Prawo konstytucyjne 5.5.2014r.
Recall- odwołanie urzędnika (usa)- odwołanie indywidualne urzędnika. Występuje rzadko:
- Ekwador
- Boliwia
W Polsce
- wójt, burmistrz, prezydent miasta
Postać dwuetapowa (polska)
Głosowanie nad odwołaniem
Przedterminowe wybory.
Dwa w jednym (usa)
Dwa etapy na jednej karcie
Demokracja pół bezpośrednia:
- konsultacje ludowe (w formie powszechnego głosowania konsultacje ludowe, konsultacje z grupami społecznymi, których to dotyczy.) zaciągnięcie opinii ludu.
- konsultacja budżetu partycypajnego (budżet obywatelski). W modelu porto alegre mieszkańcy wybierają na co można przeznaczyć pieniądze, chyba, że to wydatki sztywne (na to nie mają wpływu mieszkańcy)..
- prawybory (wolność zgłaszania kandydatów) Dziś w dwóch państwach : Francja, Włochy
- wysłuchanie publiczne ( odbywa się publiczna debata w której każdy może uczestniczyć dotycząca projektów)
- actio popularis ( każdy kto uważa, że aż niższego rzędu narusza akt wyższego rzędu może zgłosić skargę do Trybunału Konstytucyjnego).
Trzy rodzaje referendum ogólnokrajowego:
- sprawie o szczególnym znaczeniu dla państwa. (konstytucja nie określa co jest sprawą szczególną.)
Wymóg frekwencji. Krąg podmiotów które mogą inicjować proces zarządzania referendum (posłowie, senat, rada ministrów, obywatele- 500 tys wyborców- nie możność projektów amnestii, obronności państwa i wydatkami budżetowymi). Nie ma terminu na zebranie podpisów. Parlament nie jest z nim związany i może odrzucić, oraz modyfikować treść które wnioskują podmioty wnioskujące.
- sprawie wyrażenia zgody na przeniesienie niektórych kompetencji organów państwowych… (akcesyjny). Przeniesienie kompetencji.
- w sprawie zatwierdzenia zmiany konstytucji. Podmiotem marszałek sejmu. Nie może zarządzić sam z siebie, ale musi zarządzić referendum kiedy któryś z podmiotów, które posiada możliwość zmiany konstytucji. Musi je utworzyć. Brak wymogu frekwencji. Dotyczące poszczególnych rozdziałów (1,2,12). Większość bezwzględna- więcej głosów na tak niż na nie i wstrzymanych. Wzór pytania referendalnego. Zasada, że referendum może być referendum dwudniowym.
Kampania referendalna- różne podmioty mogą wzywać do głosowania w różny sposób.
Kampania w mediach- szeroki krąg podmiotów. Uprawnione partie, klub poselski (skupia większość osób które zostały wybrane z komitetu wyborców), stowarzyszenia zwykłe ( mają obszar całej polski, zarejestrowane na rok przed referendum, ich działalność dotyczy zakresów referendum).
Finansowanie kampanii referendalnej- swoboda finansowania kampanii zagraniczne.
Nierówność podmiotów w ramach finansowania kampanii.
Grupa obywateli musi wykazać sprawozdanie szczegółowe finansowe na kampanie.
Referenda wariantowe- przedstawia się kilka możliwych propozycji rozwiązań. Większość względna.
Referendum lokalne- na szczeblu gminy, powiatu, województwa. Sprawy mieszczące się w zakresie kompetencji organów. Referendum w istotnych sprawach dotyczących spraw gospodarczych, społecznych. Wynik nie jest wiążący. Mogą być zarządzane za równo przez organy stanowiące samorząd terytorialny, ale i na wniosek mieszkańców. (na szczeblu gminy, powiatu 10%, województwa 5%).
Podpisy. Sprawy merytoryczne- bada specjalna komisja.
Odwołanie organu- weryfikacje podpisów przeprowadza komisarz wyborczy.
Organ stanowiący specjalna uchwała w celu przeprowadzenia referendum.
Kampania referendowa:
- sprawy merytoryczne (30 % frekwencji minimum)
- odwołanie organu ( 60% frekwencji z wyboru tego organu)
Wariant węgierski- referendum wiążące jeśli za danym rozwiązaniem opowiedziała się większość głosującym, ale frekwencja za musi być minimum 15%.
Skutki rozstrzygnięcia organy powinny podjąć działania do wykonania wyników referendum lokalnego.