11. neoewolucjonizm a materializm kulturowy.

I Ewolucjonizm (ewolucjoznim kulturowy, ewolucjonizm kulturowo-społecznym)
nie jest kierunkiem historycznym
jest zbiorem teorii opisujących ewolucję społeczeństwa, które przechodzi przez poszczególne etapy podczas rozwoju społecznego.

założenia ewolucjonizmu:
-przyjęcia tezy o jedności świata
-prawidłowość- podleganie prawom przyrody
-jednolitość- nie zmienne zasady ludzkiego umysłu
-zmienność- ewolucja i zmienność to fakt, zmiana to postep
-globalny charakter zmian- efekt motyla
-no i jak wcześniej zmiana to postęp! :)
-niewspółmierność postępu- różne rewolucje rozwijają się w różnym tempie
-immanentność zmian- zmiany to prawo

Neodarwinizm, kierunek ewolucjonizmu:
- jedynym mechanizmem ewolucji organizmów jest dobór naturalny (Organizmy posiadające korzystne cechy mają większą szansę na przeżycie i rozmnażanie, co prowadzi do zwiększania częstości występowania korzystnych genów w populacji)
-cechy rozwoju człowieka, które nabył, nie są dziedziczone
Głównym reprezentantem tego kierunku był niemiecki biolog i genetyk August Weismann.

Socjobiologia, nauka zajmująca się badaniem biologicznych podstaw zachowań społecznych zwierząt i ludzi, wyjaśniająca je w kontekście teorii doboru naturalnego.
Na gruncie socjobiologii wyjaśniono różne strategie zachowań obu płci oraz altruistyczne zachowania zwierząt. Altruizm zwierzęcy jest swoistym rodzajem "egoizmu genetycznego", ponieważ "dawca" (organizm zachowujący się altruistycznie) i "biorca" (organizm korzystający z zachowań dawcy) są najczęściej ze sobą spokrewnieni. "Dawca" zwiększający szansę przeżycia swojego krewniaka lub wydania przez niego potomstwa zwiększa tym samym prawdopodobieństwo pozostawienia kopii swoich genów w następnym pokoleniu.
Proponowany przez Wilsona genetyczny determinizm ludzkich zachowań, nadający im wartość przystosowawczą, wywołał wiele kontrowersji wśród uczonych.
Biologia molekularna poszukująca genetycznych podstaw społecznych zachowań zapewne pomoże rozwikłać problem genetycznego determinizmu zachowań. Do tej pory odkryto jedynie istnienie genów odpowiedzialnych za zachowania społeczne niektórych zwierząt (np. zidentyfikowano geny u laboratoryjnie hodowanych robaków, które warunkują ich żerowanie w grupach).

Współczesny neoewolucjonizm:
Neoewolucjonizm − współczesny nurt w naukach społecznych nawiązujący do klasycznego ewolucjonizmu. Rezygnuje m.in. z tezy o jednokierunkowym rozwoju całej ludzkości od form prymitywnych do społeczeństwa cywilizowanego. Największy rozwój tego nurtu zauważa się po II Wojny Światowej. Neoewolucjonizm posiada znaczących przedstawicieli także i dziś

Cechy neoewolucjonizmu w porównaniu z klasycznym ewolucjonizmem:

• odejście od analizy ewolucji całej ludzkości, na rzecz badania mniejszych jednostek - społeczeństw, kultur, cywilizacji,

• odejście od wyznaczania stadiów ewolucji, na rzecz poszukiwania mechanizmów które do niej prowadzą,

• unikanie wartościowania i porzucenie idei postępu,

• unikanie twierdzeń deterministycznych (skutkowych, tzn ze jedna przyczyna powołuje następna), na rzecz przypadkowych, losowych

• częściowa inkorporacja osiągnięć ewolucjonizmu w biologii.

Leslie Alvin White
system termodynamiczny- oznacza to że podstawowym czynnikiem rozwoju kultury jest energia i technika.

( Ekonomia, społeczność czy ideologia są w tym ujęciu zależnymi podsystemami. W myśl tej teorii człowiek aby przetrwać i rozwijać się przystosowuje się do natury, wykorzystując nadmiar zgromadzonej energii. Energia ta jest więc kluczową siłą w ewolucji kultury. Pierwotnie człowiek korzystał jedynie z energii własnych mięśni. Z czasem nauczył się użytkować inne źródła energii takie jak ogień, woda czy wiatr, zwierzęta, rośliny uprawne a w końcu zasoby naturalne (węgiel, ropa czy gaz) i energię atomową.)

Julian Haynes Steward
Twórca pojęcia ekologii kulturowej, poprzez które rozumiał środowiskowe uwarunkowania kultury: warunki naturalne, liczebność populacji, poziom techniczny. Ekologię kulturową charakteryzowało pojmowanie kultury w aspekcie środowiska naturalnego. Według jej przedstawicieli, kultura jest odpowiedzią na naturę oddzieloną od człowieka, ale determinowaną przez naturę (natura wymaga czegoś od nas-ludzi, a my odpowiadamy zachowaniami kulturowymi). Posługuje się zatem koncepcją kultury jako adaptacji.

Czyli człowiek kształtuje się w zależności od miejsca w którym mieszka, Wikingowie zawdzięczająswoją naturę surowym warunkum, Rosjanie podobnie,poprzez klimat dla rozgrzania w ich kulture wpisało się picie ,i my jesteśmy tacy a nie inacy także przez to gdzie żyjemy, co możemy uprawiać hodowac i jeś itp. itd, właśnie to kształtuje charakter społeczeństwa

Pracując na Uniwersytecie w Utah prowadził badania terenowe wśród miejscowych Indian, m.in. wśród Szoszonów. Ponadto realizował projekty badawcze w Peru i Portoryko.

Marshall David Sahlins
Prace Sahlinsa koncentrują się na ukazaniu siły z jaką kultura kształtuje percepcje i działania ludzi. Szczególnie wskazuje on, że kultura posiada wyjątkową siłę motywowania ludzi i siła ta nie wynika z biologii. Wczesne prace Sahlinsa skupiają się na krytyce idei "człowieka racjonalnego ekonomicznie" i na wykazywaniu, że systemy ekonomiczne adoptują się do konkretnych warunków w specyficzny, kulturowy sposób.

W swojej pracy z 1960 roku Evolution and Culture (Ewolucja i kultura) poruszył zagadnienia związane z ewolucją kulturową i neoewolucjonizmem. Podzielił ewolucje społeczeństw na "ogólne" i "szczególne". Ogólna ewolucja to tendencja systemów społecznych i kulturowych do zwiększania swojej złożoności, stopnia zorganizowania i adaptacji do środowiska. Jednakże, ponieważ różne kultury nie są od siebie zupełnie odizolowane, dochodzi do interakcji i dyfuzji ich cech charakterystycznych (na przykład wynalazków technicznych). Prowadzi to do tego, że kultury rozwijają się w zróżnicowany sposób (ich ewolucja następuje w specyficzny sposób), podczas gdy różne elementy są wprowadzane do nich w różnych kombinacjach i na różnych etapach ewolucji.

Po opublikowaniu w 1976 roku Culture and Practical Reason (Kultura i rozum praktyczny) przeniósł swoją uwagę na związki historii z antropologią i na sposób w jaki różne kultury rozumieją i tworzą historię. Chociaż Sahlins interesował się całym Pacyfikiem, większość swoich badań przeprowadził na Fidżi i na Hawajach. W pracy Islands of History (1985) Sahlins koncentruje się na wyspach: Hawajach, Fidżi i Nowej Zelandii, których historie skrzyżowały się z historią Europy. Zwraca także jednak uwagę na myślenie obecne w zachodniej nauce, która stwarza fałszywe rozróżnienie między przeszłością a teraźniejszością, strukturą a zdarzeniem, jednostką a społecznością. W tych rozmyślaniach Sahlins formułuje krytykę zachodniej historii i antropologii.

W końcu lat 90. Sahlins wplątał się w rozgorzałą debatę z Gananath Obeyesekere na temat szczegółów śmierci kapitana Jamesa Cooka na Wyspach Hawajskich w 1779 roku. Sedno debaty dotyczyło tego jak zrozumieć racjonalność tubylców. Obeyesekere argumentował, że tubylcza ludność myślała zasadniczo w ten sam sposób jak ludzie Zachodu i uważał, że jakikolwiek argument przeciwko temu przedstawił by ich jako nieracjonalnych i niecywilizowanych. Sahlins, przeciwnie, podchodził krytycznie do myślenia ludzi Zachodu i wskazywał, że tubylcze kultury były różne i równe kulturom zachodnim. Praca How "Natives" Think. About Captain Cook, for Example (1995, Jak myślą „tubylcy”) przekracza ramy dyskusji na temat rzekomej wyższości tradycji zachodniej – stanowi też propozycję sposobu uprawiania antropologii. Sahlins zastanawia się czy zachodni badacze pisząc o niezachodnich społeczeństwach, muszą podtrzymywać mity europejskiego imperializmu, czy mogliby wyrazić znaczenia i logikę ludzi z rejonów innych niż Zachód? W odpowiedzi na pracę Gananatha Obeyesekerego The Apotheosis of Captain Cook (Apoteoza kapitana Cooka) Sahlins stawia te właśnie pytania, a jednocześnie przyznaje antropologom z Zachodu, zdolność rozumienia innych kultur.

Materializm kulturowy to stanowisko w antropologii i innych naukach społecznych, zgodnie z którym to, jakie w danej kulturze występują wzory kulturowe, zależy w dużej mierze od czynników środowiska naturalnego.

II MATERIALIZM:

"pogrzebał idealizm" wraz z rozwojem nauki, filozofowie nie mogli nie zauważyc ówczesnych odryć i wynalazków. odrzucając spekulacje (np. David Friedrich Straus, zinterpetował Ewangelie jako zbiór mitów). Liczyły sie tylko nauki przyrodnicze, poparte dowodami, rozumne zrozumienie świata.

"Muza" materializmu, tj, Nauka coraz bardziej wskazywała na to że świat można wyjaśnić obiektywnie, to ona miała wpływ na materializm, odpychając za to Boga, religie.

jak powiedział Feuerbach "religia to opim dla ludu!" i "to nie Bóg stworzył człowieka, lecz człowiek Boga!"

Powracano starych filozofii, jak:
-atomizm, Leucyp
-Demokryt
-Epikur

Podstawowe tezy materializmu:
1. Materia jest jedyną substancją i istnieje obiektywnie w czasie i przestrzeni.
2. Świadomosć jest najważniejszym produktem materii.
3. Świat istnieje obiektywnie i jest w pełni poznawalny.

Jednym z powyższych myślicieli był Karol Marks, którego własnie nasz Ryszard kazał omówic :)

"Filozofowie jedynie różnie interpretowali świat, a tymczasem chodzi o to, by go zmienić"

Ideą przewodnią Marska było:
-przedstawienie rzeczywistości, jej filozoficzna krytyka i w końcu zniesienie filozofii przez jej urzeczywistninie.

Metoda dialektyczna Marksa- używa jej nie do odkrywania tego co wspólne, a tego co sprzeczne.

* (Dialektyka (z greckiego dialektiké), w filozofii nazwa metody rozumowania albo teoria ontologiczna ujmująca rzeczywistość w aspekcie dynamicznym.)

W znaczeniu marksistowskim dialektyka była swoistym mechanizmem ścierania się przeciwieństw naturalnie występujących w materii. Przebieg tego ścierania można opisać podobnie do koncepcji dialektyki Hegla, ale wg Marksa mechanizm ten wynika z natury samych procesów materialnych, a ich opis w formie idei ma charakter wtórny. Mechanizm ten był jednak wg Marksa nieprzezwyciężalny, gdyż immanentnie jest wpisany w strukturę materii i będący jej integralną częścią.

"Ziarno pada na ziemie, niszczeje tam, ale pomimo tego rozkładu daje życie roślinie, która później tak samo jak ono umiera, ale wcześniej wydaje nowe ziarno"
Przez śmierć powstaje nowe życie, chyba o to chodzi, nie było mnie na tym wykładzie ;]. Czyli że te przeciwieństwa wzajemnie się napędzają. Czyli pewnie coś na zasadzie że po deszczu zawsze jest słońce itp. Itd.

W praktyce miało wyglądać to tak:
Dzieje wd. Marska to historia walki klas. Ich powstanie determinują warunki ekonomiczne. (czyli są królowie, bogaci, biedni) ścieranie się ich jest źródłem napięć, które pokazują się np. rewolucjach, (no i np. jak już tacy chłopi zgilotynują króla, to później znów dzielą się na podobne klas, no i tak w kółko).

**W praktyce marksizmu dialektyka stała się narzędziem propagandy służącym elastycznemu zmienianiu znaczeń słów i pojęć i prowadzącym do powstania nowomowy. Józef Maria Bocheński podaje następujący przykład praktycznego stosowania "metody dialektycznej" w ZSRR:

„ Gdy mówisz: to jest stara, źle pomalowana ściana, osądzasz ją metafizycznie, wyodrębniasz chwilę obecną. Gdy natomiast mówisz: to błyszcząca, ładna, nowa ściana, to mylisz się z punktu widzenia chwili obecnej bo ściana jeszcze taka nie jest; ale z dialektycznego punktu widzenia masz rację, ponieważ będzie taka jutro. Gdybyś powiedział, że ludzie sowieccy mieszkają w starych chałupach, pełnych robactwa, skłamałbyś, mimo że przeważnie tak jest. Jeśli natomiast mówisz, że ludzie sowieccy mieszkają w nowych, pięknych domach, mówisz prawdę, pomimo że w rzeczywistości niewielu mieszka tak dzisiaj. Widzieć w dniu dzisiejszym to, co będzie jutro — to widzieć dialektycznie. (...) Komuniści - po pierwsze - sami przyznają, że wszelkiego rodzaju kłamstwo jest dla nich moralne, gdy służy potrzebom partii; po drugie - mają w zwyczaju widzieć rzeczy "dialektycznie", czyli twierdzić, że już obecnie są tym, czym w myśl swej doktryny"- oczywiście nie o to chodziło Marksowi, Ruscy chamsko ukradli mu pomysł i przerobili do własnych celów ;] ale o tym profesor chyba nie mówił, a zawsze to jakaś ciekawostka .

III Marvin Harris- amerykański antropolog kulturowy.

Wykładowca i kierownik Katedry Antropologii na Uniwersytecie Columbia. Jeden z najbardziej znanych antropologów drugiej połowy XX wieku. Twórca materializmu kulturowego, jeden z ważniejszych zwolenników materializmu i krytyk idealizmu. Spopularyzował pojęcia emic oraz etic.

Materializm jest koncepcją Marvina Harrisa, który w pozycji Krowy, świnie, wojny i czarownice w kilku esejach przedstawił relacje między warunkami ekologicznymi a kulturą kilku różnych społeczeństw. Przykładowo niechęć Żydów wobec wieprzowiny tłumaczona była przez niego zbyt wielką uciążliwością, jaką byłaby hodowla świń dla plemion żyjąc w warunkach suchego, półpustynnego klimatu, natomiast ciągłe wojny o kobiety wśród plemion Janomamów tłumaczone było wyczerpywaniem się zasobów, migracją na nowe tereny i koniecznością podbijania swoich sąsiadów

Badania terenowe prowadził w Brazylii (wśród Yanomami), Indiach i Mozambiku

poświęcił się badaniom kultury i wyjaśniał różne ich „dziwactwa”.

Np. dlaczego człowiek jest gotów umrzeć z głodu pomimo że pod ręka pasie mu się świeta krowa, Dlaczego nowogwinejscy miłośnicy świń co jakiś czas urządzają wielkie świniobicie (kaiko)? Czemu ciągle wybuchają wojny, nawet jeśli są pozornie nieopłacalne dla obu stron konfliktu i przynoszą większe straty niż korzyści? Czemu kobiety w dzikich społeczeństwach nie walczą o swoją emancypację (choćby przez kontrolę urodzeń chłopców i dziewczynek) i czemu wreszcie czarownice musiały płonąć

Np. Indianie potrafią spalić swój dobytek, dlaczego? Po to by pokazać jacy są bogaci :P

KAIKO świniobicie, otóż tubylcy uważają świnie za święte zwierzęta, składają je w ofierze przy każdym nadażającym się świecie (zawarcie pokoju, wypowiedzenie wojny, pogrzeb itp. Itd.) np. wierzą że zmarli tęsknią za wieprzowina, wtedy wyprawiają wielkie uczty gdzie zjadają niemal wszystkie świnie jakie posiadają

Wszystko jest uzasadnione w obrębie tego społeczeństwa, i to ze co dziwne jest dla nas, równie dziwne jest dla nich ponieważ sami nie zdajemy sobie sprawy z podstaw naszej kultury. Jest też także testem, np. rywalizujące plemiona porównuje miedzy sobie kaiko, czyje było lepsze a czyje gorsze, dzięki temu mają ocene czy np. sąsiad jest od nich silniejszy czy słabszy.

______________________________________________

Androcentryzm

Zdaniem Sandry Bem kultura Zachodu jest androcentryczna - stawia w centrum uwagi mężczyzn, patrzy na świat przez pryzmat ich dążeń i wartości, spychając na drugi plan lub kompletnie ignorując wartości istotne dla kobiet. Bem zauważa, że w prawie wszystkich językach europejskich słowo człowiek ma rodzaj męski, co stanowi ilustrację androcentrycznej mentalności Zachodu: człowiek jest mężczyzną, kobieta zaś jest odrębną istotą zawieszoną w próżni.

To było to że kobieta miała wadze nad meżczyzną, i to co mówił profesor, seks za jedzenie.

I jeszcze że kobieta o natura (jako matka) a mężczyzna to kultura (tnwe co tworzy, poluje, sprawuje władze) :P