Zasady ogólne a zryczałtowane podatku dochodowego od osób fizycznych
Podatek od osób fizycznych jest podatkiem bezpośrednim, zwyczajnym, obligatoryjnym, dochodowym, osobistym (każda osoba jest odrębnym podatnikiem)
Oparty na technice SAMOOBLICZENIA – obliczany najczęściej przez samych podatników lub płatników (najczęściej są nimi pracodawcy, organy wypłacające renty, emerytury, honoraria), może być zweryfikowany przez Urząd Skarbowy.
Oparty na zasadzie POWSZECHNOŚCI i RÓWNOŚCI OPODATKOWANIA (wszyscy podatnicy uzyskujący jednakowe dochody są tak samo traktowani bez względu na źródło uzyskania dochodu oraz przedmiot, podmiot i podstawę opodatkowania).
Podatnikami są OSOBY FIZYCZNE uzyskujące dochody ze źródeł przychodów objętych tym podatkiem. Ustawa dzieli wszystkich podatników na 2 grupy:
Przedmiotem podatku dochodowego są zdarzenia faktyczne i prawne prowadzące do powstania dochodu. Dochód rozumiany jest jako nadwyżka sumy przychodów z danego źródła nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. Źródłami przychodów może być np.: stosunek służbowy i stosunek pracy, emerytury, renty, działalność wykonywana osobiście;
Podstawą opodatkowania jest zasadniczo SUMA DOCHODÓW z poszczególnych źródeł przychodów. Dochód - dodatnią różnicę między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.
Koszt uzyskania przychodów – poniesione w celu osiągnięcia przychodów oraz zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Wyróżniamy następujące metody obliczania tych kosztów:
1. Metoda KOSZTÓW RZECZYWISTYCH – ustalenie faktycznie poniesionych kosztów na podstawie prowadzonej księgi przychodów i rozchodów ( może być ona zastosowana jedynie przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą i zobowiązane do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ksiąg podatkowych. )
2. Metoda RYCZAŁTOWA - polega na pomniejszaniu osiągniętego przez podatnika przychodu o określony procent uzyskanego przychodu lub wskazaną kwotę.
3. Metoda KOSZTÓW SZACUNKOWYCH - polega na ustalaniu kosztów w oderwaniu od ich faktycznej wysokości (ma zastosowanie gdy nie jest możliwe ustalenie rzeczywistej wysokości kosztów, może być zastosowana do podatników będących osobami fizycznymi, którzy zajmują się działalnością gospodarczą w zakresie wyspecjalizowanej produkcji rolnej i rezygnują z prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów)
Rozliczanie na zasadach ogólnych
Dla większości dochodów SKALA PROGRESYWNA SZCZEBLOWANA:
- dla dochodów wynoszących od 0 do 85 528 zł - 18%*dochód – 556,02 zł (kwota zmniejszająca podatek)
- dla dochodów przekraczających 85 528 zł – 14 839,02 + 32%* kwota będąca nadwyżką ponad 85 528 zł
Dochody, które nie realizują w polskim podatku dochodowym zasady powszechności przedmiotowej i nie są włączone do dochodu globalnego podatnika oraz opodatkowane są oddzielnie zostały obciążone stawkami PROPORCJONALNYMI o różnej wysokości. Są to m.in.:
1. w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego ze sprzedaży lub zamiany
nieruchomości i praw majątkowych – 19% uzyskanego przychodu;
2. dochody z działalności literackiej, z uprawiania sportu, dziennikarstwa – 20% uzyskanego
przychodu;
3. wygrane w konkursach i grach oraz nagrody związane ze sprzedażą premiową – 10%;
W trakcie trwania roku podatkowego PŁATNICY, a jeśli oni nie występują, to sami podatnicy (m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą) mają obowiązek wpłacać ZALICZKI na poczet podatku za OKRES MIESIĘCZNY w terminie do dnia 20 następnego miesiąca. Od 2013 pojawiła się dla określonej grupy podmiotów (mali podatnicy, osoba, która w 2013 rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej) możliwość wyboru kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy.
Po zakończeniu roku podatkowego (rok kalendarzowy), płatnicy (gdy występują), mają obowiązek przekazać podatnikom w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego INFORMACJĘ o wielkości osiągniętego przychodu, poniesionych kosztów, ustalonego dochodu, potrącanych zaliczek na poczet podatku oraz odliczonych zaliczek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Na podstawie informacji przekazanych przez płatnika, podatnik, w terminie do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego dokonuje rozliczenia ostatecznego poprzez złożenie ZEZNANIA i wpłacenia jednocześnie różnicy między podatkiem do zapłaty a sumą pobranych zaliczek.
Szczególne formy opodatkowania
Skorzystanie z form uproszczonych jest PRAWEM podatnika, a więc może on także zrezygnować z tych form i wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych.
1. KARTA PODATKOWA:
- rezygnuje się z ustalenia podstawy opodatkowania;
- podatek jest płacony miesięcznie według określonych w załączniku do ustawy STAWEK KWOTOWYCH, których wysokość zależy od (rodzaju wykonywanej działalności, miejsca jej wykonywania, liczby zatrudnionych pracowników)
- mogą z niej korzystać tylko podmioty wymienione przez ustawę (głównie prowadzące działalność usługową lub wytwórczo-usługową) po spełnieniu określonych warunków;
- podatnicy są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych czy wpłacania zaliczek lecz są obowiązani do prowadzenia książki EWIDENCJI zatrudnienia;
- podatek obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne;
2. RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH:
- opodatkowaniu w tej formie podlegają PRZYCHODY, rezygnuje się z ustalenia
kosztów ich uzyskania;
- przysługuje osobom fizycznym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą po spełnieniu określonych warunków, m.in.: nie korzystanie z karty podatkowej, przychody z danej działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekraczają 150 000 €
- stosuje się PROPORCJONALNĄ skalę podatkową a stawki procentowe są zróżnicowane w zależności od rodzaju prowadzonej działalności (20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3%);
- dla ustalenia przychodu podatnicy zobowiązani są do prowadzenia EWIDENCJI przychodu odrębnie za każdy rok podatkowy, a ponadto wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także przechowywania dowodów zakupu towarów;
- podatnicy są zobowiązani do samoobliczenia należnego świadczenia podatkowego, obliczania ryczałtu w okresach miesięcznych i złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia następnego roku.
- podatnicy mogą korzystać z wszystkich utrzymanych ulg podatkowych.
3. ZRYCZAŁTOWANY PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB DUCHOWNYCH:
- obejmuje przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami duszpasterskimi;
- stawki ryczałtu są kwartalne i zależą od funkcji osoby duchownej, liczby mieszkańców parafii, liczby mieszkańców gminy na terenie której znajduje się siedziba parafii.
- stawka ryczałtu ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.