W dzisiejszych czasach funkcjonowanie przedsiębiorstwa czy przewóz towarów i osób, nie byłoby łatwe bez transportu. Jedną z najważniejszych gałęzi jest transport samochodowy. Ogólnie transport to działalność która polega na odpłatnym lub nieodpłatnym przemieszeniu osób i/lub ładunków z punktu nadania do punktu odbioru.

Transport w powiązaniu z produkcją i obrotem towarowym stanowi część koncepcji logistycznej. Jego rola sprowadza się do bezpośredniego udziału w realizacji podstawowego celu, czyli optymalizacji wykorzystania zasobów czynników wytwórczych, optymalizacji miejsca i czasu ich występowania w gospodarce.
Transport umożliwia przepływ towarów miedzy miejscami do których docierają transponowane towary i tworzy pomost między nabywcą a sprzedawcą. Usługodawca transportowy, który na rzecz firmy świadczy tą usługę, ma wpływ na sprawność funkcjonowania należących do niej obiektów w łańcuchu dostaw. Od usługodawcy zależy konkurencyjność firmy oraz popyt na produkty tej firmy.

Transport samochodowy jest jedną z najważniejszych i najczęściej stosowaną gałęzią transportu nie tylko w Polsce ale i na całym świecie. Jest znacznie korzystniejszy niż np. kolej ponieważ jest więcej dróg i można od razu bezpośrednio dostarczyć do miejsca celowego. Transport, nie tylko samochodowy spełnia w gospodarce trzy funkcje:

1. Konsumpcyjna - zaspokojenie potrzeb przewozowych przez świadczone usługi transportowe.

2. Produkcyjna - zaspokajanie potrzeb produkcyjnych przez świadczenie usług transportowych.

3. Integracyjna - pozwala zintegrować państwo i społeczeństwo poprzez usługi transportowe.

Środki transportu samochodowego można podzielić na pojazdy samochodowe oraz przyczepy i naczepy, przy czym pojazdy samochodowe mogą być przeznaczone do przewozu pasażerów oraz towarów.

Do przewozów pasażerów jest przeznaczony tabor, który obejmuje autobusy i samochody osobowe. Jednak to autobus jest głównym środkiem produkcji pasażerskiego w transporcie samochodowym. Tabor ten można podzielić na:

• autobusy do przewozów miejskich w których występuje podział na miejsca stojące i siedzące,

• autobusy do przewozów międzymiastowych, w których są tylko miejsca siedzące o zwykłym standardzie wygody,

• autobusy do przewozów turystycznych, w których występują miejsca siedzące o wysokim standardzie wygody, a w niektórych jest również część do obsługi potrzeb konsumpcyjnych i fizjologicznych.

Autobusy można również podzielić ze względu na liczbę miejsc przeznaczoną do przewozu pasażerów. Podział ten wygląda następująco:

• mikrobusy, które zabierają do 12 osób,

• minibusy, gdzie przeznaczonych jest 20 miejsc do przewozu pasażerów

• autobusy średnie, w których liczb miejsc nie przekracza 50

• autobusy duże, które obsługują ponad 50 osób. Dzielą się również na standardowe gdzie maksymalna liczba miejsc to 100 – 110 i przegubowe, maksymalna ilość miejsc 135 – 225.

Do przewozów towarów wykorzystywane są samochody ciężarowe i ciągniki. Dwa powyższe typy pojazdów mogą również służyć nie tylko do przewozów ładunków ale również i osób.

Samochód ciężarowy jest to pojazd mechaniczny, silnikowy, przeznaczony do przewozów towarów i/lub osób, ciągnięcia naczep i przyczep o specjalnym dobranym nadwoziu, decydującym o zakresie możliwego do wykonania rodzaju przewozu. Wyróżniamy następujące samochody ciężarowe o nadwoziach:

• uniwersalnych, umożliwiających przewóz wszystkich ładunków, oprócz tych, które wymagają specjalistycznych dostosowań. Rodzaje takich nadwozi to np. furgon, skrzynia z plandeką,

• specjalizowane, przeznaczone do przewozu wybranych grup ładunków. Takimi specjalizowanymi nadwoziami może być pompa do betonu, chłodnia itp.

• Specjalne, które są przeznaczone do przewozu tylko jednego ładunku lub służącego do wykonania jednego rodzaju czynności na. Samochody strażackie.

Ciągnik samochodowy to pojazd silnikowy, nie mający stałego nadwozia, współpracujące z naczepami i przyczepami, tworzące pojazd członowy. Można wyróżnić trzy kategorie ciągników:

• Rolnicze - pojazdy używane do przemieszczania pojazdów, maszyn i urządzeń nie posiadających własnego napędu (np. przyczep),

• Siodłowe przystosowane do ciągnięcia naczepy,

• Balastowe to ciągniki drogowe dociążone odpowiednim balastem, przeznaczone do ciągnięcia wieloosiowych przyczep o dużej ładowności, lub innych pojazdów o dużej masie własnej.

Do przewozów towarów wykorzystywane są również przyczepy i naczepy współpracujące z pojazdami silnikowymi.

Można wyróżnić następujące przyczepy:

• 1-osoiowe

• 2- i wieloosiowe

• Kłonicowe

Zaś naczepy są uniwersalne, umożliwiające szeroki wachlarz usług przewozowych

i specjalizowane dostosowane do określonego typu ładunku.

Tabor można również podzielić ze względu na grupę ładowności. Wyróżniamy następujące tabory:

• dostawcze mające ładowność do 2 ton,

• niskotonażowe o ładowności od 2 do 4 ton,

• średniotonażowe – jednostki o ładowności od 4 do 12 ton,

• wysokotonażowe, gdzie ładowność przekracza 12 ton

Proces transportowy jest też wspomagany przez maszyny i urządzenia wykorzystywane do zmechanizowanych robót ładunkowych, co wpływa na wydajność i intensywność pracy w transporcie samochodowym. Przykładową maszyną pomocniczą może być koparka, ładowarka, itp.

W dobrego funkcjonowania transportu samochodowego, niezbędna jest odpowiednia infrastruktura. W transporcie dzielimy ją na liniową i punktową.

Infrastruktura liniowa to inaczej sieć drogowa istniejąca w państwie. Dla ruchu pojazdów lub postoju musi być wydzielony pas terenu. Da ruchu pieszych to wydzielony pas terenu z chodnikami, leżącymi w jego ciągu obiektami, placami, ścieżkami rowerowymi, krzewami, drzewami i urządzeniami związanymi z zabezpieczeniem i prowadzeniem ruchu. Infrastrukturę liniową można podzielić na dwa kryteria. Pierwszy to podział ze względu na funkcje w sieci drogowej. Wyróżniamy tu:

• trasy europejskie, umożliwiające organizowanie procesu transportowe w Europie.

• Drogi krajowe, które umożliwiają połączenie pomiędzy miastami

• Drogi wojewódzkie , pasy drogowe umożliwiające połączenie między głownymi ośrodkami życia poszczególnych województw,

• Drogi powiatowe – drogi powiatowe uzupełniające układ dróg wojewódzkich,

• Drogi lokalne miejskie – sieć ulic po których odbywa się komunikacja ludności i wyodrębnioną komunikacją miejską,

• Drogi gminne to sieć pasów na terenie gminy,

• Drogi zakładowe czyli ogólnodostępne pasy drogowe umożliwiające dojazd do drogi publicznej z jednostki gospodarczej, place potrzebne do komunikacji z punktami infrastruktury transportowej.

Drugi podział jest ze względu stopień dostępności i obsługi przyległego terenu. Spośród dróg publicznych można wyróżni drogi ogólnodostępne, drogi ekspresowe i autostrady.

W Polsce system krajowych dróg podlega Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) . Drogi krajowe oznacza się białymi numerami na czerwonym tle, drogowskazy na drogach krajowych oprócz autostrad mają zielone tło. Obecnie w Polsce są 94 drogi krajowe o numerach od 1 do 94 (z wyłączeniem nr 89) i 98. Łączna ich długość to około 18 500 km. Najdłuższą droga krajową jest droga nr 8 z Kudowy do Budziska mająca 811 km, a najkrótszą droga nr 85, jej długość to 4 774 km.

W Polsce jest obecnie 6 autostrad, łączna ich długość ma liczyć około 2000km. Oddanych do użytku jest około 1000 km autostrad, a 660 km jest w budowie. Natomiast dróg ekspresowych jest 19. W użytku jest około 500 km dróg ekspresowych dwujezdniowych i 300 km jedno jezdniowych.

Do infrastruktury punktowej zaliczamy różnego rodzaju wyodrębnione obiekty przestrzenne służące do stacjonarnej obsługi:

• Pasażerów - zaliczamy tutaj przystanki, dworce autobusowe, przystanki dworcowe

• Ładunków - punkty przeładunkowe, place, stacje,

• Środków przewozowych transportu samochodowego – stacje techniczne, stacje zaopatrzenia materiałowo – technicznego samochodów

Każdy transport ma zarówno dobre jak i złe strony. Zaletami transportu samochodowego jest dostępność przestrzenna w porównaniu z innymi rodzajami transportu, ponieważ jest duża gęstość dróg i towar można dostarczyć bezpośrednio do punktu odbioru, niskie koszty utrzymania komunikacji miejskiej i międzymiastowej, dostosowanie środków transportu do rodzaju ładunków, w miarę szybkie przemieszczenie się na krótkich i średnich trasach.

Do wad można zaliczyć koszty eksploatacji i utrzymania pojazdu, duży wpływ na zanieczyszczenie środowiska, brak możliwości przemieszczenia dużej ilości ładunków, wypadki drogowe, duże zagęszczenie ruchu w większych miastach, niszczenie nawierzchni dróg przez auta ciężarowe, większe koszty przewozowe niż w transporcie kolejowym.

Transport samochodowy jest potrzebny nie tylko do funkcjonowaniu przedsiębiorstw ale i życiu codziennym. Dostępność dróg i czas przewozu na krótkie i średnie trasy czynni go jednym z bardziej rozwiniętych gałęzi transportu. Podstawowym środkiem do przewozów pasażerów jest autobus, natomiast do towarów – samochody ciężarowe, ciągniki oraz przyczepy i naczepy. W procesie realizacji przewozów pasażerskich i ładunków stosowane są różne technologie w zależności od potrzeb przewozowych. Każdy kto ma styczność z transportem musi się liczyć z różnego rodzaju kosztami z nim związanymi.