PRACA SEMESTRALNA Z PRODUKCJI ROŚLINNEJ

Temat: Wymień i scharakteryzuj makrostadia rozwoju roślin zbożowych.

Opisując ten temat, warto na samym początku wspomnieć co to są rośliny. Otóż rośliny to eukariotyczne i samożywne organizmy, wykorzystujące energię promieniowania słonecznego za sprawą barwników asymilacyjnych (zdarzają się wśród roślin także organizmy cudzożywne – pasożytnicze, w tym też myko-heterotroficzne, ale mają one charakter wtórny i nie jest to temat mojej pracy).

Zboża nalezą do klasy roślin jednoliściennych, do rodziny traw. Jednak wyjątek stanowi gryka, należąca do rodziny rdestowatych, a która ze względu na sposób uprawy, jak i użytkowania a także skład chemiczny nasion, zalicza się ze względów gospodarczych i organizacyjnych do grupy roślin zbożowych

Najbardziej charakterystycznymi cechami morfologicznymi zbóż są:

- system korzeniowy wiązkowy

- źdźbło składające się z kilku odcinków, zwanych międzywęzłami, połączony węzłami. Międzywęźla większości gatunków pszenicy (twarda, polska, angielska) a także kukurydzy i prosa, których międzywęźla wypełnione są miękiszem gąbczastym.

Z węzłów wyrastają liście, składają się one z blaszki liściowej i pochwy, która obejmuje źdźbło.

Na granicy blaszki liściowej i pochwy znajdują się uszka i języczek, kształt ich jest charakterystyczny dla poszczególnych gatunków.

- Kwiaty u zbóż zebrane są w kwiatostany - kłosy (u pszenicy, żyta i jęczmienia ) lub wiechy u owsa i prosa, osadzone są one na zakończeniu źdźbła. Kwiat zabudowany jest z dwu plewek-górnej i dolnej oraz słupka i trzech pręcików. U form ościstych zbóż plewka dolna zakończona jest ością. Kwiaty kukurydzy są rodzielnopłciowe-kwiaty męskie zebrane w wiechy występują na zakończeniu źdźbła, a kwiaty żeńskie zebrane w kolby osadzone są w kątach liści. Wspólną cechą wymienionych kwiatostanów jest budowa kłoska. Składa się on z dwu plew i jednego- u jęczmienia lub kilku kwiatków -u pozostałych gatunków zbóż.

- Owoc to ziarniak, którego podstawowymi częściami są: okrywa owocowo-nasienna, bielmo i zarodek. W zarodku można wyróżnić krótką łodyżkę okrytą pochewką korzeniową

Na przeciwległym w stosunku do zarodka końcu do ziarniaka, jak również ościstość plewki dolnej lub brak ości są istotnymi cechami taksonomicznymi, pozwalającymi określić przynależność roślin do poszczególnych odmian botanicznych.

W cyklu życiowym rośliny zbożowe nie tylko powiększają swoje rozmiary i masę, co określa się jako wzrost, ale zachodzą w nich procesy fizjologiczne i chemiczne, w wyniku których wytwarzane są organy generatywne. Różnicowanie się tych organów nazywa się rozwojem.

Do prawidłowego rozwoju zboża wymagają ponadto odpowiedniej długotrwałości naświetlenia i ciemności w ciągu doby. Cztery podstawowe zboża w tym pszenica są roślinami dnia długiego, tzn. w określonej fazie wegetacji wymaga naświetlenia co najmniej 14 godzin, w ciągu doby.

U zbóż wyróżnia się kilka (makrostadii) faz rozwojowych:

1. kiełkowanie i wschody

2. krzewienie

3. strzelanie w źdźbło

4. kłoszenie i kwitnienie

5. kształtowanie się ziarna i dojrzewanie.

Każdej z wymienionych faz odpowiada określony wygląd zewnętrzny rośliny. Przejście z jednego makrostadia do drugiego jest stopniowe. Za początek fazy przyjmuje się okres w którym 10% roślin osiągnęło daną fazę, a za pełnię - gdy 50% roślin jest w określonej fazie.

Powyższe makrostadia podzieliłam na cztery etapy.

ETAP I - początkowy wzrost

Rozwój zbóż zaczyna się od momentu wysiewu ziarna do gleby. Kiełkowanie może zacząć się, gdy ziarniaki przeszły stan spoczynku i będą miały odpowiednie warunki wilgotnościowe, cieplne oraz odpowiedni dostęp powietrza. Minimalna temperatura kiełkowania dla uprawianych u nas gatunków zbóż waha się w granicach 1-4 C. Jedynie kukurydza, proso i gryka mają wyższe wymagania termiczne w tej fazie, gdyż minimalna temperatura kiełkowania wynosi dla nich 8-10 C. Szybkość kiełkowania zależna jest także od temperatury. Najszybciej kiełkowanie zachodzi w optymalnej temperaturze (12-20), przy wyższej wolniej, a całkowicie zanika w temperaturze powyżej 37 C.

wolniej, a całkowicie zanika w temperaturze powyżej 37 C.

Pierwszy etap kiełkowania to pęcznienie. Ziarniaki pobierają 45-60% wody w stosunku do swej suchej masy, większe ilości wody pobiera owies i odmiany pszenicy o szklistym ziarnie. Pod wpływem pobieranej wody następuje uruchomienie enzymów, które rozkładają substancje zapasowe zgromadzone w bielmie do związków prostych.

Wcześniej rozpoczynają wzrost komórki korzonka zarodkowego i on też pierwszy przebija okrywę owocowo-nasienną. W kilka do kilkunastu godzin po ukazaniu się korzonka zarodkowego wydostaje się poza okrywę kiełek. Korzonek jest początkowo jeden, ale szybko rosną korzonki następne, których liczba jest cechą gatunkową. Kiełek okryty jest pochewką liściową, której zabarwienie także jest cechą charakterystyczną dla każdego gatunku.

Kiełkowanie trwa to do momentu wytworzenia korzonka i pędu, które zapewniają pobieranie wody i składników pokarmowych z gleby (korzonek) oraz światła i dwutlenku węgla z atmosfery (pęd nadziemny). Pojawienie się pierwszego zielonego liścia przyjmuje się za fazę wschodów. W tej fazie rośliny rozpoczynają asymilację dwutlenku węgla. Następne liście pojawiają się w odstępach 6-9 dniowych.

Dlatego im lepszej jakości ziarno zostanie wysiane i im lepsze warunki glebowe stworzone będą do skiełkowania, tym lepsze będą wschody. Dopiero po całkowitym wyczerpaniu zapasów z ziarna młoda roślina zaczyna w pełni samodzielne życie. Od tej chwili rośnie coraz intensywniej, tworząc pęd główny i pierwsze 3 liście. Po wytworzeniu trzeciego liścia roślina zbożowa wchodzi w drugi ważny okres życia - krzewienie, czyli początek swego rozmnażania.

Jakie czynniki agrotechniczne wpływać będą na plon w tym etapie i na co trzeba zwrócić uwagę? Odpowiedź wydaje się dość jasna:

- Właściwy dobór gatunku i odmiany, a więc wybór cech genetycznych warunkujących uzyskanie odpowiedniej jakości plonu pod kątem jego przeznaczenia.

- Użycie do siewu wyłącznie materiału siewnego sprawdzonego pod względem zdrowotności, siły i energii kiełkowania oraz czystości.

- W miarę możliwości wysiewanie co roku nasion w jak najwyższym stopniu odsiewu, zakupionego w firmie nasiennej. Materiału własnego nie należy reprodukować dłużej niż 2-3 lata. W przypadku mieszańców (np. żyta, kukurydzy) nie wolno wysiewać własnego materiału z plantacji towarowych!

- Stworzenie jak najlepszych, wyrównanych warunków wschodów poprzez prawidłowe przygotowanie pola, siew w optymalnym terminie, na właściwą głębokość i w odpowiedniej gęstości. Każdy gatunek zboża ma odmienne, określone optymalne terminy i gęstości siewu, których trzeba ściśle przestrzegać.

- Nawożenie przedsiewne to głównie fosfor i potas (lub ewentualnie magnez, gdy go brakuje), przeznaczone do wykorzystania praktycznie w następnych okresach. W uprawie zbóż ozimych często stosuje się minimalną, tzw. startową dawkę azotu. Natomiast w zbożach jarych dawka startowa jest zwykle pierwszą zasadniczą porcją azotu, przeznaczoną też dla późniejszych faz rozwojowych. W tym przypadku przedsiewne nawożenie azotem jest uzasadnione ze względu na znacznie krótszy okres wegetacji zbórz jarych i warunki wilgotnościowo-termiczne.

W praktyce najefektywniejsze nawożenie azotem występuje przy pogłównym jego stosowaniu w odpowiednich okresach. Najważniejsze jest uzupełnienie ilości azotu dostępnego w glebie dla roślin przed wystąpieniem okresów krytycznych. Składniki pokarmowe muszą być dostępne od momentu przejścia roślin na samodzielne odżywianie się.

Pierwsze makrostadia z etapu I: kiełkowanie i wschody.

ETAP II - początek budowania plonu

Drugi etap życia rośliny zbożowej to okres przejścia do procesów rozmnażania, zaczynający się fazą krzewienia. Polega ona na wytworzeniu pędów bocznych z pączków umieszczonych w kątach pierwszych liści oraz koleoplitu. Dane międzywęźla są bardzo skrócone i tworzą tzw. węzeł krzewienia, który umieszczony jest zwykle na 1-3 cm pod powierzchnią gleby. Głębokość zalegania węzła krzewienia jest wyraźnie związana z odpornością na wymrażanie. Odmiany odporne na wymrażanie mają zwykle głębiej umieszczony węzeł krzewienia.

Liczba wytworzonych pędów bocznych jest cechą gatunkową i odmianową, modyfikowana jest jednak zabiegami agrotechnicznymi ( termin, gęstość i głębokość siewu ), czynnikami pogodowymi ( temperatura, opady ) oraz zasobnością gleby w składniki pokarmowe i wodę.

Termin krzewienia się zbóż ozimych jest różny, jęczmień i żyto krzewią się głównie jesienią, pszenica przy optymalnym terminie siewu i korzystnym układzie pogody rozpoczyna krzewienie jesienią i kończy się wiosna. Jesienne krzewienie się pszenicy jest bardzo korzystne, wpływa ono na dobre przezimowanie roślin.

W czasie krzewienia rozpoczyna się wzrost korzeni przybyszowych. Korzenie te wyrastają z podstawy każdego pędu i razem z korzeniami zarodkowymi tworzą związkowy system korzeniowy. W tej fazie korzenie sięgają do 50 cm w głąb gleby.

Krzewienie jest procesem prowadzącym do tworzenia nowych pędów, na których mogą być osadzone kłosy. Teoretycznie im więcej roślina wytworzy pędów, tym potencjalnie wyższy plon. Nie jest tak jednak do końca, bo po przekroczeniu pewnej optymalnej liczby pędów pojawia się coraz więcej źdźbeł płonych, czyli takich, które nie niosą kłosa. Na każdym pędzie może (ale nie musi) być osadzony kłos z ziarnem. Zatem od rozkrzewienia zależeć będzie częściowo liczba uzyskanych kłosów na 1 m2 i w efekcie - na całym polu.

Warto wiedzieć, że budowa plonu na etapie krzewienia wiąże się również z innymi procesami, których gołym okiem nie widać. Otóż kiedy utworzy się nowy pęd, to w ciągu kilku dni od jego uformowania (im cieplej, tym szybciej) rozpoczyna się proces zawiązywania kłosków, czyli zaczyna ustalać się wielkość kłosa, który z tych kłosków powstanie. Im większa liczba kłosków w kłosie zostanie wykształcona - tym dłuższy, większy będzie sam kłos, a więc w przyszłości także plon.

Jednocześnie wewnątrz kłosków po kilkudziesięciu godzinach lub kilku dniach (znów w zależności od warunków termicznych) rozpoczyna się proces różnicowania kwiatów, a więc określana jest potencjalna liczba ziarniaków w kłosie.

Proces "wydłużania" kłosa trwa tylko do końca krzewienia, natomiast tworzenie się kwiatów w kłoskach kończy się mniej więcej w fazie drugiego kolanka.

Po zakończeniu krzewienia następuje niezwykle interesujące zjawisko samoregulacji plonowania, nazywane procesem redukcji - III etap.

Faza krzewienia to okres tworzenia potencjalnego plonu.

Faza krzewienia jest najważniejszym okresem z punktu widzenia rośliny zbożowej i rolnika. Jeżeli w tym czasie roślina nie wytworzy optymalnej liczby pędów i kłosków, o wysokim plonie można zapomnieć. Dlatego dla zapewnienia oczekiwanego plonu trzeba przestrzegać następujących zasad:

- Wysiać ziarno w optymalnym terminie, ilości i na odpowiednią głębokość, tak by uzyskać właściwą dla danego gatunku obsadę roślin, zapewnić wystarczającą ilość czasu na wytworzenie pędów kłosonośnych oraz stworzyć równe warunki startu wszystkim roślinom.

- Przyjąć prawidłową strategię nawożenia, tak by w każdym momencie rośliny miały do dyspozycji wszystkie niezbędne składniki pokarmowe w glebie i to w formie dostępnej do pobrania. Każde opóźnienie oraz błędne dawkowanie nawozów prowadzi do obniżenia plonowania.

- Natychmiast reagować na wszelkie objawy niedoborów pokarmowych.

- Unikać dużych jednorazowych dawek nawozów azotowych, prowadzących do nadmiernego krzewienia.

- W uprawie jęczmienia natychmiast reagować na zmiany chorobowe na liściach, jeśli wystąpią w fazie krzewienia. W pozostałych gatunkach nie dopuścić do nadmiernego rozprzestrzenienia chorób na liściach, ale zabieg opryskiwania wykonywać tylko w ostateczności.

ETAP III - redukcja, czyli dostosowanie plonu do możliwości środowiskowych

Na plantacji zbożowej wyraźnie widać moment, kiedy najpierw pojedyncze, a następnie prawie jednocześnie wszystkie pozostałe rośliny zaczynają gwałtownie rosnąć w górę. Zaczyna się wyścig po światło - mamy do czynienia z fazą strzelania w źdźbło i szybkim przyrostem masy roślinnej. Fazę strzelania w źdźbło, poznaje się po ukazaniu pierwszego węzła na pędzie głównym nad powierzchnią gleby. Do osiągnięcia tej fazy konieczne jest przejście przez rośliny stadium jarowizacji. Ze zbóż ozimych żyto i jęczmień przechodzą w fazę strzelania w źdźbło. W niedługim czasie po ruszeniu wiosennej wegetacji, wykorzystują zatem dobrze zgromadzoną w glebie wodę z opadów zimowych i wczesnowiosennych i stąd wynikają możliwości uprawy tych roślin na glebach lżejszych. Pszenica strzela w źdźbło później, gdyż krzewi się wiosną. W tej fazie wzrost źdźbeł jest bardzo szybki, duże są przyrosty masy roślin. Pociąga to za sobą duże zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe. Jest to okres krytyczny, gdyż brak wody i składników pokarmowych wpływa ujemnie na wzrost roślin, przyrosty masy, a w konsekwencji na wysokość otrzymywanych plonów.

Wzrost źdźbła jest bardzo charakterystyczny, międzywęźla rosną w określonej kolejności, najpierw rozpoczyna wzrost pierwsze międzywęźle, drugie rozpoczyna wzrost po zakończeniu wzrostu międzywęźla pierwszego, itd.

Równolegle ze wzrostem źdźbła pojawiają się liście. Długość życia poszczególnych liści jest różna, dolne liście żyją krócej, górne dłużej. Ostatni liść zwany flagowym, odgrywa dużą rolę w zapotrzebowaniu ziarna w produkty fotosyntezy.

Różnicowanie się elementów kłosa na stożku wzrostu u zbóż jarych rozpoczyna się zwykle na początku fazy krzewienia, natomiast u zbóż ozimych proces ten przebiega w fazie pełni lub końca krzewienia.

Za początek fazy kłoszenia uważa się wysunięcie do połowy z pochwy liścia flagowego kłosa wytworzonego na źdźble głównym. W tym okresie wzrost dolnych międzywęźli jest już zakończony, wydłużają się górne a zwłaszcza ostatnie międzywęźla, stopniowo ustaje wzrost korzeni i powoli rozpoczyna się proces zasychania dolnych liści.

W powyższej fazie wydaje się nieraz, po wyglądzie plantacji, że będzie rewelacyjny plon, a gdy przychodzi do zbioru, rzeczywistość bywa zupełnie inna... Co się zatem stało? Jakie mogą być tego powody? Przyczyn jest kilka:

- Jedne wynikają z pojawiających się zagrożeń zewnętrznych, i tu chodzi o patogeny (głównie choroby i szkodniki, które niszczą fizycznie liście i źdźbła).

- Inne natomiast, bardziej złożone przyczyny wynikają z wewnętrznych uwarunkowań, nazywanych niekiedy "zegarem biologicznym", którego właściwości polegają nie tylko na odmierzaniu czasu, ale przede wszystkim na dostosowaniu się organizmu do istniejących warunków w taki sposób, aby wydać jak najwięcej i jak najlepszego potomstwa.

Zegar ten na podstawie warunków termicznych, wilgotnościowych, dostępności pokarmowej, dostępności światła stale odmierza i "ocenia", ile roślina w danych warunkach może utrzymać pędów, kłosków w kłosie, kwiatów, a w końcu ziarna. W praktyce oznacza to, że od początku strzelania w źdźbło aż do wykłoszenia roślina redukuje swój wytworzony dotychczas potencjał plonotwórczy tak, aby zapewnić jak najlepsze potomstwo. To właśnie ten mechanizm powoduje, że w czasie kwitnienia drzewa odrzucają zbędne zapłodnione zawiązki owoców, a ptaki, które mają zbyt liczne potomstwo, przestają karmić najsłabsze pisklę, gdy brakuje pożywienia.

W praktyce bardzo łatwo to stwierdzić. Każdy rolnik wie, że nie każde źdźbło jest zakończone kłosem; zawsze część z nich jest zdecydowanie krótszych i to właśnie te najsłabsze źdźbła nie moją kłosów. Ponadto niektóre kłosy są znacznie krótsze od pozostałych, a niektóre mają mało w pełni wykształconego ziarna.

Trzeba wiedzieć, że ten mechanizm jest cechą naturalną wszystkich organizmów żywych i jest zawsze uruchamiany. Dlatego rolą rolników, jest stworzenie jak najlepszych warunków do uzyskania potomstwa, przez wysiewanie rośliny, czyli interesującego nas plonu. Innymi słowy, wysokość plonu zależeć będzie od tego, ile składników pokarmowych mają rośliny do dyspozycji wtedy, gdy są potrzebne, czy zawsze jest wystarczająco dużo wody i światła, czy rośliny muszą konkurować z innymi (np. z chwastami). Zasada jest prosta: im lepsze warunki, tym lepszy i większy potencjalny plon.

Redukcja pędów na początku strzelania w źdźbło rozpoczyna proces dostosowywania plonu do warunków środowiska, zakończony odrzuceniem zawiązków zapłodnionych kwiatów po kwitnieniu.

ETAP IV - plonowanie, czyli tworzenie nowego pokolenia

Plon jest iloczynem liczby kłosów, ilości wytworzonego ziarna i masy tego ziarna:

liczba kłosów na jednostce powierzchni x liczba ziaren w kłosie x masa 1000 ziaren =

plon z jednostki powierzchni

Kwitnienie roślin zbożowych następuje równolegle z kłoszeniem (jęczmień, owies), na początku fazy kłoszenia (pszenica) lub w kilka do kilkunastu dni po wykłoszeniu (żyto). Kwitnienie kwiatostanów na jednej roślinie jest równoczesne, pierwsze kwitną kwiatostany pędu górnego, następnie pędów bocznych. Okres ten trwa ok. 2-5 dni.

Przebieg pogody ma duży wpływ na kwitnienie i zapylanie kwiatów. Umiarkowanie sucha i ciepła pogoda sprzyja tym procesom, natomiast chłodna i deszczowa wpływa ujemnie, zwłaszcza na zapylenie żyta. Po zapłodnieniu, które następuje w ciągu 1-1,5 dnia po kwitnieniu rozpoczyna się ostatnia faza rozwojowa - wykształcenie i dojrzewanie ziarniaków. Ziarniak jest już całkowicie wykształcony w ciągu 8-16 dni po zapłodnieniu i rozpoczyna się jego dojrzewanie. W okresie tym następuje szybki wzrost suchej masy ziarniaka przy jednoczesnym spadku suchej masy pozostałych części roślin.

W dojrzałości mlecznej ziarniaki są zielone, miękkie, zawierają ok. 50% wody i łatwo rozgniatają się w palcach. Dolne liście na roślinie są żółte, rozpoczyna się żółknięcie dolnych części źdźbła.

W dojrzałości woskowej kończy się gromadzenie substancji zapasowych, okrywa owocowo-nasienna przybiera charakterystyczne zabarwienie dla danego gatunku, a ziarniaki zawierają ok. 20-25 % wody. Źdźbła i liście zasychają.

W dojrzałości pełnej ziarniaki są twarde zawierają poniżej 20 % wody i odłączają się od rośliny macierzystej. Roślina jest całkiem żółta i zaczyna ciemnieć co jest dowodem jej obumierania.

Po przejściu kolejnych faz początkowego wzrostu, tworzenia potencjalnego plonu podczas krzewienia, a następnie dostosowywania do warunków ilości potomstwa (czyli kłosów i ziarna w nich zawartego) przychodzi czas na końcowy efekt, czyli wypełnianie tego ziarna (opisane powyżej). Teraz wszystko zależy od tego, ile składników pokarmowych roślina może dostarczyć nowemu pokoleniu z zapasów nagromadzonych w liściach i źdźbłach, a także poprzez funkcjonujące jeszcze korzenie, pod warunkiem dostarczenia odpowiedniej ilości wody i światła. Można być pewnym, że na tym etapie życia roślina przekaże potomstwu wszystko, co tylko będzie w stanie. Wynik jest wypadkową wszystkich dotychczasowych czynników.

Jakie więc istnieje tutaj zagrożenie? Być może nawet największe, jeśli mamy do czynienia z dobrze prowadzoną plantacją o wysokim potencjalnym plonie. Plantacja może charakteryzować się optymalną liczbą długich kłosów z dużą ilością zawiązanego ziarna, ale jeżeli liście zostaną silnie porażone przez septoriozę, a kłosy przez fuzariozę - ziarno okaże się poślednie, niewypełnione, a do tego jeszcze zarażone grzybami i plon będzie niski. To oczywiście bardzo niechciany i zły scenariusz, ale niestety - często spotykany.

Dlatego IV, ostatni etap rozwoju zbóż jest niezmiernie ważny i choć trwa niezbyt długo, to wpływ działań rolnika na uzyskany efekt jest największy. A dlaczego?

- Wyeliminowanie masowego wystąpienia chwastów oraz zapewnienie właściwej gęstości plantacji wyeliminuje zbędną konkurencję pokarmową roślin i zapewni odpowiednią ilość światła.

- Ograniczenie chorób liści i kłosów zapewni roślinom nagromadzenie i utrzymanie odpowiednich zapasów dla wypełnienia ziarna i uzyskanie wysokiej jego jakości.

- Ograniczenie ilości szkodników zminimalizuje bezpośrednie straty masy liści i ziarna.

- Prawidłowa agrotechnika (dobór gatunków i odmian do warunków glebowych i klimatycznych, prawidłowa uprawa, terminowe zabiegi itp.) będzie minimalizować wpływ negatywnych zjawisk pogodowych - susz, zbyt wysokich lub niskich temperatur, wiatrów, nadmiernych opadów.

Plon będzie taki, jakie będą warunki stworzone zarówno przez przyrodę, jak i rolnika.

W życiu organizmów żywych występują pewne fazy rozwoju, tak zwane okresy krytyczne, w których zachodzą istotne dla rozmnażania zmiany biologiczne. W tych życiowych punktach zwrotnych organizmu następuje przestawianie zegara biologicznego - prowadzące w efekcie do uzyskania celu, jakim jest wydanie potomstwa czyli nasion.

Zmiany te związane są z procesami biochemicznymi, których prawidłowy przebieg zależy od spełnienia wielu warunków. W przypadku roślin najważniejszymi czynnikami są: odpowiednia ilość wody, właściwa temperatura i dostępność wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. To właśnie niespełnienie tych warunków (np. susza) jest powodem strat w plonowaniu. Prawidłowości te dotyczą nie tylko zbóż, ale wszystkich bez wyjątku roślin.

Od momentu wysiania ziarna w glebę aż do uzyskania pełnej dojrzałości, zboża - tak jak inne rośliny - przechodzą szereg makrostadii rozwojowych. Fazy te określane są za pomocą różnych skal (Zadoksa, Feakesa), jednak z punktu widzenia praktyki rolniczej najważniejsza jest umiejętność rozpoznawania okresów decydujących o plonowaniu. W przypadku zbóż okresy te są podobne, występują jednak pewne różnice między zbożami jarymi a ozimymi oraz między jęczmieniem i pozostałymi gatunkami. Wynika to z faktu, że rośliny jare mają znacznie krótszy okres wegetacji i nie przechodzą długiego okresu spoczynku wegetacyjnego zimą. Natomiast u jęczmienia, jako gatunku samopylnego, proces kwitnienia przebiega wewnątrz źdźbła, jeszcze przed wykłoszeniem się.

Bibliografia:

1) http://www.sciaga.pl/

2) http://pszenica.uprawy.info/

3) http://kpodr.com.pl/roslinna/zboza/