Struktura organów samorządu terytorialnego (uchwałodawcze i wykonawcze) p. nr 123

Władzę w gminie sprawuje rada gminy. Może ona samodzielnie stanowić we wszystkich sprawach, które nie zostały zastrzeżone do rozstrzygnięcia w referendum albo powierzone przez ustawę innym podmiotom. Rada jest organem wybieranym przedstawicielskim, działającym sesyjnie, kolegialnym i kadencyj­nym. Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. Rada jest organem właściwym we wszystkich sprawach pozostających w zakresie działania gminy. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy określenie m.in. podstawowych kierunków działania gminy. Rada wybiera zarząd oraz wójta, burmistrza lub prezydenta. Podejmuje decyzje w sprawie mienia komunalnego i praw majątkowych, przekraczające zakres zwykłego zarządu. Ma kompetencje kontrolne, m.in. wobec wszystkich gminnych jednostek or­ganizacyjnych. Kontroli rady podlega zarząd gminy. Zarząd jest organem wykonawczym gminy. W skład zarządu gminy wcho­dzą: wójt albo burmistrz lub prezydent miasta (jako przewodniczący zarządu), ich zastępcy oraz inni członkowie. W miastach powyżej 100 tys. mieszkańców przewodniczącym zarządu jest prezydent miasta (dotyczy to także tych miast, w których do dnia wejścia w życie ustawy o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 r., tj., do 27 maja 1990 r. prezydent miasta był już organem wykonawczo-zarządzającym). Wójt albo burmistrz lub prezydent (a także ich zastępcy) mogą być wybierani spoza składu gminy. Zadaniem zarządu gminy jest wykonywanie budżetu. Jako jego wykonawca organ ten ponosi odpowiedzialność za prawidłową gospodarkę finansową gminy. Zarząd przygotowuje także projekty uchwał rady gminy, określa sposoby wykonywania uchwał, zatrudnia i zwalnia kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, podejmuje też inne działania określone w ustawie. Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu (z za­strzeżeniem spraw rozstrzyganych w drodze referendum powiatowego). Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy stanowienie prawa miejscowego (w tym statutu powiatu), wybór i odwoływanie zarządu, stanowienie o kie­runkach działania zarządu powiatu, uchwalanie budżetu powiatu, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu. Kadencja rady wynosi 4 lata, licząc od dnia wyborów. Rada obraduje na sesjach zwoływanych przez jej przewodniczącego. Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. W jego skład wchodzą: starosta (jako przewodniczący zarządu), wicestarosta i pozostali członkowie (w liczbie od 3 do 5). Zarząd wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu. Do obowiązków zarządu należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady, gospodarowanie mieniem powiatu, wykonywanie budżetu powiatu. Organem pomocniczym zarządu jest starostwo powiatowe. Organem stanowiącym i kontrolnym województwa jest sejmik. Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy: uchwalanie strategii rozwoju woje­wództwa, planu zagospodarowania przestrzennego, budżetu województwa, wy­bór i odwoływanie zarządu, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa. Kadencja sejmiku wynosi 4 lata, licząc od dnia wyborów. Sejmik pracuje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego sejmiku.

Organem wykonawczym województwa jest zarząd województwa. W skład zarządu województwa wchodzą: marszałek województwa (jako przewodniczący zarządu), wiceprzewodniczący i pozostali członkowie. Zarząd wykonuje wszyst­kie zadania należące do samorządu województwa, nie zastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i innych wojewódzkich samorządowych jednostek or­ganizacyjnych. Do zadań zarządu należy w szczególności: wykonywanie uchwał sejmiku, gospodarowanie mieniem województwa, przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa. Organem pomocniczym zarządu wo­jewództwa jest urząd marszałkowski, a także wojewódzkie samorządowe jed­nostki organizacyjne i wojewódzkie osoby prawne.