Ocena ryzyka zawodowego obsługa kotła wysokotemperaturowego WR 25 (WLM-25)

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
1	2	3	4
1.	Oświetlenie.	Źle dobrane oświetlenie sztuczne na stanowisku pracy, w tym: zbyt duży kontrast oświetlenia pomiędzy stanowiskiem pracy a przejściem, nierównomierne lub zbyt małe natężenie oświetlenia na stanowisku pracy, źle umieszczone źródła światła powodujące olśnienia.	Zmęczenie wzroku i choroby narządu wzroku. Olśnienia i kontrasty oświetlenia mogą prowadzić też do zaistnienia zdarzenia wypadkowego.
2.	Mikroklimat.	Mikroklimat gorący, charakteryzujący się podwyższoną temperaturą, przy dużej wilgotności. Ciepło emitowane przez kocioł wysokotemperaturowy.	Przegrzanie organizmu, możliwe też zasłabnięcia.
3.	Hałas.	Hałas emitowany przez maszyny i urządzenia stosowane w kotłowni, a szczególnie przez pracujące: kocioł, pompy, taśmociągi, wentylatory, itp.	Ciężkie uszkodzenie słuchu, a przy długotrwałej ekspozycji z utratą słuchu włącznie.
4.	Pyły miału węgla i popiołu.	Zagrożenia występują szczególnie na etapie procesu nawęglania, spalania węgla oraz odżużlania.	Szkodliwe działanie pyłu zależy od jego stężenia w powietrzu i czasu ekspozycji (oddziaływania na organizm). Pył węglowy działa drażniąco oraz zwłókniająco (powoduje trwałe uszkodzenie tkanki płucnej).
5.	Napięcie w zasilającej sieci elektrycznej.	Zagrożenie występuje podczas eksploatacji niesprawnych urządzeń zasilanych energią elektryczną (napęd rusztu, wentylatory, pompy, itp.).	Ciężkie uszkodzenia ciała (poparzenia, stłuczenia, uszkodzenia układu nerwowego i krwionośnego), a w skrajnych przypadkach nawet śmierć.
6.	Pożar, wybuch.	Niewłaściwa eksploatacja kotła, niezgodna z DTR urządzenia, m.in.: stosowanie do rozpalenia kotła paliw płynnych (np. benzyny, nafty).	Ciężkie uszkodzenie ciała – poparzenia. Zatrucia dymami pożarowymi.
7.	Potrącenie, przyciśnięcie przez poruszające się maszyny.	Poruszające się po zakładzie wózki platformowe i widłowe, zwłaszcza w przypadku niedostosowania się do zasad ruchu wewnątrzzakładowego.	Ciężkie uszkodzenie ciała (złamania, zmiażdżenia, uszkodzenia organów wewnętrznych) lub nawet śmierć.
8.	Uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy urządzeń technicznych.	Urządzenia przeznaczone do transportu miału węglowego (przenośniki taśmowe) oraz przenośniki zgrzebłowe służące do ­mechanicznego usuwania żużla i popiołu.	Ciężkie uszkodzenie ciała, szczególnie kończyn górnych – złamania, zmiażdżenia, stłuczenia, skaleczenia, także uszkodzenia kończyn grożące amputacją.
9.	Uderzenie, przygniecenie przez przemieszczające się wyroby i materiały.	Prace konserwacyjne wewnątrz paleniska. Usuwanie nawisów żużla, naprawa wypadających ze ścian i sklepienia cegieł.	Ciężkie uszkodzenie ciała (stłuczenia, złamania, wstrząśnienia mózgu) lub nawet w skrajnych przypadkach śmierć.
10.	Naruszenie konstrukcji kotła.	Naruszenie konstrukcji kotła poprzez niewłaściwą eksploatację. Praca kotła powinna zostać niezwłocznie wstrzymana, gdy: nastąpi odkształcenie elementów ciśnieniowych kotła, dojdzie do wybuchu spalin w komorze paleniskowej bądź w kanałach spalinowych, nie zadziałają zawory bezpieczeństwa przy wzroście ciśnienia w kotle powyżej wartości dopuszczalnej, uszkodzone są pompy – obiegowa i rezerwowa, przepływ wody w kotle spadnie poniżej minimum, itp.	Ciężkie uszkodzenie ciała lub nawet śmierć.
11.	Podwyższone ciśnienie pary w kotle.	Nieprawidłowa eksploatacja kotła, zwłaszcza w przypadku uszkodzonych manometrów oraz zaworów bezpieczeństwa.	Ciężkie uszkodzenie ciała (poparzenie, w tym II i III stopnia najczęściej rąk i niebezpieczne poparzenia twarzy), a w skrajnych przypadkach nawet śmierć.
12.	Powierzchnie, na których możliwy jest upadek na tej samej płaszczyźnie.	Śliskie drogi komunikacyjne w zakładzie pracy (np. rozlana woda, olej, smary). Bałagan przy stanowiskach pracy oraz w przejściu i dojściu (np. porozrzucany sprzęt).	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała i urazy głowy.
13.	Ostrza, ostre krawędzie, szorstkie powierzchnie.	Osłony elementów czynnych napędzających urządzenia współpracujące z kotłem. Narzędzia ręczne.	Urazy ciała, szczególnie dłoni – najczęściej skaleczenia, zakłucia i stłuczenia.
14.	Elementy o podwyższonej temperaturze.	Niewłaściwa eksploatacja kotła. Wadliwe zawory bezpieczeństwa, nieosłonięte gorące powierzchnie, gorąca woda i para wodna.	Oparzenia II i III stopnia skóry, najczęściej rąk.
15.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi z wysokości – spadnięciu na niższy poziom.	Upadek z wysokości przy wykonywaniu prac z drabin, schodów, pomostów i metalowych konstrukcji.	Ciężkie urazy ciała (zwłaszcza stłuczenia, złamania i zwichnięcia, szczególnie kończyn, niebezpieczne są zwłaszcza urazy głowy).
16.	Czynniki chemiczne toksyczne, rakotwórcze i drażniące oddziałujące przez skórę i błony śluzowe.	Czynniki te to: tlenek węgla, dwutlenek siarki, hydrazyna, tlenek azotu, respirabilny popiół lotny, wanad oraz azbest pochodzący z izolacji, itp.	W zależności od stężenia tlenku węgla występują: bóle głowy, nudności, utrata przytomności, nieodwracalne zmiany w układzie nerwowym i krwionośnym oraz zgon. W przypadku podwyższonego stężenia dwutlenku siarki dochodzi do skurczu oskrzeli i krtani, duszności i obrzęku płuc, zgonu. W przypadku wanadu i azbestu mamy do czynienia z pylicą płuc i międzybłonniakiem opłucnej.
17.	Wymuszona pozycja ciała, statyczne obciążenie układu mięśniowo­-szkieletowego.	Prace konserwacyjne związane z utrzymaniem kotła w sprawności (prace w ograniczonych przestrzeniach, prace w wymuszonej, nienaturalnej pozycji).	Schorzenia, urazy układu mięśniowo-szkieletowego, zwłaszcza odcinka lędźwiowego, (najczęściej zwyrodnienia), przepuklina.
18.	Obciążenie nerwowo­-psychiczne (obciążenie emocjonalne).	Prace związane z usuwaniem awarii kotła.	Zmęczenie, stres psychiczny.
19.	Czynniki biologiczne – mikroorganizmy.	Grzyby, bakterie.	Choroby alergiczne, grzybica skóry.

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO						Data …...........		Numer Karty .................................................
								Sporządził zespół
Stanowisko pracy obsługa kotła WR 25						Liczba narażonych ........................		....................................................................... ....................................................................... .......................................................................
Charakterystyka stanowiska pracy. Pracownik obsługuje kocioł wysokotemperaturowy WR-25 wyposażony w szafę kontrolno-pomiarową z aparaturą niezbędną do kontroli i prowadzenia kotła. Kocioł WR-25 jest kotłem wodnym przepływowym. Praca prowadzona jest w pomieszczeniach zamkniętych, wentylowanych mechanicznie (wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna zblokowana), w narażeniu na hałas i mikroklimat gorący (w podwyższonej temperaturze, dużej wilgotności). Pomieszczenia oświetlone są światłem sztucznym i dziennym. Pracownik wykorzystuje w pracy narzędzia: młotki, przecinaki, klucze w tym hydrauliczne, szufle, skrobaczki, ściągaczki. Obsługa kotła ma do dyspozycji odzież roboczą oraz odzież do pracy w wysokich tempera­turach, obuwie robocze ze spodami przeciwpoślizgowymi, rękawice robocze oraz ochronne przeznaczone do pracy w wysokich temperaturach, kremy ochronne, okulary ochronne i hełmy. W przypadku wystąpienia na stanowisku pracy CO, pracownik stosuje sprzęt ochrony układu oddechowego: maskę lub półmaskę skompletowaną z pochłaniaczem typu CO. W razie niedoboru tlenu (stężenie poniżej 17% obj.) lub gdy stężenie CO przekracza 1% obj., stosuje się autonomiczny lub stacjonarny sprzęt izolujący. W sytuacji awaryjnej lub gdy stężenie substancji na stanowisku nie jest znane, pracownik stosuje środki ochrony indywidualnej izolujące organizm (kombinezon gazoszczelny z izolującym sprzętem ochrony układu oddechowego). Dotyczy to też pozostałych czynników chemicznych występujących w procesie pracy. Charakterystyka stanowiska pracy. Obsługa kotła ma do dyspozycji instrukcje: eksploatacji kotła i urządzeń współpracujących, stanowiskowe, ppoż., użytkowania środków ochrony indywidualnej. Inne środki profilaktyczne to: przeglądy konserwacyjne kotła i urządzeń współpracujących, okresowe przeglądy (badania) przeprowadzane przez UDT, podręczny sprzęt ppoż., apteczka pierwszej pomocy, okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie.						Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MG z 18.11.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.), rozp. MG z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. Nr 199, poz. 1228), rozp. MG,PiPS z 28.4.2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. Nr 89, poz. 828, ze zm.), rozp. MG z 17.9.1999 r. w sprawie bhp przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz.U. Nr 80, poz. 912), rozp. MIPS z 10.4.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), rozp. MZ z 30.10.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych, PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego, instrukcje użytkowania/eksploatacji kotła i urządzeń współpracujących, instrukcje zakładowe.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
1.	Oświetlenie.	Źle dobrane oświetlenie sztuczne na stanowisku pracy, w tym: zbyt duży kontrast oświetlenia pomiędzy stanowiskiem pracy a przejściem, nierównomierne lub zbyt małe natężenie oświetlenia na stanowisku pracy, źle umieszczone źródła światła powodujące olśnienia.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe		Należy dostosować oświetlenie sztuczne w pomieszczeniach pracy do wymogów określonych w Polskiej Normie PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Ponadto należy stosować oświetlenie miejscowe. Dodatkowe szkolenia z zasad prawidłowego ustawiania źródeł oświetlenia miejscowego.
2.	Mikroklimat.	Mikroklimat gorący, charakteryzujący się podwyższoną temperaturą, przy dużej wilgotności. Ciepło emitowane przez kocioł wysokotemperaturowy.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Obowiązek stosowania przerw w pracy oraz udostępniania pracownikom napoi profilaktycznych.
3.	Hałas.	Hałas emitowany przez maszyny i urządzenia stosowane w kotłowni, a szczególnie przez pracujące: kocioł, pompy, taśmociągi, wentylatory, itp.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Nakaz stosowania indywidualnych środków ochrony przed hałasem – ochronników słuchu. Dotyczy to także osób przebywających w tym samym pomieszczeniu, gdzie wykonywane są prace emitujące hałas powyżej 80 dB.
4.	Pyły miału węgla i popiołu.	Zagrożenia występują szczególnie na etapie procesu nawęglania, spalania węgla oraz odżużlania.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Hermetyzacja procesów nawęglania, spalania węgla oraz odżużlania. Utrzymywanie w sprawności wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej zblokowanej. W przypadku prac konserwacyjnych obowiązek stosowania masek przeciwpyłowych i okularów ochronnych.
5.	Napięcie w zasilającej sieci elektrycznej.	Zagrożenie występuje podczas eksploatacji niesprawnych urządzeń zasilanych energią elektryczną (napęd rusztu, wentylatory, pompy, itp.).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Okresowe przeglądy konserwacyjne urządzeń zasilanych energią elektryczną przeprowadzone przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Przeprowadzanie regularnych pomiarów instalacji rozdziału energii elektrycznej w budynku w zakresie ochrony przeciwporażeniowej. Zakaz dokonywania napraw urządzeń elektrycznych przez osoby nieupoważnione.
6.	Pożar, wybuch.	Niewłaściwa eksploatacja kotła, niezgodna z DTR urządzenia, m.in.: stosowanie do rozpalenia kotła paliw płynnych (np. benzyny, nafty).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Eksploatacja kotła zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową opracowaną przez producenta. Okresowe szkolenia.
7.	Potrącenie, przyciśnięcie przez poruszające się maszyny.	Poruszające się po zakładzie wózki platformowe i widłowe, zwłaszcza w przypadku niedostosowania się do zasad ruchu wewnątrzzakładowego.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Nakaz stosowania się do zasad organizacji ruchu w zakładzie pracy.
8.	Uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy urządzeń technicznych.	Urządzenia przeznaczone do transportu miału węglowego (przenośniki taśmowe) oraz przenośniki zgrzebłowe służące do mechanicznego usuwania żużla i popiołu.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Zakaz demontowania osłon elementów czynnych kotła oraz urządzeń współpracujących. Do prac konserwacyjnych bądź naprawczych można przystąpić wyłącznie po całkowitym zatrzymaniu ruchu urządzeń, odłączeniu od zasilania oraz wywieszeniu tablic informujących o przeprowadzanych pracach konserwacyjnych i zakazie uruchamiania urządzeń. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
9.	Uderzenie, przygniecenie przez przemieszczające się wyroby i materiały.	Prace konserwacyjne we­wnątrz paleniska. Usuwanie nawisów żużla, naprawa wypadających ze ścian i sklepienia cegieł.	Średnie	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Przed przystąpieniem do prac konserwacyjnych bądź naprawczych należy sprawdzić stan ścian i sklepień oraz usunąć luźne nie związane cegły oraz nawisy. Nakaz stosowania hełmów ochronnych.
10.	Naruszenie konstrukcji kotła.	Naruszenie konstrukcji kotła poprzez niewłaściwą eksploatację. Praca kotła powinna zostać niezwłocznie wstrzymana, gdy: nastąpi odkształcenie elementów ciśnieniowych kotła, dojdzie do wybuchu spalin w komorze paleniskowej, bądź w kanałach spalinowych, nie zadziałają zawory bezpieczeństwa przy wzroście ciśnienia w kotle powyżej wartości dopuszczalnej, uszkodzone są pompy – obiegowa i rezerwowa, przepływ wody w kotle spadnie poniżej minimum, itp.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Nakaz stosowania się do instrukcji użytkowania/eksploatacji kotła oraz urządzeń współpracujących. Okresowe kontrole stanu przepływomierzy, manometrów, zaworów bezpieczeństwa, itp. Podczas ruchu kotła, obowiązek stałego obserwowania wskazań termometrów na wlocie i wylocie wody z kotła, manometrów w kotle oraz przepływomierzy. Obowiązek natychmiastowego powiadamiania o zauważonych odstępstwach od pracy typowej.
11.	Podwyższone ciśnienie pary w kotle.	Nieprawidłowa eksploatacja kotła, zwłaszcza w przypadku uszkodzonych manometrów oraz zaworów bezpieczeństwa.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Nakaz stosowania się do instrukcji użytkowania/eksploatacji kotła oraz urządzeń współpracujących. Okresowe kontrole stanu przepływomierzy, manometrów, zaworów bezpieczeństwa, itp. Podczas ruchu kotła, obowiązek stałego obserwowania wskazań termometrów na wlocie i wylocie wody z kotła, manometrów w kotle oraz przepływomierzy. Usuwanie na bieżąco wszelkich nieszczelności w instalacji przepływu wody w kotle. Obowiązek natychmiastowego powiadamiania o zauważonych odstępstwach od pracy typowej.
12.	Powierzchnie, na których możliwy jest upadek na tej samej płaszczyźnie.	Śliskie drogi komunikacyjne w zakładzie pracy (np. rozlana woda, olej, smary). Bałagan przy stanowiskach pracy oraz w przejściach i dojściach (np. porozrzucany sprzęt).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe		Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy oraz w przejściach i dojściach do tego stanowiska. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
13.	Ostrza, ostre krawędzie, szorstkie powierzchnie.	Osłony elementów czynnych napędzających urządzenia współpracujące z kotłem. Narzędzia ręczne, które wykorzystuje pracownik.	Średnie	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Obowiązek stosowania rękawic roboczych bądź ochronnych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
14.	Elementy o podwyższonej temperaturze.	Niewłaściwa eksploatacja kotła. Wadliwe zawory bezpieczeństwa, nieosłonięte gorące powierzchnie, gorąca woda i para wodna.	Średnie	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Obowiązek stosowania rękawic roboczych bądź ochronnych. Dodatkowe szkolenia, podczas których instruktor jeszcze raz przypomni o miejscach, gdzie narażenie na działanie podwyższonej temperatury jest największe. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
15.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi z wysokości – spadnięciu na niższy poziom.	Upadek z wysokości przy wykonywaniu prac z drabin, schodów, pomostów i metalowych konstrukcji.	Średnie	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Kategoryczny zakaz wychylania się poza obrys balustrad. W przypadku, kiedy nie można zastosować zbiorowych środków ochrony, np. balustrad – obowiązek stosowania indywidualnych środków ochrony zabezpieczających przed upadkiem z wysokości. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
16.	Czynniki chemiczne toksyczne, rakotwórcze i drażniące oddziałujące przez skórę i błony śluzowe.	Czynniki te to: tlenek węgla, dwutlenek siarki, hydrazyna, tlenek azotu, respirabilny popiół lotny, wanad oraz azbest pochodzący z izolacji, itp.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Obowiązek stosowania się do wytycznych zawartych w kartach charakterystyki substancji chemicznych występujących w procesach pracy. Monitorowanie stężenia czynników chemicznych w środowisku pracy. Nakaz utrzymywania w stanie sprawności instalacji wentylacji mechanicznej. W przypadku wystąpienia przekroczeń stężenia czynników chemicznych w środowisku pracy obowiązek stosowania indywidualnych środków ochrony izolujących od wpływu ww. czynników na organizm człowieka.
17.	Wymuszona pozycja ciała, statyczne obciążenie układu mięśniowo­-szkieletowego.	Prace konserwacyjne związane z utrzymaniem kotła w sprawności (prace w ograniczonych przestrzeniach, prace w wymuszonej, nienaturalnej pozycji).	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Przemienność wykonywania pracy w wymuszonej pozycji z innymi rodzajami prac (właściwa organizacja pracy). Obowiązek stosowania przerw w pracy. Praca w zespołach.
18.	Obciążenie nerwowo­-psychiczne (obciążenie emocjonalne).	Prace związane z usuwaniem awarii kotła.	Średnie	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Odpowiednia organizacja całego procesu pracy. Właściwy podział obowiązków pomiędzy poszczególnych pracowników uwzględniający, m.in. ich predyspozycje. Praca w zespołach.
19.	Czynniki biologiczne – mikroorganizmy.	Grzyby, bakterie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe		Obowiązek stosowania rękawic ochronnych i masek ochronnych.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.								Zatwierdził: