Skuteczna praca nad osiągnięciem celów kształcenia obowiązujących we współczesnej szkole ogólnokształcącej i zawodowej wymaga adekwatnego do nich modelu nauczania- uczenia się oraz konsekwentnej realizacji jego założeń.

Cechy nowoczesnego modelu nauczania-uczenia siÄ™

0. Pierwszą cechą tego modelu stanowi jedność uczenia się i nauczania, zazębiające się i wzajemnie warunkujące występowanie obu tych procesów.

1. Drugą cechą nowoczesnego modelu nauczania- uczenia się jest jedność oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych.

2. Trzecią cechą nowoczesnego modelu nauczania- uczenia się jest jego wszechstronność.

3. Czwarta cecha stanowi możliwość obejmowania działalnością dydaktyczno- wychowawczą dzieci i młodzieży o zbliżonym wieku życia, ale o różnym zasobie wiedzy wyjściowej

4. Ostatnią piątą cechą opisywanego modelu jest jego elastyczność metodyczna i organizacyjna.

Nowoczesny model procesu kształcenia musi być także przystosowany do realizacji różnorakich zadań dydaktyczno wychowawczych takich jak:

0. Samodzielne zdobywanie przez uczniów określonych wiadomości i umiejętności w drodze wysiłku zarówno indywidualnych, jak i zespołowych.

1. Nabywanie przez uczniów wiedzy w drodze poznawania bezpośredniego.

2. Częste i zarazem systematyczne wykorzystywanie uczniowskiej kontroli i oceny własnych wyników uczenia się.

Wady dawniejszych modeli kształcenia spowodowały, iż podjęto próby zbudowania modelu lepszego od nich. U jego podstaw znalazło się założenie, iż czynności uczniów i nauczyciela tworzą w procesie kształcenia zintegrowaną całość.

Wincenty Okoń w swojej książce wskazał na ścisły związek między czynnościami nauczania i uczenia się w pracy dydaktyczno wychowawczej, oprócz tzw. ogniw lub momentów nauczania, wyróżnił także odpowiadające im ogniwa (momenty) uczenia się.

W nowoczesnym modelu można zdaniem tego autora, wyodrębnić następujące ogniwa lub momenty i nauczania i uczenia się:

2. Uświadomienie uczniom celów i zadań dydaktycznych, stawianie problemów – czemu powinno odpowiadać powstawanie u uczniów odpowiednich motywów uczenia się.

3. Zapoznawanie uczniów z nowymi materiałami poprzez użycie odpowiednich środków techniczno- poglądowych, co ze strony uczniów powinna odpowiadać określona działalność praktyczna, obserwacja, gromadzenie materiału do rozwiązywania problemów i przyswajanie gotowych wiadomości.

4. Kierowanie procesami uogólniania- ze strony zaś uczniów opanowanie pojęć i sądów ogólnych poprzez odpowiednie operacje myślowe, rozwiązywanie problemów.

5. Utrwalanie wiadomości uczniów.

6. Kształtowanie umiejętności, nawyków i przyzwyczajeń.

7. WiÄ…zanie teorii z praktykÄ….

8. Kontrola i ocena wyników nauczania, w procesie zaś uczenia się- samokontrola.

Wyniki procesu nauczania- uczenia się realizowanego zgodnie z opisywaną koncepcją ogniw (momentów) zależą w decydującym stopniu od tego, czy nauczyciel potrafi właściwie kierować pracą lekcyjną i pozalekcyjną uczniów.

Czynności nauczania- uczenia się prowadzą do pozytywnych wyników, kiedy są:

0. Zgodne z celem, który dzięki nim chcemy osiągnąć.

1. MajÄ… urozmaicony tok.

2. Są przystosowane do poziomu i możliwości poszczególnych uczniów.

3. PrzebiegajÄ… planowo i systematycznie.

4. Podlegają ustawicznej kontroli i samokontroli oraz w ich następstwie- ewentualnej korekcie.