Kwaśne deszcze są opadami atmosferycznymi o kwaśnym odczynie. Nie da się ich odróżnić od zwykłych opadów, jednak tworzą znaczne szkody w środowisku. Normalna deszczowa woda ma ph około 5,6, a deszcze których ph jest niższe uznawane są za deszcze kwaśne. Rekordowo niskie ph wody miał deszcz jaki spadł w Szkocji w 1974 roku, jego ph wynosiło 2,4.

Kwaśne deszcze powstają głównie w obszarach gdzie następuje duża emisja tlenków azotu, dwutlenku siarki, chlorowodoru oraz siarkowodoru. Szacuje się, że w Europie głównym sprawcą kwaśnych deszczy jest dwutlenek siarki (aż w 60%). W wyniku działalności człowieka na całym świecie do atmosfery jest emitowane 50-70 mln ton siarki rocznie. W wyniku działalności wulkanów i innych naturalnych czynników uwalniane jest jeszcze raz tyle siarki.

Innym pierwiastkiem, który w dużej mierze wywołuje kwaśne deszcze jest azot pochodzący z powietrza. W trakcie spalania w wysokich temperaturach tlen łączy się z azotem. Szacuje się, że do atmosfery uwalniane jest około 20 mln ton rocznie azotu, najwięcej jest ich tam gdzie jest dużo samochodów. W głównej mierze związki azotu powstają w spalinach silników pracujących na paliwach ropopochodnych.

Woda zawarta w kwasach nasyca się szkodliwymi substancjami chemicznymi, które są obecne w powietrzu. W wyniku procesów w wyniku których z dwutlenku siarki powstaje kwas siarkowy, a z tlenków azotu - kwas azotowy. Substancje te mają postać zawiesiny, która opadając na ziemię uszkadza ekosystemy.

Kwaśne deszcze mają destrukcyjny wpływ na roślinność. Powodują obumieranie dużej ilości drzew oraz niszczenie runa leśnego. Uszkadzają drzewom liście, przez co następuje nadmierne parowanie wody a tym samym zakłócenia w procesie fotosyntezy, skutkiem czego jest mała odporność drzew na warunki klimatyczne.

Pośrednio uszkodzenia drzew zakwaszają glebę, co prowadzi do zmniejszenia dostępności substancji odżywczych przy jednoczesnym zwiększaniu zawartości metali w glebie. Prowadzi to do uszkodzenia korzeni i zabicia flory grzybów mikoryzowych w skutek czego następuje zmniejszenie możliwości pobierania przez drzewa niezbędnych składników odżywczych takich jak wapń, magnez i potas. Zmniejsza się także odporność roślin na choroby i owady. Podobnie dzieje się z innymi roślinami.

Kwaśne deszcze prowadzą także do uszkodzeń budynków, zabytków oraz pomników, ponieważ wymywają wapń – składnik materiałów, z których tworzy się budowle. Ponadto kwaśne opady zaburzają życie organizmów przy brzegach zakwaszonych jezior. Również oddziaływując na rośliny wywierają wpływ na zwierzęta uzależnione od danego zbiorowiska roślinnego. Nie są w stanie znaleźć gatunków roślin, którymi się żywią co zaburza zdolność zwierząt do rozmnażania.

Duża ilość zanieczyszczeń w powietrzu doprowadziły do pogorszenia się stanu lasów i gleb w Europie Środkowej. Obumieranie lasów wskutek zanieczyszczeń powietrza jest poważnym problemem w Czechach i na Słowacji. Około 1/3 lasów w tych krajach jest uszkodzona a 200 do 300 tysięcy hektarów drzewostanu w wyższych partiach górskich to martwy las.

Z zakwaszeniem gleby wiąże się zakwaszenie jezior i cieków wodnych. Woda w tych zbiornikach w 90% pochodzi z wód, które przeszły przez warstwę gleby, w 10% natomiast pochodzi z deszczu i śniegu.

Jest wiele rozwiązań problemu kwaśnych deszczy. Według mnie w pierwszej kolejności należy zacząć budować instalacje, które będą wyłapywały tlenki siarki i azot ze spalin. Powinniśmy wiedzieć, że sami możemy zmniejszyć emisję spalin z naszych samochodów poprzez zakładanie dopalaczy na rury wydechowe. Kolejnym pomysłem jest budowanie dużo wyższych kominów, dzięki czemu opary wyniesione są wyżej w atmosferę, a tym samym zmniejsza się stężenie ich emisji.

W krajach europejskich do wód stosuje się wapno jako środek niszczący kwas zawarty w zbiornikach wodnych. Może i my, Polacy powinniśmy zacząć je stosować?

Jak zapobiegać kwaśnym deszczom

krok 1

Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z górnictwa, hutnictwa oraz elektrowni. Konsumenci mogą w tym pomóc poprzez zmniejszenie eksploatowania zasobów oraz ograniczenie zużycia energii elektrycznej. Pomocne są również kampanie na rzecz rządowych regulacji emisji na danym obszarze.

krok 2

Zmniejszenie emisji szkodliwych spalin i ograniczenie transportu. Konsumenci mogą przyczynić się do tego poprzez zmniejszenie ilości kupowanego paliwa i ropy naftowej oraz zakup samochodów z mniejszym stopniem emisji spalin. Warto skorzystać z komunikacji miejskiej lub skorzystać z innego środka transportu, jak np. rower.

krok 3

Zmniejsz ilość dwutlenku węgla i tlenków azotu uwalnianych do atmosfery. Aby to uczynić musisz ograniczyć zużycie węgla, spalanie drewna oraz gazu ziemnego.

krok 4

Ogranicz korzystanie z produktów, które wytwarzają chlorofluorowęglowodory oraz CFC. Klimatyzacja, chłodnictwo i wiele wyrobów w aerozolu zawierają te związki. Ogranicz stosowanie klimatyzacji poprzez zamontowanie wentylatorów i korzystaj z jednej energooszczędnej lodówki na całe gospodarstwo domowe. Zatrzymuj chłodne powietrze – nie zostawiaj otwartych drzwi w pomieszczeniu, gdy klimatyzacja jest włączona i nie trzymaj otwartych drzwiczek lodówki przez dłuższy czas.

krok 5

Ogranicz emisję dwutlenku siarki poprzez oszczędność papieru. Ten szkodliwy związek wytwarzany jest podczas procesu produkcji papieru. Czytaj zatem gazety on-line, zamiast kupować codzienną prasę, używaj dwóch stron kartki i zbieraj oraz wykorzystuj makulaturę.

krok 6

Zmniejsz emisje spalin produkowanych przez samochód. Jadąc gdzieś staraj się wziąć ze sobą kilka osób, które udają się w tym samym kierunku, planuj wycieczki z wyprzedzeniem, wybierz się na wycieczkę rowerową czy spacer. Zadbaj o stan techniczny samochodu, upewnij się, że nic nie przecieka i wszystko działa jak należy.

krok 7

Efekt kwaśnych deszczy

Zmniejsz zużycie energii elektrycznej w obrębie gospodarstwa domowego. Zastosuj żarówki energooszczędne, wyłączaj światło, gdy jest niepotrzebne, włączaj większe urządzenia takie jak pralka czy zmywarka, tylko wtedy, gdy są pełne, sprzęt RTV wyłączaj z prądu, nie zostawiaj niczego na czuwaniu.

krok 8

Ogranicz stosowanie produktów jednorazowego użytku, poddawaj recyklingowi wszystko co tylko się da. Wytwarzanie nowych materiałów i unieszkodliwianie odpadów, wiąże się uwalnianiem do atmosfery znacznych ilości zanieczyszczeń.

Skąd się biorą kwaśne deszcze?

Głownym źródłem emisji siarki i tlenków azotu są elektrownie

Za kwaśne deszcze obwiniać można po części procesy naturalne, np. wybuchy wulkanów i wyładowania atmosferyczne, ale w przeważającej mierze są one konsekwencją działalności człowieka.

Dawno temu, w epoce karbońskiej, w szczątkach paproci drzewiastych i innych roślin uwięziona została (znajdująca się w każdym żywym organizmie) siarka. Pierwiastek ten uwalnia się dopiero w procesie spalania, i z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia, kiedy spalamy drewno, liście, węgiel lub ropę.

Oprócz siarki, drugim pierwiastkiem, który w dużych ilościach dostaje się do atmosfery, jest azot. Szkodliwe tlenki azotu powstają wskutek reakcji azotu i tlenu w powietrzu.

Głównym źródłem emisji obu pierwiastków są elektrownie - odpowiadają za niemal 2/3 emisji światowej siarki i ok. 1/3 emisji tlenków azotu. Spaliny samochodowe są źródłem jedynie ok. 3% emitowanej siarki, ale za to aż połowy tlenków azotu. Za istotny odsetek emisji obu pierwiastków tworzących kwaśne deszcze odpowiada też przemysł oraz ogrzewanie domów i wody.

Dwutlenek siarki i tlenki azotu w kontakcie z wodą w atmosferze tworzą silne kwasy: siarkowy i azotowy. Zanieczyszczenia te opadają na ziemię wraz z deszczem, śniegiem lub mgłą (zbiorczo nazywanymi kwaśnymi deszczami). Szkodliwe tlenki mogą też osiąść na cząsteczkach pyłu zawieszonego w powietrzu i po pewnym czasie opaść na ziemię w suchej postaci. Wtedy również w momencie zetknięcia z wodą powstają kwasy - efekt końcowy jest taki sam.

Kwaśne zanieczyszczenia wpływają na roślinność w sposób bezpośredni i pośredni. Bezpośrednio uszkadzane są igły, liście i system wewnętrznego transportu w komórkach roślin. Pośrednie uszkodzenia są następstwem zakwaszenia gleby: zmniejsza się dostępność substancji odżywczych, a jednocześnie zwiększa zawartość szkodliwych związków rozpuszczonych w glebie, co uszkadza korzenie i zmniejsza odporność roślin na choroby i szkodniki.

Niestety, zanieczyszczenia, które opadają z atmosfery na jednym terenie mogły zostać wyemitowane setki, a nawet tysiące kilometrów dalej - nie ma tu żadnej sprawiedliwości. Choć Polska "eksportuje" ogromne ilości siarki (zwłaszcza ze Śląska i okolic Krakowa), otrzymuje nieco mniejsze ilości z innych krajów, głównie Czech i Niemiec.

Literatura:

http://plfoto.com/zdjecia_new/1111561.jpg

http://ziemianarozdrozu.pl/i/upload/rozwiazania-systemowe/acid-rain-sudetes-forest.jpg

http://www.mojeopinie.pl/kwasne_deszcze,3,1252313918

http://digart.img.digart.pl/data/img/vol2/68/24/miniaturki400/2942195.jpg

http://www.tipy.pl/art/2001_12617_big.gif

http://supermozg.gazeta.pl/supermozg/1,91628,5808736,Skad_sie_biora_kwasne_deszcze_.html