5 05 2014 Jaskowska

5.05.2014,, Jaskowska

Typologia słowników języka polskiego
język opisu:

Jednojęzyczne

Przekładowe (dwujęzyczne, wielojęzyczne)

SŁOWNIKI JĘZYKOWE SPECJALISTYCZNE

Przeznaczenie słownika:

Adresat:

Podejście do materiału językowego:

Zasięg czasowy:

Forma utrwalenia słownika :

Przedmiot opisu:

Makrostruktura słownika – układ artykułów hasłowych

Elementy makrostruktury:

Mikrostruktura słownika – wewnętrzna struktura artykułu hasłowego

Artykuł hasłowy (hasło) – pojedyncza , wyodrębniona graficznie jednostka opisy słownikowego, rozpoczynająca się od wyrazu hasłowego. Podstawowe elementy artykułu hasłowego to :

Metoda opracowywania słowników

HISTORIA…
W starożytności określano je „glosami”, „glosa” – słówka, były zapisywane na marginesach książki, bądź między wierszami pisma, lub
zbierane osobno i tworzące pierwociny słowników

ŚREDNIOWIECZE

Słówka wypisywane w tekście przenoszono do osobnych słowniczków (mamotrekty, mamotrepty czyli słowniczki dla początkujących, dosłownie „piersią karmionych”). Układano je zwykle w tym samym porządku, w jakim występowały po sobie w tekście, stąd w dalszym ciągu nie były dziełami samodzielnymi.
Najstarszym słownikiem łacińsko-polskim jest anonimowy tzw. wokabularz trydencki (1424 rok) zawiera ok. 500 wyrazów łacińskich z dziedziny prawa, wojskowości, administracji, przy których odnotowano polskie odpowiedniki.

Vocabulista Bertolda z Eisenach, zawierający rzadsze słownictwo techniczne.

Po upowszechnieniu druku od podręcznych, fachowych, tematycznych dykcjonarzy…
Franciszka Mymera. Dictionarium trium linguarum(1528)
Jana Murmeliusza. Dictionarius variarum rerum (1528); łac.-niem.-pol. 2600 haseł i 4500 wyrazów polskich. Hasła ułożone tematycznie, opatrzone objaśnieniami gramatycznymi i znaczeniowymi.
z 1531 roku pochodzi prawniczy słownik Jana Tucholczyka, opracowany samodzielnie, w ukł. Alfabetycznym

Po upowszechnieniu druku… do słowników ogólnych
w 1564 roku ukazał się w Królewcu pierwszy wielki ogólny słownik łacińsko-polski Jana Mączyńskiego Lexicon latino-polonicum

Słowniki wielojęzyczne
najsłynniejszym był łacińsko-grecki słownik Ambrożego Calepinusa, uzupełniany w kolejnych wydaniach o liczne języki narodowe od 1574 roku w balezyjskich i lyońskich wydaniach wersji 9-, 10-, i 11-języcznej znalazł się język polski.

XVII wiek.
Największym słownikiem XVII wieku jest dzieło jezuity Grzegorza Knapiusza (Knapskiego) – słownik po.-łac. I łac.—pol, (1621 r. w Krakowie)

Jest to pierwszy wielki słownik, który podaje na pierwszym miejscu wyrazy polskie ułożone w kolejności alfabetycznej, a dopiero potem ich odpowiedniki łacińskie i greckie
Część polska nosi tytuł Thesaurus polono-latino-graecus, tzn. Skarbiec polsko-łacińsko-grecki

XVIII wiek

Michał Abraham Trotz, długoletni lektor języka polskiego na uniwersytecie lipskim opublikował w dwóch tomach słownik francusko-niemiecko-polski : Nouveau dictionnaire Francis, allemand et polonais
w 1764 wydszedł trzeci tom pod tytułem Nowy dykcjonarz, to jest Mownik polsko-niemiecko-francuski

XIX wiek

W latach 1807-1814 ukazało się w Warszawie sześciotomowe dzieło Słownik Języka Polskego. Jego autorem był cudzoziemiec z pochodzenia, Samuel Bogumił Linde.

Słownik języka polskiego 1900-1927, zwany słownikiem warszawskim. Słownik warszawski jest jedyny w dziejach naszej leksykografii dziełem typu thesaurusa (skarbca), czyli słownika rejestrującego całe słownictwo języka narodowego.

XX wiek

ok. 1950 rok pod kierunkiem prof. UW Witolda Doroszewskiego podjęto zamiar stworzenia współczesnego Sownika Języka Polskiego, obejmującego swym zakresem wiek XX, XIX, a nawet wyrazy z II połowy XVIII wieku. W. Doroszewski założył w tym celu Redakcję Słowników Języka Polskiego w PWN.
Słownik objął w sumie 110 000 słów, podzielony jest na 10 tomów, q tom dodatków – wyd. w latach 1958-1969.

Kontynuatorem tradycji jest Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza. Obejmuje on słownictwo drugiej połowy XX ii początku XXI wieku. Jest dostępny w wersji kodeksowej i elektronicznej : CD oraz online (odpłatnie)

Wielki Słownik Języka Polskiego PAN (http://www.wsjp.pl/

Tworzony od 2006 roku, obecnie 15 tys. Haseł tworzy go zespół językoznawców z różnych ośrodków naukowych, m.in. z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu Śląskiego, Warszawskiego itp.

Władysław Kopaliński (1907-2007). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. I Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku

PORADNIA JĘZYKOWA

KORPUS – zbiór tekstów, w których szukać można typowych użyć słów i konstrukcji

ŁĄCZLIWOŚĆ Korpus pozwala sprawdzić łączliwość danego słowa, rozumianą nie tylko jako wymagania ściśle składniowe, lecz także prawdopodobieństwo danego słowa w kontekście innych z danej dziedziny czy pola semantycznego. Obrazem łączliwości w tekstach sa kolokacje, czyli najczęstsze połączenia danej jednostki z innymi
CZĘSTOTLIWOŚĆ
POPRAWNOŚĆ

Polskie korpusy:

Korpus Języka Polskiego PWN (http://korpus.pwn.pl/

Sieciowa wersja Korpusu Języka Polskiego PWN

Narodowy Korpus Języka Polskiego (http://nkjp.pl/)

SŁOWNIKI BIOGRAFICZNE

Kryterium zakresu :
Ogólne
Grup społecznych
Kryterium zasięgu chronologicznego:
Otwarte
Zamknięte
Kryterium zasięgu terytorialnego:
Środowiskowe
Lokalne
Regionalne
Narodowe
Polonijne
Międzynarodowe
Przeznaczenie:
Naukowe (np. biografia narodowa, słowniki biograficzne uczonych, pisarzy)
Popularne
Hasła
Omawiają życie (słowniki biograficzne(
Omawiają życie i twórczość
Dobór nazwisk:
Biogramy osób zmarłych
Biogramy osób zyjących

Kryteria oceny:

największą wartość mają te źródła biograficzne, w których hasła są naukowymi opracowania powstały w oparciu o źródła pierwotne

Budowa słowników drukowanych:
Układ alfabetyczny ciągły kolejnych tomach
Układ alfabetyczny zamknięty w obrębie tomu, tzw. system holenderski
Układ chronologiczny następujących po sobie przedziałów czasu


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
26 05 2014 jaskowska
12 05 2014 Jaskowska
Psychologia kliniczna W5 05 2014
8 ( 05 2014 Mesjanizm obok prometeizmu był jedną z głównych filozofii w Polsce
Wykład& 05 2014
17 03 2014 Jaskowskaid 17194 Nieznany (2)
Isotrexin zel (20 mg 0,5 mg) g Ulotka 14 05 2014
WF-Zagadnienia Egz-22.05.2014, rok numero uno, chemia nieorganiczna
Radiologia 9 05 2014
Młoda Polska WYKŁAD (07 05 2014)
Młoda Polska WYKŁAD (14 05 2014)
Fred pytania raty' 05 2014
Prawo konstytucyjne 05 2014
cwiczenie 3 inwertaza (i) izolacja enzymu 05 05 2014
20 19 05 2014 Ćwiczenie 13 GARAŻ W KOSZTOWEJ wprowadzenieid 21323 ppt
Wykład 6D 06 05 2014 Ćwiczenie 11 KNR y NORMY NAKŁADÓW RZECZOWYCH (2)
cwiczenie 5 amylaza oznaczanie aktywnosci enzymu metoda kolorymetryczna 05 05 2014
Psychiatria W5 05 05 2014 Zaburzenia osobowości

więcej podobnych podstron