Prawo konstytucyjne 31.03.2014r.
Rzecznik praw dziecka- wszystkie działania do rzecznika praw obywatelskich. Wyłącznie rola sygnalizacyjna. Wzmocnienie roli senatu. Zgłoszenie kandydata.
Skarga konstytucyjna- problem genezy. W Polsce od konstytucji 1997r. Mechanizm dla osoby fizycznej lub prawnej której można dochodzić przez naruszenie władzy publicznej. W formie szerokiej- można wnieść skargę konstytucyjną jak na akty normatywne jak i na stosowania aktów normatywnych, a wąskim tylko do aktów normatywnych. Art. 79. Konstytucji.
Amparo- przysługiwała osobie której prawa zostały rzeczywiście naruszone.
Wniesienie skargi konstytucyjnej, przesłanki:
-tylko ten kogo sprawa dotyczy może ją wnieść
-konieczne staje się określenie prawa lub wolności które zostało naruszone i to zawarte w konstytucji
-może być wniesiona dopiero po wyczerpaniu toku instancji.
-wprowadzony krótki na jej wniesienie, termin 3 miesięcy od otrzymania prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy
- pismo procesowe, ale trochę inaczej wygląda. Wskazać przepisy na której wydane orzeczenie, oraz przepisy które zostały naruszone.
- przymus adwokacki lub radcowski. Pierwotny filtr związany z badaniem swoistej potrzeby składania skargi.
-wolna od kosztów sądowych, ale nie adwokackich. (drogo) Można mieć pomocą prawną z urzędu.
Jest rozpatrywana w sposób
Przed sąd- wymogi formalne bada jeden z sędziów i czy jest ona zasadna. Jeżeli braki formalne są to wzywa do usunięcia tych braków w 7 dni, a jak nie to dalej się nie rozpatruje. Odwołanie do składu 3 sędziów ( ostateczne odwołanie).
Możliwość wydania przez trybunał postanowień tymczasowych (może uznać, że wykonane orzeczenie mogą wywołać negatywne skutki).
Wyrok trybunału rozpatrujący skargę konstytucyjną. Tak samo jak w TK. Jeśli uzna się za zasadną to trybunał usuwa je z systemu, lecz nie wpływa to na zmianę rozstrzygnięcia w tej indywidualnej sprawie. Można wystąpić o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale już z przepisami które są zgodne z konstytucją. Skuteczność co jakiś czas pozytywne.
Odszkodowania.
Wyrządzenie szkody jednostce musi być zwrócone. Zasada bezprawności- organy władzy publicznej odpowiadają za działania nie posiadające podstawy prawnej. Odpowiedzialność odszkodowawcza zasada pełnej kompensacji- pełne odszkodowanie. Szkoda rzeczywista jak i utracone korzyści. Sąd decyduje jaki poziom jest odszkodowawczy. Udowodnienie bezprawności musimy my udowodnić. Odpowiedzialność odszkodowawcza wyjątkowo może być przyznana bez braku bezprawności, ale muszą być spełnione warunki. Nie majątkowa, ale osobowa. Jeżeli organ wyrządzi szkodę na osobie, która pogorszy nasze funkcjonowanie.
Prawo do sądu i do dwuinstancyjności postępowania- ale to w dalszych latach szczegółowo.
Dwuinstancyjne postepowanie- panuje przekonanie, że nie oznacza to dewolutywność.
Zasada państwa prawa (demokratycznego państwa prawnego).
Pojawiła się w noweli sierpniowej, jest to fundament państwa naszego (trybunał tak uznał)
Państwo prawa- dwa kierunki spostrzegania
Anglosaski- jest to państwo które chroni jednostkę. Jednostka dysponuje środkami, gdy państwo wkracza w sferę wolności czy też praw. Państwo musi zapobiegać swojemu władctwu
Kontynentalny- państwo przestrzegające na podstawie prawa i w granicach prawa. (państwo w którym rządzi prawo).
Powołanie się na klauzule redbrucha.
Państwo prawa ma swoje dwa aspekty:
- formalny (dotyczy realizacji określonych przepisów prawnych)
- materialny (które go prawo odzwierciedla moralne wartości społeczeństwa)
Demokratyczne państwo prawne jest za równo państwo prawa i zasada państwa demokratycznego. Art. 2 konstytucji RP.
Wskazanie przesłanek które charakteryzują państwa prawa.
a)W sensie formalnym
konstytucjonalizm- oparcie całego systemu prawa na konstytucji .
zasada legalizmu- legalizm jest to działanie w oparcie o prawo. Legalizm musi obowiązywać w sferze tworzenia prawa i stosowania prawa. Równość wobec prawa- równe stosowanie wobec wszystkich.
Zasada prawidłowej legislacji- wyinterpretowana z art. 2 konstytucji RP. Kiedyś zasada przyzwoitej legislacji. Odnosi się do pewnych wartości które przy tworzeniu prawa powinny być brane pod uwagę. Elementy- zakaz retroakcji prawa (zasada nie działania prawa wstecz.. czasem może wtedy kiedy nie narusza interesu jednostki, a jest zgodne z interesem publicznym na gruncie prawa cywilnego sfera celu ustawy: możliwe działanie wstecz, ma dotyczyć tylko czynności, które następują, ale związane są z nią, działanie prawa wstecz koniecznie z desuetudo- jeżeli się to stwierdza to od kiedy to się zaczyna.) zasada ochrony praw nabytych- nie ma charakteru bezwzględnego nie dotyczy wszystkich prawa które są prawami nabytymi, ale nie dotyczy praw które zostały nabyte w sposób niesłuszny. Na gruncie prawa karnego jak i cywilnego. Ekspetatywy praw- słuszne oczekiwanie uzyskanie prawa w przyszłości. Bardzo ważne są przepisy przejściowe. Należyte vacatio legis- ogólnie jest 14 dni, ale to nie jest reguła. Termin dostosowany do treści, do tego czy jednostka zdoła się przystosować do aktu. W dwóch przypadkach wskazanie wprost podatki (podatki bezpośrednie- które my płacimy bezpośrednio, a pośrednie przerzucane na inny podmiot) podatki bezpośrednie muszą one ogłoszone najpóźniej 30 dni przed rokiem podatkowym. Sfera prawa wyborczego TK stwierdził vacatio legis minimum 6 miesięcy przed dniem ogłoszenia wyborów. Zasada określoności przepisów prawa- przepis w sposób jednoznaczny ma ukazać jak odbiorca ma się zachować. Konieczność przestrzegania zasada techniki prawodawczej- tworzenie przepisów precyzyjnie, prosto, klarownie.
Zasada priorytetu ustawy
Ustawowej ingerencji praw i wolności konstytucji- art. 31 ust. 3
Występowanie zasady podziału władzy- Robert von More- brak podziału władzy nie wyklucza istnieniu państwa prawa. Władza kontrolna i egzaminacyjna, np. na Tajwanie tak jest istnieje 5-podział władzy. Byle wyodrębnić sądownictwo od innych władz, a reszta nie ważne. W Polsce trójpodział władzy. Art. 10. Brak rozdziału władzy. Mamy elementy które ten podział w istotny sposób zaburzają. Dominacja egzekutywy nad legislatywą. Członkowie rządu w większości są parlamentarzystami, np. Polska. Odeszło się w wielu krajach od takiego łączenia. Egzekutywa judykatywa relacja. Minister decyduje na prezesów sądów i władza ma wpływy w kwestii orzecznictwa. Instytucja sędziego delegowanego- grupa sędziów delegowanych w ministerstwie sprawiedliwości.
Wymagane gwarancje które zapewniają przestrzeganie tych wszystkich zasad. Sądy powszechne, rzecznik praw obywatelskich.
Zasada państwa prawa w sensie materialnym.
Zgodność prawa z wartościami moralnym- Niemożliwe jest stworzenie takiego prawa. Pomysły nad rozwiązaniem problemu. Wielka Brytania zaczyna akceptować tworzenie się wewnętrznych przepisów prawnych, np. sądy Islamskie. Warunek niesprzeczność z prawem krajowym. Konflikt między wartościami osób. Pomysł Francuski- uznali, że tworzenie wewnętrznych systemów prawnych narusza porządek państwa, stąd zdecydowali się na maksymalne usunięcie systemów wartości w życiu publicznym.
Zasada państwa demokratycznego-
Elementy:
-uznaje się, że musi występować zasada suwerenności ludu narodu.
-zasada pluralizmu politycznego w sensie szerokim.
-musi istnieć zasada samorządności rozumiana jako nie tylko samorządność terytorialna, ale i możliwość samorządu innego typu
-zasada okresowych i wolnych wyborów
-zasada niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziowskiej