestaje ruszać się w pełnym zakresie, co nazywamy przykurczem. Wynika to z usztywnienia otaczających tkanek: więzadeł, ścięgien i torebki stawowej.
Złamania przezstawowe w sposób bezpośredni mogą prowadzić do przykurczów. Jeśli nie zostaną prawidłowo zespolone, ograniczają ruchomość stawu. Po pewnym czasie ograniczenie nie wynika już z budowy stawu, ale z konfiguracji otaczających tkanek i nawet przywrócenie prawidłowej anatomii stawu nie wyleczy przykurczu. Bardzo często przykurcz bardziej ogranicza ruchomość niż wynika to z pierwotnego uszkodzenia stawu. Konieczna jest wtedy bardzo długa rehabilitacja, a niekiedy kolejne interwencje chirurgiczne.
Również złamanie nieprzebiegające przez staw może doprowadzić do przykurczu. Dzieje się tak w sytuacji, gdy konieczne jest długotrwałe usztywnienie. Dlatego przy skomplikowanych złamaniach nie stosuje się opatrunków gipsowych, tylko stabilizację zakładaną operacyjnie. Pozwala to uniknąć wielotygodniowego zablokowania zdrowego stawu.
Obluzowanie lub pęknięcie materiału zespalającego
Złamania często zespala się przy pomocy płyt i śrub. Jak każdy pracujący mechanicznie element, również płyty i śruby mogą ulec złamaniu zmęczeniowemu lub obluzowaniu. Dzieje się tak zwykle gdy zespolenie pozwala na ruch między kośćmi. Niestety, nie jest to błąd. Zespolenie musi pozwalać na ruch między kośćmi, żeby nie wytworzył się staw rzekomy. Tak więc zawsze jest to pewien balans między zespoleniem sztywniejszym (większe ryzyko braku zrostu), a luźniejszym (większe ryzyko obluzowania lub pęknięcia materiału zespalającego).
Dodatkowo do obluzowania materiału zespalającego prowadzi zakażenie i inne procesy zapalne, niekoniecznie związane z infekcją.
Powikłania zatorowo-zakrzepowe
Powikłania zakrzepowo-zatorowe nie są zwykle wynikiem złamania jako takiego, ale unieruchomienia, które wiąże się ze złamaniem. To właśnie dlatego bardzo ważne jest szybkie uruchomienie chorego. Jeśli złamanie jest zespolone operacyjnie, chory może ruszać złamaną kończyną już po kilku dniach. Nie trzeba czekać sześciu tygodni, aż powstanie zrost. Oznacza to znacznie mniejsze ryzyko takich powikłań jak: zatorowość płucna, udar, zawał serca czy zakrzepica żył głębokich.
Złamanie kości nie jest lekkim i błahym urazem, jak większość z nas uważa. Niektóre złamania kości mogą prowadzić do kalectwa lub nawet śmierci.
Lub
Powikłania złamań mogą być pierwotne lub wtórne.
Powikłania pierwotne (natychmiastowe) powstają w momencie urazu wraz z uszkodzeniem kości (na zapobieganie im nie mamy żadnego wpływu). Zaliczamy do nich uszkodzenia:
-naczyń, nerwów obwodowych, rdzenia kręgowego, narządów jamy brzusznej, klatki piersiowej, czaszki, miednicy.
Powikłania wtórne mogą być wczesne i późne.
Wczesne powikłania wtórne są wynikiem:
-błędów podczas udzielania pierwszej pomocy, transportu, pierwotnego postępowania chirurgicznego.
Późne powikłania wtórne powstają w wyniku powikłań wczesnych lub w czasie dalszego leczenia.
Do powikłań wtórnych wczesnych należą:
wtórne przemieszczenia odłamów, uszkodzenia naczyń, porażenia nerwów obwodowych (np. pośrodkowego, promieniowego, łokciowego oraz strzałkowego) porażenie rdzenia kręgowego, zakażenia ran.
Do powikłań wtórnych późnych zalicza się:
zrost w wadliwym ustawieniu, opóźniony zrost, staw rzekomy, ubytek kości, martwicę kości spowodowaną niedokrwieniem, zespoły ciasnoty przedziałów powięziowych, przykurcz Volkmanna, odleżyny (zwłaszcza po uszkodzeniach rdzenia kręgowego), zaniki mięśni, chorobę Sudecka, tężec, zgorzel gazową, przykurcze zesztywnienia.
18.Rodzaje przemieszczeń?
Złamanie z przemieszczeniem to złamanie, w którym odłamy kości ulegają przesunięciu w różnym kierunku. Przemieszczenie odłamów kości wynika bezpośrednio z urazu (pierwotne przemieszczenie kości) lub pod wpływem nieodpowiedniego unieruchamiania kości (wtórne przemieszczenie kości). Kończyna, która uległa złamaniu z przemieszczeniem jest zniekształcona. Zaburzona jest czynność całego uszkodzonego narządu.
Rodzaje złamań z przemieszczeniem
Złamania z przemieszczeniem możemy podzielić na pierwotne i wtórne. Pierwotne złamania z przemieszczeniem pojawiają się bezpośrednio w chwili zadziałania czynnika powodującego uraz. Wtórne złamania z przemieszczeniem pojawiają się po pewnym czasie od urazu w wyniku działania mięśni, ścięgien czy więzadeł.
Przemieszczenie odłamów kości może być skierowane w różne strony. Biorąc pod uwagę kierunek przemieszczenia, wyróżniamy:
przemieszczenie do boku,
przemieszczenie do boku ze skróceniem,
przemieszczenie do boku z wydłużeniem,
przemieszczenie z zaklinowaniem,
przemieszczenie kątowe (odłamy kości układają się do boku pod pewnym kątem),
przemieszczenie rotacyjne (obrotowe).
Złamania z przemieszczeniem to złamania otwarte lub zamknięte.
19.Zasady pierwszej pomocy w złamaniach kręgosłupa
Chorego z urazem kręgosłupa nie powinno się ruszać. Jeżeli trzeba go wynieść z miejsca, gdzie uległ wypadkowi, w żadnym wypadku nie wolno unosić go za głowę i biodra lub barki i biodra, lecz należy użyć prowizorycznych noszy, na które należy go delikatnie przesunąć. Nie wolno przekładać chorego z noszy na nosze, aż do chwili zbadania go przez specjalistę w szpitalu i ewentualnego wykonania zdjęcia RTG. W razie konieczności przeniesienia poszkodowanego na inne nosze, czynność ta powinna być wykonana przez kilka osób podtrzymujących jego głowę, kark, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i uda. Dalsza pomoc, unieruchomienie na czas przewiezienia, należy do lekarza.
Jedna z osób cały czas podtrzymuje głowę z szyją, druga osoba tułów, trzecia kończyny tak, aby głowa z tułowiem i kończynami znajdowały się w jednej linii. Nieprawidłowe przenoszenie może spowodować uszkodzenie rdzenia i trwałe kalectwo. Niedopuszczalne jest chwytanie poszkodowanego pod pachy i kolana w pozycji, w której głowa zwisa bezwładnie, a kręgosłup jest wygięty w łuk. Nie wolno też sadzać go ani stawiać na nogi
20.Najczęstsze rodzaje złamań kończyny górnej (konsekwencje)
Początek formularza
Dół formularza
RODZAJE ZŁAMAŃ I ICH CHARAKTERYSTYKA
Złamania definiuje się jako przerwanie ciągłości kości po zadziałaniu urazu przekraczającego granice elastyczności tkanki kostnej. Do najczęstszych przyczyn złamań należą uderzenia, zmiażdżenia, upadki, przygniecenia i postrzały. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim ustalić, czy mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, czy tez zamkniętym. Przy złamaniu zamkniętym nie stwierdza się widocznej rany w okolicy miejsca złamania, odmiennie niż w przypadku złamania otwartego.
Do cech pewnych złamania należą: nieprawidłowe ustawienie, lub patologiczna ruchomość, której oczywiście nie wolno prowokować. Cechami domniemanymi złamania są: bolesność i obrzęk, ograniczenie ruchomości lub jej zniesienie.
RODZAJE ZŁAMAŃ
- proste- gdy dochodzi do uszkodzenia tylko kości,
- powikłane- gdy oprócz kości uszkodzeniu ulegają też inne tkanki, np. nerwy lub naczynia krwionośne,
- wieloodłamowe - gdy kość łamie się na wiele części.
Powyższe rodzaje złamań występują u osób dorosłych, natomiast u dzieci mówi się o „złamaniach zielonej gałązki”.
Dzielimy je za zamknięte i otwarte. Złamania zamknięte to takie, w których nie ma rany, ponieważ kości nie przebiły skóry. Natomiast złamania otwarte charakteryzują się tym, że pojawia się krwawienie, gdyż kość przebija skórę.
Złamanie kości ramiennej:
Złamanie szyjki chirurgicznej – jest najczęściej występującym rodzajem złamania kości ramiennej. Nie jest ono obarczone wystąpieniem powikłań, a okres zrostu trwa zazwyczaj około czterech tygodni (w tym czasie ręka jest unieruchomiona w gipsowym opatrunku Dessaulta).
Złamanie trzonu kości ramiennej – ten rodzaj złamania zwykle wiąże się z przemieszczeniem kości, a w przypadku jednej osoby na dziesięć wraz z nim dochodzi do uszkodzenia nerwu promieniowego. Powikłanie to objawia się opadającą ręką, problemami ze zginaniem nadgarstka, prostowaniem palców oraz z zaburzeniami czucia w całej kończynie. Z tego względu złamanie trzonu kości ramiennej wymaga konsultacji neurologicznej i długiej rehabilitacji (rzadko potrzebna jest interwencja chirurgiczna).
Złamanie guzka większego kości ramiennej – zwykle towarzyszy mu przemieszczenie odłamów kości, przez co okres rekonwalescencji trwa bardzo długo. Na szczęście do tego rodzaju złamania dochodzi niezwykle rzadko.
Złamanie nasady dalszej kości ramiennej – zwykle towarzyszą mu zaburzenia krążenia w kończynie. Dochodzi do niego na skutek obrzęku tkanek miękkich, które otaczają miejsce urazu. W celu zdiagnozowania złamania nasady dalszej kości promieniowej lekarz mierzy tętno na tętnicy promieniowej pacjenta. W przypadku utrzymywania się zaburzeń w krążeniu krwi (mimo wcześniejszego rozluźnienia opatrunku i stosownego ułożenia ręki), konieczne jest podjęcie leczenia operacyjnego.
Złamanie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej – zwykle towarzyszą mu przemieszczenia odłamów kości, które powodują skurcze w stawach kończyny. Czasami zdarza się, że fragmenty te dostają się do stawu łokciowego, co powoduje jego jednoczesne zwichnięcie i uszkodzenie nerwu. Jeżeli doszło jedynie do niewielkich przemieszczeń odłamów, złamanie nadkłykcia przyśrodkowego leczy się zachowawczo poprzez unieruchomienie. Jeśli jednak stan pacjenta jest poważny, lekarz może podjąć decyzję o konieczności przeprowadzenia operacji.
Złamanie kości przedramienia:
Złamanie kości promieniowej – do tego rodzaju złamania dochodzi najczęściej na skutek upadku. Jego leczenie polega na unieruchomieniu całego przedramienia wraz z kośćmi śródręcza na okres od czterech do sześciu tygodni. W przypadku wystąpienia złamania dalszej kości promieniowej, może wystąpić także ograniczenie ruchomości nadgarstka.
Złamanie Smitha – jest szczególnym rodzajem złamania kości promieniowej w okolicy nadgarstka, które występuje najczęściej na skutek upadku na dłoń wygiętą do wewnątrz. Zwykle dochodzi do niego u osób starszych, cierpiących na osteoporozę, lub u osób młodych, uprawiających sport. Jego objawami są problemy z poruszaniem nadgarstkiem, obrzęk i zasinienie. Mimo, że jest to bardzo poważny rodzaj złamania, który może skutkować nawet porażeniem dłoni i palców, bardzo często trudno jest go zdiagnozować (objawy nie są zbyt dotkliwe).
Złamanie kości łokciowej – ten rodzaj złamania nie jest obarczony ryzykiem wystąpienia powikłań związanych z przemieszczeniem odłamów kości. Leczenie polega na unieruchomieniu kończyny w opatrunku gipsowym.
21. Powikłania w złamaniu miednicy.
Gdy nastąpi złamanie przedniego odcinka pierścienia miednicy (złamanie kości łonowych i kulszowych z rozerwaniem spojenia łonowego)
- uszkodzenie pęcherza moczowego, cewki moczowej, dróg rodnych.
Gdy nastąpi złamanie tylnego odcinka pierścienia miednicy (złamanie kości krzyżowej i talerzy kości biodrowych z rozerwaniem więzadeł krzyżowo-biodrowych)
- uszkodzenie odbytnicy i splotu krzyżowego.
22. W jaki sposób pobiera się próbkę moczu do badania ogólnego, a jak do badania bakteriologicznego?
BADANIE OGÓLNE:
- pojemnik jednorazowy
- pobrany rano, po nocnym spoczynku
- 50-100ml
BADANIE BAKTERIOLOGICZNE (na posiew):
- pojemnik jałowy
- pobrany rano, po nocnym spoczynku, ze środkowego strumienia
- przed oddaniem moczu konieczność podmycia się
- ok 5 ml
23. W jaki sposób pobiera się krew na posiew?
1.Osoba pobierająca krew powinna higienicznie umyć ręce
2. Założyć opaskę uciskową powyżej miejsca wkłucia
3. Wybrać żyłę z której pobrana będzie krew
Uwaga! krew na posiew pobieramy zawsze bezpośrednio z naczynia. Nie należy pobierać
krwi z cewników i kaniul naczyniowych, aby zminimalizować możliwość zanieczyszczenia, nie należy jednocześnie pobierać krwi do innych badań laboratoryjnych.
4. Założyć sterylne rękawiczki
5.Zdezynfekować skórę w miejscu wkłucia gazikiem nasączonym alkoholem wykonując
koliste ruchy od żyły na zewnątrz (obszar o średnicy ok.5cm). i odczekać do wyschnięcia,
następnie zdezynfekować skórę jałowym gazikiem, nasączonym roztworem jodyny i pozostawić na około 1min do wyschnięcia, ponownie przetrzeć roztworem alkoholu i pozostawić do wyschnięcia.
6. Po dezynfekcji nie wolno ponownie dotykać miejsca skąd będzie pobierana krew
7. Odkazić 70% roztworem alkoholu gumowy korek butelki z podłożem, a następnie gazikiem
nasączonym roztworem jodyny (gazik ze środkiem dezynfekcyjnym pozostawić na korku do
czasu jego nakłucia,
8. Nakłuć żyłę igłą, a w momencie pojawienia się krwi w dreniku, wkłuć drugi koniec zestawu w korek butelki z podłożem.
9.Jeśli nie powiedzie się pierwsza próba nakłucia żyły, przy podjęciu następnej próby należy zmienić igłę lub cały zestaw do pobierania.
•dorośli - 5ml krwi na posiew tlenowy– zielona butelka Bact Alert Aerobik
•dorośli – 5ml na posiew beztlenowy– pomarańczowa butelka Bact Alert Anaerobic
•dzieci- ok.1 - 4ml krwi – posiew tlenowy- żółta butelka Bact Alert Pediatryczna
Jeśli pobieramy krew w celu badania na obecność bakterii tlenowych i beztlenowych, w pierwszej kolejności należy pobrać krew do butelki z podłożem dla flory beztlenowej.
10.Zdjąć opaskę uciskową usunąć igłę z żyły pacjenta i ucisnąć sterylnym suchym gazikiem miejsce wkłucia; założyć opatrunek wyjąć igłę z korka i ponownie odkazić korek 70% roztworem alkoholu.
11. Butelki podpisać w wyznaczonym miejscu na etykiecie: Imię Nazwisko, oddział.
12. Dołączyć starannie wypełnione skierowanie.
Przesyłanie materiału do laboratorium:
Pobrany materiał trzeba natychmiast dostarczyć do Laboratorium Mikrobiologicznego i umieścić w cieplarce w temperaturze 35-37ºC. Nie wolno dopuścić do ochłodzenia podłoża z pobraną krwią, gdyż może to uniemożliwić wyhodowanie drobnoustrojów wrażliwych na wahania temperatury.
24. Jakie znasz badania RTG przewodu pokarmowego i układu naczyniowego?
KOLOGRAFIA - rtg dolnego odcinka przewodu pokarmowego(z kontrastem)
RENTGEN PRZEGLĄDOWY JAMY BRZUSZNEJ(przełyk, żołądek, dwunastnica, pasaż przewodu pokarmowego)
ARTERIOGRAFIA - rtg tętnic (np. aorty, tętnic nerkowych, tętnic mózgu)
ANGIOGRAFIA - rtg naczyń krwionośnych
FLEBOGRAFIA - prześwietlenie żył
KORONAROGRAFIĘ - prześwietlenie naczyń wieńcowych
LIMFOGRAFIĘ - prześwietlenie naczyń limfatycznych
25. Jakie znasz badania endoskopowe?
GASTROSKOPIA - Obrazowanie górnego odcinka przewodu pokarmowego
- egzofagoskopia (badanie przełyku)
- gastroskopia (badanie żołądka)
- duodenoskopia (badanie dwunastnicy)
- intestionskopia (badanie jelita czczego)
ENTEROSKOPIA - badanie endoskopowe pozwalające ocenić zmiany zachodzące w jelicie cienkim.
ENDOSKOPIA KAPSUŁOWA - Badanie polegające na obrazowaniu śluzówki przewodu pokarmowego na całej jego długości, wykorzystując kamerę zamkniętą w kapsułce, którą połyka pacjent.
KOLONOSKOPIA – obrazowe badanie jelita grubego
- anoskopię (badanie dolnego odcinka odbytnicy)
- rektoskopię (badanie prostnicy)
- sigmoidoskopię (badanie esicy)
ENDOSKOPOWA CHOLANGIOPANKREATOGRAFIA WSTECZNA (ECPW) - Obrazowanie dróg żółciowych z wykorzystaniem środków cieniujących i badania RTG
BRONCHOSKOPIA - Obrazowanie wnętrza tchawicy i oskrzeli
ARTROSKOPIA - wziernikowanie stawu, np. kolanowego.
KOLPOSKOPIA - wziernikowanie pochwy i szyjki macicy.
CYSTOSKOPIA - wziernikowanie pęcherza, cewki moczowej, moczowodów oraz prostaty (u mężczyzn
LAPAROSKOPIA - badanie wnętrza jamy otrzewnej, np. żołądka, wątroby, żeńskich organów płciowych, itp.
ENDOSKOPIA IGŁOWA, np. endoskopia oczna, angioendoskopia, korzystająca z ultracienkich włókien optycznych, umożliwiających oglądanie np. wewnętrznych struktur oka czy zastawek serca i naczyń wieńcowych
26. Jakiego typu endoskopy są w użyciu?
TWARDE
MIĘKKIE
?nie jestem pewna?
27. Co to jest cystoskopia, rektoskopia, kolonoskopia - (przeciwwskazania)
CYSTOSKOPIA
- świeży zawał serca
- zanurzenia krzepnięcia
- zwężenie cewki moczowej
KOLONOSKOPIA
-wstrząs i niestabilny stan chorego
-ciężkie zaburzenia krzepnięcia
-podejrzenie perforacji
-ciężka postać wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
-brak zgody pacjenta na badanie
REKTOSKOPIA
- ostre zapalenie otrzewnej
- podejrzenie perforacji jelita
- podejrzenie zapalenia uchyłka jelita
- brak współpracy z chorym
28. Badania kontrastowe.
PASAŻ PRZEWODU POKARMOWEGO
KOLOGRAFIA
RTG PRZEŁYKU
GALAKTOGRAFIA (MAMMOGRAFIA KONTRASTOWA)
UROGRAFIA
ARTERIOGRAFIA
ANGIOGRAFIA
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
REZONANS MAGNETYCZNY
29. Klasyfikacja typu operacji.
- planowana
- nagła
- natychmiastowa
30. Czynniki zwiększające ryzyko operacji.
SCHORZENIA UKŁADU KRĄŻENIA
CHOROBY PŁUC
RODZAJ OPERACJI (chirurga jamy brzusznej, klatki piersiowej, zabiegi śródczaszkowe, zabiegi z otwieraniem dwóch jam ciała)
TRYB OPERACJI (nagły)
DŁUGI CZAS TRWANIA OPERACJI
WIEK PACJENTA
31.Jaki czas przed operacją podajemy premedykację?
60-90min przed zabiegiem
32.Jakie badania wykonujemy przed operacją?
pomiar wzrostu i masy ciała
badania laboratoryjne(oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh, morfologia, podstawowe badania biochemiczne, badanie ogólne moczu)
inne badania (czas krwawienia i krzepnięcia, mocznik, kreatynina, bilirubina, poziom określonych hormonów)
ekg
w zależności od potrzeby (USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej i tchawicy)
33. Jak określamy powierzchnie oparzenia?
Reguła dziewiątek Wllace-całkowita powierzchnia ciał stanowi 100%, a każdy obszar anatomiczny wynosi 9% lub wielokrotność. Głowa, kończyny górne po9%, przód i tył tułowia po 18%, kończyny dolne po 18%, okolica krocza1%.
34. Reguła będąca wskazówką ile płynów przetaczać choremu we wstrząsie po oparzeniu
Reguła Parkland:
4ml*masa ciała(kg)*wielkość powierzchni oparzeniowej(%)
50% płynów należy podać w ciągu pierwszych 8 godzin, drugie 50% w ciągu następnych 16 godzin. U dzieci należy podać dodatkową objętość godzinową płynów: 4ml/kg na pierwsze 10 kg masy ciała, 2ml/kg na kolejne 10 kg masy ciała i 1ml/kg na każdy kg powyżej 20 kg masy ciała.
35.Definicja ropnia i z jakich powodów powstaje:
ropień-ograniczone ognisko ropy w tkance. Jest on mechanizmem obronnym organizmu starającym się niedopuścić do zakażenia organizmu
powstaje na skutek: zakażenia bakteryjnego lub pasożytniczego(gronkowcami i beztlenowcami) lub obecności ciała obcego w skórze
36.Objawy ropnia w tkankach miekkich:
ból
zaczerwienienie skóry
ucieplenie miejsca
objaw chełbotania-wyczuwalne pod palcem przesuwanie się ropni
37.Co to jest zanokcica
zanokcica-ropne zapalenie pod wałem paznokci. Dochodzi do niej w wyniku zakażenia bakteriami, grzybami czy też nieodpowiednio wykonanymi zabiegami pielęgnacyjnymi. Na paznokciu pojawia sie odbarwienie, może pojawić sie ropa lub też płytka paznokcia może ulec zniekształceniu, występuje bolesność, obrzęk.
38.Co to jest czyrak i jakiego fragmentu skóry dotyczy?
czyrak-ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku guzka, potem krostki, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. Dotyczy fragmentu skóry owłosione.
39. Co to jest czyrak gromadny?
czyrak gromadny-(karbunkuł, czyrak mnogi)-wystąpienie licznych czyraków, które znajdują się blisko i łączą się w jedną zmianę ( występują najczęściej na karku)
40. Co to jest zastrzał dłoniowej części palców ręki.
zastrzał-gronkowcowe lub mieszane zakażenie ropne. Charakterystyczne jest szerzenie się na dłoniowej powierzchni palców i śródręcza. Najczęstszą przyczyną jest zakłucie dłoniowej powierzchni palców. Zastrzał zwykle obejmuje tyko obszar jednego paliczka, jednak ropień występuje niezwykle szybko z racji obecności zamkniętych, łącznotkankowych przestrzeni w tym rejonie palca. Charakterystyczne objawy: rwący, pulsujący ból palca, zwłaszcza gdy ręka jest opuszczona.
Trzy typy:podskórny, ścięgnisty, kostny.
41 . Co to jest ropowica i czym się różni od ropnia?
Ropowica-to zapalenie ropne , nieodgraniczone tkanką włóknistą czy ziarniną, obejmujące różne warstwy danego narządu i dotyczą luźnej tkanki łącznej, często podskórnej , wywołane mieszaniną drobnoustrojów , wśród których najczęstsze są paciorkowce
Do objawów ropowicy należą – wysoka gorączka , bóle, obrzęk i zaczerwienienie objętego zapaleniem miejsca.
Leczenie- nacięcie i drenaż, antybiotykoterapia o szerokim spektrum.
Ropień- jest to ograniczone zbiorowisko ropy i częściowo lub całkowicie zniszczonych tkanek. Wywołują go różnorakie bakterie najczęściej gronkowce .Powstaje w miejscach uszkodzenia tkanek , np. w krwiakach lub wygasłym uprzednio ognisku zakażeń .
Objawy – stan zapalny,
-objaw chełbotania ,
-nad ropniem może dojść do powstania przetoki ropnej
Leczenie-nacięcie ropnia ,
- założenie drenu lub sączka ,
- antybiotykoterapia.
42.Co to jest zapalenie gruczołów potowych?
Etiologia- gronkowiec, bakterie Grama ujemne, często w zaburzeniach hormonalnych, nadmierne pocenie sprzyja zakażeniom;
Objawy: -głębokie guzy zapalne w skórze pachy , jamy wypełnione ropą ,
-z czasem ulegają rozmiękaniu i przebiciu,
- mogą tworzyć się przetoki i bliznowacenie:
Leczenie: maść ichtiolowa,
- antybiotykoterapia,
- nacięcie nacieku zapalnego lub wycięcie całego nacieku .
43.Zakażenia?(np. zgorzel gazowa , tężec)
1.Zgorzel gazowa rozwija się najczęściej w przypadku rozległych zranień, gdy dochodzi do znacznego zniszczenia i niedotlenienia tkanek. Bakterie Clostridium błyskawicznie działają w obrębie zainfekowanego obszaru atakując i niszcząc komórki organizmu. W procesie tym bakterie wywołują fermentację i uwalniają do tkanek gaz gnilny, który gromadzi się pod skórą. Jest on wyczuwalny palpacyjnie czyli badaniem palcami – rana jest jakby pulchna, obrzęknięta. Ponadto gaz ten jest widoczny podczas badania rentgenowskiego. Niebezpieczeństwo zakażenia polega na tym, że bakterie uwalniają toksyny (włącznie z toksyną alfa) uszkadzające narządy. Na skutek toksyn Clostridium może uszkodzeniu ulec serce oraz nerki. Nieleczona zgorzel gazowa może zakończyć się śmiercią.
Objawy :do zakażenia dochodzi w obumarłych tkankach ,
-rozwój bakterii trwa kilka godzin lub dni,
-powstający gaz powoduje obrzęk tkanek,
-skóra blada, sina,
-ochłodzenie, trzeszczenie podczas dotyku,
-jeżeli zakażenie rozwinie się pod podwięziami mięśniowymi, skóra nie będzie zmieniona , a z rany wydostawać się będzie brunatna wydzielina;
-w zdjęciu RTG widoczne pęcherzyki gazu;
-ból oraz objawy miejscowe;
-ciągle pogarszający się stan chorego ;
- spadek ciśnienia tętniczego, wzrost tętna;
-twarz ziemista;
-brak gorączki;
-objawy wstrząsu;
Leczenie:
-szerokie wycięcie tkanek martwych ;
-antybiotykoterapia;
-ułatwienie lepszego dostępu tlenu do rany;
-zastosowanie komory hiperbarycznej;
- amputacja;
2.Tężec-jest to ostre zakażenie przyranne i ogólne zatrucie organizmu spowodowane przez beztlenową bakterię zwaną laseczką tężca. Zatrucie jest wywołane przez jody(toksyny) bakteryjne, które przedostają się do krwi , chłonki oraz wzdłuż osłonek nerwowych do rdzenia kręgowego , gdzie uszkadzają komórki nerwowe , co prowadzi do wzmożonego napięcia mięśniowego i występowania napadów bolesnych kurczów mięśni. Do zakażenia laseczkami tężca najczęściej dochodzi na skutek zanieczyszczenia rany ziemią lub odchodami. Okres wylęgania choroby waha się od 1 do 60 dni, średnio wynosi 8 dni. Toksemia tężcowa rozwijająca się w wyniku zakażenia rany głowy , szyi lub tułowia ma bardziej burzliwy przebieg niż przy zakażeniu kończyny
Objawy; obraz kliniczny poprzedzają zwiastuny w postaci uczucia drętwienia i mrowienia mięśniach żuchwy , ból głowy , niepokój psychiczny i zaburzenia świadomości . Później pojawia się ograniczenie ruchomości żuchwy wskutek skurczu mięśni żwaczy (szczękościsk ) oraz skurczu mięśni mimicznych powodujących wykrzywienie rysów twarzy w bardzo znamienny obraz tzw. Śmiechu sardonicznego . Do wczesnych objawów należą również wzmożone napięcie mięśni gardła utrudniające połykanie . Skurcz mięśni grzbietu wywołuje łukowate wygięcie tułowia w tzw., łuk tężcowy.
Leczenie tężca polega na : a)wstrzyknięciu surowicy przeciwtężcowej zobojętniającej toksynę tężcową; b) nacięciu i dokładnym oczyszczeniu rany ;c)stosowaniu środków zapobiegających wystąpieniu skurczu tężcowego i powodujących zmniejszenie napięcia mięśni ; d)stosowaniu postępowania ułatwiającego oddychanie ; e) podawaniu antybiotyków;
44.Zasada nieuruchomienia ( Potta)
Zasada Potta – to określenie algorytmu postępowania medycznego (zarówno pomocy przedlekarskiej, jak i lekarskiej), dotyczącego zasad unieruchamiania kończyn w przypadku ich złamania lub podejrzenia złamania.
W przypadku złamania kości długiej należy zastosować unieruchomienie (na przykład opatrunek gipsowy) obejmujące złamaną kość oraz dwa sąsiadujące stawy (np. w przypadku złamania kości łokciowej, unieruchomienie musi obejmować kość łokciową, staw nadgarstkowy oraz staw łokciowy).
W przypadku złamania w obrębie stawu unieruchomienie musi obejmować staw i dwie sąsiednie kości, które go tworzą (czyli w przypadku złamania w obrębie stawu łokciowego, należy unieruchomić staw łokciowy, kości przedramienia «kość łokciową i kość promieniową» oraz kość ramienną[1] ).
Postępowanie zgodnie z zasadami Potta ma na celu:
zmniejszenie bólu;
zmniejszenie obrzęku;
minimalizację ryzyka potencjalnego uszkodzenie pęczka naczyniowo-nerwowego;
zmniejszenie ryzyka przebicia skóry przez odłamy kostne i spowodowania powikłań pod postacią złamania otwartego.
45 Zwichnięcie i jak się leczy ?
Zwichnięcie stawu-uszkodzenie , w którym dochodzi do utraty fizjologicznej łączności powierzchni stawowych kości połączonych torebką stawową . Zwichnięciu towarzyszy uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych: (więzadeł ,chrząstki , łąkotek) oraz naciągnięcie bądź rozerwanie torebki stawowej. Staw nie jest stabilny , a dodatkowo może dojść do uciskania tętnic lub nerwów . U noworodków spotyka Się wrodzone podwichnięcie lub zwichnięcie biodra , w przebiegu choroby zwanej dysplazja stawu biodrowego .Najczęściej zwichnięciom ulegają stawy :ramienny, palców , biodrowy, kolanowy, skroniowo-żuchwowy
Objawy:
-Ból
-przymusowe ułożenie kończyny
- sprężysty opór przy ruchach biernych
-zniekształcenie zarysu stawu
- zmany ułożenia części kostnych stawu
- brak tętna, zastój żylny , ochłodzenie kończyny świadczyą o uszkodzeniach naczyń
Leczenie:
-nastawienie stawu- taki sam mechanizm w jakim doszło do zwichnięcia
- duże zwichnięcie nastawiamy w znieczuleniu ogólnym, małe bez znieczulenia
-zwichnięcia zastarzałe i powikłane leczymy operacyjnie
Powikłania :
- uszkodzenie nerwów
-uszkodzenie naczyń, niedokrwienie
47. Co TO JEST WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU?
Wstrząśnienie mózgu polega na przejściowym zwykle krótkotrwałym porażeniu jego czynności, objawiającym się utratą przytomności , zaburzeniami oddechu i czynności serca. W lekkich postaciach wstrząśnięcia powrót do stanu prawidłowego następuje szybko , a pozostaje niepamięć wsteczna . W ciężkich postaciach okres nieprzytomności przedłuż się , a różnego rodzaju zaburzenia psychiczne utrzymują się nieraz bardzo długo . Leczenie polega na unieruchomieniu chorego w łóżku oraz podawaniu lek…ów uspakajających i ewentualnie przeciwobrzękowych .
48.Co to jest obrzęk ?
Obrzęk czyli- gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała . Powstaje na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami dążącymi do zatrzymania płynu w naczyniach oraz czynników prowadzących do przedostania się płynu poza ich światło . Obrzęk może być spowodowany zgromadzeniem przesięku lub wysięku.
49. Objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego?
- Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe powstaje w następstwie zwiększenia objętości mózgu lub pojawienia się nowej masy wewnątrzczaszkowej (np. stany chorobowe, takie jak guz mózgu, ropień mózgu, krwiaki i krwotoki, masywny obrzęk mózgu, stany zapalne centralnego układu nerwowego, zawał struktur mózgowia - prowadzą do powstania zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego w mechanizmie powiększenia objętości mózgu).
Kolejne przyczyny mogą być związane z utrudnionym krążeniem płynu mózgowo-rdzeniowego (upośledzony jest wówczas odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego lub powstaje nadmierna ilość płynu - nie jest zachowana równowaga pomiędzy produkcją a absorbcją wydzieliny mózgowo-rdzeniowej, co wiąże się z jego zaleganiem i powoduje wzrost objętości masy wewnątrzczaszkowej). Z tym mechanizmem związane są krwotoki podpajęczynówkowe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Wskutek zwiększonego ciśnienia krwi żylnej i nieprawidłowego jej odpływu w wyniku wzrostu objętości krwi w żyłach opony miękkiej i zatokach opony twardej, również dochodzi do zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego. Ten mechanizm związany jest ze stanami zakrzepowymi w zatoce strzałkowej, brakiem pełnej drożności żyły głównej górnej i problemami kardiologicznymi (prawokomorowa niewydolność serca i nadciśnienie płucne).
Objawy: Najczęściej chorym zaczyna doskwierać ból głowy. Określają oni taki ból, jakby „coś rozsadzało im głowę”. Typowo najbardziej intensywny i nasilony jest w godzinach porannych. Również rano nagle, bez innych objawów dyspeptycznych, bez poprzedzających nudności pojawiają się wymioty. Mają one charakter wymiotów chlustających. U niektórych pacjentów dochodzi do zaburzeń widzenia, widzą jakby przez mgłę. Możliwa jest także napadowa, przemijająca utrata widzenia w jednym oku. Jeśli tacy pacjenci zgłoszą się do lekarza,konieczne jest wykonanie badania dna oka, które zwykle wnosi wiele informacji i jest bardzo przydatne w rozpoznawaniu zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego. Dość charakterystycznie – chorzy z podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym mają zwolnioną akcję serca. Rzadziej spotyka się u nich jako pierwsze objawy napady padaczkowe, niedowłady np. nerwu odwodzącego czy zaburzenia świadomości.
50.Objawy krwiaka śródczaszkowego?
Krwiak śródczaszkowy nazwany jest również krwiakiem wewnątrzczaszkowym. Jest następstwem urazu głowy powstałym we wnętrzu czaszki. Krwiak śródczaszkowy może wywoływać różne niepożądane skutki w postaci ucisku mózgu powstałego na wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych wewnątrz czaszki i krwawienia śródczaszkowego. W zależności od lokalizacji krwiaka w stosunku do mózgu oraz opony twardej, rozróżniamy trzy rodzaje krwiaków : nadtwardówkowy, podtwardówkowy i śródmózgowy.
Przyczyny
Główną przyczyną powstania krwiaka śródczaszkowego jest uraz głowy w wyniku jakiegoś wypadku. Powstanie krwiaka jest bardziej prawdopodobne po przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych (tzw. antykoagulanty) lub leków przeciwpłytkowych (np. kwas acetylosalicylowy). Pojawienie się krwiaka nie musi mieć być równoczesne z wystąpieniem ran zewnętrznych.
Pierwsze symptomy krwiaka śródczaszkowego mogą być widoczne zarówno zaraz po urazie głowy jak i po kilku tygodniach. Krwiak może narastać bardzo szybko, nawet w ciągu kilku minut. Najczęstszymi objawami krwiaka śródczaszkowego są :
Bóle głowy
Zawroty głowy
Wymioty
Senność i postępująca utrata świadomości
Zamieszanie
Nienaturalna wielkość źrenic
Osłabienie kończyn po jednej stronie ciała
Wzmożone ciśnienie krwi
Ponieważ coraz więcej krwi wypełnia mózg mogą pojawić się inne objawy takie jak :
Napady padaczkowe
Mimo że objawy krwiaka śródczaszkowego mogą nie być od razu widoczne, to należy uważnie obserwować zmiany fizyczne, psychiczne i emocjonalne po jakimkolwiek urazie głowy. Poszkodowany może czuć się dobrze, ponieważ uraz głowy może być związany z utratą pamięci, więc można zapomnieć o uderzeniu w głowę.
51.Powikłania zapalne po urazach czaszki
wstrząśnienie mózgu,
stłuczenie mózgu,
krwiaki wewnątrzczaszkowe (nadtwardówkowe, podtwardówkowe, śródmózgowe),
pourazowe krwawienie podpajęczynówkowe,
ostre wodogłowie pourazowe,
pourazowy płynotok nosowy lub uszny,
uszkodzenie nerwów czaszkowych,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
późny płynotok nosowy lub uszny,
nawracające zapalenie opon mózgowych i mózgu,
ropień mózgu,
padaczkę pourazową,
pourazowy zanik korowo-podkorowy,
zespół pourazowy,
encefalopatię pourazową.
52. Co to jest odma opłucnowa?
-wtargnięcie powietrza lub innych gazów do jamy opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej.
odma opłucnowa zamknięta – jednorazowo powietrze dostaje się do jamy opłucnej i jeśli jego ilość jest niewielka, może się samoistnie wchłonąć wciągu kilku dni. Powstaje na skutek urazów płuca i pękania pęcherzyków powietrza. Jeżeli jej objętość jest duża i powoduje zapadanie miąższu płuca, dokonuje się punkcji w celu odessania zgromadzonego powietrza,
Odma zastawkowa (wentylowa)Inaczej zwana odmą prężną. Na skutek pęknięcia małego fragmentu tkanki płucnej, powietrze podczas wdechu przedostaje się z miąższu płucnego do jamy opłucnej. Z każdym kolejnym wdechem do tej zamkniętej przestrzeni przedostaje się kolejna porcja gazów, zwiększając ciśnienie w jamie i upośledzając rozprężanie się narządu. Zaawansowana odma zastawkowa wywołuje ucisk na płuco zdrowe, upośledzając jego funkcję. Leczenie polega na szybkim nakłuciu opłucnej i odprowadzeniu nadmiaru gazów. W dalszym etapie może być konieczne wykonanie drenażu ssącego.
Odma otwarta-Występuje na skutek przebicia ściany klatki piersiowej i pozostawienia ziejącej rany mającej połączenie z jamą opłucnej. Na skutek wzrostu ciśnienia w jamie opłucnej płuco ulega zapadnięciu (prawidłowo ciśnienie w jamie opłucnej jest niższe od ciśnienia atmosferycznego). Odma otwarta stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Spowodowane jest to znacznym ograniczeniem pojemności oddechowej (brak funkcji jednego płuca), pogłębianej dodatkowo przez tzw. oddech paradoksalny. Leczenie polega na zastosowaniu tzw. "opatrunku Ashermana" – jałowego opatrunku warstwowego w postaci kompresu uszczelnionego kawałkiem folii zaklejonego tylko z 3 stron. W ten sposób uniemożliwiamy dostawanie się powietrza do jamy opłucnej, a pozwalamy na uchodzenie krwi i powietrza z jej wnętrza. W dalszym etapie może być wymagany drenaż ssący.
53. Jak leczyć chorego z krwiakiem opłucnej?
punkcja opłucnej, polega na nakłuciu opłucnej ściennej przez ścianę klatki piersiowej i usunięciu zalegającej krwi. Metoda ta stosowana jest w przypadku małych krwiaków; w razie jej nieskuteczności i nawrotu krwiaka wykonuje się drenaż opłucnej.
drenaż ssący to metoda polegająca na założeniu drenu do jamy opłucnej, a następnie podłączeniu go do układu ssącego, zapewniającego stały jednokierunkowy przepływ i ewakuację zgromadzonej krwi. Dren wprowadza się przez otwór wykonany w ścianie klatki piersiowej na wysokości V-VIII przestrzeni międzyżebrowej, zawsze po górnym brzegu żebra, aby uniknąć uszkodzenia naczyń i nerwów międzyżebrowych.
metody operacyjne (torakoskopia, torakotomia). stosowane są w następujących przypadkach: utrata dużej ilości krwi (drenaż powyżej 1500 ml), utrzymujące się intensywne krwawienie (drenaż powyżej 300ml/godzinę przez kolejne 3 godziny),
podejrzenie uszkodzenia dużych naczyń lub tamponady serca, rana klatki piersiowej i duży przeciek powietrza, zmiany martwicze w opłucnej, obecność jednolitego zacienienia zajmującego połowę klatki piersiowej na zdjęciu rentgenowskim.
54. Jakie badania po urazie jamy brzusznej?
Oglądanie przód, tył, boki, pośladki, krocze, cewka
Palpacja
Osłuchiwanie
Opukiwanie
Badanie per rectum(krwawienia, rozerwania, położenie gruczołu krokowego)
Badanie per vaginam(krwawienia, rozerwania)
RTG
TK (badanie z kontrastem)
USG (FAST)
Rezonans magnetyczny
55.Objawy pęknięcia śledziony:
ból w lewym podżebrzu, często promieniujący do lewego barku, rozlany ból brzucha, tkliwość. Jeżeli krwawienie do jamy brzusznej przekracza 5-10% objętości krwi pojawiają się objawy wstrząsu (przyspieszony oddech, wysokie tętno, niskie ciśnienie, niepokój i lęk).
Objawy krwawienia wewnętrznego:
objawy podrażnienia otrzewnej, Brzuch twardy, bolesny – uszkodzenie w p.pok.
dodatni wynik diagnostycznego płukania jamy otrzewnej,
dodatni wynik badania ultrasonograficznego.
Brzuch miękki i tkliwy- krwotok
Objawy urazu wątroby: krwiak pourazowy wątroby w moim mniemaniu powinien być obserwowany w warunkach szpitalnych, jeśli jest podtorebkowy, powieksza się i grozi pęknięciem i krwawieniem do j. otrzewnej. Wówczas niewykluczona może być natychmiastowa operacja
Objawy urazy pęcherza:
-Jeżeli uszkodzenie pęcherza moczowego ma charakter wewnątrzotrzewnowy, obserwuje się zespół typowych symptomów rozwijającego się zapalenia otrzewnej z obroną mięśniową, wymiotami i tzw. objawami otrzewnowymi, stwierdzanymi podczas badania klinicznego pacjenta.
-W uszkodzeniach zewnątrzotrzewnowych pęcherza moczowego przebieg kliniczny jest zazwyczaj mniej burzliwy. Dominującymi dolegliwościami są bóle obecne podczas uciskania obszaru nad spojeniem łonowym, nie stwierdza się natomiast objawów otrzewnowych.W miarę upływu czasu rozwija się obrzęk w podbrzuszu, a następnie ropowica związana z zakażeniem, która rozprzestrzenia się na krocze i wewnętrzne powierzchnie ud.
Objaw urazu jelit:Nieduży krwiak wewnątrzścienny jelita powoduje niedrożność porażenną z przejściowym miernym wzdęciem brzucha. Duży krwiak doprowadza do zupełnej niedrożności obturacyjnej z wymiotami, wzdęciem brzucha, zahamowaniem perystaltyki. Objawy te u niektórych chorych ustępują w miarę resorpcji krwiaka. Niezupełne pęknięcie ściany jelita poraża perystaltykę, natomiast przerwanie wszystkich jej warstw doprowadza do zapalenia otrzewnej i wynikających stąd objawów. Ich nasilenie i szybkość wystąpienia zależą od rozległości rany i jej położenia. Im rozleglejsza jest rana i dalszego odcinka jelita dotyczy, tym burzliwsze i wcześniejsze są objawy. Niewielki otwór w jelicie początkowo może ulec samoistnemu zamknięciu przez wywijającą się błonę śluzowa., gdyż w tym czasie jest w stanie skurczu. Dopiero atonia jelita powoduje rozszerzenie się otworu i wyciekanie treści jelitowej do jamy otrzewnej. W związku z tym, po krótkotrwałym bólu związanym z urazem, następuje kilkugodzinna przerwa, podczas której dziecko nie zgłasza żadnych dolegliwości. Dopiero po tym czasie rozwijają się stopniowo objawy zapalenia otrzewnej. W przypadku rozległego rozerwania jelita objawy zapalenia otrzewnej pojawiają się natychmiast w sposób burzliwy.
Objawy urazu nerek:Podstawowymi objawami urazów nerki są wybroczyny podskórne pojawiające się w okolicy lędźwiowej po stronie uszkodzenia. W czasie badania pacjenta stwierdza się tkliwość, obronę mięśniową lub wyczuwa się guz (spowodowany wynaczynieniem się krwi, nieraz z domieszką moczu).Stan ogólny chorego jest różny, w zależności od stopnia ciężkości urazu. Pacjenci mogą być nieprzytomni z powodu nasilonego klinicznego wstrząsu wywołanego obfitym krwotokiem wewnętrznym.
Objawy urazu dużych naczyń:
mnogie złamania kości miednicy
duże krwawienie tętnicze
zespół zmiażdżenia lub stanowią zagrożenie utraty kończyny:
złamania otwarte i zwichnięcia dużych stawów
urazy naczyń, w tym amputacje urazowe
zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
uszkodzenie nerwów w wyniku złamań lub zwichnięć.
56.W jakich przypadkach po urazie jamy brzusznej trezba operować:
- objawy otrzewnowe
-krwawienie
-odma opłucnowa
-perforacja narządów
-uszkodzenie śledziony
-krwiaki narządów
-skręt jelit
57. Zwichnięcie stawu biodrowego- oznacza, że głowa kości udowej zostaje przesunięta i traci kontakt z panewką. Zwichnięcie stawu biodrowego następuje, gdy działają na niego zbyt duże siły. Jest to bowiem staw zwarty, wzmocniony mocną torebką oraz silnymi więzadłami. Uraz, który jest w stanie zwichnąć staw biodrowy jest silny i zwykle także uszkadza okoliczne tkanki. Objawy:
bardzo silny ból biodra,
niemożność poruszania uszkodzoną nogą,
obrzęk,
krwiak.
Zwichnięty staw biodrowy wymaga jak najszybszej interwencji lekarskiej. Nie należy ruszać osoby, u której podejrzewamy zwichnięcie biodra. Chorych ze zwichnięciem stawu biodrowego transportuje się w pozycji leżącej. Na czas transportu kończyna jest unieruchamiana. Leczenie odbywa się w szpitalu i polega na szybkim nastawieniu stawu w znieczuleniu ogólnym. Wcześniej robi się prześwietlenie w celu ustalenia, czy nie powstały jakieś dodatkowe uszkodzenia kości, stawu czy tkanek miękkich. Po nastawieniu przeprowadza się także badanie rentgenowskie, aby stwierdzić, czy kości są w odpowiednim miejscu. W rzadkich przypadkach, jeśli uszkodzenia są zbyt duże, aby poprawnie nastawić staw, stosuje się operację chirurgiczną. Po nastawieniu stawu, metodą tradycyjną lub operacyjną, kończyna pozostaje na wyciągu przez ok. 2-3 tygodnie. 2-3 miesiące są potrzebne, aby biodro powróciło do sprawności.
Zwichnięcie stawu barkowego powstaje na skutek nadmiernego ruchu w stawie, w wyniku którego dochodzi do rozerwania części aparatu stawowego (torebka, wzmacniające więzadła) i przemieszczenia względem siebie powierzchni stawowych kości.W wyniku zwichnięcia dochodzi nie tylko do uszkodzenia struktur stawowych ale, nierzadko, również do obrażeń znajdujących się w pobliżu innych tworów, takich jak naczynia lub nerwy
Objawy
bardzo silny ból w okolicy barku,
ograniczenie ruchomości w stawie – często by uniknąć dolegliwości bólowych chory podpiera ramię,
zniekształcenie obrysu stawu,
wyczuwalny brak głowy kości ramiennej w panewce stawu, często przesuwa się ona w okolicę pachy,
bolesne sprężynowanie przy próbie ruchu w stawie,
może pojawić się duży obrzęk lub krwiak w obrębie barku.
Wskazaniami do leczenia operacyjnego są zwichnięcia:
połączone ze złamaniem kości ramiennej,
niemożliwe do nastawienia zachowawczego (zazwyczaj zastarzałe),
które uległy interpozycji, czyli wstawienia się między odłamy ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia lub torebki stawowej,
z powikłaniami neurologicznymi i naczyniowymi.
58.Złamanie szyjki i trzonu kości udowej- ból, skręcenie kończyny, nieprawidłowe wygięcie uda, niekiedy zgrubienie uda i bolesny ruch w miejscu złamania. Kończyna powinna zostać unieruchomiona, następnie przeprowadzana jest operacja – stosuje się w niej najczęściej gwóźdź śródszpikowy. Złamania kości udowej leczy się głównie chirurgicznie, ponieważ tylko ta metoda zapewnia pacjentowi szybki powrót do zdrowia. Podczas operacji fragment kości udowej bywa zastępowany specjalistyczną protezą, niekiedy wystarczy tylko połączenie złamanych części za pomocą śrub lub płyt. Zazwyczaj po 3 dniach od operacji pacjenci próbują stawiać pierwsze kroki z pomocą kuli lub balkoników. Początkowo zaleca się im ograniczoną aktywność fizyczną, tak by nie przemęczali biodra i nogi
W przypadku złamania szyjki kości udowej konieczne jest zastosowanie endoprotezy. Oznacza to operacyjną wymianę uszkodzonej szyjki oraz głowy kości udowej, czasem również i panewki na metalowo-ceramiczną lub metalowo-plastikową protezę. Zastanawiające jest zapewne, dlaczego nie można złamanej kości tak po prostu usztywnić i pozwolić jej się zrosnąć.
Złamanie kości goleni- uważane są za najczęstsze uszkodzenia kostne narządu ruchu. Kostki goleni - kość piszczelowa i kość strzałkowa łączą staw kolanowy ze stawem skokowym.
Objawy - ból w stawie skokowym oraz obrzęk stawu. W miejscu złamania pojawia się zasinienie, występuje też ograniczona ruchomość kolana lub kostki. W takiej sytuacji najlepiej od razu skontaktować się z lekarzem, który dokładnie zbada nogę, a w razie konieczności wykonana badania obrazowe - prześwietlenie lub tomografię komputerową.
Leczenie- jeśli doszło do złamania, konieczna jest interwencja chirurga, który złoży kość i utrzyma ją we właściwej pozycji. Postępowanie chirurga uzależnione jest od rodzaju złamania. Aby unieruchomić nogę, stosuje się między innymi: opatrunek gipsowy, śruby, a także śruby i metalową płytkę. Złamania kostek z przemieszczeniem wymagają operacji – trzeba odtworzyć anatomiczną powierzchnię stawu i wykonać wewnętrzną stabilizację złamania. Po operacji często konieczna jest rehabilitacja, aby wrócić do pełnej sprawności. Czas rekonwalescencji po złamaniu kostek goleni wynosi kilka tygodni, a nawet miesięcy, jeśli złamanie było otwarte.
61. Co to jest onkologia
Onkologia -dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami nowotworowymi, ich rozpoznawaniem i leczeniem.
Chirurgia onkologiczna – dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym nowotworów. Jest podspecjalnością chirurgii.
62.Definicja nowotworu
grupa chorób, w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym: protoonkogenów i antyonkogenów. Mutacje te powodują, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu
Nowotwór złośliwy (łac. neoplasma malignum, ang. cancer) – nowotwór utworzony z komórek o niskim zróżnicowaniu (niedojrzałych), o budowie znacznie odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Charakteryzuje się szybkim wzrostem, atypią i brakiem torebki, czym m.in. różni się od nowotworu niezłośliwego.
Rozprzestrzenia się poprzez naciekanie (wrastanie między komórki) pobliskich tkanek, co upośledza ich funkcję. Naciekając naczynia limfatyczne i krwionośne, przedostaje się do ich światła. W efekcie komórki są w stanie zawędrować wraz z krwią lub chłonką w odległe miejsce organizmu, gdzie dają początek nowemu guzowi - przerzut. Uniemożliwia to efektywną terapię poprzez resekcję guza pierwotnego, z racji iż ogniska wtórne powodują nawroty choroby i pogorszenie stanu chorego, co doprowadza do śmierci.
63. Cechy nowotworu złośliwego.
Nowotwory złośliwe cechuje szybki destrukcyjny rozrost, brak otorebkowania, częste wznowy miejscowe, cechy anaplazji (brak zróżnicowania) w budowie histologicznej, duża angiogeneza i heterogeniczność na poziomie molekularnym i morfologicznym. Ich wzrost wywołuje uciskanie otoczenia, niszczenie narządów, krwawienia, zakrzepy, nowotwory złośliwe osłabiają i wyniszczają odporność organizmu, wywołują również zakażenia i wydzielają hormony. Zewnętrzny obrys nowotworów złośliwych i kształt całego guza jest najczęściej nieregularny (w przeciwieństwie do okrągłych, dobrze odgraniczonych od otoczenia guzów łagodnych). Na przekroju złośliwych guzów nowotworowych widoczne są często zmiany martwicze i krwotoczne. Należą one do rzadkości w nowotworach łagodnych.
64. Jakie nowotwory najczęściej występują. (Przerzuty przez chłonkę przechodzą tak samo jak krew. Przez chłonkę rozsiewają się raki a przez krew mięsaki)
1rak piersi
2.rak płuca
3. rak szyjki macicy
4. rak jelit agrubego
5. białączka
6. nowotwory ośrodkowego układu nerwowego
7. Mięsaki
8. Niezależny chłoniak złośliwy
9. Rak jajnika
10. Rak trzustki
. 65. Jakie znasz odkrycia w medycynie które wpłynęly na rozwój chirurgii
(np. anestezjologia, analgezja, walka z zakażeniami, sterylizacja, aseptyka,antyseptyka, Bakteriostatyki, przetaczanie krwi, grupy krwii i Rh, umiejętność konserwowania krwii.)
66. Kiedy wprowadzono chirurgie na uniwersytetach (pierwszy profesor KEN)
Sorry dziewczęta ale nie wiem co u
67. Co to jest złamanie?
Złamanie kości jest to przerwanie ciągłości zdrowej tkanki kostnej na skutek urazu mechanicznego przekraczającego jej mechaniczną wytrzymałość. Lecz złamanie kości to nie tylko przerwanie jej ciągłości. To także rozdarcie okostnej (tkanki pokrywającej kość), wylew krwawy oraz uszkodzenie przyległych stawów i mięśni. Do najczęstszych przyczyn złamań należą uderzenia, zmiażdżenia, upadki, przygniecenia i postrzały.
Ze względu na przebieg szczeliny złamania wyróżnia się:
- złamanie skośne,
-złamanie poprzeczne,
-złamanie spiralne.
Uraz powodujący złamanie kości może być bezpośredni (w miejscu zadziałania siły) lub pośredni (z dala od miejsca zadziałania siły). Mechanizm bezpośredni prowadzi zazwyczaj do rozległego zmiażdżenia tkanek miękkich (skóry, mięśni) i powstania w obrębie kości złamania poprzecznego. Złamania z mechanizmu pośredniego zazwyczaj powodują mniejsze obrażenia tkanek miękkich a szczelina złamania kości jest spiralno-skośna. Bardzo silne urazy mogą spowodować zmiażdżenie lub rozkawałkowanie kości.
Złamania można również podzielić na:
- proste - gdy dochodzi do uszkodzenia tylko kości,
-powikłane - gdy oprócz kości uszkodzeniu ulegają też inne tkanki, np. nerwy lub naczynia krwionośne,
-wieloodłamowe - gdy kość łamie się na wiele części.
W przypadku, gdy złamaniu kości towarzyszy uszkodzenie powłok skórnych w okolicy złamania - nazywa się to złamaniem otwartym, w przeciwieństwie do złamania zamkniętego, gdy powłoki skórne nie zostały uszkodzone. Znacznie niebezpieczniejsze są złamania otwarte przebiegające z uszkodzeniem skóry, gdyż towarzyszy im duże krwawienie i istnieje ryzyko zakażenia rany. Zakażenie uniemożliwi prawidłowe gojenie się złamania, a także może prowadzić do powikłań w postaci sepsy. Gdy złamanie dotyczy kości, której wytrzymałość uległa zmniejszeniu w wyniku wcześniejszych zmian chorobowych (zapalnych, nowotworowych lub innych), to takie złamanie nazywa się złamaniem patologicznym. Często do takiego złamania dochodzi w wyniku błahego urazu o niewielkiej sile, niewystarczającej do złamania zdrowej kości.
W zależności od mechanizmu urazu, złamania dzielimy na:
Złamania zgięciowe – w wyniku urazu powodującego bezpośrednie zgięcie kończyny pod dużym kątem. Dotyczące najczęściej trzonów kości długich.
- Na skutek skręcenia – dochodzi d nich wówczas gdy działająca siła powoduje rotacje kończyny. Obie części złamanej kości są wobec siebie obrócone wzdłuż osi kości.
-Na skutek oderwania, zwane także złamaniami awulsyjnymi – dochodzi do nich gdy przyczepy więzadeł i mięśni są mocniejsze niż kość. Nagłe napięcie więzadła czy ścięgna powoduje zamiast jego przerwania oderwanie przyczepu kostnego.
- Na skutek przesunięcia – uraz powoduje przesunięcie jednej części kości względem drugiej.
68. Co to jest złamanie kręgosłupa.
Złamania stabilne
nie wymagające leczenia operacyjnego to złamania struktur nie
mających wpływu na stabilność kręgosłupa (złamanie wyrostka poprzeczego, kolczystego, rzadko
łuku przy zachowanej stabilności stawów), oraz czyste złamania kompresyjne trzonu kręgowego z
niewielkim jego zgnieceniem (maksymalnie o 1/3 wysokości trzonu). Do leczenia zachowawczego
kwalifikuje się też podwichnięcia o niewielkich przemieszczeniach bez utraty stabilności w obrębie
stawów. Leczenie tych pacjentów jest podobne jak w skręceniach i polega farmakoterapii oraz
unieruchomieniu w ortezie na dłuższy okres (w złamaniu trzonu na 4-6 miesięcy). Złamania
trzonów o niewielkim ich zgnieceniu można również leczyć operacyjnie. Dzięki stabilizacji
operacyjnej kręgosłupa chory nie wymaga uciążliwego i długotrwałego unieruchomienia
zewnętrznego, a dolegliwości bólowe związane ze złamaniem znacznie szybciej się wycofują.
Złamania niestabilne
, złamania z objawami neurologicznymi i zwichnięcia wymagają
bezwzględnie leczenia operacyjnego. Celem tego leczenia jest uzyskanie stabilnego kręgosłupa
pozwajającego na uruchamianie chorego i uwolnienie rdzenia czy korzeni z ucisku w przypadkach
wgłobień odłamów kostnych do światła kanału lub zwichnięć. Operacyjna stabilizacja umożliwia
szybką pionizację chorego. Dla chorych bez deficytów neurologicznych umożliwia ona szybkie
zmniejszenie dolegliwości bólowych, likwiduje dyskomfort noszenia gorsetu, a w dłuższej
perspektywie zmniejsza ryzyko powstawania bólów związanych ze zmianami zwyrodnieniowymi
czy przewlekłymi niestabilnościami. W przypadkach całkowitego uszkodzenia rdzenia i braku szans
na powrót funkcji neurologicznych kończyn stabilizacja opercyjna umożliwia dalszą rehabilitację
ruchową. U chorych z dużymi objawami neurologicznymi zabieg przeprowadza się w trybie pilnym
najlepiej w przeciągu do 6-7 godzin od urazu. Ma to kardynalne znaczenie ze względu na powrót
funkcji ruchowych kończyn.
69.Objawy uszkodzenia rdzenia w poszczególnych odcinkach
. 70. Co to jest holonografia ( NIE ZANALAZŁA CZEGOS TAKIEGO WIEC TU JEST TAK NAPISANE ZE Macie HOLOGRAFIE JAK I KOLONOGRAFIE BO BARDZIEJ DO CHIRURGI MI PASUJE TA KOLONOGRAFIA ALE TAKIE DOSAŁAM PYTANIE I NIE WIEDZIAŁAM CO ZROBIĆ, MAM NADZIEJE Ż EMNIE ROZUMIEMIECIE
Holografia – dział optyki zajmujący się technikami uzyskiwania obrazów przestrzennych (trójwymiarowych) metodą rekonstrukcji fali (głównie światła, ale też np. fal akustycznych). Przez rekonstrukcję fali rozumie się odtworzenie w pewnym obszarze przestrzeni zarówno jej kierunku ruchu, amplitudy, częstotliwości jak i fazy.
Kolonografia, czyli wirtualna kolonoskopia jest badaniem wykonywanym przy użyciu aparatu do tomografii komputerowej. Pozwala ono na ocenę wewnętrznej powierzchni ścian jelit. Jest badaniem nieinwazyjnym, które cechuje się podobną skutecznością w wykrywaniu nieprawidłowości jelita grubego jak klasyczna kolonoskopia. Technika TK nie jest obciążona dyskomfortem i potencjalnymi powikłaniami klasycznej kolonoskopii, nie można w niej jednak pobrać wycinków ze ściany jelita.
Bezpośrednio przed badaniem, już w gabinecie TK, jelito grube pacjenta jest wypełniane powietrzem. Rozdęcie jelita umożliwia wirtualną endoskopię.