Umorzenie postępowania egzekucyjnego
2007-10-29
Informacja o autorze:
Autor współpracuje z Serwisem Budowlanym
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Budowlany
Prowadzone jest postępowanie egzekucyjne w sprawie rozbiórki obiektu budowlanego. W trakcie tego postępowania WSA uchylił decyzję PINB oraz decyzję II instancji orzekające o przedmiotowej rozbiórce.
Czy w takiej sytuacji można umorzyć postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji?
Jeżeli nie, to w jaki sposób zakończyć to postępowanie?
Odpowiedź:
W przypadku uchylenia ostatecznej decyzji organu nadzoru budowlanego drugiej instancji wraz z poprzedzającą ją decyzją organu pierwszej instancji - prawomocnym wyrokiem wojewódzkiego sądu administracyjnego, należy umorzyć postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zmierzające do wykonania obowiązku wynikającego z tych decyzji.
Uzasadnienie:
Zasadą postępowania administracyjnego wynikającą z art. 110 k.p.a. jest związanie organu administracji publicznej, który wydał decyzję, od chwili doręczenia lub ogłoszenia tej decyzji. Należy wskazać, że od chwili wydania decyzji do chwili jej doręczenia, nie wywołuje ona skutków prawnych względem stron postępowania, choć wraz z wydaniem tego aktu i jego podpisaniem stanowi on decyzję w sensie procesowym, tj. istnieje decyzja administracyjna, a dzień wydania decyzji jest miarodajny dla oceny jej podstawy prawnej i podstawy faktycznej. Poza wypadkami szczególnymi dopuszczającymi możliwość ustnego ogłoszenia decyzji, zasadą jest obowiązek organu doręczenia decyzji stronom na piśmie, o czym stanowi art. 109 § 1 k.p.a. A zatem o związaniu organu administracji decyzją można powiedzieć wówczas, gdy decyzję doręczy stronie (stronom) postępowania. Związanie organu wydaną przez siebie decyzją trwa tak długo, aż ustanie jej moc obowiązująca, czyli gdy zostanie ona uchylona, zmieniona lub wygaśnie.
Organ nadzoru budowlanego - w przypadku niewykonania obowiązków nałożonych w decyzji, powinien podjąć działania prawne zmierzające do przymusowego wykonania nałożonych obowiązków, stosując przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954). Podstawą prowadzenia egzekucji administracyjnej jest istnienie określonego obowiązku, który nie został przez stronę wypełniony. W szczególności należy wskazać tutaj na treść art. 15 § 1 powyższej ustawy - zgodnie z którym egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia.
Wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na ostateczną decyzję organu administracji publicznej co do zasady nie wstrzymuje jej wykonania, a w praktyce oznacza to możliwość podjęcia stosownych czynności egzekucyjnych względem zobowiązanego, który dobrowolnie nie wykonuje nałożonego w decyzji obowiązku. Obowiązek bowiem jest wymagalny, a zasada praworządności nakazuje organowi podjęcie działań zmierzających do realizacji nałożonego obowiązku. Należy jednak mieć na uwadze, że uchylający wyrok sądu badającego legalność działania administracji, może sytuację odmienić i mieć istotny wpływ na postępowanie egzekucyjne. Nie ulega wątpliwości, że wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego musi być prawomocny, aby wywoływał skutki prawne. Jeżeli zatem nie złożono skutecznie skargi kasacyjnej, wyrok taki funkcjonuje w obrocie prawnym, a w tym konkretnym przypadku- opisanym w pytaniu - powoduje uchylenie zarówno decyzji organu nadzoru budowlanego zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Organy takie, w przypadku uprzedniego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, tracą tytuł do działania w celu przymusowego wykonania nałożonego obowiązku.
Zgodnie z art. 59 § 1 powyższej ustawy - postępowanie egzekucyjne umarza się jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo jeżeli obowiązek nie istniał. Umorzenie postępowania egzekucyjnego jest konsekwencją stwierdzenia, że postępowanie to nie może być prowadzone i że przyczyny niedopuszczalności egzekucji mają charakter trwały, a nie przejściowy. Taki trwały charakter ma uchylenie decyzji administracyjnych nakładających stosowny obowiązek. W związku z uchyleniem decyzji sprawa niejako powraca do organu pierwszej instancji i ten w zależności od treści uzasadnienia wyroku - będąc nim związany - podejmuje stosowne działania prawne w ramach przysługujących mu kompetencji. Jeżeli sąd nie zakwestionował zasadności prowadzenia postępowania w sprawie rozbiórki obiektu, zapewne sprawa zakończy się wydaniem ponownie decyzji nakładającej taki obowiązek, a jego niewykonanie przez zobowiązanego spowoduje, że zaistnieją podstawy do wszczęcia kolejnego postępowania egzekucyjnego. Niemniej jednak, obecnie brak podstaw do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, które powinno zostać umorzone.