POSTĘPOWANIE PIELEGNIARKI W OKRESIE OKOŁOOPERACYJNYM – ZABIEGI W OBREBIE GŁOWY I KRWEGOSŁUPA/ RDZENIA KRĘGOWEGO.

PRZYGOTOWANIE CHOREGO DO ZABIEGU OPERACYJNEGO W NEUROCHIRURGII

Przygotowanie do operacji definiuje się jako całość działań świadomie podejmowanych przez personel, mających na celu osiągnięcie przez chorego gotowości do leczenia operacyjnego.

Operacja może być wykonana w trybie planowym lub w trybie nagłym.

Przygotowanie planowe obejmuje przygotowanie dalsze i bliższe.

PRZYGOTOWANIE DALSZE

Obejmuje okres od momentu kwalifikacji chorego do zabiegu przyjęcia na oddział do dnia poprzedzającego operację. Zadania pielęgniarki to:

• Pobranie krwi do badań laboratoryjnych (morfologia, jonogram, mocznik, glukoza, czas kk, grupa krwi)

• Wykonanie EKG

• Zważenie chorego

• Umożliwienie wykonania zdjęcia RTg klatki piersiowej, zleconej przez lekarza

• Skompletowanie wyników badań i pomoc w konsultacjach

• Zawiezienie pacjenta do pracowni diagnostycznych MRI, TK

W przygotowaniu psychicznym chorego do zabiegu pielęgniarka udziela informacji odnośnie opieki pooperacyjnej, ułożenia chorego po zabiegu, uczy chorego odwracania (dyskopatie), zachowania się w bezpośrednim okresie pooperacyjnym, czasu pionizacji. W rozmowie należy okazać szacunek i zrozumienie dla problemów i obaw chorego.

PRZYGOTOWANIE BLIŻSZE

Obejmuje dzień przed zabiegiem, aż do momentu zwiezienia chorego na blok operacyjny. Do pielęgniarki należy:

• Przygotowanie higieniczne (kąpiel wieczorem w przeddzień z wykorzystaniem OCTANISANU), zmycie lakieru na paznokciach

• Golenie miejsca operacyjnego (głowy), dezynfekcja ogolonego miejsca

• Przygotowanie przewodu pokarmowego – ostatni posiłek stały to kolacja ok. godz. 17 – 18, płyny może przyjmować do 6 – 8 godz przed zabiegiem

• Opróżnienie przewodu pokarmowego ,jeśli nie nastąpiło wypróżnienie w tym dniu - podanie czopka BISACODYLU lub wykonanie ENEMY ( tętniaki)

• Założenie wkłucia do żyły (przepłukać po założeniu NaCl 0,9%)

• Podanie premedykacji zleconej przez anestezjologa

• Sprawdzenie grupy krwi ( wynik w historii choroby)

• Pobranie próby krzyżowej

• W pacjentów operowanych w pozycji siedzącej – asysta przy wykonywaniu wkłucia centralnego i kontrola rtg założenia cewnika

W dniu zabiegu do personelu należy :

• Wykonanie toalety u chorych nie samodzielnych

• Toaleta jamy ustnej (przypomnieć)

• Usunięcie protez zębowych

• Podanie leków nasercowych, p/padaczkowych, w przypadku chorych z cukrzycą podanie zleconej insuliny i Glukozy iv

• Podanie zleconego antybiotyku (LENDACIN, BISEPTOL)

• Podanie zleconej premedykacji na 2 godz przed zwiezieniem na blok

• Przypomnieć o opróżnieniu pęcherza moczowego, cewnik Foleya zwozimy na blok razem z pacjentem (guzy mózgu, tętniaki, guzy kanału kręgowego)

• Zabezpieczenie biżuterii, zabezpieczenie depozytu pacjenta (punkt – szuflada)

• Dostarczenie czystej bielizny operacyjnej (koszula, pończochy p/zakrzepowe)

• Pomoc w założeniu bielizny

• Założenie pończoch bezpośrednio przez zjazdem na blok (gdy ubieramy kończyna w uniesieniu)

• Kontrola parametrów ( RR)

• Przygotowanie dokumentacji (karta zleceń, karta gorączkowa lub obserwacyjna, wynik grupy krwi, zdjęcia MRI,TK

• Pielęgniarka odpowiedzialna za dyżur sprawdza czy stacja krwiodawstwa ma przygotowaną rezerwację krwi dla pacjenta

• Transport chorego na blok z pełną dokumentacją

Wykonując te czynności pielęgniarka informuje chorego o swoich działaniach, wyjaśnia ich cel. W zależności od sytuacji umożliwienie rozmowy choremu z lekarzem, kapelanem, rodziną.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu w trybie nagłym

Pacjenci przygotowani w trybie nagłym są zazwyczaj w ciężkim stanie, dlatego rezygnuje się z pełnego przygotowania do zabiegu.

W przygotowaniu uwzględniamy:

• Monitorowanie stanu ogólnego pacjenta i podstawowych parametrów życiowych: czynność serca, ciśnienie, oddech, szerokość źrenic i ich reakcja na światło

• Ocena stanu świadomości

• Obecność nudności, wymiotów

• Siłę mięśniową ruchów kończyn

• Utrzymanie drożności dróg oddechowych

• Przygotowanie pola operacyjnego

• Pobranie badań zleconych przez lekarza

• Zakłada kaniulę

• Podanie leków zleconych

• Wykonać zabiegi higieniczne w szczególności toaletę jamy ustnej, drzewa oskrzelowego

• Założenie bielizny operacyjnej

• Przewiezienie pacjenta na blok z pełną dokumentacją

• Przygotowanie sprzętów potrzebnych do pielęgnacji pacjenta po operacji ( sala ogólna – dzwonek przy łóżku)

Kraniotomia - operacyjne otwarcie czaszki celem przeprowadzenia zabiegów wewnątrzczaszkowych jak: ewakuacje krwiaków nad i podoponowych, śródmózgowych, operacji guzów mózgu i operacji tętniaków śródczaszkowych metodą klipsowania.

Polega na płatowym szerokim otwarciu czaszki, z możliwością przywrócenia płata kostnego. Kość czaszki nawierca się zaplanowanymi otworami trepanacyjnymi i pomiędzy nimi przecina piłką Gigliego (najczęściej).

Kraniektomia: Metoda otwarcia czaszki metodą zgryzania szczypcami kostnymi małych fragmentów kości bez możliwości przywrócenia płata kostnego. W późniejszym okresie szpecący ubytek kostny można uzupełnić, wszczepiając plastykową płytkę (codubix).

Trepanacja: Metoda dotarcia do jamy czaszki za pomocą nawiercania otworów w kości. Używa się do tego wiertarki ręcznej lub elektrycznej (trepan). Dzięki uzyskanemu dostępowi można usunąć niedużego krwiaka w postaci płynnej lub założyć czujnik do pomiaru ciśnienia śródczaszkowego. Zabieg trepanacji był już wykonywany przed naszą erą. Stosowany był m. in. w padaczce i w bólach głowy.

Laminektomia: Zabieg na kręgosłupie, polegający na usunięciu jednego lub kilku łuku kręgów. Metoda ta umożliwia dostęp do kanału kręgowego i zawartego w nim rdzenia kręgowego. Blaszkę łuku kręgowego usuwa się obustronnie. Najczęściej zabieg ten jest stosowany w przypadku zapadniętego lub wpuklającego się dysku międzykręgowego, ropniaka opony rdzenia kręgowego (u osób wyniszczonych, z cukrzycą, z przewlekłą niewydolnością nerek).

Hemilaminektomia: Zabieg polegający na jednostronnym usunięciu łuku kręgowego, z zachowaniem wyrostków kolczystych i aparatu mięśniowo-więzadłowego. Stosuje się przy operacjach lędźwiowych przepuklin dyskowych. Usuwanie zmienionego dysku międzykręgowego może być wykonane metodą mikrochirurgiczną: mikrodiscectomii.

Do ostatnich lat zabiegi operacyjne tego typu miały za zadanie usunięcie uciskających na struktury nerwowe elementów krążka międzykręgowego lub wyrośli kostnych kręgosłupa i ustabilizowanie operowanego odcinka kręgosłupa. Najczęściej stosowany jest dostęp tylny, pozwalający dotrzeć do przestrzeni międzykręgowej. Chory w następnej dobie po zabiegu zaczyna chodzić, a po około 5 dniach może być wypisany do domu.

Jeżeli przepuklina dysku nie jest zbyt duża można spróbować najmniej inwazyjnej metody nazwanej IDET. Polega ona na wprowadzeniu w znieczuleniu miejscowym długiej igły do przestrzeni międzykręgowej, a następnie wprowadzeniu poprzez jej światło cienkiego drucika, który jest podłączany do prądu i nagrzewa się do ok. 600-700 stopni Celsjusza. Powoduje to odparowanie jądra miażdżystego, które w większości składa się z wody z pozostawieniem pierścienia włóknistego otaczającego jądro. Wypuklina wówczas zanika lub zatrzymuje się postęp choroby. Sam zabieg jest praktycznie bezbolesny, a chory może jeszcze tego samego dnia pójść do domu lub na następny dzień. Największy efekt tego sposobu leczenia obserwujemy po ok. 2 tygodniach.

Aby zapewnić po operacji chorego odcinka kręgosłupa niemal fizjologiczną ruchomość w ostatnich latach wprowadzono także sztuczne dyski. Są one zbudowane z tytanu lub innych materiałów odpornych na ścieranie i wytrzymujących znaczne przeciążenia, a zakłada się je dochodząc do kręgosłupa od przodu. Dostępne po takim działaniu są wówczas dwie ostatnie przestrzenie odcinka lędźwiowego: L4-L5 i L5-S1. Możliwość ruchu pomiędzy trzonami kręgów daje fizjologiczny rozkład sił działających na kręgosłup i zmniejsza szanse na wystąpienie protruzji jądra miażdżystego sąsiadujących kręgów.

W przypadku nawrotu dolegliwości po leczeniu operacyjnym, przyczyną może być pozostałość dysku, zmiany na innym poziomie, blizna obejmująca korzeń, zmiany zapalne w obrębie trzonów kręgów. Każde ponowne wkraczanie w operowany uprzednio obszar jest dużo trudniejsze i wiąże się z możliwością powstania jeszcze większych powikłań. Kwalifikacją do takiego zabiegu zajmują się zwykle lekarze z dużym doświadczeniem klinicznym.

Selektywna endoskopowa discectomia metodą YESS (SED/YESS) – jest procedurą z zakresu minimalnie inwazyjnych technik chirurgicznych kręgosłupa, w której do usunięcia przepukliny, protruzji lub wypadnięcia jądra miażdżystego krążka międzykręgowego wykorzystywany jest endoskop. Jest to urządzenie, które posiadając wbudowaną kamerę przekazuje poprzez światłowód obraz pola operacyjnego na monitor. Zasadniczą zaletą metody SED/YESS w porównaniu do innych metod operacyjnych dyskopatii (klasycznych lub endoskopowych, ale przeprowadzanych innymi technikami) jest to, że w metodzie YESS wykorzystywane jest dojście tzw. „tylno-boczne”. Znaczy to, że z małego cięcia skórnego wprowadza się endoskop do krążka międzykręgowego z boku, poprzez mięśnie przykręgosłupowe, które są jedynie nieznacznie rozwarstwiane, a nie przecinane. Dojście to omija zupełnie kanał kręgowy, w którym z zależności od odcinka kręgosłupa znajdują się takie delikatne struktury jak: rdzeń kręgowy, worek oponowy, korzenie nerwowe, naczynia i inne. Tak więc brak jest możliwości bezpośredniej traumatyzacji w/w struktur, co bywa powikłaniem procedur prowadzonych z dostępu tylnego. Unika się również 2 najczęstszych powikłań odległych w czasie takich jak zrosty w kanale kręgowym (narzędzia w ogóle nie przechodzą przez kanał kręgowy w trakcie operacji YESS),

Przezskórna Termiczna Dekompresja Dysku (PTDD – Percutaneous Thermal Disc Decompression).

Zabieg ten, również wykonywany jest z dostępu tylno-bocznego. Tak więc, nie ma ingerencji w kanał kręgowy, nie ma tez możliwości uszkodzenia worka oponowego (rdzenia, gdy celem zabiegu są dyski na wyższych odcinkach kręgosłupa) czy korzeni rdzeniowych. Jest również zabiegiem „naprawczym”. Tą metodą nie można uzyskać wzmocnienia pierścienia włóknistego, zmniejszenie objętości dysku jest minimalne, za to uzyskuje się znaczne obniżenie ciśnienia w dysku.

Do tego celu wykorzystywana jest energia lasera (PLDD) lub energia termiczna (PTDD). W przypadku użycia energii laserowej do dekompresji dysku bardzo niewielka objętość jądra miażdżystego ulega „odparowaniu”. Inną metodą dekompresji dysku jest dekompresja termiczna. Do tego celu używany jest system IDET. Zabiegi przezskórnej dekompresji dysku są skuteczne pod warunkiem wyjątkowo rygorystycznych zasad kwalifikacji do tej metody. Stosowane być powinny w okresie choroby dysku, kiedy struktura pierścienia włóknistego nie jest jeszcze uszkodzona, dysk jest „sprężysty”, w obrazie rezonansu magnetycznego nie stwierdza się zaburzeń struktury i ciągłości pierścienia włóknistego, a wysokość dysku nie jest jeszcze obniżona, bądź obniżona jest nieznacznie.

Po wybudzeniu ze znieczulenia, pacjent „wchodzi” w okres pooperacyjny, który może być krytycznym w leczeniu operacyjnym. Ponieważ uraz okołooperacyjny, okres po znieczuleniu mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia

Ze znieczuleniem ogólnym wiążą się objawy niedrożności dróg oddechowych (duszność, stridor, wciąganie dołków międzyżebrowych).

U pacjentów nieprzytomnych przyczyną niedrożności jest zapadanie się języka, dlatego nie należy śpieszyć się z extubacją. Zaburzenia wentylacji – hipowentylacja – prowadzić mogą do hipoksji i hiperkapnii co z kolei nasila obrzęk mózgu.

Czynniki sprzyjające powikłaniom ze strony układu krążenia to zaburzenia wentylacji, hipotermia i niedostateczna analgezja( tachykardia).

Ważne jest również obserwowanie stanu neurologicznego pacjenta, świadomości i szerokości źrenic.

W tym dynamicznym okresie pooperacyjnym, gdy stan pacjenta jest nieustabilizowany, musi być on poddany wnikliwej obserwacji, pielęgnacji i leczeniu.

Bezpośrednio po zabiegu pacjenci umieszczani są w Sali intensywnej opieki neurochirurgicznej a ważne dla życia parametry należy w pierwszych 3 -4 godz. kontrolować co 15 min lub zależnie od stanu chorego.

Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym ( kraniotomii) ma na celu zapewnienie optymalnych warunków umożliwiających szybki powrót do zdrowia a także zapobiegania powikłaniom. Objęcie całościową opieka pielęgniarską ma na celu rozpoznanie i zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym, rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta a także czuwanie nad prawidłowym gojeniem się rany pooperacyjnej oraz przygotowanie pacjenta do samoopieki

PIELĘGNOWANIE PACJENTA PO KRANIOTOMI

Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym ( kraniotomii) ma na celu zapewnienie optymalnych warunków umożliwiający szybki powrót do zdrowia a także zapobiegania powikłaniom. Bezpośrednio po zabiegu pacjenci umieszczani są w Sali intensywnej opieki neurochirurgicznej i objęci całościową opieka pielęgniarską. Ma ona na celu rozpoznanie, zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym, a także czuwanie nad prawidłowym gojeniem się rany pooperacyjnej oraz przygotowanie pacjenta do samoopieki.

Istotne elementy postępowania pielęgniarskiego w bezpośrednim okresie po zabiegu operacyjnym:

• Prawidłowe ułożenie chorego

• Monitorowanie podstawowych parametrów życiowych

• Zapobieganie powikłaniom( oddechowym, krążeniowym, skórnym, infekcjom)

• Kontrolowanie stanu rany pooperacyjnej

• Zwalczanie bólu

• Uruchamianie pacjenta

Działania pielęgniarskie po zabiegu operacyjnym w bezpośrednim okresie po zabiegu operacyjnym:

• Odebranie pacjenta z bloku operacyjnego, zebranie informacje dotyczące ogólnego stanu chorego, stanu świadomości, przebiegu zabiegu operacyjnego, obecności drenów

• Umieszczenie chorego na Sali intensywnej opieki neurochirurgicznej

• Zapewnienie wygodnej pozycji w łóżku, po kraniotomii jest to ułożenie głowy wraz z tułowiem pod kątem 10° - 30°. Często pacjent jest oziębiony, należy w takich sytuacjach przygotować dodatkowe okrycie.

• Podłączenie aparatury monitorującej

• Dokonywanie systematycznej obserwacji:

− stanu świadomości/przytomności pacjenta z …..

− podstawowych parametrów życiowych (tętno, ciśnienie tętnicze, oddech, temperatura )

− diurezy

− założonych opatrunków i ewentualnych drenów

• Monitorowanie stanu pacjenta w celu wyeliminowania potencjalnych zagrożeń pooperacyjnych. Parametry życiowe kontroluje się co 15 – 30 min przez pierwsze 3 -4 godziny po operacji. Obserwacje, pielęgniarka, odnotowywuje się w karcie obserwacji, zaobserwowane nieprawidłowości zgłasza lekarzowi i podejmuje stosowne działania.

1.Obserwacja i monitorowanie czynności układu nerwowego

1. kontrola stanu świadomości/przytomności

2. obserwacja źrenic (szerokość źrenic, ich reakcja na światło)

3. nawiązywanie kontaktu słownego w celu oceny czy nie występują zaburzenia mowy a także sprawdzenie orientacji co do czasu, miejsca i własnej osoby

4. obserwacja pod kątem wzrostu ciśnienia śródczaszkowego – bóle głowy, nudności, wymioty

5. ocena czucia, ewentualnych niedowładów

2.Obserwacja i monitorowanie układu oddechowego

1. Kontrola szybkości i częstości oddechu

2. Obserwowanie zabarwienia powłok skórnych i paznokci

3. Odsysanie zalegającej wydzieliny

4. Stosowanie tlenoterapii

5. W razie konieczności stosuje się wentylowanie pacjenta

3.Obserwacja i monitorowanie układu krążenia

1. Obserwacja pracy serca na kardiomonitorze

2. Ciśnienie tętnicze krwi

3. Tętno ( szybkość, rytm, napięcie)

4. Obserwacja powłok skórnych

5. saturacji z wykorzystaniem puls oksymetru

6. 4.Monitorowanie temperatury ciała

1. Pomiar temperatury ciała co ok. 3 – 4 godz

2. Zwracanie uwagi na występowanie dreszczy

5. Ocena funkcjonowania układu moczowego

1. Obserwacja wydalanego moczu

2. Prowadzenie bilansu wodnego

6. Ocena czynności układu pokarmowego

1. Obserwowanie w kierunku nudności i wymiotów

2. Na zlecenie lekarza podawanie leków p/wymiotnych drogą dożylna

3. Pomoc przy wymiotach tj. podanie miski, ligniny

4. Przy uporczywych wymiotach założenie sondy obarczającej, w celu uniknięcia zachłyśnięcia

• Podejmowanie działań łagodzących ból pooperacyjny

1. Ułożenie w pozycji wygodnej dla chorego

2. Nie układać głowy pacjenta na stronie po której wykonana była kraniotomia

3. Obserwować mimikę twarzy, wydawane dźwięki, ewentualny wzrost tętna i ciśnienia krwi a także ruchów ciała, które świadczyłyby o cierpieniu pacjenta

4. Sprawdzenie czy opatrunek zbyt ciasno nie przylega do głowy

5. Podawanie leków p/bólowych zgadnie ze zleceniem lekarza

6. Zapewnić ciszę i spokój na sali

• Obserwowanie stanu rany pooperacyjnej

1. Sprawdzanie opatrunku czy nie jest przesiąknięty krwią czy płynem mózgowo – rdzeniowym

2. Sprawdzanie drożności drenów ( ilość i jakość drenującej wydzieliny) – jeśli są założone

3. W razie potrzeby zmiana opatrunku z zachowaniem zasad aseptyki

• Współpracowanie z zespołem lekarskim wykonując zlecenia

1. Uzupełnianie płynów drogą pozajelitową

2. Przetaczanie krwi i preparatów krwiozastępczych

3. Podawanie leków dożylnie, domięśniowo

4. Pobieranie materiałów do badan laboratoryjnych

• Zapewnienie komfortu psychicznego pacjentowi

1. Zapewnić spokój i ciszę na Sali

2. Informować o podejmowanych działaniach

3. Być wyrozumiałym i cierpliwym

• Dokumentowanie wszelkich podjętych działań

Działania pielęgniarskie po zabiegu operacyjnym w dalszych dobach po zabiegu operacyjnym:

• Ustalenie diagnozy pielęgniarskiej z zachowaniem priorytetów w opiece pielęgniarskiej

1. obserwacja czynności układu nerwowego

2. Obserwacja czynności układu krążenia

3. Obserwacja czynności układu oddechowego – stosowanie nacierania, oklepywania klatki piersiowej,

- w przypadku zalegającej wydzieliny w nadmiarze - podanie środków ułatwiających odkrztuszanie i rozrzedzających wydzielinę, stosowanie inhalacji ( na zlecenia lekarza)

1. Obserwacja i pielęgnacja układu moczowego – kontrolowanie stanu cewnika w pęcherzu ( usunięcie cewnika w miarę możliwości jak najszybciej), obserwowanie wydalanego moczu, zapobieganie powikłaniom tj. Zatrzymanie

moczu, infekcje, zachęcanie do picia wody i diety zakwaszającej

1. Obserwowanie objawów ze strony układu pokarmowego – nudności, wymioty, zaparcia, biegunki – niwelowanie tych objawów,

karmienie pacjenta w zależności od stanu ( parenteralnie, entera lnie),

w przypadku zaparć, podanie środka przeczyszczającego lub wykonanie enemy.

• Działania p/bólowe - ustalenie okoliczności wystąpienia bólu, jego charakter i natężenie, podanie środków p/ bólowych na zlecenie, czynności wykonywać delikatnie, bez pośpiechu

• Pielęgnacja rany pooperacyjnej – obserwowanie stanu opatrunku, zmiana w zależności od potrzeby, dbanie o czystość okolicy rany, wszelakie nieprawidłowości zgłaszać lekarzowi Tj. zaczerwienienie, obrzęk, wydzielina ropna), usunięcie szwów w 3 – 4 dobie

• Stopniowe uruchamianie pacjenta ( na zlecenie lekarza) - w zależności od samopoczucia pacjenta, zachęcać i wdrażać do codziennych samodzielnych czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, wyjaśniać pacjentowi cel wczesnego uruchamiania, udzielać wsparcia w celu utrzymania aktywności

• Prowadzenie profilaktyki powikłań związanych z unieruchomieniem:

• Odleżyny

• Zapalenie płuc

• Zakrzepowe zapalenie żył

• Pomoc w czynnościach codziennych - higienicznych, karmieniu, itd.

• Zachęcanie rodziny do współpracy, angażowanie w opiekę nad chorym, instruowanie odnośnie wykonywanych czynności przez rodziny

• Umożliwienie kontaktu z osoba duchowną

• Edukowanie rodziny i pacjenta w zakresie:

• Postępowania po hospitalizacji – okresowe kontrole w poradni, systematyczne stosowanie zleconych przez lekarza leków

• Konieczności samoobserwacji i samo pielęgnacji

• Postępowania mającego na celu zapobieganie odległym powikłaniom pooperacyjnym

• Zmiany stylu życia do możliwości pacjenta, zmiany odżywiania, aktywności fizycznej

• Przystosowanie do życia z ewentualną niesprawnością

• Dokumentowanie podjętych działań

Opieka okołooperacyjna - przed usunięciem przepukliny jadra miażdżystego, priorytetem jest nawiązanie dobrej komunikacji z chorym, z rodziną chorego i poznanie historii choroby. Obowiązki pielęgniarki to: ---omówienie okresu okołooperacyjnego, ----czynny udział w badaniach diagnostycznych ( badania laboratoryjne krwi, EKG, rtg płuc, MRI, zważenie pacjenta). Okres przedoperacyjny to czas nauki pacjenta wykonywania ćwiczeń oddechowych, efektywnego kaszlu, odkrztuszania, ćwiczeń ogólnousprawniąjacych, kinezyterapii.

W przeddzień zabiegu: --przygotowanie higieniczne pacjenta, ---przygotowanie pola operacyjnego ( w przypadku mocno owłosionej okolicy lędźwiowej), ----przygotowanie przewodu pokarmowego – ostatni posiłek pacjent zjada 12 godz. Przed zabiegiem, płyny natomiast 6-8 godz.przed zabiegiem. Należy również opróżnić przewód pokarmowy przez podanie środka przeczyszczającego lub wykonanie enemy.

–przygotowanie psychiczne – zapewnienie o zapewnieniu pomocy po zabiegu, okazywanie życzliwości, wyrozumiałości i cierpliwości. – podanie środka nasennego na zlecenie anestezjologa.

W dniu zabiegu – wykonanie / zachęcenie do toalety, usunięcie protez zębowych, ściągnięcie biżuterii i jej zabezpieczenia, kontrola parametrów zyciowych, dopilnować opróżnienia pęcherza, ubranie bielizny operacyjnej, w ramach profilaktyki p/zakrzepowej założenie pończoch uciskających, podanie zleconej przez anestezjologa premedykacji, antybiotyku, przewiezienie pacjenta z pełną dokumentacją na blok.

Po zabiegu – przekazania przez zespół operujący informacji dotyczących przebiegu operacji, znieczulenia, przetoczonych płynów, podanych leków i innych czynników mogących mieć wpływ na opiekę pooperacyjną.

Działania pielęgniarskie obejmują monitorowanie stanu pacjenta, rozpoznawanie potrzeb, udzielanie pomocy w uzyskaniu zdolności do samo opieki w jak najkrótszym czasie. Najważniejsze działania to:

• Monitorowanie parametrów życiowych ( stan świadomości, tętno, ciśnienie tętnicze, oddech, temperatura, zabarwienie powłok skórnych – interpretacja wyników i odnotowanie w dokumentacji.

• Obserwacja pod kątem utrzymywania się lub wystąpienia zaburzeń neurologicznych: trudności w oddawaniu moczu, zaburzenia czucia szczególnie w okolicy krocza, niedowłady kończyn dolnych. Monitorowanie diurezy (6-8 godz. Po zabiegu, pacjent nie oddał moczu należy zastosować działania prowokujące, gdy nie przyniosą skutku należy założyć cewnik Foleya.

• Obserwacja rany pooperacyjnej – pod kątem przesiąkania krwią, płynem mózgowo-rdzeniowym. Jeśli opatrunek jest przesiąkniety należy poinformować o tym lekarza ( sprawdzić drożność drenów ), dreny usuwane są najczęściej w I dobie a szwy w VII dobie.

• Odciążenie kręgosłupa przez odpowiednie ułożenia w łóżku - płaskie, na boku lub brzuchu z głową odchyloną na bok, pomoc w zmianie pozycji. Materac na którym pacjent leży nie powinien być zbyt miękki. W późniejszych dobach udział w kinezyterapii, motywowanie do wykonywania ćwiczeń i innych form aktywności poprawiających kondycje.

• Ułatwienie oddychania przez zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w Sali, podawanie tlenu przez cewnik donosowy.

• Zapobieganie powikłaniom płucnym przez wykonywanie ćwiczeń oddechowych, odksztusznia, efektywnego kaszlu, oklepywanie, wczesne uruchamianie pacjenta – w I dobie.

• Udział w farmakoterapii – ocena dolegliwości z wykorzystaniem odpowiednich skal i niwelowanie dolegliwości przez regularne podawanie zleconych leków i zmiany ułożenia chorego.

• Prowadzenie profilaktyki p/zakrzepowej, która polega przede wszystkim na wczesnym uruchamianiu pacjenta, ćwiczeniach oddechowych, pobudzaniu pompy mięśniowej ćwiczeniami kończyn dolnych REHABILITACJA

Usprawnianie fizyczne pacjenta rozpoczyna się od ćwiczeń oddechowych, które pacjent wykonuje w pierwszych godzinach po zabiegu operacyjnym. Potem wykonuje ćwiczenia izometryczne i rozluźniające. Wykonywanie tych ćwiczeń może być zaburzone z powodu dolegliwości bólowych oraz lęku pacjenta przed aktywnością fizyczną. Ważne zatem jest wyjaśnienie celu usprawniania, opanowanie bólu, częsta obecnośc przy chorym. Intensywność i częstość ćwiczeń dostosowujemy do możliwości pacjenta. W I dobie wykonywana jest pionizacja pacjenta, mobilizacja do samodzielnego utrzymywania higieny, spożywania posiłków, chodzenia. Istotna jest także nauka ćwiczeń gimnastycznych wzmacniających mięśnie brzucha, obręczy biodrowej i mięśnie przykręgosłupowe.

Rehabilitacja psychiczna – potrzebują jej pacjenci u których występuje obniżenie nastroju, niepokój związany z powrotem do swojego środowiska, lęk przed konsekwencjami operacji. Psychika odgrywa ważną rolę w procesie zdrowienia. pielęgniarka stosując elementy psychoterapii - wysłuchanie pocieszanie, wyjaśnianie, radę i pomoc w rozwiązywaniu problemów, łagodzi negatywne emocje związane z chorobą i leczeniem. Pomocna jest też koncentracja na silnych stronach osobowości chorego, pobudzanie wiary, nadziei co często mobilizuje siły obronne organizmu i uruchamia możliwości jakimi dysponuje psychika.

Rehabilitacja społeczna - ma na celu przywrócenie chorego do funkcjonowania w rodzinie, pełnienia ról społecznych. Duża liczba pacjentów po przebytym zabiegu operacyjnym wymaga zmiany warunków pracy, czasami zawodu oraz dłuższego i systematycznego usprawniania ruchowego. Rehabilitacja społeczna wymaga współpracy miedzy pacjentem a jego rodziną. Pielęgniarka powinna przekazać członkom rodziny wzorce pożądanych zachowań i wspierania chorego.

EDUKACJA PACJENTA – obejmuje przede wszystkim nauczenia działań ograniczających nadmierne obciążenia kręgosłupa oraz wyjaśnienie zasad mechaniki ciała. Odciążenie kręgosłupa polega na doborze właściwej pozycji podczas leżenia, chodzenia, stania, podnoszenia ciężarów i utrzymania właściwej wagi ciała. Wskazane jest również nakłanianie pacjenta do porzucenia nałogu palenia tytoniu oraz unikania sytuacji wywołujących wewnętrzny stres, ponieważ doprowadzają one do chronicznego, słabego tonusu mięśniowego i zwiększonego obciążenia krążków międzykręgowych.

Aktywność fizyczna jest istotnym czynnikiem utrzymania sprawności i wydolności organizmu, wzmacnia aparat mięśniowy i wiązadłowy, zmniejsza ryzyko wystąpienia otyłości. Zaleca się spacery na świeżym powietrzu po płaskim terenie, marsz, bieganie w obuwiu sportowym, pływanie kraulem i na plecach.

Pacjenci nie powinni uprawiać takich dyscyplin jak: siatkówka, piłka nożna, piłka ręczna, hokej, podnoszenie ciężarów. Kobiety nie powinny chodzić na wysokich obcasach, gdyż podobnie jak otyłość powoduje to przesunięcie srodka ciężkości do przodu, a w konsekwencji do hiperlordozy i nadmiernego obciążenia krążków lędźwiowych i chrząstek stawowych.

Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym wczesnym i późnym:

Powikłania wczesne:

- krwawienie z rany pooperacyjnej,

- krwawienie do loży po operacji,

- napad padaczkowy,

- pooperacyjny obrzęk mózgu.

Powikłania późne:

- brak pełnego gojenia i zakażenie rany pooperacyjnej.

Guzy kąta mostowo-móżdżkowego są położone pomiędzy mostem i móżdżkiem. W tej okolicy znajduje się wiele innych nerwów czaszkowych, jak: trójdzielny (V), twarzowy (VII), oraz dolne nerwy czaszkowe: czaszkowo-gardłowy (IX) i błędny (X) – odpowiedzialne za prawidłowość odruchu połykania.

Specyfiką tej okolicy jest to, że powoli rosnący guz pozwala na zaadoptowanie się do zmienionych warunków nerwom czaszkowym, które mocno na nim napięte i ścieńczałe utrzymują jednak swoją funkcję. Dopiero usunięcie guza tak zmienia warunki, że dochodzi do porażenia, najczęściej nerwu twarzowego. Powikłania zabiegu usunięcia guza mostowo – móżdżkowego:

● brak motoryki mięśni na całej połowie twarzy:

- brak funkcji mięśnia okrężnego oka,

- brak funkcji zamykania powiek i zwilżania powierzchni gałki ocznej łzami,

- zmiany zapalne, zaczerwienienie i zagrożenie nieodwracalnym

uszkodzeniem rogówki, gdy ulegnie ona uszkodzeniu.

● zaburzenia połykania (zwłaszcza po usunięciu dużych guzów):

- pacjent krztusi się, zachłystuje pokarmem, co może doprowadzić do

zapalenia płuc oraz skłania często do długotrwałego zakładania zgłębnika żołądkowego i karmienia tą drogą.