BondSpot

Czym jest BondSpot?

Instytucja, spółka akcyjna która ma licencje KNF na prowadzenie regulowanego obrotu pozagiełdowego, tworzenie ASO bądź innych elektronicznych platform obrotu instrumentami finansowymi.

Historia spółki

Powstała w 1996 roku pod nazwą Centralna Tabela Ofert SA, inicjatorem powstania były domy maklerskie i banki. Celem powstania było stworzenie miejsca alternatywnego dla Giełdy.

W listopadzie 2000 roku do grona akcjonariuszy dołączyła GPW SA.

W 2001 roku spółka połączyła się z Polską Giełdą Finansową i działalność była prowadzona pod nazwą CeTO.

W 2002 roku w ramach CeTO utworzono ERSPW (elektroniczny rynek skarbowych papierów wartościowych).

W 2004 roku spółka weszła w alians strategiczny z włoską firmą MTS i działała pod nazwą MTS-CeTO SA, a rynek ERSPW zmienił nazwę na MTS Poland.

W 2009 roku Włosi odsprzedali swoje akcje, głównym akcjonariuszem stała się GPW a rynek MTS Poland zmienił nazwę na TBS Poland (Treasury BondSpot Poland). Spółka zmieniła nazwę na BondSpot.

MTS nie jest już akcjonariuszem ale jest dostawcą technologii.

Skład akcjonariatu:

Głównym akcjonariuszem jest Giełda, posiada 92,47% udziału w spółce. Pozostałe to m.in. domy maklerskie i banki.

Organy spółki:

WZA (najwyższy organ, wybiera prezesa i członków Rady Nadzorczej), Rada Nadzorcza (nadzór), Zarząd (bieżąca działalność).

Obszary działalności BondSpot

• rynek TBS Poland

• regulowany rynek pozagiełdowy

• alternatywny system obrotu

(ostatnie dwie platformy w ramach rynku Catalyst)

Indeks obligacji – TBSP.Index

TBS Poland

Uruchomiony w 2002 roku jako ERSPW, w 2004 roku przekształcony na MTS Poland, a w 2009 roku na TBS Poland.

Jest to integralna część systemu Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych.

Uczestnicy mogą działać jako:

• Market Maklerzy (wystawiają własne oferty kupna i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych – bony skarbowe i obligacje)

• Market Takerzy (nie mogą składać własnych ofert, mogą tylko akceptować oferty Market Maklerów – w całości, częściowo lub wcale)

• Inwestorzy instytucjonalni (mogą kierować zapytania do MM, w drodze RFQ czyli Request for Quote – zapytanie o cenę)

DSPW – muszą działać jako MM.

Instrumenty notowane:

• bony skarbowe (nieemitowane od dwóch lat)

• obligacje skarbowe

Jest to rynek hurtowy wobec czego przedmiotem transakcji są pakiety, których wartość nominalna wynosi 5 mln zł lub wielokrotność.

Harmonogram dnia obrotu na rynku kasowym:

8.30-8.55- Faza operacji przedrynkowych- tylko marketmakerzy mogą składać, zawieszać lub wycofywać swoje zlecenia, jest to odpowiednik fazy przed otwarciem lecz nie jest tym samym

8.55-9.00- Faza wstępna rynku- wszyscy uczestnicy mogą działaś zgodnie z wyznaczonym dla siebie profilem działania

9.00-17.00- Rynek otwarty- wszyscy uczestnicy działają zgodnie z profilem, który jest im przypisany, są zawierane transakcje, działa automatyczne kojarzenie ofert i dyspozycji

17.00-19.00- Faza rynek zamknięty- rynek nieaktywny, natomiast uczestnicy mogą pobierać raporty, statystyki czyli działania informacyjne.

Rynek repo- harmonogram

7.45-16.45- zawieranie transakcji warunkowych repo- jeżeli transakcja ma być rozliczana w t+0(tego samego dnia) musi być zawarta do 14.15, później rozliczana jest w t+1

16.45-19.00- Faza rynku zamkniętego (podobnie jak na rynku kasowym)

Regulowany Rynek Pozagiełdowy- rynek przeznaczony do obrotu hurtowego. Jednostką transakcyjną jest co najmniej 100 tys. zł lub waluty obcej. Mamy tu do czynienia z takimi samymi instrumentami jak na rynku Catalyst.

Harmonogram sesji różni się od harmonogramu sesji na innych rynkach:

8.30-9.00- Faza animatora- zlecenia składają wyłącznie animatorzy

9.00-17.00- Otwarcie rynku, faza notowań ciągłych

17.00- zamknięcie rynku

ASO:

Instrumenty takie same jak na innych rynkach. Jednostka transakcyjna 100 tys. zł lub waluty obcej

Harmonogram taki sam jak powyżej.

Indeks obligacji- TBSP. Index

Pierwszy oficjalny indeks obligacji skarbowych w Polsce. Obliczany od początku 2007r. wartości są publikowane 2-krotnie w ciągu dnia. Skład portfela indeksu: denominowane w zł obligacje zerokuponowe, obligacje o stałej stopie procentowej. Indeks dochodowy (przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę kursy obligacji, wartości narosłych odsetek oraz dochody z reinwestycji kuponów odsetkowych). Utworzony został w celu udostępnienia inwestorom narzędzia rynkowego będącego punktem odniesienia do oceny efektywności ich decyzji inwestycyjnych.

GIEŁDY TOWAROWE

Istota giełdy towarowej:

Głównym zadanie giełd towarowych jest pobudzanie, ułatwianie i stymulowanie obrotu towarowego.

Giełdy towarowe mają cechy rynku formalnego, spełniają określone cechy:

• Odbywają się w ściśle określonym czasie i miejscu

• Handel odbywa się towarami ujednoliconymi co do ilości a przede wszystkim co do jakości

• Handel odbywa się wg ściśle zdefiniowanych metod i zasad

• Transakcje mogą być zawierane tylko przez podmioty spełniające określone kryteria

• Efektem zawarcia tych transakcji są ceny podane do publicznej wiadomości

• Strony transakcji mogą się ze sobą kontaktować osobiście lub za pośrednictwem komputerów

Funkcje giełdy towarowej:

1. Zapewnia powszechny dostęp do cen

2. Stabilizowanie cen

3. Zwiększa płynność obrotu towarowego

4. Funkcja transferu ryzyka poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych

Przedmiot obrotu na giełdzie towarowej:

• Produkty rolne np. bydło mleczne, żywiec wołowy i wieprzowy, półtusze, mąka sojowa, olej sojowy, ziarno sojowe, pszenica, owies, jęczmień, żyto, ryż, kukurydza, bawełna, kawa, kakao, cukier, mrożony sok pomarańczowy, ziemniaki, drewno budowlane, pulpa celulozowa itd.

• Metale szlachetne (złoto, srebro, platyna), metale przemysłowe (miedź, ołów, aluminium, pallat, cynk, cyna, nikiel)

• Energia- surowce energetyczne- ropa naftowa, benzyna, gaz naturalny, propan, olej opałowy, węgiel

• Energia elektryczna

• Limity wielkości produkcji

• Limity emisji zanieczyszczeń- handel uprawnień do emisji węgla

• Instrumenty pochodne (kontrakty terminowe, opcje)

Cechy towaru giełdowego:

• Jednorodny

• Możliwość wystandaryzowania towaru

• Masowość pod względem popytu i podaży

• Trwałość towaru

Rodzaje transakcji na giełdzie towarowej:

1. Transakcje rzeczywiste- celem tych transakcji jest rzeczywiste przeniesienie prawa własności towaru ze sprzedawcy na nabywcę, wyróżnia się:

• Transakcje natychmiastowe typu CASH

• Transakcje dostawcze (terminowe typu FORWARD)- transakcje ostatecznie rozliczane w przyszłości w określonym terminie

1. Transakcje nierzeczywiste- celem nie jest fizyczna dostawa towaru ale zabezpieczenie przed niekorzystnymi zmianami cen (henging) albo w celu spekulacji, osiągania zysku wynikającego ze zmiany cez, wyróżnia się:

• Transakcje terminowe typu FUTURES (kontrakty terminowe)

• Transakcje opcyjnie (instrumenty pochodne)

Cel inwestowania (wiążą się z transakcjami nierzeczywistymi):

1. Henging- zabezpieczenie się przed zmianami cen

2. Spekulacja- zysk wynikający ze zmian cen na rynku

3. Transakcja arbitrażowa

Izby rozrachunkowe- działają jako strony trzecie w stosunku do uczestników transakcji na giełdach towarowych. W praktyce izby te pojawiają się pomiędzy kupującym a sprzedającym

S IR K

Izby rozrachunkowe są odpowiedzialne za rozliczenie transakcji giełdowej, gromadzenie depozytów, zabezpieczeń transakcji, regulację dostaw materiałów, dystrybucję danych giełdowych

Domy składowe- miejsce, gdzie towary giełdowe są przechowywane. Dodatkowo mogą pojawić się pewne laboratoria w celu sprawdzenia towarów.

Zajmują się:

• Przyjmowaniem towarów na przechowanie

• Zobowiązaniem do odpowiedniego przechowania

• Wydawaniem dowodu składowego- potwierdzenie złożenia towaru

• Wydawaniem przechowywanych towarów po ukazaniu dowodu składowego

• Prowadzeniem dokumentacji związanej z przechowywaniem towarów

• Niekiedy mają możliwość zbywania towarów w poprzez licytację ( wściśle określonych przypadkach)

Towarowa Giełda Energii (TGE)

Historia

Powstała pod koniec 1999r. W 2000 rozpoczęła działalność. W 2003 TGE uzyskała licencję na prowadzenie giełdy towarowej. Jest jedyną giełdą w Polsce, która posiada taką licencję.

Podstawa prawna- ustawa o giełdach towarowych z 2000r, ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z 2005r, prawo energetyczne z 1997, ustawa o efektywności energetycznej z 2011.

100% akcji z TGE należy do GPW

Organy takie same jak w przypadku spółki akcyjnej

Zakres działalności:

1. Prowadzenie giełdy towarowej na której przedmiotem obrotu może być energia elektryczna, paliwa ciekłe i gazowe, limity wielkości produkcji w szczególności produkcji elektrycznej, limity wielkości emisji zanieczyszczeń, prawa majątkowe

2. Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia dla energii z OZE (odnawialne źródła energii) z kongeneracji, biogazu rolniczego oraz efektywności energetycznej.

Obszary działalności:

1. Rynek dnia następnego (RDN) i rynek dnia bieżącego (RDB)- przeznaczone dla energii elektrycznej

2. RDN i RDB gazu

3. Rynek terminowy towarowy (RTT) dla energii elektrycznej

4. Rynek praw majątkowych (RPM)- związany z rejestrem świadczeń

5. Rynek uprawnień do emisji (RUE)

6. Rejestr świadczeń pochodzenia (RSP)

7. Rejestr gwarancji pochodzenia (RGP)

POEE- Platforma Obrotu Energią Elektryczną

Rynek energii GPW- został utworzony pod koniec 2010.

W tej chwili już nie działa (od momentu gdy giełda zyskała wszystkie akcje w TGE)

WGT SA- Warszawska Giełda Towarowa

Powstała w 1995r, wzorowana na giełdzie Chicago Bond of Trade

Działa do tej pory, jednak nie posiada licencji

Inne giełdy (lokalne)- rolnicze np. lubelska Elizówka, transportowe.